De Vlaamsche School. Jaargang 30

Kroniek.

Antwerpen. In de laatste dagen van 1883 en in 't begin van 1884 waren in het museum Venusstraat tentoongesteld: Portretten van Pablillos van Valladolid, poetsenmaker van Philips IV, koning van Spanje, naar Velasquez de Silva en Martinez Montanes, beeldhouwer, beide gekopieerd in het Prado-museum te Madrid, door P. Verhaert, tijdens zijne kunstreis in Spanje (zie 1883, blz. 18); Omstreken in de Ardennen en Omstreken van Dinant door Th. Fourmois en de door ons in 1883 op blz. 185 vermelde tafereelen van A. Stevens en K. Verlat. Wij hebben vergeten melding te maken van een stuk, dat van A. De Jans in dezes hoedanigheid als primus van Rome, is tentoongesteld geweest, voorstellende: Schafttijd van metsers. Het onderwerp van dit stuk scheen ons geheel buiten verband met den prijs van Rome.

- In de geheime zitting van den gemeenteraad van 28 December 1883 is op voorstel van het college en de commissie van schoone kunsten besloten, de trapzaal van het stadhuis met schilderingen te versieren, op voorwaarde dat het staatsbestuur in de kosten komt. De onderwerpen van den uitvoerder (K. Verlat) zullen den heer minister van binnenlandsche zaken onderworpen worpen. De heer minister heeft sedert dien althans voorloopig een rijkshulpgeld geweigerd.

- Den heer P. Beaufaux, wien bij koninklijk besluit van 8 December 1883, als gewezen leeraar der Antwerpsche academie, een jaarlijksch pensioen van 1075 fr. werd toegelegd, is den 3^en Februari door zijne voormalige collegas een bronswerk naar Carrier Belleuse geschonken, voorstellende: De liefde die de schoonheden der natuur ontdekt. Den 17^en Februari ontving hij van zijne gewezene leerlingen eene door A. Bogaerts uitgevoerde bronzen schaal, gedragen door 4 sierlijke vrouwenbeeldjes, benevens een toepasselijk adres, met platen en letteren der Plantijnsche drukkerij op perkament gedrukt. De aanbieding dezer huldeblijken kenmerkte zich door groote hartelijkheid. Leeraars en leerlingen hadden evenwel van meer kunstvaardigheid blijk gegeven, de eersten zoo zij hun geschenk niet hadden doen bestaan in een werk van een Franschen beeldhouwer, de laatsten door hun huldeschrift te versieren met eigenaardige teekeningen, in stede van met platen uit de Plantijnsche drukkerij.

- De beeldhouwer Joz. Geefs, dd. bestuurder der koninklijke academie, voltooit het model van een borstbeeld van wijlen F.J. Stoop, gediplomeerd ingenieur dd. stadsbouwmeester en leeraar van bouwkunde aan de academie te Antwerpen. Het borstbeeld zal in marmer worden gekapt en bijgezet in de trapzaal van het Antwerpsch museum, als een huldeblijk aan F.J. Stoop, vanwege zijne leerlingen en vrienden. (Zie over F.J. Stoop, onzen jaargang 1869, blz. 121.)

- De Maatschappij der Antwerpsche bouwmeesters heeft haar bestuur voor 1884 samengesteld als volgt: voorzitter, E. Leclef; secretaris, F. Hompus; schatbewaarder, J. Schaeps.

- Verschenen bij L. De la Montagne: Eene Vlaamsche dichteres Mev. Van Ackere-Doolaeghe door Edward Van Bergen, met een ongelukkig portretje. Het boekje bevat 36 bladzijden druks, die zich aangenaam laten lezen en waarin de beroemde dichteres alle eer wedervaart. Het heeft ons verwonderd, dat de schrijver met geen enkel woord gewezen heeft op de gedichten die van mev. Van Ackere verschenen in de Vlaamsche School; hij gewaagde evenmin van de opneming van haar portret in onzen jaargang 1879, blz. 181. Nochtans is het door ons gegeven portret beter geslaagd dan het blijkbaar daarnaar gekopieerd afbeeldsel in Van Bergens boekje. Daar de graveerder in zijne nabootsing minder gelukkig was, schaad

[p. 28]

schaadt het niet dat hij het maar verzwegen heeft, dat hij een door F. Van Loo gemaakt portret tot model heeft gehad.

De heer Van Bergen heeft ook eene beschrijving in (9 blz. druks) laten verschijnen van de huldebetuiging, welke op 16 December 1883 aan mev. Van Ackere te Dixmude werd gebracht.

- Een aantal bescheiden, rakende het vroeger te Antwerpen bestaan hebbende klooster der Minimen, zijn door de kinderen van wijlen F. De Braekeleer voor 100 fr. afgestaan aan het stedelijk archief.

- De verschenen 3^e aflevering, 4^en jaargang, van het Album der Antwerpsche etsers bevat: De gedempte Koolvliet te Antwerpen, door H. Schaefels; Portret van P. Génard, door J.B. Michiels; Zicht op de Schelde, door H. Seghers; Hoeve te Calmpthout, door A. Elsen; Russische wagen, door C. Boom, naar zijne schilderij die op de laatste Gentsche driejarige tentoonstelling prijkte; 's Avonds, door Th. Verstraete.

- De prijsvraag, door het Antwerpsch gemeentebestuur uitgeschreven voor het oprichten van een gedenkteeken der Fransche furie (zie onzen vorigen jaargang, blz. 185), is door het inzenden van 21 ontwerpen beantwoord geworden. Op gelijken rang van verdienste, werden de 2 volgende ontwerpen door de kunstrechters als de beste geoordeeld: het ontwerp Auxilium suis Deus, van G. Geefs, beeldhouwer en F. Truyman, bouwkundige, en het ontwerp Vrijheid en verlossing, van F. Joris, beeldhouwer en F. Van Dyk, bouwkundige. Van beide ontwerpen zal een 2^m00 hoog model worden gemaakt; de kunstrechters zullen vervolgens worden uitgenoodigd tot het bepalen van hunne keus.

Brussel. Bij koninklijke besluiten van 28 December 1883, zijn in de Leopoldsorde benoemd: officier, A. Cluysenaer, kunstschilder; ridders: C. De Cock (Gent), H. Gervex (Parijs), J. Rosseels (Dendermonde), kunstschilders; G. Frederix (Gent), V. Lefèvre (Brussel), letterkundigen, Ch. Maréchalle, teekenmeester aan de krijgsschool te Brussel.

- Bij koninklijk besluit van 31 December 1883 is de heer E. Dupont benoemd tot voorzitter der klasse voor wetenschappen van de koninklijke academie gedurende 1884.

- A. Cluysenaer heeft ten zijnent eene tentoonstelling van eigene werken geopend, volgens den catalogus 63 in getal.

- Henri Cassiers heeft in den Cercle artistique een aantal waterverfschilderingen tentoongesteld, door hem te Heyst, te Knocke en op de kusten der Noordzee uitgevoerd.

- Volgens wordt gemeld, schrijft A. Gevaert de muziek voor een zangspel in 3 bedrijven en 10 tafereelen, van A. Blau en L. De Grammont, getiteld: Pertinax, empereur d'Orient.

- A. Cluysenaer heeft voor de galerij van den senaat het portret geschilderd van den gewezen voorzitter van dit staatslichaam, baron van Tornaco.

- De afdeeling voor nijverheidsonderwijs van de Syndicale Vereeniging, te Brussel, vraagt een ontwerp van een diploma uit te reiken aan de bekroonden in de door haar geopende prijskampen. De inzender van het goedgekeurde ontwerp bekomt 500 of 1000 fr., naarmate het al dan niet wordt uitgevoerd. Alle Belgische kunstenaars en ook de vreemde kunstenaars die sedert 3 jaren in België verblijven, kunnen mededingen. De ontwerpen in te zenden den 30ⁿ Maart 1884, tusschen 10 en 4 ure, aan den heer F. Fourcault, voorzitter van voornoemde afdeeling, op de Beurs, te Brussel, bij wie nadere inlichtingen verkrijgbaar zijn.

- De heer Fred. Gisler, gewezen voorzitter der rekenkamer, heeft 23 tafereelen der Vlaamsche en Hollandsche school, aan den staat vermaakt, onder andere: een mans- en vrouweportret door Simon Luttichuys (xvii^e eeuw); de portretten van ridder Laurens de Rasière en dezes echtgenoote geboren Aletta Huntum, door Nicolaas Maes (1632 + 1693) en een grijsaardshoofd van een onbekenden meester. Deze stukken prijkten in 1882 op de Nederlandsche weldadigheids-tentoonstelling (zie 1882, blz. 50 en 167). Te zamen zijn er 16 portretten, 4 landschappen, 2 veldslagen en 1 stilleven.

- Het afgebrand gedeelte wan het Paleis der Natie zal volgens het oude plan, eenigszins vergroot, herbouwd worden.

- Ter vervanging van H. Conscience is de heer C. Potvin tot bestuurder van het museum Wiertz benoemd.

- In den Cercle artistique is den 3ⁿ Februari eene tentoonstelling geopend van studiën, schetsen en teekeningen van den kunstschilder W. Roelofs, gemaakt in Holland en in Schotland.

- De Cercle des XX heeft eene tentoonstelling geopend die 112 schilderijen, beeldhouwwerken, gravuren enz. bevatte.

- Verschenen: Nos chasseurs-éclaireurs, page d'histoire, door J.B. Moens. Dit geschiedkundig werkje is verkrijgbaar in de Galerij Bortier n^r 7, te Brussel.

- Door den bouwmeester J. Van Ysendyck gaat te Schaarbeek een nieuw gemeentehuis in Vlaamschen stijl worden gebouwd, dat 1,210,000 fr. mag kosten.

- Verschenen in het Institut national de Géographie: Almanach géographique voor 1884, een uitmuntend verzorgd boekje in kleurendruk, met een dozijn afbeeldingen van natuurverschijnsels, zooals luchtspiegelingen, een sneeuwstorm, de overstrooming van den Nijl enz., benevens eene lijst van voor de aardrijkskunde en verwante wetenschappen heugelijke feiten en dagteekeningen.

- Het tijdschrift Musée du jeune âge, onder het bestuur van mejuffrouw Marceline La Garde, komt thans in plaats van alle 14 dagen alle 8 dagen uit. De uitgaaf beleeft haar 10^den jaargang.

- M.A. Perk, te Amsterdam, schrijver van het werkje In de Belgische Ardennen en van het gedenkboek Het citadel-monument te Ginneken, is tot ridder van de Leopoldsorde benoemd.

Leuven. In de maand Mei zal alhier de 50^ste verjaardag der heroprichting van de hoogeschool plechtig gevierd worden. Een geschiedkundige stoet zal te dezer gelegenheid worden samengesteld.

Gent. De kunstschilder E. Richter heeft zijn tafereel Landloopers en lichtekooien, dat op de laatste driejarige tentoonstelling prijkte, aan het stedelijk museum geschonken.

Brugge. Het oudheidkundig museum heeft in openbare veiling gekocht een reiswagen der xvii^e eeuw en de hangende reiskoets der xviii^e eeuw, afkomstig van de oude familie Melgar.

Luik. De Revue de l'architecture en Belgique had, ondanks het verbod van den bouwmeester H. Beyaert, eene gravuur laten vervaardigen en in eene harer afleveringen opgenomen, naar het nieuw lokaal der Nationale Bank te Antwerpen. De heer Beyaert, die, zooals men weet, de bouwmeester is van voornoemd lokaal, heeft tegen de Revue een proces ingespannen, onder aanvoering dat zij hem had gekrenkt in zijn recht van kunsteigendom. De Revue heeft geantwoord, bij monde van haren advocaat mr. Mahieu, dat het iedereen vrij staat, een aan de straat opgericht gebouw uit te teekenen en te doen graveeren. Beyaerts advocaat mr. Janlet heeft integendeel staande gehouden, dat men zoomin een huis als eene schilderij of een beeld, zonder des makers toestemming, mag kopieeren. De Luiksche rechtbank van koophandel heeft den heer Beyaert in het gelijk gesteld en hem toegelaten het vonnis te doen opnemen in 5 nieuwsbladen, voor rekening van de Revue, die daarenboven verwezen is tot betaling der kosten van het geding. De veroordeelde voorziet zich in beroep.

- Ed. Van Waterschoot, bouwmeester te Antwerpen, heeft zijn ontwerp voor het bouwen van een godshuis voor oude menschen, door de bestiering der godshuizen te Luik zien bekronen. Er waren 8 ontwerpen ingezonden.

[p. 29]

Buitenland.

Luxemburg. De heer Leo Lippman heeft aan de stad Luxemburg zijne schilderijenverzameling afgestaan, die ruim 500,000 fr. waard is. Voorts heeft de stad eene erfgift van 15,000 fr. ontvangen, voor eene studiebeurs aan het atheneum.

's-Gravenhage. Voor het te Delft op te richten standbeeld van Hugo de Groot (zie 1883, blz. 51) zijn 17 modellen ingegekomen; eene commissie, samengesteld uit de heeren J. Ph. Koelman, Ph. Sadée, F. Leenhoff, B. van Hove en C. Muysken, heeft met eenparige stemmen den 1^en prijs toegekend aan den heer F.L. Stracké Jzn, te Haarlem, den 2^en prijs aan de heeren H. Pickery, te Brugge en J. Naert, te Brussel.

Amsterdam. De werkzaamheden aan het nieuwe rijksmuseum in deze stad zijn zoo ver gevorderd, dat, zeer waarschijnlijk, in October aanstaande reeds eenige zalen, met de daarin uit het Trippenhuis over te brengen schilderijen opengesteld zullen worden.

- In de gemeente Steenwijkerwold zijn 352 Romeinsche geldstukken uit den tijd van Julius Cesar, bijna alle van zilver en ieder omtrent zoo groot als eene duit, uit den grond opgegraven.

Groningen. Van den voortreffelijken Nederlandschen schrijver J.J.A. Goeverneur die den 14ⁿ Februari zijn 75^en verjaardag vierde, worden de Volledige Gedichten uitgegeven bij den heer A.W. Sythoff, te Leiden; prachtig ingebonden, zullen zij slechts kosten gl. 2.20.

Venlo. In de nabijheid dezer stad is door de heeren Michels en dr. Boetskes, die opgravingen lieten doen, een put en een muur van ongeveer 40 meters in het vierkant, omringd van een wal van circa 65 meters, gevonden. Overblijfselen, naar men gist, van eene Romeinsche burcht.

Nijmegen. Baron Van Boetselaar, in deze stad, is door erfenis in 't bezit gekomen van de kist, waarin Hugo De Groot in 1621 uit Loevenstein naar Gorinchem ontsnapte. De kist is in de van De Groot afstammende familie Graswinckel met de meeste zorg bewaard en moet volgens de beschikkingen van den laatsten erflater, van het eene geslacht op het andere overgaan. Zij is ruim 1¼ el lang en circa ¾ el breed, met een rond deksel en van binnen met wit linnen bekleed. Zij is beslagen met 13 ijzeren banden.

Utrecht. In de consistoriekamer van de Jacobi-kerk is eene kas ontdekt, die eene groote menigte rekeningen van rent-, kerk- of fabriekmeesters bevatte, waaronder uit de xiv^e eeuw, voor een deel nog ongeschonden en leesbaar.

- Het stedelijk kabinet van oudheden is verrijkt met de schoone verzameling penningen, munten en Romeinsche oudheden, die gevonden zijn op de plaats, waar vroeger de Romeinsche burcht te Vechten heeft gestaan en die het eigendom waren van wijlen jhr. K.W. Bosch van Drakenstein.

Veere. Met 4 van de 5 stemmen heeft de gemeenteraad besloten den Maximiliaan-beker te verkoopen. De burgemeester heeft echter geweigerd, dit besluit uit te voeren en de minister heeft het vernietigd. Een gelijk raadsbesluit werd bij koninklijk besluit van 9 September 1881 vernietigd (zie 1879, blz. 40 en 1881, blz. 178). Naar het schijnt heeft de gemeente Veere geld noodig en is haar bestuur daarom bedacht op het verkoopen van den zilveren beker. Er is dus geene verhooring geweest voor het gebed dat uitgedrukt staat op den koker, die bij den beker behoort en hetwelk als volgt luidt:

Bewaar, o Heer! de Stadt Terveer

Dat sij niet come in de neer!

Parijs. 4 November 1883 is op den boek van de Villierslaan en de Malesherbeslei een zittend beeld van Alexander Dumas, vader, onthuld, een werk van wijlen G. Doré.

- Een antieke gouden beker, met brandschilderwerk versierd, dien een kunstkooper uit Spanje had medegebracht, werd door hem aan eenen liefhebber verkocht voor 9000 fr. Volgens in gazetten wordt verzekerd, zou nu gebleken zijn, dat de beker wel 200,000 fr. waard is. Waarom wordt niet gezegd.

- Het museum van den Louvre heeft voor 8000 fr. eene deur van een Spaansch huis aangekocht, die van 1490 dagteekent en door sierlijk beeldhouwwerk uitmunt: ter rechterzijde de Maagd Maria geknield, links. de aartsengel, met eene lelie in de hand. Dit kunstwerk is afkomstig van het huis van den beroemden Soreil, schatmeester van keizer Karel V, wegens knevelarij ter dood veroordeeld.

- De Amerikaansche millionair Van der Bilt heeft Meissonier eene schilderij van ten minste 6 meters hoogte besteld, voor de ronde som van 1 millioen frank. De schilderij moet een krijgskundig onderwerp voorstellen.

- Sedert half Februari staan de prachtige oranje- èn citroenboomen der oranjerie van Versailles in vollen bloei. De oranjeboomen, welke gekend zijn onder de namen van ‘groote Bourbon’ en ‘groote Lodewijk’ prijken met sappige vruchten. Eerstgenoemde boom is 450 jaren oud; de andere werd in 1422 geplant.

- De schilderes Ferey, wonende te St.-Omer, heeft eene pendule en twee candelabres, stijl Lodewijk XVI, voor 100,000 fr. verkocht aan barones Rothschild, die deze familiestukken zou willen schenken aan prinses Amelia, van Orleans, als afkomstig uit het oud koninklijk paleis.

- In December 1883 had er in de school voor schoone kunsten eene tentoonstelling plaats van werken van wijlen den kunstschilder C. Sellier (zie 1883, blz. 19). Hij was te Nancy geboren in 1830.

- Bij uitgravingen op het buitengoed van graaf de la Morlière, omtrent Villefranche (Rhône), zijn 53 kostbare oude strijdbijlen, bevelhebbersstaven enz. gevonden, alle voorzien van bronzen sieradén.

- In het Paleis voor schoone kunsten waren in Januari 150 schilderijen en waterverfschilderingen van wijlen Edward Manet (zie 1883, blz. 100) tentoongesteld. Zij werden in het begin van Februari verkocht. Den eersten dag werd er 160,000 fr. gemaakt. Onder andere betaalde men voor de schilderij getiteld Argenteuil (te Parijs in 1875 tentoongesteld) en bootjesroeiers op de Seine voorstellende, 12,500 fr.; de Muziekles, 4400 fr.; het portret van den barytonzanger Faure in de rol van Hamlet, 3500 fr.; Jong meisje in eenen hof, 5000 fr.; portret van Zola's Nana in eene schouwburgloge, 3000 fr.; La servante te bocks (eene dikke vrouw in een bierhuis een blad met bierglazen aandragende over de hoofden der gasten) 2500 fr.; de Bar aux folies Bergères, 5850 fr. enz.

Rijssel. De Société des Orphéonistes, die jaren lang lauweren oogstte en sedert hare oprichting meer dan 250,000 fr. aan werken van liefdadigheid stortte, kan zich niet meer rechthouden. Al de door haar gewonnen prijzen, 6 groote gulden kronen, 20 gouden en 29 zilveren eeremetalen, eene vaas van Sèvresporselein enz., zijn door schuldeischers in beslag genomen en gaan publiek verkocht worden.

Nimes. Volgens is gemeld geworden, hebben werklieden in deze stad, bij het graven van nieuwe straten, een prachtigen mozaïekvloer van veel kunstwaarde blootgelegd. De mozaïek beslaat 2 meters in het vierkant en stelt voor een overwonnen volk, dat zich aan een Romeinsch keizer in zijn paleis komt onderwerpen. De vorst is gezeten op zijnen troon, waartegen eene bijna naakte vrouw, in een dunnen sluier gehuld, geleund staat. Alles is omgeven door kunstig bewerkte sieraden en

[p. 30]

munt uit door kunst van kleur. Kenners beweren, dat noch de Louvre, noch eenig museum in Italië een werk van dit gehalte bezit.

Bologna. Te Medicina zijn over eene lengte van weinige meters opgegraven kruiken, oorhangers en lampen uit de eerste eeuw van het Romeinsche rijk, vele keizerlijke munten, stukken van glazen reukvaten en van zilveren spiegels en andere voorwerpen, die het uitzicht geven op nieuwe ontdekkingen, als het gemeentebestuur met de zoo goed begonnen opgravingen voortgaat. Professor Brizio, die de plek bezocht, erkende dat daar ter plaatse eene Romeinsche begraafplaats en een legerkamp hebben bestaan; hij vond ook zeer belangrijke deelen van Etruscisch aardewerk, welke ontdekking tot nieuwe oudheidkundige studiën over de provincie Bologna zal leiden.

Rome. Het paleis Giustiniani is bijna geheel afgebrand; eene Magdalena van Titiaan en andere kunstwerken moeten daarbij vernield zijn geworden.

Londen. Den 1ⁿ Januari 1884 bestonden er in het Vereenigd Koninkrijk 2015 gazetten, namelijk te Londen 49 en in de provinciën 1117; in Wales 80, in Schotland 181, in Ierland 156, op de eilanden 20. Vóór 38 jaren waren er slechts 551 gazetten, waarvan 14 dagelijks verschijnende, tegen 179 thans.

- In 1883, blz. 35, hebben wij gemeld, dat in het geding van de twee Londensche beeldhouwers Belt en Lawes, waarvan de laatste den eerste beschuldigde eens andermans werk voor zijn eigen werk te doen doorgaan, Lawes veroordeeld was om Belt eene schadevergoeding van 5000 pond sterl. te betalen. In hooger beroep is het bedrag dezer vergoeding verminderd tot 500 pond. De kosten der twee rechtsgedingen schijnen meer dan 350,000 pond te beloopen. Lawes is ondertusschen bankroet gegaan.

- 30 November was de laatste dag van de veiling der Beckfordsche boekerij, die in 't geheel 73,551 pond (1.838 775 fr.) opbracht. Tot de laatst verkochte werken behoorde een uiterst zeldzaam boek, getiteld Decor Puellarum, vermoedelijk door den Karthuizer kloosterling Certosino geschreven, bij Denson in 471 gedrukt endoor Monnier gebonden. Er werd 530 pond voor betaald. (Zie 1883 blz. 115.)

Weenen. Er is ten huize van Hans Mackart, in den nacht van 29 Januari, eene zaal uitgebrand, waarbij, onder andere, een door hem beschilderd plafond, ettelijke oude en nieuwe schilderijen, Gobelinbehangsels en vele kostbaarheden verloren gingen.

Munchen. In de laatste dagen van Januari is in deze stad eene vereeniging gevormd tot bevordering van eene nieuw uitgevondene wereldtaal, Volapuk genaamd. De uitvinder van deze wereldtaal is zekere heer Schleyer, uit het dorpje Litzelstetten tusschen Constanz en het eiland Mainau, aan de Bodensee gelegen. Deze heer schijnt 25 talen te spreken.

Stockholm. In deze stad is een werk verschenen, getiteld: Ziekte van den geest, geschreven door dr. Björnstrom, bestuurder van het krankzinnigengesticht Konradsberg, te Stockholm. Het boek is 202 blz. groot en werd gezet en gedrukt door krankzinnigen, in de drukkerij welke dr. Björnstrom sedert eenige jaren in voornoemd gesticht heeft laten oprichten, om den krankzinnigen, welke zich hiertoe genegen betoonden, bezigheid en verstrooiing te verschaffen. De bestuurder kreeg dit denkbeeld door een krankzinnigen letterzetter, die in het huis werd verpleegd.

Moscou. Den 5ⁿ (14ⁿ) December is in deze stad en te Petersburg plechtig de sterfdag (5-14 December 1580) van Ruslands eersten drukker, den diaken Iwan Feodorow, herdacht. De Handelingen der apostelen vormden het eerste boek dat in Rusland den 1ⁿ Maart 1564, van de pers kwam. Er gaat een standbeeld voor Feodorow worden opgericht.

Californië. De wonderen der wetenschap! De Electric Liquor Company, in Californië, neemt aan, wijnen en andere sterke dranken door middel van een electrischen stroom tot rijpheid te brengen, te zuiveren en hunnen geur te verhoogen. Lichte roode wijn wordt in 3 tot 6 uren van alle kwade bestanddeelen gezuiverd en cognac in 60 uren.