De Vlaamsche School. Jaargang 28

Kroniek.

Antwerpen. Geschiedenis der gemeente Mortsel enz. door J.B. Stockmans (zie blz. 129). De 2 eerste afleveringen van voormeld belangrijk geschiedkundig werk zijn verschenen. Wij ontleenen daaraan het hiervoren voorkomend stuk over de familie Granvelle.

- De 2^e aflevering, 3^e jaargang, van het Album der Antwerpsche etsers is verschenen en bevat van: W. Linnig zoon, een uitmuntend Kinderportret; L. Abry, eene zeer wel gelukte proef van Op wacht; H. Van der Borcht, 's Morgens in het Park, naar eene eigene schildering van dezen kunstenaar, die vroeger een veelbelovend plaatsnijder was; H. Seghers, Het Scheveningsche strand, waarvan de lucht te zwaar gebeten is; P. Verhaert, Grijsaardshoofd; Fl. Crabeels, een Houtkliever.

- Maandag 9 October heeft de dichter Lodewijk de Koninck, in het lokaal Eendracht, voorlezing gedaan van de laatst afgewerkte gedeelten van zijn groot dichtstuk, Het Menschdom verlost, hetwelk, na gedurende 10 jaren onder bearbeiding te zijn geweest, thans voltrokken is. De dichter, wien groote eer bewezen werd, is door den Nederduitschen Bond begiftigd geworden met eene gouden pen.

- Uit het fonds van den dusgenaamden Rubensprijs (zie onzen jaargang 1877, blz. 135) is door het gemeentebestuur aan den Antwerpschen beeldhouwer Jef Lambeaux eene tegemoetkoming van 1000 fr. toegekend, voor het ondernemen van eene studiereis in Italië. J. Lambeaux ontvangt buitendien van het staatsbestuur een hulpgeld van hetzelfde bedrag.

- Eugenius Van der Linden heeft een zeer fraai, welgelijkend en karaktervol borstbeeld in gebakken aarde gemaakt van de talentvolle Vlaamsche schrijfster mejuffrouw Virginie Loveling, dat haar aangeboden is geworden op een feestmaal in het Hôtel Royal, te Gent. na de algemeene vergadering van het Willemsfonds, op 29 October. De burgemeesters van Brussel en Gent waren aanwezig. Het is zeer te hopen, dat de beeldhouwer in de gelegenheid zal worden gesteld, zijn verdienstelijk werk in marmer te beitelen.

- De beeldhouwer F. Joris, die het standbeeld van Conscience voor de stad Antwerpen maakt, is al eenige keeren bij den beroemden schrijver toegelaten, om, tot een beter treffen van de gelijkenis, met den levenden Conscience vóór zich, aan het model van zijn beeld te werken. (Zie blz. 131.)

- Op Edmond Van Herendaels graf, te Deurne (zie 1880, blz. 189), is den 8ⁿ October door zijne vrienden een fraaie zerk geplaatst, versierd met het welgelijkend bronzen portret van den overledene. Het gedenkteeken is door Frans Van Elsen geteekend en onder zijne leiding uitgevoerd; het portret werd gemaakt door L. De Vriendt. Bij de plechtigheid spraken de heeren G. Schoiers, H. Kennis en M. Van den Oever redevoeringen uit.

Brussel. Bij koninklijk besluit van 9 September zijn de heeren Jan Rousseau en J. Robie benoemd in het bestuur der rijksmuseums, ter vervanging van wijlen den heer E. Simonis en den heer J. Nieuwenhuys die zijn ontslag nam.

- De 5^e uitgaaf van den catalogus van het rijksmuseum (werken van oude meesters) door E. Fetis is verschenen. Hij behelste 520 nummers, waartusschen de laatst aangekochte en geschonkene stukken.

- De heer C.A. Fraikin is lid benoemd van de commissie van monumenten, ter vervanging van wijlen E. Simonis.

- Bij koninklijk besluit van 14 September is art. 3 van het koninklijk besluit van 22 Mei 1875 in zulker voege gewijzigd, dat, met ingang van 1883, de prijskampen zullen plaats hebben in deze volgorde: schilderkunst, bouwkunst, beeldhouwkunst, schilderkunst, bouwkunst, beeldhouwkunst, schilderkunst, bouwkunst en beeldhouwkunst, schilderkunst. Om de 5 jaren zal er een prijskamp zijn gravuur.

- De eerw. heer H. De Bruyn gaat een nieuw werk met platen uitgeven, getiteld: Trésor artistique des églises de Bruxelles. Er zullen slechts 250 exemplaren van gedrukt worden. Die verlangt in te schrijven, zal dus wel doen zich te haasten.

- De beroemde Afrika-reiziger Stanley, te Brussel aangekomen, werd den 1ⁿ October in gehoor ontvangen bij Z.M. den koning. Den 2ⁿ October nam Stanley, in het paleis van Laeken, deel aan een ontbijt, dat ter zijner eere was aangericht. Hij heeft bereids een omstandig verslag over zijne reizen uitgebracht.

- 17 October en volgende dagen werd te Brussel, ingericht door de Britsche Vereeniging van den Vredebond, een congres gehouden; met het doel den grondslag te leggen van een internationalen bond voor de vervanging van den oorlog door scheidsrechterlijke uitspraak. De heer C. Ommeganck, van Antwerpen, hield op het congres eene redevoering namens de Antwerpsche vereeniging Niemand gedwongen soldaat. De handelingen van het congres zullen gedrukt verschijnen.

- Bij koninklijk besluit is het getal leden der commissie van toezicht over het museum van oudheden en wapens op 8 gebracht en de heer Fetis, raadsheer aan het hof van beroep, tot lid benoemd.

- Bij koninklijk besluit van 31 October zijn de benoemingen goedgekeurd der beeldhouwers C.A. Fraikin te Brussel en C.J.B.E. Guillaume te Parijs als leden der koninklijke academie voor schoone kunsten te Antwerpen ter vervanging van E. Simonis en F. Drake, overleden.

Gent. Bij J. Vuylsteke, gedrukt door I.S. Van Doesselaere, is uitgegeven het Jaarboek van het Willems-fonds voor 1883, ruim 350 blz. groot; buiten eenen almanak en stukken over de werkzaamheden der vereeniging, bevat het werk bijdragen van P. Geiregat, E. Verschaffelt, K. Flachet, W. Rogghé en J. M'Leod.

- Ter bezorging van den uitgever J. Vuylsteke is het nieuwe werk van mev. Courtmans geb. Berchmans, De hoogmoedige, waarvan wij bereids loffelijk melding maakten op onze blz. 107, ook in België algemeen verkrijgbaar gesteld, en dit wel voor den prijs van slechts fr. 2.75. Het goed en op groot formaat met duidelijke letter gedrukt boek, beslaat 284 blz. Wij vestigen er de aandacht op van onze lezers, die, buiten de andere werken der hoogbegaafde vrouw, zich ongetwijfeld met dankbaar genoegen de lieve verhalen zullen herinneren die van haar in ons tijdschrift verschenen. Van mev. Courtmans' Karel Klepperman, een ook in den laatsten tijd verschenen en in België en Holland gunstig onthaalden roman, zijn bij voornoemden

[p. 187]

uitgever nog een zeker aantal exemplaren verkrijgbaar.

Brugge. De heer K. Van de Vyver-Petyt, Smedestraat 5, liet de nummers 10 en 11 van den catalogus zijner zoo keurig uitgevoerde kunststeendrukwerken verschijnen. Daarin komen onder andere de volgende zeer fraaie godsdienstige beeldekens, in kleurendruk en verguld, voor: het H. Sacrament, omringd van wierookende engelen op gouden grond, geheel in den aard der aloude koperen grafgedenkplaten; 2^e reeks heiligen van de Dominikaner orde (Predikheeren); eene verzameling heiligen der Carmelietenorde, waartusschen Simon Stock, Maria Magdalena van Pazzi, Angelus, martelaar enz. De prijs bedraagt slechts 9 fr. per 100. Uitmuntend geteekende en gekleurde gedenkprenten van de eerste communie (de discipelen van Emmaüs, de heiligen Stanislas van Kostka enz.) kosten nauwelijks 13 fr. het 100.

- Bij Fockenier en zoon is een verhaal verschenen, getiteld: Het Boomtje, door Sax, typen en schilderingen uit Brugge.

Nieupoort. Volgens wordt gemeld is er spraak van, dat de onder Gwijde van Dampierre in 1284 gestichte vuurbaak, benevens de Halle en het Belfort, zoude afgebroken worden, om den erg vervallen staat, waarin zij zich bevindt. (Zie voor de afbeelding van den ouden Vuurtoren enz. onzen jaargang, 1856, blz. 161.)

Bergen. Bij het ontgraven van de vaartbedding, nabij de Parkpoort, voor de grondwerken van eene sluis, zijn ter diepte van 4^m00, overblijfselen van herten, mammouths en oerossen gevonden, terwijl in de nabijheid van het dorp, ook bij ontgravingen voor het behoef der bedoelde vaart, aan de groote baan van Bergen naar Brussel, Romeinsch pottegoed, gaaf en in scherven, te voorschijn werd gebracht.

Buitenland.

's-Gravenhage. Bij het gemeentebestuur bestaat het inzicht het gemeente-Badhuis tot een Kurhaus te verbouwen en daarvoor eene internationale prijsvraag uit te schrijven, met nader te bepalen prijzen.

- Van 24 October wordt uit 's-Gravenhage gemeld dat aldaar zich tentoongesteld bevinden in het hotel Kleintjes, Spui 271, ten voordeele van de noodlijdende uit Rusland gevluchte Israëlieten, 21 schilderijen, zoovele tafereelen voorstellende uit de Belgische omwenteling van 1830, van de heeren Croegaert-Van Brée, uit Antwerpen en Jaak Veryck, bestuurder van de kunst-academie te Bonn.

Amsterdam. De 3-jarige tentoonstelling van kunstwerken van levende meesters, welke in 1883 in deze stad moest gehouden worden, zal niet plaats hebben, aangezien zij zou samenvallen met de tentoonstelling van schilderijen die aan de koloniale tentoonstelling (zie blz. 51) zal verbonden zijn.

- Ter verkooping Herman ten Kate (zoo wordt van 24 October gemeld), bij F. Muller & c^o, zijn onder andere de volgende prijzen besteed: D. Bles, Familietafereel, 206 gl.; id., Winter in eene stad, 250 gl.; J.W. Van Borselen, Geldersch landschap, 100 gl.; V. Cabianca, Het bloemenplukkende meisje, 140 gl.; Eug. Cicari, Fransch landschap, 100 gl.; Cremona, Preutschheid, 525 gl.; Ed. Girardet, De terugkomst van de vischvangst, 251 gl.; C. Graef, Landschap in Italië, 101 gl.; id., Maneschijn, 120 gl.; Harlamoff, De lacher, 365 gl.; H. ten Kate, Volendamsch Binnenhuis, 245 gl.; id., De twee dronkaards, 101 gl.; Mari ten Katé. Kindewedervaren, 102 gl.; W.C. Nakken, De hoefsmid, 105 gl.; P. Riccardi, Romeinsche campagna (waterdragers in Rome), 190 gl.; Ch. Rochussen, De voorpost, 201 gl.; W. Roelofs, Gezicht in den omtrek van Dordt, 130 gl.; A. Schelfhout, Winterochtend, 135 gl.; G. Simoneau, Oevers van de Maas, 100 gl.; A. Zona, Meisjeskopje, 150 gl. De 59 teekeningen brachten gezamentlijk 5459 gl. op. Uit verschillende nalatenschappen werden vervolgens nog een 60-tal teekeningen verkocht: D. Bles' waterverfschildering De minnebrief (verzameling Hartogs) gold 380 gl.; V. Cabianca, Gezicht te Venetië (id.), 220 gl.; A. Mauve, Stal, 145 gl.; A. Schelfhout, Winter, 100 gl.; C. Springer, Gezicht te Naarden, 285 gl.; L. Apol, Sneeuwgezicht, 240 gl.; J. Van de Sande-Bakhuyzen, Geldersch Landschap, 300 gl.; W. Roelofs, Gracht in eene kleine stad, 170 gl.

- Op de publieke veiling, den 25ⁿ October gehouden in de Brakke-Grond, van de verzameling van wijlen den heer W. Gruyter, bestaande in antieke schilderijen, Saksisch en oud Delftsch porselein, hebben onder andere opgebracht: 12 blauwe oude Delftsche tellooren en 6 blauwe oude Delftsche schotels met landschapjes, 2500 gl.; een Saksisch groepje met spelende kinderen, 700 gl.; eene oude schilderij, uit de school van Rembrandt, voorstellende eene oude vrouw, 1200 gl.; een landschap met figuren van F. Bol, 550 gl.; een gezicht op Holland, van P. De Ploeg, 1800 gl.; een schilderijtje van Jan Steen, voorstellende eene danspartij, 400 gl.; een zeer klein stuk van D. Teniers, een apothekerswinkel, 305 gl.; een landschap van J. Ruysdael, 900 gl.; buiten de 10% opgeld.

Rotterdam. In deze stad gaat een nieuwe schouwburg worden gebouwd, ter bekostiging waarvan eene premieleening werd uitgegeven. De betrekkelijke commissie had professor E. Gugel, te Delft, den heer J. Gosschalk, te Amsterdam, en den heer D.A. Wittop Koning, te Rotterdam, verzocht om een programma voor eene prijsvraag op te maken. Twaalf bouwkundigen, onder wie vier uit het buitenland, in het bouwen van schouwburgen ervaren, zijn nu uitgenoodigd, naar het ontwerp plannen te maken. Als prijs is uitgeloofd 3000 gl.; als premie 1000 gl. Zoodra die heeren zich bereid hebben verklaard, zullen hunne namen worden medegedeeld.

- In de op 14 October gehouden vergadering van het Aardrijkskundig Genootschap is door den voorzitter, prof, Veth, medegedeeld, dat de afdeeling Nederland zich van de Internationale Afrikaansche Vereeniging had afgescheiden, naar aanleiding van de betrekkingen door Fransche en Belgische reizigers met hoofden van stammen aan de Congo-rivier aangeknoopt. Deze afdeeling had zich later ontbonden en hare kas, ongeveer 3000 gl., met jaarlijksche bijdragen van 155 gl., afgestaan aan het Aardrijkskundig Genootschap, op voorwaarde dat de gelden te gelegener tijd zullen worden aangewend voor onderzoekingen in Afrika.

- Het kasteel Heimerstein, te Rhenen, met den bekenden tafelberg (de geliefkoosde verblijfplaats van den paltzgraaf Frederik V), is in publieke veiling voor 112,000 aangekocht door den heer J. Copijn, boomkweeker te Maartensdijk.

Nijmegen. Bij de ontmanteling van de stedelijke vesting en de afgraving van den Hunnenberg zijn onderscheidene gereedschappen uit het steentijdperk gevonden.

Utrecht. 10 October werd in deze stad, in het sterfhuis van mejonkvrouw van der Voort, een kabinetstel van 5 Japansch porseleinen gekleurde vazen verkocht voor 460 gl.; op dezelfde verkooping werd veel geld besteed voor verschillende porseleinen voorwerpen, alsmede voor antieke pendules en kastjes met ingelegde randen. De meeste aankoopen werden gedaan voor het buitenland. (De 5 porseleinen vazen, die voor 460 gl. waren verkocht, werden, na afloop van den koopdag, onder kooplieden in oudheden verhandeld, en voor 1650 gl. overgelaten.)

- Te Utrecht zal op 13 November een nieuw toonwerk van R. Hol, de Noordpool, onder zijne leiding worden uitgevoerd door de afdeeling der Maatschappij ter bevordering der Toonkunst, de Utrechtsche mannenvereeniging en solisten.

Groningen. In de bibliotheek der rijks-hoogeschool in

[p. 188]

deze stad bevindt zich eene hoogst belangrijke verzameling werken van en over Horatius, met groote kosten en moeit bijeenverzameld door wijlen den conrector dr. H. Riedel. Deze bibliotheca Horatiana, door eenige vrienden (de familie van Harinxma thoe Slooten) van de erven van een overledene aangekocht en aan de bibliotheek ten geschenke gegeven, is tot aan den dood der vorige bezitters (1871) bijgehouden en bevat 395 uitgaven van de volledige werken van Horatius, waaronder 6 vóór 1500 en 14 in 1500 gedrukt. 144 werken met verschillende gedeelten zijner gedichten, 50 vertalingen zijner volledige werken, 294 vertalingen van enkele gedeelten daarvan en 454 verhandelingen, voorlezingen enz. over Horatius. Deze verzameling is waarschijnlijk de volledigste van de geheele letterkundige wereld.

- Onder de voorwerpen, aangetroffen in het Romeinsch graf, in Augustus jl. nabij Geleen ontdekt (zie blz. 152) en die eigendom zijn geworden van het Oudheidkundig Genootschap in Limburg, behoort een met brandschilderwerk versierd bronzen zalfbusje of pixes, niet ongelijk aan de hedendaagsche cibories. Een muntstak van keizerin Faustina doet vermoeden, dat het graf uit de laatste helft der ii^e eeuw na Christus dagteekent.

Arnhem. Aan het stedelijk museum van oudheden is ten geschenke gegeven een gouden schild, munt van hertog Willem I van Gulik (1395-1398).

Dordrecht. Z.K.H. Alexander prins van Oranje heeft voor het herstel van de koorbanken in de Groote Kerk, te dezer stede, eene aanzienlijke bijdrage toegezegd.

Parijs. 8 October hebben op de St.-Jacobsplaats. te Parijs, wetenschappelijke proeven plaats gehad, door middel van eenen luchtbol, van wege de academie voor weerkundige luchtvaart. Een luchtreiziger steeg tot eene hoogte van een paar honderd meters op; van daar heeft men, met een nieuw uitgevonden panorama toestel, photografische gezichten langs den geheelen gezichteinder kunnen nemen. Ook telefonische proeven zijn volkomen geslaagd.

- De graaf van Chambrun heeft eene gedrukte beschrijving uitgegeven (verkrijgbaar bij de uitgevers geb. Garnier, rue des Saints-Pères, te Parijs), van drie standbeelden, welke hij heeft doen vervaardigen door den bekenden beeldhouwer Eug. Guillaume. De beelden (waarvan de lichtteekeningen bij de beschrijving zijn gevoegd) stellen voor het Geloof, de Hoop en de Liefde. Zij zijn voorloopig in het huis van den graaf, boulevard des Invalides, geplaatst. Het Geloof is bestemd voor de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de Hoop voor de school van schoone kunsten, de Liefde tot grafteeken voor den heer Chambrun.

- De Académie des inscriptions et des belles-lettres heeft voor 1884 een internationalen prijs van 20,000 fr. uitgeloofd voor eene geschiedenis der beeldende kunsten tot de eeuw van Pericles. Prijs 20,000 fr.

- Te Parijs zijn voor de sterrewacht van Lick, in Californië, verrekijkersglazen gegoten van ruim 1 meter middellijn; ieder glas weegt omtrent 190 kil. Deze glazen, die in Amerika zullen geslepen worden, zijn de grootste welke tot hiertoe werden gemaakt. De verrekijkers van de sterrewachten te Washinton, Weenen en Pulkova moeten onderdoen voor dengene van Lick.

- In de tentoonstelling, geopend in het Institut de sténographie, ziet men onder andere eene briefkaart, waarop 44,000 woorden geschreven staan en eene vertaling van den Bijbel in twee deelen. De tentoonstelling bevat eene volledige verzameling van 80 stelsels van snelschrijven, het eerste dagteekenende van 1683 en uitgevonden door den Schot Ramsay.

Londen. Het tijdschrift Sieboldia vermeldt als eene merkwaardigheid. dat de firma Cannel & sons eene witte heliotroop heeft gewonnen.

- Eene ontleding van de laatste volkstelling in ritsch-Indië heeft aan 't licht gebracht, dat binnen de grenzen van het Indische rijk 132 afzonderlijke en wel onderscheidene talen worden gesproken.

- Het bekende Engelsch tijdschrift Frazer's Magazine heeft, na een 50-jarig bestaan, opgehouden te verschijnen.

- De bekende Engelsche schilder Hubertus Herkomeer heeft zich met een aantal zijner portretten op weg begeven, om eene kunstreis door Amerika te gaan maken.

Wiesbaden. Het magistraat dezer stad, had eene prijsvraag uitgeschreven voor het bouwen van een nieuw stadhuis. Er waren 82 mededingers; de 1^ste prijs is toegekend aan het stuk, voor kenspreuk voerende: Im deutschen Gau̅, dat gebleken is het werk te wezen van den voortreffelijken bouwmeester Frans Ewerbeck, leeraar aan de koninklijke keizerlijke school te Aken en Albertus Renmeister, bouwmeester te Wiesbaden, oud leerling van voormelden talentvollen leeraar; het ontwerp is behandeld in den stijl der Duitsche kunstherbloeiing. Den 2^den prijs verwierf het stuk: Taunus, van de heeren G. Heine en C. Bühring, te Hannover, den 3^den het stuk: Kampf um 's Dasein, van Joh. Vollmer, te Berlijn.

Brunswijk. In den prijskamp voor 't leveren van een plan tot aanbouw van een nieuw museum alhier, werd eene premie van 5000 mark (1^e prijs) toegekend aan O. Sommer, te Frankfort, 3000 mark aan P. Gittermann, te Brunswijk, 200 mark aan H. Pfeifer en Al. Körner, te Brunswijk.

Weenen. 25 October had de sluiting plaats van de internationale tentoonstelling (zie blz. 35), waaraan ook België zoo eervol deelnam, dank zij de inzendingen van H Bource, A. Cluysenaer. M. Collart, K. Hermans, H. De Braekeleer. E. De Schampbeleer, L Dansaert, Th. Lybaerts, V. Lagye, F. Lamorinière, K. Ooms, J. Stevens, J. Van Beers, P. Van der Ouderaa, J. Verhas en anderen. Verscheidene stukken van Belgische schilders vonden koopers. H. Lybaerts' Elisabeth van Hongarië en E. De Schampheleers Schelde bij Wetteren werden gekocht door Oostenrijks minister van openbaar onderwijs. Wij lazen in een blad, dat L. Dansaerts Diplomaten door het Belgische staatsbestuur zouden aangekocht zijn: dit stuk prijkte in 1880 op de tentoonstelling te Brussel en hoorde toen aan den heer R. Löwestein toe. De internationale jury begiftigde Frankrijk met 8 eeremetalen, Oostenrijk-Hongarië met 5, België met 3, Spanje met 2; Holland en andere landen bekwamen iedereen eeremetaal. De eeremetalen voor België zijn vereerd aan H De Braekeleer, L. Gallait en J. Verhas; dit voor Holland aan J. Stroebel. Ter gelegenheid van de tentoonstelling verleende keizer Frans-Joseph de star zijner naamorde aan den heer P.J. de Rongé, te Brussel, en het ridderkruis aan de heeren V. Lagye, te Antwerpen, L. Robbe en E. Deschampheleer te Brussel.

Lund. 27 Sept, werd in deze Zweedsche stad met groote praal het nieuwe gebouw der hoogeschool, die van 1668 dagteekent, ingehuldigd. Na de wijding door den gewestelijken bisschop, hield koning Oscar eene redevoering. Er ging een geschiedkundige optocht uit, waaraan 480 studenten deelnamen, de helft te paard, en allen gekleed naar de dracht uit den tijd van Gustaaf-Adolf.

Assisi. In deze stad is ter eere van den H. Franciscus van Assisi (1182 + 1226) een standbeeld opgericht dat door den beeldhouwer G. Dupré (zie blz. 12) onvoltooid achtergelaten en door zijne dochter afgewerkt werd.