De Vlaamsche School. Jaargang 31

Wereldtentoonstelling van Antwerpen.
(Vervolg van blz. 147.)

Terugkeerende langs den overkant der internationale galerij, gaan wij Monaco en Rusland links voorbij.

Ongeveer in de volgorde der uitstallingen, vermelden wij de belangrijkste voorwerpen, die op deze wandeling onze aandacht en niet zelden onze bewondering opwekten.

Uitnemend fijn beschaafd lijstwerk en rolluiken van E. en P. Bollekens, te Antwerpen.

Candelabres, balkons, eene trap en andere voorwerpen in gegoten ijzer, door twee ijzeren honden van Deensch ras bewaakt, ingezonden door J. en G. Réquilé, uit Luik.

Rij- en voertuigen van alle klassen en modellen, voetwielers inbegrepen, paardetuig en ander toebehooren voor gerij, ingezonden door H. De Bruyn zoon, O. De Ruytter-Demessine, gebroeders D'Ieteren, gezusters Goedentydt, J. Matthys, J. Meuris en J. Diasson, L. Noiset, F.J. Schürmann, J. Serrurier, Snutsel en zoon, V. en J. Snutsel, A. Vandergoten, allen te Brussel; L. Dienne-Duhamel, te Charleroi; A. Gamette, H. Vogt & c°, te Luik; J.J. Gohy, te Dison; J. Michotte-Carlier, te Namen, Piret-Lambertz & c°, te Verviers; F. Piront, te Spa; gebroeders Barbier, te Swevezeele; D. De Poorter, J. Koens, L. Longueville, C. Reckkers, J.M. Storms, L. Van Aken, G. Vandenplas, F. Verwilt, allen te Antwerpen; E. Peeters, te Borgerhout; J. Verwilt en zoon, te Lier; L. Claeys & zoon, te Brugge; L. Delbeke en L. Dobbelaere, te Kortrijk; K. De Ruytter, te Gent; A. Santy en G. Van Hecke, te Gent. Groentekarren, van N. Dassy, uit Erquelinnes, en deugdelijke karren van A. Michiels, te Antwerpen.

Rijtuigveeren, in rijke verscheidenheid, uitmuntend door schoonheid van bewerking, ingezonden door H.T. Colaert, uit Popheringhe. Allerlei benoodigdheden voor rijtuigen, van C. Peeters, uit Antwerpen.

Voorwerpen van het zadelmakersambacht, uitnemend schoon vervaardigd, benevens rijtuiglantaarns, koffers enz., ingezonden door C. Bervoets, J. Cornelisses-De Swert, De Laet, F. Olyslager, C.F. Van der Linden, wed. L. Verbeeck en zoon, L. Verellen, allen te Antwerpen; J.B. Bosmans, A. Carlier & c°, J.B. Colson, E. De Cock, J. Leurs, A. Lins, allen te Brussel; A. Joassart, te Etterbeeck; J. Lemoine te St.-Jans-Molenbeeck; V. Courtin, te Leuven; A. Rasquin, te Luik; E. Van Slijpe, te St.-Truiden.

Opgezette vogelen en andere dieren, uitgelezen bontwerk enz., ingezonden door F. en V. Claes, J.B. Croegaert, E. De Prelle en A. Stellfeld-Lekens, uit Antwerpen; L. Michiels (Brussel) en A. Delattre (Bergen). Eene verzameling vellen voor het maken van hoeden, van L. Rubbens, te Lokeren. Monsters haar van verschillende dieren, ingezonden door G. Van de Casteele-Dubar, te Gent.

[p. 166]

Eene verzameling voorwerpen, vervaardigd met het doel om het lijden der dieren, in hunne betrekking met den mensch, te verminderen, tentoongesteld door de Antwerpsche Maatschappij ter bescherming der dieren.

Eene loffelijke vermelding voor de geheel van riet vervaardigde poort, in de Belgische afdeeling opgericht door de zoogenoemde rietjesfabriek van Alb. Van Oye, te Brussel. Een hofpaviljoen en meubelen, van G. Giertz, en Folkerts, te Antwerpen, en tafels, en stoelen, van J. Cools, uit dezelfde stad.

Keurige en sterke manden en mandjes en ander dergelijk vlechtwerk van twijgen enz., ingezonden door L. Bruneel, te Maldeghem, G.J. Cools, te Antwerpen, O.M. Malaise, te Luik, de Naamlooze Maatschappij La vannerie flamande, te Caprijcke, F. Van Damme-Claes, te Temsche enz.

Stroohoeden, die ons inderdaad als zeer goed gevlochten, voorkwamen, van F. Ballaux, te Forzée-Buisonville.

Lijsten, uit stroo gevlochten, van R. De Roeck, te Brussel.

Een hooggewerkt plan der dynamietfabriek te Arendonck, in de provincie Antwerpen, in 1872 gesticht, met een aantal monsters. Daarnevens buskruit uit de fabriek van Wetteren, aldaar in 1778 gesticht door J.F. Coopal. Lederen riemen van Ed. De Bruyne, van Dendermonde.

Monsters leder, wij gelooven van alle bekende soorten, benevens stoffen voor leerlooiers of huidvetters, ingezonden door een 50-tal tentoonstellers uit alle gewesten des lands, waartusschen Janssens-Servais, te Antwerpen, en F. Van Caster & c°, te Borgerhout, eene goede plaats bekleeden.

Drukletters, in alle soorten en van hoogst degelijk en zuiver maaksel, uit de gunstig bekende Brusselsche lettergieterijen van L. Groetaers en c°, A. Mertens, G. Schildknecht en A. en F. Van der Borght.

Velerhande blokmakersgerief, sterk en fraai van ijzer vervaardigd, ingezonden door Ed. Van Miechem, een meester smid, te Vracene, in het land van Waas, die zijn vak toont te verstaan.

Holleblokken, wij gelooven van elk denkbaar fatsoen, voor alle voeten, ingezonden door E.A. Van der Heyden-Oerlemans en A. Van der Heyden, te Antwerpen; de Vereeniging der Meesters Blokmakers van Sivry (Henegouwen); F.J. Middernacht, en C.L. Verniers, te St.-Nicolaas.

Timmermansschaven, in velerlei soorten, van G. Dhaenens, te Gent, en F. Mesdagh, te Antwerpen.

Kurken, waaruit gansch een monument is opgetrokken, van E.H. en A. Fagès, te Wasmes, bij Bergen.

Scheikundige voortbrengselen zijn in overgroote menigte en rijke verscheidenheid tentoongesteld. De befaamde pillen van het Zwart Kruis, van den Antwerpschen apotheker J. Tielemans, zoo probaat voor de genezing van zenuwzinkingen, hoofdpijn, koortsen op de tanden enz., bekleeden eene eereplaats, die haar met het volste recht toekomt.

De Antwerpsche firma B. Tielemans-Loos, welke, te Parijs en Brussel, reeds eeremetalen behaalde, stelt eene waskaars ten toon van zoo grooten omvang, dat zij wel aan een boom mag worden vergeleken.

Vormen voor banket- en peperkoekbakkers, van A. Huysmans en G. Disco, te Antwerpen, wekken de aandacht vooral van oningewijden met het ambacht.

Smedersgerieven, waartusschen uitnemende blaasbalgen, van A. Briard, wed. E. Jackson, F. Rondag-Claessen, allen te Luik.

Werktuigen voor het kappen van vleesch, van V. Van Damme, te Gent, die er een aantal verkocht.

Houten kranen, uitmuntend fraai bewerkt, van E. Ambroise, te Virton.

Scheikundige meststoffen, zeer schoon uitgestald, van P. Gillain, te Antwerpen.

Nu zijn wij weer aan de Oostenrijksche afdeeling, die wij rechts voor het oogenblik onverlet laten. Links ontmoeten wij alle denkbare keukengerieven, ingezonden door de nieuwe Maatschappij voor het maken van verglaasd en vertind keukengerief, te S^t.-Servais, bij Namen.

Tonnen en vaten, zelfs met beeldhouwwerk, die als modellen voor het kuipersambacht mogen gelden, van J. Persenaire en c°, te Antwerpen.

Schotels en verder sieraadwerk, in zijnen aard zeer opmerkelijk, vervaardigd uit geslagen en gedreven koper, door L. Dupuis, te Antwerpen, - een meester in zijn vak.

Eliaerts-Cools, te Aalst, had een monument van naaigarens.

Fraaie damastweefsels van L. De Witte-Lousbergs, te Mechelen, in allerhande soorten.

Eene uitgelezene verzameling koperen werken van den bekwamen Antwerpschen drijver J.J. Labaer.

Zeer schoone meubelen, meestal echte prachtstukken, van Delie en c°, te Antwerpen, gebroeders Herman en Carton, te Ath.

Keurige bronswerken, uitmuntend door smaakvolle opvatting en fijnheid van maaksel, ingezonden door E. Longueval, te Brussel, en verlichtingsvoorwerpen van P. Pilate, uit dezelfde stad.

Rijke spiegels en zeer schoon glaswerk van alle soorten is overvloedig tentoongesteld. De geslepen, verzilverde, gegraveerde en Italiaansche spiegels, van A. Nyssens en c°, te Brussel, werden door alle bezoekers bewonderd, alsook een in kristalgeslepen lichter van F. Dierckx, te Antwerpen.

Beschilderd porselein, van het beste, waard te worden geroemd als echt kunstwerk, zonden de juffrouwen M. Gasparoli, uit Brussel, M. Loos en M. De Mey, de twee laatsten uit Antwerpen, in.

A. Arens, uit Antwerpen, onderscheidt zich op de tentoonstelling meer dan iemand, in zijn vak, door zijne gebeeldhouwde meubelen en zijne koperwerken, welke niet minder dan twee zalen vullen, twee zalen die ongemeen druk worden bezocht.

Als eene echte merkwaardigheid van de zooveel merkwaardigs te zien gevende tentoonstelling, maken wij melding van het geheel uit porfier opgetrokken gebouw, voor rekening der Naamlooze Maatschappij ter aanbeveling der groeven van Quenast, waaruit, zooals men weet, de sterkste kasseien van onze bestrating afkomstig zijn.

[p. 167]

De vereenigde suikerzieders droegen aan den beuwmeester E. Dieltiens de zorg op, hun eenen bouw in de tentoonstelling te bereiden; dit beluik munt waarlijk uit door zijne goede inrichting en goede werking. Tevens zijn de andere uitstallingen zeer fraai. De tentoongestelde stalen suiker zijn uitnemend schoon en bewijzen dat de suikernijverheid in Antwerpen en elders in België in bekwame handen rust en over kapitalen beschikt die het mogelijk maken de beste werkmanieren in toepassing te brengen. Waardig prijken verder naast elkander in prachtige uitstallingen de veelsoortige kandijsuikers van de heeren A. Peten, E. Gevers, Van Hoof-Rodrigo, de wed. Carpentier en Dehasque, de geraffineerde suikers der heeren Gits-Van Herck & c° enz.

Palend aan de zaal der vereenigde suikerfabrikanten, bevindt zich een net ingericht agentschapskantoor, van de heeren Geernaert & von Gienanth, behangen met fraai geschilderde doeken van N. Marqué, te Brussel.

Daarachter en nabij, zeer aantrekkelijke uitstallingen van allerlei koek- en suikerbanket, chocolade en andere eetwaren.

Dan de stapels zeebeschuiten van de Brusselsche Broodbakkerij. waaraan het gouden eeremetaal, zeer zeker welverdiend, is ten deele gevallen. Deze belangrijke broodfabriek, die geheel is ingericht op den ontwikkelden voet van den nieuwen tijd, gebruikt werktuigen voor het kneden en bereiden van haar deeg. Gesticht in 1854, was zij de eerste in Antwerpen om zulks te doen.

Gebroeders Chansel, van Antwerpen, openden in de tentoonstelling, gansch een winkel van zonne- en regenschermen, wandelstokken, enz.

Desgelijks deden de Luiksche wapenmakers die hier gansche kassen met jacht en andere geweren tentoonstellen, en de bekwame Antwerpsche zink- en loodwerker P G. Dielis, voor zijn vakwerk, bestaande in badkuipen, waschtafels en vele andere voorwerpen meer.

L. Grossé, van Brugge, zond misgewaden en kerksieraden, die door hunne kostbaarheid niet alleen, maar ook en vooral door hunne smaakvolle en zorgvuldige bewerking uitmunten. Eene zeer bijzondere vermelding verdienen zijne kazuifels.

C.L. Cardons gekleurde modelteekeningen, met Vlaamsche opschriften, ter versiering van het stadhuis van Brussel, vestigen hier de zeer bijzondere aandacht van alle bezoekers, en dit te recht: zij zijn zoo zinrijk als goed behandeld. Wij wenschen den heer Cardon zoon met zijn welgeslaagd werk geluk.

F. Franck, een der verdienstelijke meubelmakers te Antwerpen, heeft zeer vele en keurige meubelen ingezonden, genoeg om eenige woningen van al haar huisraad te voorzien. Zijne behangsels en meubelen in den Franschen trant uit den tijd van Hendrik II en Frans I behooren wel tot het opmerkelijkste van wat de tentoonstelling in dit vak te zien geeft. De heer Franck had zich verstaan met eenige meesters in aan het zijne verwante vakken, om op de tentoonstelling eenige kamers of vertrekken te vormen, wat iederen deelnemer in de gelegenheid stelde om op de gunstigste en best zichtbare wijze blijk te geven van zijne bekwaamheid. Zijne medewerkers waren J. Kerckx, sieraadwerker, H. Verbuecken, sieraadschilder, C. Rousseaux - De Wit, marmerwerker, F. Schaeffer, smid, allen te Antwerpen. De aanleg was inderdaad voortreffelijk. Onder andere vertrekken, waren er eene dameskamer, eene rookkamer, eene eetzaal en een van wit marmer gevormde wintertuin.

Belendende met de voornoemde, was onder den naam van Antwerpsche zaal, een groot vertrek ingericht, naar den trant van het tijdvak van Frans I; daarin prijkten sieraadbeelden van E. Van der Linden, en was een album neergelegd, destijds den heere L. de Wael, burgemeester van Antwerpen, aangeboden. Dit album, een kunstgewrocht, werd gedrukt bij Buschmann, ingebonden door J. Mössly en in koperen platen gevat, door A. Arens, bewerkt en versierd met de afbeelding van het Antwerpsch stadhuis.

Hier bevinden wij ons weer aan de Leopoldsgalerij. Wij treden in de Belgischestraat. Voordat wij de Brusselschestraat bereikt en, teekenden wij het volgende aan.

Gebroeders Van der Borcht, te Brussel, eene rijke keus van stoffen en tapijten.

Gesticht voor doofstommen, te Berchem-Ste.-Agatha, allerlei voorwerpen, in het huis door aldaar verpleegden vervaardigd. Zeer merkwaardig.

De Belgische Turnbond, dien wij niet gaarne onvermeld zouden voorbijgaan, daar wij alle recht laten wedervaren aan zijn loffelijk streven voor de lichaamsontwikkeling, heeft op de tentoonstelling alles bij elkander gebracht, wat kan strekken om het nut van de gymnastiek te doen uitschijnen en beseffen. De verzameling turntoestellen en tuigen, alle naar de nieuwste en best gebleken regels vervaardigd, is hoogst merkwaardig. Zij doet zien, dat de Belgische Turnbond de zaak, waarvoor hij ievert, ernstig behartigt, onder de leiding van ervaren en deskundige mannen, waartusschen het ons een genoegen is den heer bondsvoorzitter Nic. J. Cuperus, te Antwerpen, in de eerste plaats te mogen vermelden. De betrekkelijk groote ontwikkeling, die de turnoefeningen in België reeds hebben genomen, is voor een goed deel aan zijn onvermoeid en krachtig pogen te danken. Zijn pogen met woord en daad. Hij is de hoofdopsteller van het sedert 13 jaar te Antwerpen bij Buschmann verschijnend weekblad Volksheil en de schrijver van een gewaardeerd Woordenboek voor Turners, op het laatste taal- en letterkundig congres te Brugge voorgebracht.

R. Heysse, te Eecloo, flink geteekende portretten, die des makers groote vaardigheid in dit kunstvak overtuigend bewijzen en hem dan ook zeer tot aanbeveling strekken.

Vereenigingen van den evangelist Joannes te Brugge, en den H. Augustinus, te Brugge en Rijssel, eene prachtige uitstalling van Gothieke drukwerken van den meest verschillenden aard, zoo onberispelijk van uitvoering, dat wij ons niet herinneren ooit iets schooners te hebben gezien.

Desclée en c°, te Doornik, schoone meubelen van gevernist grenenhout, eigenaardige lijsten, versierd met roode strepen en op gouden grond gedrukte bloemen, die bij vellen worden

[p. 168]

verkocht in de voortreffelijke Joannesdrukkerij, te Brugge.

Desclée Lefebvre en c°, te Doornik, Desclée-De Brouwer en c°, Brugge, eene verzameling drukwerken, zóó zuiver, zóó schoon, zóó prachtig uitgevoerd, dat men het noch in Londen, noch in Holland, noch in Parijs beter maken zou.

De Belgische drukkunst was voor het overige op de tentoonstelling met eere vertegenwoordigd, onder andere door in zendingen van de volgende firmas: Antwerpen, gebroeders Bellemans, wed. C. De Backer, R. Huybrechts, L. Seghers, F.J. Michiels, gebroeders Ratinckx; Brussel, J. Abbanel, L. Bourlard en V. Havaux, J. Bouwens, F. Callewaert, F. Cloetens, J. De Meeûs, P. Desguin, J.B. Verver-De Weuwe, T. Fumière, geb. J. Goffin, X. Havermans, G. Huismans, H. Kistemaeckers, F. Larcier, A.N. Lebégue en c°, G. Mayolez, E. Pichot, J. Reynaert, J.P. Roux, Naamlooze Maatschappij L'Economie financière, F. Van Holder, A. Vromant, P. Weissenbruch; Gent, Ad. Hoste opvolger van C. Annoot-Braeckman; Mechelen, H. Dessain; Namen, J. Godenne, A. Wesmael-Charlier; Braine-le-Comte, Zech en Cornet; Bergen, H. Manceaux; Leuven, K. Peeters; Luik, C. Claesen, H. Vaillant-Carmanne.

De naamlooze maatschappijen Papeteries Namuroises, van St.-Servais, bij Namen, Union des papeteries, te Brussel, en vele andere papiermakerijen hebben de tentoonstelling met inzendingen verrijkt die een eerbiedwekkend gedacht geven van de belangrijkheid die deze groote nijverheid in België bezit. Het perkamentpapier van de Union des papeteries, een fabrikaat van betrekkelijk nieuwe vinding, zal mettertijd waarschijnlijk op eene groote schaal in gebruik komen, voor schriftelijk te behandelen zaken van eenig gewicht, daar het oneindig sterker en duurzamer is dan het beste papier en naar verhouding weinig duurder instaat.

Het ministerie van landbouw, nijverheid en openbare werken verdient den dank van de inrichters en bezoekers der tentoonstelling, om zijne hoogst belangrijke uitstallingen betreffende de werken van den dienst van bruggen en wegen.

De scholen der Broeders van Liefde, uit Aalst en Mechelen, leggen eer in, met wat zij tentoonstelden aan werk van hare leerlingen, leervoorwerpen enz.

De Gentsche St.-Lucasschool voor de opleiding van beoefenaars der christelijke kunst en nijverheid, schijnt er te hebben aan gehouden, om, ter gelegenheid van deze tentoonstelling, de voortreffelijkheid van haar onderwijs eens ter dege wereldkundig te maken, en urbi et orbi te laten zien, welke uitkomsten daarmede werden verkregen, het spreekwoord gedachtig, dat men den boom aan zijne vruchten kent. Zooals bekend, werd deze school, die nu 500 leerlingen telt, in 1861 gesticht door Jan Bethune baron van Ydewalle. De Lucasschool had op de tentoonstelling eene kapel, eene sacristij en eene eetzaal ingericht, het alles in Gothischen stijl. De kapel bevatte onder andere, een gebeeldhouwd altaarblad, een altaarlessenaar voor het misboek, het voetstuk en den troonhemel van een O.-L.-Vrouwebeeld, een kredens-tafeltje, een leunstoel, eene bank voor koorknapen, enz., een tabernakel en kruis van gevernist koper, vervaardigd door A. Bourdon-De Bruyne, van Gent. In de sacristij treft men onder andere aan: eene eikenhouten schrijftafel met ingediept snijwerk, eene dergelijke kas, een handdoekrol enz., uitgevoerd door L. Blanchaert, te Maltbrugge, St.-Denys-Westrem, bij Gent, die ook een eikenhouten altaarblad met hooggewerkte beelden en een beeld van O.-L.-Vrouw van Lourdes inzond. De heer A. Bressers-Blanchaert schilderde de kapel en al de sieraden. Gebroeders De Clercq, van Meirelbeke, vervaardigden een aantal van de meubelen, R. De Pauw maakte de portretten en de middeleeuwsche vleugelschilderij, L. Gildewijn het kunstig welfsel van de kapel, in gevernist grenenhout, de eikenhouten zoldering van de sacristij en de eetzaal, de eikenhouten deuren en beschotten van de zaal, den gebeeldhouwden schoorsteenmantel uit steen van Zoniën, de vuurijzers enz. Gebroeders Janssens, van Nevele, schilderden in de zaal, onder andere, eene jacht, waaraan de H. Hubertus deelneemt. Tot de inzendingen van de St.-Lucasschool behooren voorts nog de volgende: navolging van oud bindwerk (boeken), van Duquesne, te Gent; een altaarblad voor het Vincentiuscollege te Zoniën, miniatuurschilderingen en een ontwerp van muurschildering uitgevoerd bij de dames van St.-Andries, te Brugge, van H. de Tracy, van Gent, een kalvarieberg, eene altaartafel en beeldhouwwerken van verschillenden aard, van M. Rooms, insgelijks van Gent, een beeld van Onze-Lieve-Vrouw der Zeven Weeën en ander beeldhouwwerk, van P. Pauwels, van Gent. De Gentsche bouwmeesters A. Van Assche en P. Van Kerkhove, hadden plannen ingezonden van belangrijke gebouwen, kasteelen, kerken, scholen enz., door hen verbouwd, hersteld, opgericht of ontworpen.

(Wordt voortgezet.)