De Vlaamsche School. Jaargang 33

De koning in den Vlaamschen schouwburg te Brussel.

Donderdag, 13 October, hebben HH. MM. de koning en de koningin de vertooning in den Vlaamschen schouwburg te Brussel bijgewoond. Opgevoerd werd de Brusselsche Straatzanger, oorspronkelijk drama in zes tafereelen. De koninklijke familie kwam omtrent het kwart voor 9 ure, toen het eerste bedrijf van het stuk was gespeeld. Zij werd aan de deur plechtig ingehaald door heeren burgemeester en schepenen en leden van den gemeenteraad van Brussel, ministers Beernaert, Thonissen, De Volder en Pontus, en den raad van beheer van den schouwburg. De heer bestuurder Edm. Hendrickx lichtte HH. MM. bij het binnentreden met een zilveren kandelaar voor. Het leve de koning! leve de koningin! klonk allerwege, aanhoudend, hartelijk en luid, zoo aanhoudend zelfs dat het heel wat duurde, voordat de heer burgemeester Karel Buls het woord kon nemen, om de volgende Vlaamsche toespraak te houden:

‘Sire, van al de uitingen van het kunstvernuft, is er geene, die zoo regelrecht tot het hart des volks gaat als de tooneelkunst. Inderdaad, zij vereischt de medewerking van al de kunsten, om aan de toeschouwers de begoocheling van het leven te schenken; zij vraagt een schouwburg aan den bouwmeester; zij vraagt woorden aan den dichter; zij vraagt muziek aan den toondichter; zij vraagt tafereelen aan den schilder.
Uwe Majesteit, die gewaardigd heeft dezen nieuwen Vlaamschen schouwburg heden met een bezoek te vereeren, zal met blijdschap de rijke ontluiking der Vlaamsche kunst in al hare uitingen kunnen vaststellen.
Eigen kunst is eigen leven! zoo luidt eene dezer spreuken, in welke de Vlaamsche gezonde rede hare wijze grondregels, vruchten der ondervinding, weet te griffen. Deze is niet alleen eene ware, maar ook eene vaderlandsche leus.
Door het offeren, op het altaar van ons gemeenschappelijk vaderland, van de rijke gave eener oorspronkelijke kunst, werpen de Vlamingen den stevigsten dam op, die onze nationale onafhankelijkheid moge beschermen.
Met deze overtuiging bezield, heeft de stadsoverheid van Brussel verstaan, dat de hoofdstad bijzondere plichten te vervullen had; zij heeft begrepen, dat onze hoofdstad even herbergzaam moet zijn voor de twee rassen, die ons gemeenschappelijk vaderland bevolken; zij heeft gewild, dat geen enkel dezer rassen zich vreemd gevoelde binnen de muren van Brussel; zij heeft bewerkt, dat nevens de schouwburgen van de Munt en van het Park, ook een Vlaamsche schouwburg oprijst.
Uwe Majesteit gaf ons reeds menigvuldige blijken van bezorgdheid voor den bloei onzer hoofdstad en den roem onzer vaderlandsche letteren.
Ook drukken wij hier uit ganscher harte onze erkentelijkheid uit, voor dit nieuwe bewijs van genegenheid, hetwelk Uwe Majesteit heden komt te geven aan het werk van ons bestuur, alsmede aan de edelmoedige pogingen onzer medeburgers, die trachten de Vlaamsche kunst te doen gloren in haar alouden luister.’

De spreker werd eenige keeren in de rede gevallen, door het opgaan van toejuichingen, waarmede de hoorders als het ware aan 's heeren Buls' woorden nog meer nadruk wilden bijzetten. Toen hij gedaan had, werd hij warm toegejuicht en klonk HH. MM. weer luid en krachtig het leve de koning! leve de koningin! van alle zijden tegen.

[p. 172]

Zichtbaar aangenaam geroerd, begon de koning te spreken. ‘Ik dank u, mijnheer de burgemeester, voor de woorden, die gij mij hebt toegesproken: zij komen met mijne gevoelens overeen.’ Voorloopig ging het niet verder. De Vlamingen moesten lucht geven aan de gevoelens van dankbaarheid en fierheid, die hen vervulden, bij het hooren van hunne edele taal in 's konings mond. Er ving een juichen aan, waarin zich zooveel aandoening als blijdschap liet onderkennen. Zeer velen juichten met tranen in de oogen, maar des te onverflauwder weerklonk het leve de koning! leve de koningin! Deze zoo gul betoonde vreugde maakte een indruk, alsof een lastige dam tusschen vorst en volk eindelijk weggevallen en opgeruimd, alsof lang vastgezeten hebbend ijs nu eenmaal gebroken was. De koning sprak met zeer welluidende stem en zonder vreemden tongval. De doorluchtige spreker, die, in den loop zijner rede, nog meermalen rustpoozen moest maken, ten gevolge van vernieuwde toejuichingen, drukte zich uit in de volgende bewoordigen:

‘Ik dank u, mijnheer de burgemeester, voor de woorden, die gij mij hebt toegesproken: zij komen met mijne gevoelens overeen.
De luister der letterkunde en der kunsten, op welke wijze zij voorgesteld worden, is eene der verhevenste uitingen van den volksgeest. Ik zal mij altijd gelukkig achten, te zien, hoe zij bijdragen tot den roem en den voorspoed der hoofdstad, waarvan de ontwikkeling zoo nauw met die onzer volkseigenaardigheid vereenigd is.
De Vlaamsche tooneelkunst, waaraan dit prachtig gebouw is toegewijd, kan op mijne volle genegenheid tellen. Indien de kennis der vreemde talen hedendaags bijzonder nuttig is, die der vaderlandsche talen is eene noodzakelijkheid. Het is gewichtig, de gelijktijdige beoefening dezer talen de jeugd aan te bevelen, en het is te wenschen, dat het gebruik ervan meer en meer gemeen worde voor al de Belgen.
Met reden zegt gij, mijnheer de burgemeester: “Eigen kunst is eigen leven.” Het Vlaamsch tooneel heeft altoos getracht zedelijk en vaderlandsch te zijn. Dat het niet nalate aan het volk de groote helden onzer geschiedenis te doen kennen; dat het zonder ophouden de deugden onzer voorouders verheerlijke, alsook hunne verkleefdheid en hunne zelfopoffering voor het gemeentebest. Er is daar eene schoone taak te volbrengen.
Gaarne ware ik, indien de omstandigheden mij zulks toegelaten hadden, bij de inhuldiging van dezen schouwburg tegenwoordig geweest.⁽¹⁾ Het is voor mij een groot genoegen, de vertooning van dezen avond bij te wonen. Ook zal het de eerste maal niet zijn dat ik de gelegenheid heb onze Vlaamsche tooneeldichters te waardeeren en hunne werken toe te juichen. Zij mogen ten volle overtuigd wezen, dat zij kunnen rekenen op al mijne welwillendheid.’

In de overvolle tooneelzaal werden HH. MM. met een gejuich begroet, dat de muren als deed daveren. De koning en de koningin woonden de vertooning met zichtbaar welgevallen bij. Toen zij den schouwburg verlieten, werden zij, mede in de straten, even geestdriftig toegejuicht als bij hunne komst.

(1) Zie onze blz. 135.