De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 6

[p. 485]

Beleg van Leiden.⁽¹⁾
(1574).

Ter declamatorische voordracht geschikt.

De nacht heeft zijne zwarte vleugelen over weide en duinen uitgespreid. Alles in de belegerde stad ligt in een doodsche rust gedompeld. Alleen hoort men ginds den eentonigen tred der schildwachten op de stadswallen. Eenige houtvuren slechts duiden de plaatsen aan, alwaar de Spanjaards gelegerd zijn. De uitgehongerde burgers van Leiden zoeken verkwikking in den slaap. Maar, helaas! de slaap schijnt hunne oogleden te ontvluchten. Afgemat, en... moedeloos zwerven zij door de straten in de hoop van ergens eenig voedsel te vinden. Maar, neen! ijdele hoop, niets dan wanhoop en de gedachte aan den akeligen hongerdood, die reeds zooveel slachtoffers heeft gemaakt. Langzaam komt de zon aan Oosterkim te voorschijn, de nabij gelegen daken en torentransen zijn meteen goudgele kleur getint. Glansrijk schitteren alom de dauwdroppels, als zinnebeeldige diamanten in Nederlands kroon gehecht..... Thans eilaas! ligt deze onder een zwart rouwfloers verborgen!

Zie, het is morgend. Zacht laat zich het torenklokje hooren. Eenige burgers ontsluiten hunne deuren... Maar welk gezicht!...... het zijn als geraamten, die eene poos hun graf verlaten. O Leiden uw naam is u voor niets gegeven! Welnu, moed! Aloude stad! God weet of uwe verlossing nabij is.

Het is den tweeden dag van de maand October 1574... Geen stem laat zich hooren. Geheel de stad gelijkt aan een graf. Moeders met zuigelingen op de armen, grijzaards met den weemoedigen blik ten hemel gericht, om van daar troost en verlossing te ontvangen. Maar zie!... Wat is dat?... Wat toeloop van volk!... O! mijn God! zou dat een nieuwe ramp wezen... ofwel zouden de Spanjaarden het beleg hebben opgebroken!... Zie! op de trappen van het Stadhuis verheft

(1) Proeve van een 16jarigen letteroefenaar, tevens een niet onbegaafd declamator.
Red.

[p. 486]

zich de vlag van Oranje, versierd met de twee sleutels ‘het wapen van Leiden’. - Wat mag dat beteekenen?... Zou Nederland toch het hoofd bukken voor Spanje's bloedhond den hertog van Alva?...

ô Neen, ondanks de grievende pijnen van den honger, ondanks den naderenden dood, zweren de Nederlanders als echte Geuzen het Vaderland getrouw te blijven tot den bedelzak! Liever sterven met de gedachte zijn Vaderland verdedigd te hebben dan den eeuwigen smaad te dragen Spanje niet te trotseeren!

Moedeloos en uitgeput, schuilt het volk voor het Stadhuis te zamen. Geen voedsel meer, geen kruimel brood! En ach! de ongelukkige stad moest nog méér geteisterd worden. Spanje's bloeddorst was nog niet verzadigd! Bloed, -altijd bloed!... - In het midden van die stervende Nederlanders treedt een man vooruit... Met treurigen maar toch fieren blik overziet hij het lijdende volk, dat aan zijn burgermeesterschap is toevertrouwd. Met uitgetrokken degen staat hij daar....

‘Burgers! uwe ellende verscheur! mij het harte, als verdediger der stad mag ik de sleutels niet overgeven, hier hebt ge mijn liçhaam, hakt het in stukken, en verdeelt ze onder u alle; dan toch zullen onze nakomelingen ons weten te schatten gelijk wij onze voorvaders de dappere Batavieren hoogachten.. Neen Burgers! over mijn lijk zullen zij moeten heenstappen om u te naderen. Ik wil niet hebben dat de naam van Van de Werf door eene onvaderlansche daad bezoedeld worde!’

Met verbaasde en betraande oogen staart het volk den burgervader aan. Ieder doet moeite om zich op te richten, om dien trouwen Nederlander de handen te drukken. Maar neen! de krachten begeven hen, toch straalt hun de dankbaarheid uit de oogen....

De torenklok laat zich twaalf maal hooren. 't Is nacht. Akelig galmen de slagen over de bijna uitgestorvene stad. De toestand voor het Stadhuis is nog dezelfde gebleven; geen mensen verroert zich...

Hoort in de verte bazuinklanken! Oh! mocht het eens redding

[p. 487]

zijn? of... zou eindelijk de stad te vuur en te zwaard worden vernield?... Hoort, trommels roffelen. Ziet, zwarte gestalten bewegen zich... Daar, daar stormt een groep de stad binnen: de driekleurige geuzenvlag wappert in hun midden! De kreet ‘Spanje is verslagen!’ wêergalmt langs alle kanten.

De duisternis maakt plaats voor eenen schoonen morgenstond. Schuiten met brood en kaas geladen varen de stad binnen. Jubeltonen laten zich hooren; de muren der kerken daveren onder het zingen der Psalmen. Rijk en arm, jong en oud, spoedt zich naar Gods tempel, om Hem voor Leiden's verlossing te bedanken. Leiden is in feest... Noord en Zuid jubelen met haar!... Muziekklanken mengen zich met het vreugdegeroep des volks. Een schitterende optocht treedt de stad binnen. Ziet, aan het hoofd bevindt zich Prins Willem van Oranje, Neerlands dappere held. Glansrijk schitteren weer de aloude banieren van Nederland. In triomph wordt de bewerker der Vrijheid ontvangen. Overal ontmoet hij liefde en gehechtheid!

De zon van vrijheid was voor Nederland opgestegen; de ketenen der slavernij waren verbroken!

Antwerpen, den 13 Maart, 1876.

André Piek.