De Vlaamse School. Nieuwe reeks. Jaargang 7

Arme menschen

Dat was nu vijf maanden geleden.

De armmeester, die er voor gezorgd had, dat zij haar kamertje kreeg, was eens komen zien, hoe het stond met haren kleinen verhuis en hij had gevraagd: ‘Nu Belleken, is het hier niet heel goed en gerieflijk? Ge zult hier immers veel beter zijn, dan moederziel alleen in uw huisje. Barbara Winters en gij woont elk op uw eigen, maar gij hebt aan elkander gezelschap, gij drinkt uw potje koffie te zamen, en als het nood doet, kan de eene de andere verzorgen. Barbara Winters is eene brave vrouw, gij zult goed overeen komen en haar man zal u niet storen; hij is lam en kan reeds tien jaar uit zijn bed niet. Zorg nu maar, dat gij het gauw gewoon zijt.’

Belleken had ja geknikt. Zij was den armmeester heel dankbaar om de moeite, die hij zich voor haar gegeven had, en zij zou het hem ook gaarne gezegd hebben, maar het ging niet. Zij moest maar immer kijken naar den man die hare arme, oude meubeltjes aan 't schikken was, want zij was zoo bang, dat hij iets mocht breken. Vreemden dragen zoo weinig zorg voor iemands goed.

Dat was nu vijf maanden geleden.

Gewoon was zij het niet, gewoon zou zij het niet worden. En heden voornamelijk had zij den heelen, langen dag gepeinsd op haren ‘thuis’ van vroeger, als zij nog in het armhuisje niet woonde en dat haar man nog niet dood was. Zij vond het zoo droef bij die Barbara Winters met haren lammen man, zoo droef, dat zij er haast moest om weenen.

Kwam dat misschien omdat zij bij hare eigene stoof niet zat in haar eigen kamertje? Waarom had zij ook toegestemd, als die slimme Barbara haar had pogen te overhalen om hunne brandstof samen te gebruiken? ‘Gij eenen halven hectoliter kolen per week en ik eenen halven hectoliter’, had die gezegd, ‘daarmede lijden wij alle twee koude. Wij zullen te zamen stoken, hier, in mijne stoof, en gij komt bij ons als gij wilt.’

En zij had niet gezegd van neen, en nu, nu stond hare kachel dood en de ruiten van haar raampje vrozen wit. Zij moest zich warmen aan dit vreemde vuur en als zij hoorde, hoe het ron-ron deed, dacht zij, dat het met hare kolen was, dat het zijn liedje zong en dat de warmte, die het uitstraalde, haar eigenlijk voor ééne helft toebehoorde.

Lamme Winters met zijn mager gezicht vol haarstoppels lag tot aan de kin onder zijne dekens en hij keek zoo vreemd naar haar, als wist hij al hare gedachten. En die feeks Barbara, die zich zoo behagelijk zat te koesteren vóór den gloeienden pot! O, zij haatte ze, ja, zij haatte ze op dat oogenblik. Ware zij maar liever in haar eigen kamertje, dat zij hen niet meer zag. Maar het was dáar nu wel niet veel beter dan buiten.

Zoo dacht Belleken en luisterde naar den wind, die huilde door den vinnigen Januarihemel, die joeg en schuifelde rond het lage, afgezonderde huisje, het eerste van den groep, den ellendigen groep bouwvallige hutjes, die het armbestuur verdeelde tusschen de meest behoeftigen van het dorp.

Het sloeg acht uren.

Hoe zij er tegen opzag om naar bed te gaan, hoe zij zich weerde tegen de loomheid, die haar langzaam bekroop, tegen den slaap, die op het gewone uur kwam!

En Barbara stond recht en begon zich uittekleeden, heel, heel traag in de weldoende warmte, en zij zegde: ‘Gaat gij naar bed niet, Belleken?’ Maar Belleken had nog geen lust. Zij volgde met droeve, slaperige oogen al de bewegingen der andere en zuchtte, want zij bedacht, dat zij zelve zich zoo zou moeten haasten op hare kille vloersteenen en dat het toch geen te huis meer is, als men geen eigen vuur mag hebben. Toen blies Barbara haar lampje uit en kroop onder hare dekens. ‘Waarom gij naar bed niet?’ vroeg ze knorrig.

Nog een heel kwartuur zat het andere vrouwtje onbeweeglijk in de duisternis. En zij peinsde en peinsde, en hare oude oogen schoten vol tranen, die in zware druppels over hare wangen rolden; doch zij waagde het niet ze af te vegen, want nog gaf de brandende stoof licht genoeg, opdat Barbara het zou zien.

O, zij was bang voor dat wijf, maar als de armmeester kwam en zij hem onder vier oogen te spreken kreeg, dan zou zij hem toch wel vertellen, dat die vrouw Winters zoo heel braaf niet was.

Eindelijk schoof zij een paar maal heen en weer op haren stoel, en zwaar steunend met de rechter hand op de leuning, met de linker op de houten zate, geraakte zij overeind en hinkte stram naar hare kamerdeur.

_* * _*

‘Gij moest eens gaan zien naar Belleken,’ zei Winters 's anderendaags tegen zijne vrouw; ‘zij ligt daar zoo erbarmelijk te hoesten.’

[p. 89]

Het was rond den middag.

‘Scheelt er iets, Belleken?’ vroeg Barbara, de deur open stekend.

‘Ik heb pijn in mijne zijde,’ steende deze, ‘ik kan niet meer recht. Ik geloof, dat ik ga ziek worden.’

- ‘Och, wat, zoo erg zal het niet zijn. Hebt gij honger?’

- Neen, honger had zij niet, maar zij zou gewild hebben, dat men hare luiken open stak. Het was nu al zoo lang dag en zij zag niet klaar.

- ‘Wel, zei Barbara, er ligt eenen voet sneeuw op het vensterkozijn.’

- ‘Sneeuw?’ vroeg het oudje ‘heeft het waarlijk gesneeuwd? Maar dat belet toch niet...’

- Barbara schudde heftig het hoofd. ‘Dat zij zou gaan arbeiden in die kille sneeuw!’ Mis. Waarom moest Belleken ook klaar zien, vermits zij toch uit haar bed niet kwam? En ook, het zou zooveel te warmer zijn, bleven de luiken toe. Belleken meende dat men dan ook de stoof kon ontsteken, doch hare buurvrouw vond het ongehoord, dat men vuur noodig zoo hebben als men in zijn bed ligt. De dag ging voorbij en na dezen kwam er een tweede.

En hulpeloos lag het oudje in hare droeve, koude kamer, met de geslotene blinden, die niet open mochten en klaagde en hijgde en wroette met hare afgeteerde handen om de dekens, die telkenmale van het bed gleden, hooger te trekken - en bij poozen scheurde eene hoestvlaag hare oude borst.

Rond den middag bracht vrouw Winters haar een potje afkooksel van lindebloemen en zij ging dan eens snuffelen in de schapraai der zieke, wat er daar al eetbaars stond.

En zij droeg een potje melk mee en een half wit brood. ‘Niet waar, Belleken,’ fleemde zij, ‘het ware toch spijtig die goede zaken te laten bederven.’

Wanneer de duisternis begon in te vallen vroeg de kranke naar den pastoor en toen deze een half uur later kwam en vuur eischte, boog vrouw Winters deemoedig en haalde spaanders en kolen, en lustig vlamde en knetterde de brandstof en de roode vlammen en de zwarte schaduwen speelden op het gebloemde, katoenen deken, dat met eenen tip van het bed af hing, en het vrouwtje glimlachte zalig en rekte haren hals uit en strekte hare dorre vingeren naar den kachel! Wat deed dat vuurtje goed!

Maar als de pastoor weg was, keek Barbara niet meer om en de stoof ging uit.

De lamme man kon dien nacht in den beginne geen slaap vatten en hij hoorde langs den anderen kant van den dunnen scheidingsmuur het woelen en kuchen van de zieke en het schuiven van zoekende handen over de bedsponde en het benauwde hoesten uit schorre keel. En hij wekte Barbara. ‘Zou Belleken slechter zijn? Zou zij niet eens gaan zien?’

Maar half slapende morde zij, dat het zoo koud was en wendde zich om.

Den volgenden morgen vond zij Belleken dood.

Zij deed haren besten, lakenschen mantel aan en trok naar den pastoor en den armmeester om het hun te melden en zij vertelde aan alle twee breedvoerig van al wat zij voor hare geburin gedaan had. ‘Gelijk voor mijne eigene zuster heb ik voor haar gezorgd,’ verzekerde zij.

De pastoor gaf haar een beddelaken mee om er de doode in te wikkelen. Het was splinternieuw en toch veel te jammer, meende Barbara.

En wanneer de schrijnwerker en zijn gezel de effene, povere witte kist brachten, haalde zij van haar eigen bed een laken dat erg versleten was en gaf dát.

‘Voor een doode is het toch al eender’, zegde zij.

En toen de kleine inboedel van Belleken door hare broedersvrouw weggehaald was en de ledige kamer uitgevaagd werd, ging Barbara op den drempel staan en zegde tegen de werkvrouw, die aan het kuischen was, dat het weeral plaats was voor een ander, maar dat zij toch nieuwsgierig was, wie er nu in haar zijkamertje zou komen wonen. Het kon zijn wie het wilde, liever dan Belleken zou zij ze toch niet hebben.

Hannah.