De Vlaamse School. Nieuwe reeks. Jaargang 11

[p. 27]

De duiker.
(Fragment)

...........

Van het schip omlaag -

Van het deinende schip, het door breede golven in schomling gedragen schip, -

Schip niet vliegensgezinde zeilen,

Met anker en roer en hoog opstrevenden masttop,

Met werkende mannen, ruw-handige, zongebruinde matrozen; -

Van het schip omlaag, -

Schip, vrij onder het wijd-uit-zwirrende zwerk,

Met fluit-muziek in de touwen,

Met kapitein en bootsman, en zich veilig vertrouwende reizigers, -

Schip, zwevend tusschen de afgronden van oceaan en van hemel,

Schitter-flikkerend in zonneschijn, - onzichtbaar in nachten van regens en stormen,

Met machteloos licht aan den mast! -

Schip met het anker, 't kompas en het roer, en den steeds op zijn post waakzamen stuurman:

Immer vooruitziend, kenner van golven- en stormen-bedreiging,

Schuwend den afgrond des doods en volgend de leidende sterren des hemels! -

Omlaag van dat schip.....

Diep in de stilte dalend,

In de zee-stilte,

Van uit het leven en licht des dags, het gepraat en geroep, en het windengefluit en het zonlicht,

In de nacht-stilte dalend, -

Stilte van ruischend gefluister,

Breed-uit suizend gefluister, als van ver, uit bruisende sluizen.....

Stilte van droomens-vreemde, wereld-verlatene, eindelooze woestijn-rust.

Eenzaam staat hij in 't zee-diep: de duiker.

Niets om hem heen dan zwijmende wezenloosheid van kilte,

Zwart-groen, glazig, geheimenissen omhullend.

Langzaam beweegt hij zich -

En het zware, glazige om hem heen, zie, het beweegt zich,

Als in doffen droom wijkt het uit,

Smelten de zware wanden van de engknellend glazen gevangenis, 't donkergroen glazen omhulsel,

Voor het zware stappen met dringende knieën,

Dringende borst en dringende schouders, -

Als een vloeibaar pantser toch staag omknellend zijn lenden, zijn strevende leden,

Omvangend hem onlosmakelijk

Als verliefd omhelzende vrouwen-armen.

[p. 28]

Door zwarte eenzaamheid treedt hij

In een kring van licht:

Licht van boven, meegebracht in den eeuwigen nacht,

Niet hem begevend, niet hem alleen latend in het rijk van het Duister,

Hem teeder omzwevend als een beveiliging,

Een atmosfeer van hooger bestaan

In de eenzaamheid van verschrikking,

In de donkere ontzachlijkheid,

Niet te zien, niet te meten, toch te gissen, te voelen, aan alle zijden te weten als een wreede bedreiging

Voor den duiker,

Die daalde van 't schip, - het hoog-drijvende, veilige, zonlicht-omtintelde schip, met het anker, 't kompas en het roer, en den hoogopstrevenden masttop, -

Die daalde beneden de wild naar lucht snakkende golven,

Diep hi de duistere onmeetlijkheid:

Het rijk, van licht en van warmte verlaten, van liefde verlaten.

Hij treedt voorzichtig, betast met den voet den onzekeren bodem,

Ziet zoekend vóor zich, speurt om zich heen, tuurt naar het wrak, - poover doel van den tocht! - tuurt gestaag om zich heen, bukt zich laag op den bodem,

Richt zich op en ziet rond,

En schrikt....

Deinst ontzet terug voor wat geruischloos drong binnen zijn licht-huis.....

Wijd-open oogen van alle zijden,

Strak-wijd-open oogen van alle zijden,

Oogen in koppen van monsters, groote roerlooze monsters, - bolle puil-oogen,

Stier-onbeweeglijk als masker-oogen

Hem aanstarrend.....

Angst-zweet kilt op zijn voorhoofd...

Onbewegelijk blijft hij te midden dier gruwbre verschijning van rondsom,

Die onhoorbaar stil is aangezweefd uit de duisternis van mysterie, -

Staart ze tegen, die monsters,

Tracht te herkennen een vorm, tracht te benaadren een weten, een wetend herkennen,

Om van de ontroerde ziel te weren den ban der bangheid,

Der voor geheimenis huivrende bangheid.

Déze omzwerven dus wat vergaat op de wereld-zeëen.

Wat er schipbreuk lijdt en zinkt - zinkt! -

Wrakken en lijken omzwerven zij, azend met vratige kaken,

Levende mysteriën, nimmer door 't zonlicht gezien, schuil-zwemmend in zee-diepe spelonken,

Levende mysteriën geheimvol lokkende? - wat hoog is naar de diepte?

Bevingen wekkende nog in den dapperen duiker, die vorschende doordringt

Waar niemand hem vergezelt -

Levende waar nooit lente, nooit zomer is,

[p. 29]

Stil, geluideloos zwemmend in ongeweten afgrijslijkheid,

Elkander bestrijdend, verdervend,

In duistere paring voorttelend, onpeilbare afgronden, oceaan-diepe spelonken bevolkend,

Warend om 't wrakhout van 't hoogere leven,

Door niemand gekend, door niemand gezien, -

Dan door den duiker, die daalt

Van het schip omlaag:

Het zonlicht-omtintelde, veilig drijvende schip,

Schip met anker, roer en kompas, en hoogstrevenden masttop,

Met stuurman, kapitein en zongebruinde matrozen,

Met stil-vertrouwende, rustig-veilige reizigers, -

Die daalt

Naar een wereld, licht- en warmte-verlaten, liefde-verlaten:

Naar de donkere diepte,

Waar de duisternis huiverend luistert

Naar het suizend geruisch - als van verre bruisend uit duizende sluizen -

Van het breed-uit fluistrend Mysterie.

W.G. van Nouhuys

's Gravenhage.