[nummer 312]
Ambassade van Spanje
Het is met een enorme voldoening dat ik een woord vooraf schrijf bij dit nummer over de betrekkingen en banden tussen Vlaanderen en Spanje, die reeds vanaf de middeleeuwen bijdroegen tot een wereldwijde verspreiding van de rijke Spaans-Vlaamse cultuur.
De culturele, economische en politieke betrekkingen tussen Vlaanderen en Spanje stammen al uit de middeleeuwen, maar kregen pas vaste vorm bij het huwelijk van Filips de Schone met Johanna I van Spanje. De grote waarde van Vlaamse wandtapijten, geweven met de wol van Spaanse merinoschapen die ten tijde van het Consulaat van Burgos in de Zuidelijke Nederlanden ingevoerd werd, was aan alle Europese Hoven beroemd dankzij de Spaanse Kroon, die de prachtigste en beste verzameling ter wereld bezit, namelijk de tapijten van het Nationaal Patrimonium.
Van onschatbare waarde zijn tevens de Vlaamse schilderijen op houtpanelen die in de XV-de en XVI-de eeuw Spanje bereikten langs de handels- en bedevaartwegen, waarlangs groepen Vlaamse rondreizende ambachtslieden trokken. Op doortocht in Spanje vervaardigden zij belangrijke werkstukken en op hun terugreis hielpen zij dan om de iconografie van de Heilige Jacobus de Meerdere te verspreiden, en in Vlaanderen een basis van de Weg naar Santiago in te planten. Alom geroemde kunstenaars zoals de Meester van Flémalle, Roger van der Weyden, Hans Memling, Gerard David, Hugo van der Goes, Jeroen Bosch of Quentin Metsys zijn in de Spaanse collecties vertegenwoordigd.
De Gouvernante en Kunstbeschermster Isabella Clara Eugenia had een aanzienlijke invloed in Vlaanderen; dankzij haar kon Rubens, na zijn zending als Ambassadeur van de Keizerlijke Kroon, de Spaanse cultuur in de Lage Landen verspreiden. De monografie van professor Matías Padrón over de relaties tussen Spanje en Van Eyck, tonen duidelijk de godsdienstige achtergrond en de iconografische waarden van het Iberisch schiereiland in Vlaanderen.
Ook Vlaamse beeldhouwkunst is in Spanje goed vertegenwoordigd, meer bepaald dan op het eiland La Palma, waar Vlaamse families zich vestigden met het oog op de toenemende handel in rietsuiker die volop tot bloei kwam in de XVI-de en XVII-de eeuw; zij immers brachten er heiligenbeelden mee voor hun persoonlijke eredienst.
Al even traditioneel en beroemd is de kunst van het boekdrukken, die zich overal in Vlaanderen ontplooide, en de etsers van één van de eerste uitgaven van Don Quichote verdienen stellig een vermelding.
Ten slotte moet nog aangestipt worden dat de Spaanse cultuur zich overweldigend in heel Europa begon te verspreiden na het Verdrag van Vervins dat Hendrik IV van Frankrijk en Filips II in 1598 sloten. Mede dankzij huwelijksbanden doordrenkt de Spaanse cultuur dan het leven in het algemeen: mode, gastronomie, kaartspelen... en daarom kwam er in 1625 te Brussel een uitgave van de beroemde ‘Woordenschat der twee talen, Frans en Spaans’. Onder de werken die de Spaanse literatuur hielpen bekend maken, maken we melding van het ‘Gulden Boek van Marcus Aurelius’ door Antonio de Guevara, ‘De tragikomedie van Calixtus en Melibea’, de werken van Juan Boscán en Garcilaso de la Vega en ten slotte, de grote invloed van de Amerikaanse wereld die zich in de Zuidelijke Nederlanden liet gelden doorheen de ‘Algemene Geschiedenis der Indiën’ door Francisco López de Gómara, die allen in Vlaanderen, in de Vlaamse taal, gedrukt werden.
Ma Victoria Morera Villuendas
Ambassadeur van Spanje in België
Auteursrechtelijk beschermd