De Vlaamsche School. Jaargang 31

[p. 149]

Wereldtentoonstelling van Antwerpen.

De boekhandel was in vroegere eeuwen bloeiend in Antwerpen. De boeken, door Plantijn, Nutius, Meursius, Verdussen, enz., uitgegeven, gingen de wereld rond - en heden is de Antwerpsche boekhandel op de tentoonstelling bijna niet vertegenwoordigd en zij die het gewaagd hebben zijn in het geheel niet gelukkig geweest. Wat is daarvan de oorzaak? Hadden de vroegere Antwerpsche boekverkoopers meer initiatief, meer levenskracht, meer exploitatiegeest in het drijven van hunnen handel? Wel, wij gelooven het niet. De oorzaak van het kwijnen des boekhandels in Antwerpen ligt niet daarin, maar wel in de taal des lands, in de concurrentie der groote steden, der groote landen, der groote volkeren. De meeste boeken, vroeger in Antwerpen uitgegeven, waren in het Latijn en gingen daarom de wereld door, en nog heden houden de voornaamste Belgische huizen zich met het uitgeven van Latijnsche boeken op en het zijn misschien nog wel deze die meest uit België verzonden worden.

De boekhandel wordt thans in Antwerpen overheerscht door Parijs, verder door Leipzig, Amsterdam en Londen; daartegen te worstelen, zal in Antwerpen altijd eene onmogelijke onderneming zijn en zij die het gewaagd hebben, van hier met Fransche boeken op de markt te Parijs te concurreren, hebben zich altijd bedrogen gevonden. Wat al moeite heeft het van eenen anderen kant niet gekost, om een Vlaamsch werk in Holland te doen verkoopen, en denken de Hollanders tot heden toe nog niet dat de Vlamingen eene andere taal, een patois van de hunne, schrijven? En nochtans zonder Holland is er hier geene mogelijkheid een goed Vlaamsch werk uit te geven; omdat het getal exemplaren, dat hier te land te plaatsen is, te klein is. Zien wij overigens in Vlaamsch België niet dat de meest gevierde schrijvers, om hunne werken aan den man te brengen, verplicht zijn hunne toevlucht te nemen tot het Davids- of Willemsfonds, iets wat in andere landen ongehoord is.

De boekhandel is dan ook weinig op onze wereldtentoonstelling vertegenwoordigd. Van Engeland, dat den schoonsten en grootsten boekhandel heeft, is er volstrekt niets; van Duitschland weinig, van Italië iets, van Frankrijk wat meer, van Holland betrekkelijk veel, van België iets of wat. Wij zullen het vluchtig in oogenschouw nemen.

Uit Duitschland vinden wij in de tentoonstelling:

Van Adolf Lesimple, uit Leipzig, eenige schoolboeken, reisboeken en wijsgeerige werken. Hij is de uitgever van Ahn's Holländische Sprachlehre für Deutsche en eener Holländische Handelscorrespondenz für Deutsche.

De heeren Bauman, uit Dusseldorff, en Teodor Horman, uit München, hebben zeer schoone in kleuren gedrukte platen tentoongesteld.

De heer Felix Bagel, uit Dusseldorff, heeft die Duitsche boerterijen van nagemaakte Egyptische en andere papyrussen en perkamenten tentoongesteld. Maar deze boeken, hoe aardig ook, kosten te veel voor het vermaak dat zij verschaffen. Een dezer boeken bevat de beschrijving der zeven plagen van Egypte, van de uitdrijving der Hebreeuwen en van den ondergang des legers van den Farao, dat alles door een' Egyptenaar en wel een tijdgenoot van Mozes, een onderdaan van Meremphte, beschreven!!

De heer Fred. Pustet, uit Regensburg, maakt in ons land met liturgische boeken concurrentie aan de huizen van Dessain, te Mechelen, en Desclée, te Doornik. Zijne boeken zijn zeer wel gedrukt, de zangnoten staan klaar en duidelijk en het papier is goed. Hij komt de liturgische werken der oude Plantijnsche drukkerij het dichtste bij.

De heer Bonz, uit Stuttgardt, heeft eenige schoone platen tentoongesteld.

De heer Röder heeft gekleurde platen, die zeer goed uitgevoerd zijn, tentoongesteld. Ook muziekdrukken en platen, gegraveerd en geslagen, om muziek te drukken.

Verder de muziekhandel Breitkopf, uit Leipzig en Brussel, wiens uitgaven hier te land genoeg gekend zijn.

De heer B. Herder, uit Freiburg (Baden), heeft zijne uitmuntende schoolboeken over dierkunde, plantenkunde, scheikunde, aardrijkskunde, gewijde geschiedenis, alsook zijne Vlaamsche overzetting van d^r. Schusters Biblische Geschichte, door J. Wynen en P. Timmermans, professors te St.-Truiden, tentoongesteld. Verder zijn Lexikon, kinderboeken met gekleurde platen, enz. Het huis Herder is een der voornaamste van Duitschland (zie blz. 12).

De heer Moeser, uit Berlijn, heeft eene Duitsche overzetting van Dante's Divina Commedia, met de platen van Gustave Doré, en van Lafontaine's Fabelen, met platen door denzelfden kunstenaar, tentoongesteld.

De heer Buxenstein, uit Berlijn, heeft drukwerken, etiquetten, kleurendruk, enz., tentoongesteld; alles be-

[p. 150]

wijst dat de drukkunst in dat huis tot eenen hoogen trap van volmaaktheid gestegen is.

De heer Wilhelm Greve (Berlijn en Londen) heeft landkaarten en platen in kleurendruk tentoongesteld, die met al de kunst der Duitschers uitgevoerd en gekleurd zijn.

Bruckmann's Verlag, in München, heeft eene prachtuitgave van Homerus' Ilias en een ander prachtwerk, getiteld: Die Säugethiere, tentoongesteld.

Men vindt daar ook Frederik Prellers Odyssee, Landschaften in kleurendruk, welke volkomen den hemel van Griekenland weergeven.

In de Oostenrijksche afdeeling vinden wij:

Van den heer Alfred Hölder, uit Weenen, wetenschappelijke en beroepswerken, welke zeer wel uitgevoerd zijn,

De heer Hartleben, uit Weenen, heeft werken over reizen, nijverheid, een Berg- und Huttenmann'sches Jahrbuch, een werk over de nieuwste ontdekkingen en proefnemingen, alsmede Faulmann's Illustrirte Geschichte der Buchdrukkunst, enz., tentoongesteld. Al deze werken onderscheiden zich zoowel onder betrek der kunde en geleerdheid huns inhouds, als door netheid en klaarheid van druk. Zijne werken zijn prachtig. Daarnevens bemerken wij ook eene zeer keurige en duidelijke kaart in kleurendruk der Oostenrijksche en Hongaarsche ijzeren-wegen.

De heer Moritz Perles stelt wetboeken ten toon, die goed gedrukt en vooral handelbaar zijn, alsook geneeskundige werken.

Dit huis heeft ook tentoongesteld een groot hand-atlas van natuurgeschiedenis, dat de drie natuurrijken omvat. Dit atlas is bewerkt door Prof. D^r. Gustav von Hayck. Daarnevens zien wij het eerste deel van Gellers Geschiedenis van Oostenrijk.

De stad Weenen heeft photographiën van gebouwen, vooral van haar prachtig nieuw stadhuis, tentoongesteld. Onze bouwmeesters kunnen ze met veel vrucht beschouwen. Ook het huis Carl Gerold und Sohn heeft schoolkaarten, met dieren en planten op eene groote schaal, sommige op natuurlijke grootte, tentoongesteld.

Weenen is de voornaamste plaats in de wereld voor den kleurendruk en andere chemigraphische hedendaagsche uitvindingen.

Ook heeft de heer Czeiger eenige staaltjes van kleurendrukken tentoongesteld, welke echte schilderijen zijn.

De boekbinderij van den heer Hermann Scheibe, uit Weenen, heeft schoone en kostelijke banden tentoongesteld; misschien is daar wel niets nieuws aan en vooral zijn die banden in eene goesting of smaak die hier geene kans heeft van aangenomen te worden.

De heer R. Van Waldheim heeft maroquinerie, platen en banden tentoongesteld en de heer Reifenstein, uit Weenen, prachtige chromolithographieën.

De heer Steinbrener, uit Winterberg, eene fabriek van boekbindersgerief en boekbinderij, heeft kerkboeken, enz., tentoongesteld. De banden zijn goed gemaakt, maar kleur, stof en behandeling der banden kunnen hier niet bevallen.

In de Italiaansche afdeeling vinden wij van:

L. Ferrari, drukker en uitgever voor de doof-stommen te Genua, letterkundige en wetenschappelijke werken, schoolboeken, romans en zelfs eenige Fransche boeken; ook eenige boeken en relief gedrukt, ten behoeve der opvoedingsgestichten voor blinden.

Van Roux & Favali, te Turijn, aardrijkskundige hooggewerkte kaarten; kleuren en alles zeer goed aangewend.

Verder uitgaven van het ministerie van landbouw, nijverheid en handel: Annali - Bolletino - Archivo - Repertorio - enz.

Atlante Statistico del Regno d'Italia, groot in-fol. Men ziet daar op geen beetje druk.

Uit de stad Rome eene verzameling van Journaux de classe!!

Eene kaart van het Corpo reale delle miniere der Apuenische Alpen, met aanduiding der marmergroeven. De kleur der marmers is op de kaart aangeduid en stalen staan onder de kaart tentoongesteld.

(Wordt voortgezet.)

H.V.W.