Vlaamsche Arbeid. Jaargang 9

[p. 201]

[Nummer 6]

Albert Crahay †

Op 24 Juni l.l. op 33 jarigen leeftijd stierf in het St-Camillus-gasthuis te Antwerpen, deze jonge hoog-begaafde kunstschilder die te wege was een der voormannen in de Antwerpsche kunstwereld te worden.

Hij had al vroeg de academie zijner geboortestad verlaten en zonder zich verder te bekreunen om prijzen van Rome en andere officieele erkenningen, was hij gaan wonen te Nieuwpoort en leefde daar dag aan dag in het zicht van de eeuwig-afwisselende zee en de wijde effen kleurige landen beneden de duinen. Hij bespeurde er de avonden en de morgenden, de heldere en de donkere weders, de garnaalvisschers en de booten die uitzeilden in de schemering of lagen gemeerd in de haven.

Hij maakte daarvan prachtige stukken schilderwerk. Zijn eerste optreden in het salon van ‘Kunst van Heden’, in 1908 geloof ik, was eene veropenbaring. Van toen af heeft hij regelmatig in het jaarlijksch salon dezer kunstvereeniging tentoongesteld. Hij was ook steeds aanwezig in het Lente-salon te Brussel en in de groote driejaarlijksche tentoonstellingen. In 1908 ook was er werk van hem te Berlijn en werden zijn schilderijen in verschillende duitsche tijdschriften gereproduceerd.

Ik herinner mij uit dien tijd het groote stuk: Visschers te paard die hunne netten trekken door de zee. Daar was ruimte, lucht en licht in dat werk en vochtigheid van aanwellende geel-grijs-groene zee en grootsch gingen door 't gebruisch der wellende wateren, de paardenlijven met de vormelooze klompen van de rijdende visschers.

Hij schilderde ook wat hij zag in zijn huis: een vrouw voor de waschtafel met wit-zilverachtig licht dat gleed door de gordijnen aan de ramen of menschen die te samen zaten rond een tafel in zijn tuin in het zongespeel door groene boomenkruinen.

Van hem bestaan ook mooie vrouwportretten vol zinnelijke bekoorlijkheid die kwam uit de vrucht-schoone gelaten in de schaduw

[p. 202]

van groote zomerhoeden uit de lijven die warm leefden en lijnden onder de lichte plooien der zomerkleêren.

Zijn teeken-, zijn schilder-, zijn pastel-werk is aanzienlijk. Hij hoorde toe aan de school van Oleffe, ook de man van de kusten met zijn oude, vermoeide, doorrimpelde visschers, zoo uitdrukkingsvol en kleurig met ruimte en een varen van wind over alles.

Zijn koloriet was rijk en gedempt, aristocratisch-voornaam als heel zijne innemende persoonlijkheid. Hij was licht- en openluchtschilder. Hij wist uit zilverachtige grijze tonen, het rood en het blauw en het geel en het groen te doen opleven als somber-lichtende gesteenten.

Ik zie nog steeds zijn schoon mat-bleek fijn-gesneden ovaal gelaat met het bruin-blonde puntbaardje en de krullende haren onder het ronde grijze viltje. Zijn uitspattende levenslust en zijn levensblijheid der eerste jonge mannenjaren waren stilaan tot bedaren gekomen onder de zwijgende vermaning eener ziekte die hem niet meer losliet.

Maar hij werkte voort hardnekkig als een die zijn taak geheel wilde afdoen voor het dalen van den eeuwigen avond.

Zijn werk zal hem overleven:

De zonnige tuinen die hij heeft gezien met zijn oogen, blij om het gouden licht, de bloemen en de boomen met hunne neerrandende takken, de witte blakende huisgevels en, in de schaduwhoeken, zijne mooië zomervrouwen, vol kleurige elegantie;

de groote zee met haar eindeloos leven van lucht en water en hooge wolken, met haar duinen, haar schorren, haar visschers en haar booten;

de mannen en de vrouwen en de kinders die hij schilderde van uit een hartelijkheid, van uit een liefde en die nu op zijn doeken leven met hun eenvoudig, open, gelukkig - of ingewikkeld, gesloten en napeinzend wezen;

de bloemen en de vazen en het glimmende porselein en de kristalen roemers waarin voor altijd het zilveren glansje trilt van het licht dat hij er op een lentemorgen zag door spelen.

Jozef Muls