De Vlaamsche School. Jaargang 30

[p. 117]

Karel de Goede's feesten te Brugge.

Luisterrijker en met inniger deelneming bijgewoonde feesten dan die welke de stad Brugge heeft aangericht ter gelegenheid van de zaligverklaring van Karel-den-Goede hebben wellicht nog nooit in België plaats gehad. Zij namen den 24ⁿ Augustus aanvang, op welken dag, ten 3 ure 's achternoens, de geschiedkundige en geestelijke stoet ter eere van graaf Karel zijn eersten uitgang heeft gedaan, begunstigd door een recht hemelsch weder en in tegenwoordigheid van zooveel duizende menschen, dat het schier niet is te begrijpen hoe Brugge ze allen heeft kunnen bevatten.

Het belangrijk werk van den eerw. heer A. Duclos is op den gepasten tijd verschenen om de merkwaardige figuur van den oud-Vlaamschen vorst in het ware licht te stellen. De geleerde en gemoedelijke schrijver, de onvermoeide en geduldige geschiedvorscher verdient hartelijk te worden geluk gewenscht met zijn zwaren, veel omvattenden arbeid. De geschiedrol die hij uit Vlaanderens oud verleden heeft ontvouwd bevat zoovele wetenswaardige dingen en merkwaardige eigenaardigheden, dat geen Vlaamsch lezer verwaarloozen mag zich het werk van den eerw. heer Ad. Duclos aan te schaffen. Ook door zijne letterkundige waarde beveelt het boek zich aan.

Wat de heer Duclos heeft geleverd is niet eene zoogenoemde levensschets, maar inderdaad een volledig levensverhaal van Karel-den-Goede.

Hij, die bestemd was om zich den eerenaam van den Goede te verwerven, werd omtrent het jaar 1084 geboren uit den echt van den Deenschen koning Cauwaart en prinses Adela, dochter van Robrecht den Fries. In 1119 werd hij graaf van Vlaanderen.

Zijn geschiedschrijver verhaalt hoe de prins, voordat de grafelijke kroon hem op het hoofd werd geplaatst, zich heldhaftig onderscheidde in de eerste kruisvaart; hoe hij later bedankte voor de hem aangebodene kroon van het Heilig Land en den keizerlijken schepter weigerde omdat hij zich in Vlaanderen geroepen achtte; hoe hij in deze landstreek ieverde voor de invoering, de vestiging en ontwikkeling der christelijke zeden; hoe hij aanhield op de toepassing van het leenroerig stelsel, wijze wetten gaf en gedurende den hongersnood van de jaren 1124 en 1125 zich vorstelijk en vaderlijk mild betoonde voor zijne lijdende onderdanen. Voorts beschrijft de heer Duclos de omstandigheden die den goeden Vlaamschen landsvader een geweldigen dood berokkenden; het wrokken van Bertulf, den proost van Sint-Donaas, de Erembouten; de samenspanning van wraakgierige grooten en eindelijk het vermoorden van Karel-den-Goede die door Busschaart de hersenen werd ingeslagen terwijl hij zich in de bovenkapel van Sint-Donaas bevond en aan eene arme vrouw eene aalmoes uitreikte.

Het werk van den eerw. heer Ad. Duclos, dat 240 bladzijden dichten druk beslaat, hangt een aanschouwelijk en treffend tafereel op van den woeligen tijd, waarin de held van het verhaal heeft geleefd en gestreefd. 't Is een waarlijk leerzaam, nuttig boek, onder vele opzichten. Wij meldden reeds (blz. 60) dat het gedrukt werd bij De Zuttere-Van Kersschaver, te Brugge, en bij inschrijving niet meer dan 80 centiemen kostte. Men vindt het thans te koop bij alle Vlaamsche boekhandelaren voor 1 frank.

Wij zegden hooger, dat graaf Karels feesten den 24ⁿ Augustus waren begonnen. Eigenlijk zou het begin op den 23^ste moeten worden gesteld, vermits dien dag ten 5 ure namiddag de stoffelijke overblijfselen van den gelukzaligen graaf, die worden bewaard in de St.-Salvatorskerk te Brugge, van uit de oude rijve of reliquiekas overgeplaatst zijn in de nieuwe rijve, vervaardigd naar de teekening van baron van Bethune in de werkhuizen van wijlen Jan Van Damme (zie onzen jaargang 1883, blz. 106). Deze overplaatsing werd met groote plechtigheid verricht door den eerw. heer Ad. Duclos, bewaarder van de reliquieën des bisdoms, in het bijwezen van mgr. Faict, bisschop van Brugge, en van het kapittel der kanunniken. Door den zeer eerw. heer E.H. Monstrul, leeraar aan het koninklijk atheneum te Brugge, werd te dier gelegenheid een sermoen gedaan over Karel-den-Goede, dien hij aan de geloovigen voorstelde als de tweede patroon van Vlaanderen.

De nieuwe rijve of reliquiekas, een prachtig gewrocht, heeft 45,000 frank gekost, onbegrepen de menigvuldige juweelen en edelgesteenten waarmede de vrome iever van vorstelijke en andere geloovigen, ook van buiten België, haar heeft versierd.

Zondag, 24 Augustus, ten 9 ure, werd in de hoofdkerk, na een sermoen van pater Matignon, de pontificale hoogmis opgedragen door mgr. Goossens, aartsbisschop van Mechelen, bijgestaan door den aartspriester mgr. B. Van Hove en den vicaris-generaal mgr. P. De Brabandere. Met de leden van het kapittel hadden in het gestoelte plaats genomen mgr. J.J. Faict, bisschop van Brugge, mgr. V.J. Doutreloux, bisschop

[p. 118]

van Luik, mgr. T.J. Gravez, bisschop van Namen, mgr. I.J. Du Rousseaux, bisschop van Doornik, mgr. G.L. de Battice, wijbisschop van Gent, mgr. de wijbisschop van Dublin, mgr. V.J.J.M. Van den Branden van Reeth, uit Mechelen, de bisschop van Atrecht, de abt van het Benedictijner-klooster van Maredsous enz.

Boven het gestoelte en in het koor waren de 8 groote geschiedkundige muurtapijten uit de xviii^e eeuw opgehangen, die anders maar eens in het jaar dienst doen, namelijk ter gelegenheid van het feest van het H. Bloed. Zij zijn gemaakt door Van der Borght, naar modellen van Jan Van Orley, wiens schilderingen in 1731 aan de hoofdkerk van Brugge ten geschenke werden gegeven door den bisschop Van Susteren.

Aan het einde der mis hadde, volgens het programma, het volgende Hosannah, woorden van dr. Karel de Gheldere, muziek van Frans De Coninck, moeten uitgevoerd zijn geworden:

openingskoor.

Hosannah! Lof zij God, in zijnen hoogen Hemel!

Hosannah! Lof zij God in 't needrig stof der aard!

Ver boven d'hoogsten bol van 't glansrijk stergewemel

rijze op het dankgezang van Vlaandrens kroost vergâerd!

alleenzang.

Juich, land van Godelieve! Op onze groene gauwen,

waar 't ongeval zoo vaak met 't zweet des werkmans spot,

zal uit den Hemel hoog nog troost van zegen dauwen:

een vorstlijk hert staat borg voor Vlaanderland bij God!

Die uit meêdoogendheid de spijkers hebt ontsloten

en 't hongerige volk, bezwijkend t'allen kant,

gespijsd hebt en gered... wij zijn uw landgenooten:

gedenk, gedenk bij God uw eigen Vlaamsche land.

Laat Vlaandrens dierbaar recht niet met de voeten treden:

de tale die gij spraakt klinkt nog aan Schelde en Lei;

hier roemt de landaard nog op vaderlijke zeden

en 't oude Vlaamsch geloof draagt nog geen momlivrei.

sluitkoor.

Hosannah! Lof zij God! Aan onzen blauwen hemel

wordt heden eene ster vol heerlijkheid geplant.

Den erfelijken grond omstraalt haar glansgewemel.
Hosannah! Lof zij God en heil aan Vlaanderland!

Wat of deze uitvoering heeft belet, is ons onbekend, maar zij heeft in de kerk niet plaats gehad.

Van den weergaloos prachtigen stoet zullen wij eene afzonderlijke beschrijving geven, volgens het werk van den eerw. heer Ad. Duclos, wien onverdeeld den meesten lof moet worden toegezwaaid voor het groot beleid en de nog grootere wetenschap waarvan hij blijk heeft gegeven in alles wat hij heeft gedaan voor de samenstelling en inrichting van dezen waarlijk geschiedkundigen optocht.

Wij houden er aan als aan de vervulling van eenen plicht, den uitstekenden Vlaamschen geschiedkundige, wiens bekwaamheid slechts door zijne bescheidenheid wordt geëvenaard, eene rechtmatige hulde te brengen. Ook is het ons een waar genoegen te kunnen berichten dat mgr. Faict den geleerden priester tot kanunnik der hoofdkerk van Brugge heeft benoemd.

Duclos' bijzonderste medewerkers waren pater Van Derker en de heeren Waldbott, Muels, De Leyn en Herwijn.

Van den stoet, afgebeeld in 20 platen, geteekend door den heer J. Dinnewet, leeraar aan de academie van Brugge, is een fraai album verschenen, bij den steendrukker P. Raoux, Noordzandstraat, te Brugge

Zondag, 24 Augustus, had Z.H. mgr. Faict de geestelijke en wereldlijke overheden op een feestmaal genoodigd; de dischkaart, een meesterstuk van kleurendruk, werd gemaakt bij den heer K. Van de Vyvere-Petyt; omstreeks 9 ure 's avonds, is de bisschop van Brugge met den aartsbisschop en den bisschop van Luik naar den Burg gekomen en heeft er tot de verzamelde menigte eene toespraak gericht, waarin hij den volke dank zegde voor zijne deelneming aan de plechtigheden. Hij besloot zijne woorden met den door de hoorders herhaalden kreet: Leve Karel-de-Goede! Eer zij weggingen hebben de drie kerkvoogden hunnen zegen over de verzamelde schaar uitgesproken.

De geschiedkundige optocht is uitgegaan den 24ⁿ en den 26ⁿ Augustus en den 8ⁿ September, telkens onder den toeloop van eene ontzaggelijke menigte.

D.V.S.