De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 16

[p. 275]

Vlaamsche brieven
door Peter Benoit

Zie vorige aflevering.

III
‘Harlebecca.’

Wees gegroet!

Gij, waar onze geliefde en onvergetelijke afgestorvene moeder het licht ontving; waar zij heeft geleefd, bemind en gehuwd; waar zij voor ons heeft geleden en gestreden; waar zij zich in dicht en kunst heeft geoefend, en ons alzoo een dubbel leven heeft geschonken.

Gegroet, ‘Harlebecca’, gegroet!

_* * _*

Het leven is een ‘tragisch’ vizioen, dat den mensch vergezelt van de wieg tot het graf, waarvan ‘comëdia’ en ‘drama’, ‘heil’ en ‘wee’ de drijfveeren zijn. En de mensch, dwars door dit alles heen, omringd door al de wonderen der natuur en de wisselvalligheden aan het menschdom eigen, baant zich, tusschen den strijd voor zedelijk en stoffelijk bestaan, tusschen de diepten der wetenschap en de idealen der kunst, van de geboorte tot den dood den weg, welken hij door zijn voelen, denken en handelen met allerlei vernuftige verschijnselen bezaaien zal en welke na hem een glinsterend spoor zal laten van 't geen hij was, van wat hij wilde en wat hij tot stand heeft gebracht.

De ‘moeder’ is het lichtpunt, dat te midden der woelingen van den levensstrijd als de verwarmende straal, als de baak op het menschdom blijft gericht; zij is de ingeefster van al wat edel is en schoon; zij oefent eenen weldadigen invloed uit op al wat haar omringt.

De doordringende kracht der zonnestralen smelt ijsbergen tot zoetvloeiend en teelend water, tot zachten planten- en

[p. 276]

zoeten bloemendauw; - alzoo loutert het moederlijk gevoel het ruwe menschdom, en dwingt het tot liefde en genegenheid van ‘allen’ tot ‘allen.’

In de ‘moeder’ besluit zich ‘alles’! Aan hare borst ontspringt 's menschen leven, aan haren voet sterft het menschdom weg!

Zoo heeft het ‘proloog’ des levens voor ons, in onze moeder- en geboortestad, aangevangen; en zoo zullen onze laatste verzuchtingen, waar wij ons ook mogen bevinden, tot haar terugzweven. Wij zijn in haar begonnen, wij willen met hare herdenking eindigen!...

En telkens wij U in den loop van ons onrustig kunstleven hebben herdacht, o Harelbeke! o Moederstad! o Vaderoord! telkens wij ons in den geest te midden van den vroegeren huis-, bloedverwanten- en vriendenkring terug hebben gedroomd! telkens scheen het ons als werd het ‘doek’ van een fantastisch tooneel weggeschoven, waarop, met al hunne begoochelingen, de frischheid en de weelde der kinder- en eerste jongelingstijden in ons gemoed werden teruggetooverd.

_* * _*

Jammer voor hem, die de hartvolle taalmelodieën en de vaderlijke geestesinboezemingen minacht; die het bescheiden ‘plekje’ gronds, waar hij is geboren en waardoor hem eens het ‘heelal’ zou worden verklaard, verloochent en vertrapt; die zich aan zijn ‘genesis’ vervreemdt, en als een ‘abstracte’ ‘wereldwandelaar’ miljoenen nuttelooze stappen op den weg des levens doet;

Jammer voor hem, die zijn vaderland niet hoogschat, en voor hetzelve niet leeft, werkt en streeft;

Jammer alzoo, voor den kunstenaar, die, in zelfvergetelheid verzonken, zijne krachten niet inspant om de ‘kiem’ van al wat ‘kunst zijn moet’ in zich te laten opschieten, als plant te laten gedijen, om die als bloem en vrucht zijn vaderland aan te bieden en alzoo zijn aandeel te nemen aan de gezamenlijke werking der Menschheid.

_* * _*

Over uw ontstaan, Geboortestad, hangt een wasem van legendische dichterlijkheid, waardoor uw ‘wezen en zijn’ ons eene nog meer bijzondere belangstelling inboezemt.

[p. 277]

Hoe zullen wij het beginnen over uw wonder verleden te handelen, vooraleer u nader te bespreken?

Eilaas, hoe dikwijls werdt gij niet tot puinen toe vernield; maar zijt gij dan ook niet als een onsterfelijke pheniks uit uwe assche verrezen?

O, het was uw ‘Génius,’ die zijne beschermende vleugelen over uwe heimat spreidde, telkens gij stoffelijk sneuveldet, 't zij onder den drang der barbaarscheid of door andere akelige lotgevallen welke u werden berokkend! ‘Hij’ was het, die U toeriep: ‘Herrijs, Harelbeke!’

En gij herreest; om, lang na het bestaan uwer grondbeschaving ontginnende ‘Forestiers,’ als eene bescheiden ster in de beschaafde sfeer te herschijnen, met uwen edelen ‘dicht-’ en ‘kunstgeest,’ met uwe ‘gilden’ en ‘kamers van Rethorica,’ met uwe ‘taalkundige maatschappijen,’ uw ‘kerkorkest en koor’ bij 't welke wij, nog kind, als ‘Cantus’ optraden, en waar latertijds onze eerste compositiën ten gehoore werden gebracht.

Wees nogmaals herdacht en gegroet, ô Harelbeke!