De Vlaamsche School. Jaargang 31

[p. 141]

De oudste stadszegels van Antwerpen.

Het hier afgedrukte zegel, het oudst bekende stadszegel van het Antwerpsch markiezaat, werd in 1835 ontdekt, gehecht aan een charter van den



jare 1231, berustende in het archief der Sint-Baafsabdij, te Gent; het werd geteekend en op koper gesneden door C.H. Onghena en daarnaar later op hout gesneden door wijlen H. Brown.

Het mag er dus worden voor gehouden dat het al van veel vroeger dan 1231 dagteekent. Het stelt eene sterkte of vesting voor, die evenwel door niets, wat de uitwendige gedaante betreft, aan den bekenden Antwerpschen burcht⁽¹⁾ herinnert, en evenmin aan het kasteel gelijkt, hetwelk men op de jongere stadszegels van Antwerpen aantreft.

Er is beweerd, dat de toren, die op bovenstaande zegel prijkt, de Kronenburgtoren zou kunnen wezen, welke door de schrijvers der Geschiedenis van Antwerpen werd aanzien voor een overblijfsel van eene oude Romeinsche sterkte. Zooals men op de gravuur kan nagaan, bevindt zich in het oudst bekende Antwerpsche stadszegel een gepantserde arm, waarvan de hand eene banier houdt omklemd, op wier veld zes sterren prijken, in de orde van het sterrebeeld de Kleine Beer. Op den zegelkand staat te lezen: Sigillvm monarchie Antverpensis. Op het einde der xiii^e eeuw werd dit zegel vervangen door het volgende, hetwelk is vastgehecht aan eene akte van 1310, die wordt bewaard op het stadsarschief. Dit zegel voert een kasteel met gekanteelde muren en vier torens; de toren, boven de poort, is drie verdiepingen hoog, heeft van boven kanteelen en aan de hoeken kleine torentjes. Op de poort, twee sterren. Vijf banieren bekronen de schietgaten, twee op de muren en drie op den grooten toren; in elke banier staat eene hand. Op beide muurbanieren prijken de wapenschilden van het heilige Roomsche Rijk (de dubbele adelaar) en die van Brabant en Limburg met het randschrift: Sigillum monarchiae antverpiensis.

In verband met wat voorgaat, verwijzen wij naar een opstel, afgedrukt in onzen jaargang 1882, blz. 197.

Eene belangrijke bijdrage voor de kennis der oude Antwerpsche zegels vormt het werk van den heer P. Génard, aangekondigd in onzen jaargang 1883, blz. 84, als uitgegeven wordende bij de wed. De Backer, te Antwerpen. Het voert voor titel: Wapenboek der Antwerpsche gemeenteinstellingen sedert de vroegste tijden tot op onze dagen. Zooals wij, ter aangewezene plaatse, mededeelden, kwam het Antwerpsch gemeentebestuur deze kostbare uitgaaf te gemoet met een hulpgeld van 2000 fr. De platen van het werk, bestaande in 200 gekleurde wapenschilden, met goud en zilver afgezet, zijn reeds verschenen. De tekst, die Nederlandsch en Fransch zal zijn, nog niet; met belangstelling wordt hij van verschillende zijden te gemoet gezien. Wij hopen dan ook, dat er niet lang meer zal moeten op gewacht worden.

(1) Zie onzen jaargang 1883, blz. 6.