Vlaamsche Arbeid. Jaargang 25 [20]

[p. 483]

Uit de Reeks ‘Ontmoetingen’

In het ‘privé’ kantoor.

Bekend directeur van groote scheepswerf. (Zijn particulier bezit, geborgen in een gemetselden kluis onder den grond, bedraagt zes millioen gulden. Zijn wekelijksch inkomen duizend.)

Een solliciteerend klein meisje van vijftien jaar.

De directeur. (Zit-ligt rookend in een club fauteuil, leest stukken door.)

Het meisje. (Neemt plaats op een stoel, haar door dengene die haar aandiende, geboden. Wacht.)

De directeur. U heet?

Het meisje. Dana, Louise Dana.

De directeur. (Zoekt een couvert uit een stapel brieven naast hem op een tafeltje.) Juist, juffrouw Dana. U schrijft een flinke hand.

Het meisje. (Knikt.)

Directeur. U was, u bent bij?

Het meisje. 'k Ben jongste bediende bij Lutz en Co.

Directeur. Uw werktijd?

Meisje. Van achten tot achten, met een uur tusschentijd.

Directeur. Juist. En wat doet u daar al zoo? Wat kènt u?

Meisje. Om acht uur, als 'k kom, zet 'k koffie en ga de brieven opbergen van den vorigen dag. Om negen uur moet 'k op het Oostindische Huis zijn om de inklaringen te verzorgen; daarna naar de ‘kop’ van de Handelskade, de papieren laten afstempelen van de knechts die daar intusschen ook aangekomen zijn, en bij het opladen der goederen toezien of alles in orde is. Als 'k terug kom is het tijd om broodjes en paling te halen voor de patroons en meteen allerlei andere boodschappen te doen, want 'k heb de postzegelkas en ook de kleine-kas. Dan ga 'k zelf eten en onder de hand de copieën opbergen. Dan is het éen uur. Dan gauw paardenvleesch halen voor den hond en dan aan de correspondentie, engelsch en duitsch. Ook houd 'k het rekening-

[p. 484]

courant-boek bij en typen en stenografeeren doe 'k ook. Na vijven ga 'k de post ophalen van de andere afdeelingen, - binnen laten teekenen, nota's copiëeren, post inpakken, de aangeteekende stukken lakken, inschrijven enzoovoort, dan alles naar het postkantoor brengen en dan ben 'k zoowat om acht uur thuis.

Directeur. En u verdient?

Het meisje. Twee gulden in de week.

Directeur. En waarom wilt u daar weg?

Het meisje. Om mijn positie te verbeteren.

Directeur. (Opstuivend.) Dacht u dan dat het hier een goudmijn was?!

Het meisje. (Aan scherts denkend, knikt glimlachend van ja.)

Directeur. Dan bent u hier aan het verkeérde kantoór. (Belt rijkelijk lang.)

Het meisje. (Af.)

16 September 1930.

Voor een geopend kastje.

Zij. -

Zij. (Neerziend op een pakje brieven in haar hand, halfluid.) Doe ze toch weg, die vodden.

(Stil.) Och nee.

Wat moet je er langer mee!

Ja, dat is zoo...

Jaar in, jaar uit!

Ik zal ze opruimen...

Dòe het dan, je leest ze toch nooit meer over.

Nooit meer nee. In al die jaren herlas 'k ze niet eén keer. Ik ken ze uit mijn hoofd. Toevallig stuitte ik er nu op, ik zal ze er meteen maar uit houden.

Doè het dan! Voordat anderen ze lezen, als je soms een ongeluk krijgt op straat, of ineens dood blijft.

Ja, dat is zoo.

Doe het dan nú.

Ik kan niet.

Je leven verandert er toch niets door, of ze daar nu zijn of niet.

[p. 485]

Neen...

Je hebt maar de last van het bewaren.

Ja.

En het onzinnige.

Ja.

Iemand die niets om je geeft!

Niets nee.

Nooit gegeven heeft.

Nee natuurlijk niet.

Nou dan.

Hoe is 't mogelijk alles!

Wat.

Zoo beulsch wreed.

Daaròm.

Geen opheldering, nooit eens een woordje meer met je gesproken, niets aan je gevraagd. ‘Mijnheer kwam niet terug,’ - zooals een blijspel heet.

Daaròm.

Natuurlijk is er gelasterd; men heeft me belasterd bij hem, iemand heeft me gezien met D.D. had mijn hand gevat, D. heeft me gekust, eén keer, in het geheel eén keer! Maar 't kan gezien zijn, ... aan 't strand... 't was nog licht, een zacht-open dag. Nee, om D. ‘gaf’ 'k niets, dat wil zeggen, nièts van wat 'k voor hèm voelde. Ik gunde den jongen dien zoen, hij was zoo levendig, zoo gevat, zoo boeiend en zoo frisch. Iemand moet het gezien hebben en gemeen-gemaakt overgebracht. We wandelden veél samen... iemand moet me daarginds-bij-hem beticht hebben van ontrouw. En tòch was het niet zoo. Hij en hij-alleén was de onbestreden koning van mijn ziel. Vreemd woord. En toch zit hij alleen ten troon er, niemand anders. ‘Ontrouw’! Ik ben de trouwste stumperd die er op den aardbodem rondsleept. Aan trouw zijn kun je niets doen, je hebt 't of je hebt 't niet, net als blauwe oogen. Trouw heeft even weinig te maken met deugd als verveling, of dofheid, ja misschien zou je 't zelfs wel een soort van versuffing kunnen noemen... een ongeschiktheid om opnieuw te kunnen ontvlammen. Daardoor bleéf die ‘troon’... Zoo arm is het leven. Niets is zoo doodelijktreurig als het leven. Deze brieven zijn zevenentwintig jaar oud... ik heb niet de kracht ze te vernietigen, - en toch zijn ze van iemand die aan mij een misdaad heeft begaan.

Maar het is vergeven. Ik denk altijd alleen aan hem zooals hij was voór dat hij wegbleef.

[p. 486]

Dat moet je niet doen.

Nee, dat is waar.

Want hij is toch eigenlijk alleen: degene die heénging.

... Ja.

Die dát kon doen.

... Ja.

Kòn doen.

Deed. Me vernielde, vertrad.

Liéfde schónd.

Dat is het ergste.

De daad zelf is nog niet zoó laag als 't smaadvol wegvagen van wat in vollen bloei stond; ik.

Daarom.

Ja, ik doe die dingen voor eeuwig weg. (Wendt zich om en werpt het met een lint bijeengehouden pakje in 't open haardvuur. Daar liggen ze een oogenblik zonder te branden, alsof de vlammen ze niet durven aanraken.)

Zij (snel ze terugnemend, hardop:) Nee, ik doe 't niet, 't kan me niet schelen. Dit (de brieven omhoog heffend) was mooi:

Henriette Mooy.

25 Juli 1930.