Plichten van den Mensch jegens de Dieren.
Drie lessen over dierkunde. (Bekroond in den prijskamp, uitgeschreven, voor 1886, door de ‘Antwerpsche maatschappij ter bescherming der dieren’.)
I.
De meester. - Ik moet mij vandaag zeer streng betoonen tegenover eenen uwer medeleerlingen. Frans Appels, namelijk, heeft zich schuldig gemaakt aan een hoogst betreurlijk feit: onder voorwendsel van hun aldus beter te leeren zingen, brandde hij de oogen uit van zijne twee vinken.
Gij badt mij sindsdien om verschooning, Frans; doch dit is niet voldoende. Gij hoeft ook te beseffen, welke onberekenbare schade gij aldus den landbouw - de broodwinning uwer ouders - toebrengt.
Gij weet, kinderen, hoe schadelijk de rupsen zijn in den tuin, alsook, hoe moeilijk het onzen tuinlieden valt, die gevaarlijke gasten te verdrijven of te vangen. Ook kan niemand dit beter dan de vogeltjes.
Nu, een nestje, samengesteld uit zes vogels, vernielt per dag ongeveer 120 rupsen.
Wij hebben vroeger gezien, dat men per vierkante mijl 10,000 vogelnesten telt; dit maakt dus per dag, Frans?
Frans Appels. - 1,200,000 rupsen.
De meester. - En per maand?
Frans Appels. - 36,000,000 rupsen.
De meester. - Onthoudt dit cijfer wel, kinderen: zes en dertig millioen rupsen of kerfdiertjes, in ééne maand verslonden!
Veronderstellen wij een oogenblik, dat al onze landlieden bezield zijn met denzelfden vernielingsgeest als Frans Appels, en dat hier, gedurende één jaar, geene vogelen meer huizen: dan bestonden er, zonder zelfs rekening te houden van de voortkweeking: 36,000,000 × 12 = 432 millioen schadelijke dieren, die al onze hovingen, alle plantsoen zouden aanvallen en vernielen!
En denkt niet, kinderen, dat die berekening overdreven is. Gij kent allen de zwaluw. Deze vangt per dag ruim 900 kerfdiertjes; welnu, elk kerfdiertje brengt gemiddeld per jaar 10 geslachten voort, en het getal dier afstammelingen wordt bij millioenen gerekend!
In één woord, de verspreiding van Frans Appels' handelwijze ware voldoende, om ons op een enkel jaar te doen vergaan door de insecten.
***
Denkt nu niet, kinderen, dat het enkel de vogelen zijn, die zich met het vangen van rupsen en kerfdieren gelasten: de mol en de padde, bijvoorbeeld, komen voor een groot gedeelte tusschen het vernielen van schadelijke dieren. Onophoudelijk maakt de mol jacht op wormen, pieren, insecten; nooit vond men in zijne maag sporen van groenten of andere gewassen. Wat de padde betreft, zij doodt 20 tot 30 kerfdiertjes in het uur.
Ook de egel voedt zich met muizen, slakken, wormen en pieren, allen aan den landbouw zeer schadelijke schepselen.
Hoedt u dus, in den vervolge deze onontbeerlijke diertjes leed te doen; want het kwaad, kinderen, dat gij aldus verricht, sleept zeer noodlottige gevolgen na zich en is altijd onherstelbaar. Vergeet nooit, dat, voor elk nuttig leven aldus den landbouw ontroofd, honderden schadelijke wezens leven en ten koste van land- en tuinbouw voorttelen.
Ja, ik hoop vast, dat gijzelven in het vervolg zult beletten, dat nuttige schepselen kwaad wordt berokkend en gij u desnoods zult stellen tegen eene wreede behandeling als die, waaraan Frans Appels zich schuldig maakte.
***
En, nu ik spreek over dieren, die men niet alleen goed moet behandelen, maar wier leven zooveel mogelijk moet worden gevrijwaard en beschut, nu dien ik ook een woord te reppen over een paar dieren, die schadelijk zijn en die, niettemin, worden geliefkoosd en geprezen.
Ik ben bijna zeker, dat Frans Appels alle dagen, in de Meimaand, vroeger opstaat, om meikevers te vangen, - is het niet? En velen onder u zullen zich wellicht dapper vermaakt hebben, toen zij zulk een kerfdier een draadje aan den poot hadden vastgeknoopt en zoo lieten rondsnorren.
Welnu, de meikever is een der grootste vijanden van den landbouw; bij legt van 70 tot 100 eitjes. Zoo ook de korenworm, welke als een kwaade geest gevreesd wordt om de schade, welke hij in het koren aanricht. - Is het misschien daarom, dat de musschen en zwaluwen er zoo hevig jacht op maken? Althans ziet gij, dat het is om wille van het goede, en gij dus de kleine snaken maar moet laten uitweenen, wanneer zwaluw of musch met hunnen kever opwipt.
Ik verg zelfs meer van u: doodt, zooveel het u doenbaar is, de kevers, die u onder de handen vallen; gij zult een waren dienst bewezen en uwen plicht volbracht hebben.
(Wordt voortgezet.)
Edward Poffé.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd