De Vlaamsche School. Jaargang 28

Kroniek.

Antwerpen. Onze vriend en medewerker de heer Jos. Staes, die als prozaschrijver niet minder gunstig bekend is dan als dichter, maakte in 1881 eene kunstreis doorheen een groot gedeelte van Italië. Op zijnen tocht verzamelde hij, volgens zijne oude goede reisgewoonte, tal van aanteekeningen, met het doel die later te verwerken tot een samenhangend geheel. Zeer waarschijnlijk zal de heer Staes ook onzen lezers in de gelegenheid stellen, met zijne reiservaringen op velerlei gebied, hun voordeel te doen. In afwachting hij klaar zij met den niet geringen arbeid waartoe hij zich heeft gezet, liet hij bij L. Dela Montagne eene aan zijn reisverhaal ontleende beknopte verhandeling drukken, waarin over het zoogenoemde geboortehuis van Rubens in de stad Keulen gehandeld wordt. Het opstel, dat 12 bladzijden beslaat, bevat almede een teekenachtig overzicht van de stad Keulen. Ter loops vat de schrijver te zamen wat er in den laatsten tijd over de geboorteplaats van Rubens werd aangevoerd. Zooals men ziet is de inhoud van het opstel afwisselend genoeg. Het zal dan ook met genoegen worden gelezen. De titel is: Rubens' geboortehuis, eenige bladen uit mijn onuitgegeven reisboek.

- Mev. wed. Jos. Stalins-Verschuylen heeft ten haren huize in de Leopoldstraat n^r 15, eenen cursus van teekenkunst enz.

[p. 50]

voor dames ingericht, onder medewerking van een bekwamen geoefenden leeraar den heer Emiel Nelis. De cursus omvat de volgende vakken van onderwijs; teekenen, schilderen op porselein, met olieverf, met waterverf, enz.

- Den 8ⁿ Mei zal in de naburige gemeente Duffel een levensgroot standbeeld van Cornelius Van Kiel (Kilianus), die in 1528 te Duffel geboren werd en te Antwerpen overleed op 15 April 1607, opgericht worden. Het beeld is een gewrocht van den gunstig gekenden Joseph De Cuyper. Er zullen groote feesten door het gemeentebestuur worden ingericht, een geschiedkundige stoet zal uitgaan en een feestmaal gehouden worden om 5 ure. (Zie over Kiliaen De Vlaamsche School van 1863, blz. 187; 1873, blz. 165; 1874, blz. 91.)

- De beeldhouwer J. De Braekeleer heeft het gemeentebestuur bericht dat hij niet zal mededingen voor het maken van een beeld van Conscience, op de voorwaarden door de overheid voorgeschreven en door ons vermeld op blz. 33.

- Koninklijke academie van schoone kunsten. Bij koninklijk besluit van 22 Maart zijn benoemd als keurders der werken van den voorloopigen beeldhouwkundigen wedstrijd voor den prijs van Rome (zie blz. 11) de heeren J. Geefs, P.C. Vanderstappen, E. Simonis, T.J. Canneel, L. De Taye, K. Verlat en M.P. Drion; bijgevoegde leden: J. Ducaju en J. De Braekeleer. Vergadering op 4 April.

Mechelen. Mgr. Claessens heeft in eenen prijskamp voor Latijnsche gedichten, uitgeschreven te Rome door mgr. Luigi Tripepi, ter gelegenheid van den verjaardag der kroning van Z.H. Leo XIII, een zilveren eeremetaal bekomen.

Brussel. Zij, die willen deelnemen aan den prijskamp gesticht door dr, J.B. Guinard voor het beste werk of de beste uitvinding ter verbetering van den zedelijken en stoffelijken toestand der werkende klasse, moeten hun werk, in druk of handschrift, of de beschrijving van hunne uitvinding, met of zonder model, vóór 1 Juli 1882 inzenden aan den minister van binnenlandsche zaken. De uitgeloofde prijs bedraagt 10,000 fr.

- In de koninklijke academie van België heeft de heer Leop. Devillers, archivaris van Henegouwen, mededeeling gedaan van het dagboek van Nicolaas de Landas, den advocaat van graaf Egmont, toen deze door Alva gevangen genomen was. Dit dagboek, loopende van 11 December 1567 tot 12 Februari 1568, berustte vroeger in het archief van het burgerlijk gasthuis te Bergen; in 1871 is het naar het burgerlijk archief overgebracht. Het beslaat 300 folio-bladzijden en beschrijft de bezwaren, welke Alva telkens aan den geregelden loop van het proces in den weg legde. De privileges van het Gulden Vlies, de rechten van Brabant, welke Philips II bezworen had, werden in weerwil van al de maatregelen van Landas, met voeten getreden. Alva wilde den graaf buiten rechterlijken bijstand houden, totdat deze zelf zijne verdediging zou opgesteld hebben.

- De te Brussel gevestigde Nederlandsche Maatschappij van Liefdadigheid, onder bescherming van Z.M. den koning der Nederlanden en het voorzitterschap der heeren Gericke van Herwijnen, den Nederlandschen gezant, en dr. J. Huyvenaar heeft ten behoeve van haar liefdadig doel, eene tentoonstelling geopend in het Paleis van Schoone Kunsten, in de Regentiestraat, bestaande uit: 1. oude schilderijen van Hollandsche en Vlaamsche meesters, 2. hedendaagsche schilderijen, waterverfschilderingen enz. De tentoonstelling zal met eene verloting van belangrijke voorwerpen gepaard gaan. HH. MM. de koning en de koningin woonden de opening der tentoonstelling bij; HH. KK. HH. de graaf en de gravin van Vlaanderen brachten haar een bezoek.

- De vrije hoogeschool telt 1239 leerlingen.

- In den wedstrijd van tooneelletterkunde, uitgeschreven door de maatschappij de Wijngaard (zie onzen jaargg. 1881, blz 122), is het tooneelspel in een bedrijf Broederliefde, door A. Schepens, te St.-Joost-ten-Noode, bekroond. Eene eervolle vermelding bekwamen de stukken Misverstand, door Edm. Hendricx, bestuurder van het nationaal tooneel te Brussel, en Familieschande.

- De schilderij van L. Gallait, waarvan wij blz. 34 gewaagden, is eenige dagen tentoongesteld geweest in het Paleis van Schoone Kunsten. Het stuk is in een grijzen droefgeestigen maar indruk wekkenden toon geschilderd en bevat vele figuren: slachtoffers van de ziekte, vrouwen, kinderen en grijsaards; voorts de bisschop van Doornik. Radbod, blootvoets, in een haren kleed gewikkeld, uit de hoofdkerk komende, voorafgegaan van eenen koorknaap die eene bel klingelt; achter den bisschop, priesters en kloosterlingen die een zwart O.-L.-Vrouwebeeld ronddragen, ten einde door de goddelijke barmhartigheid het ophouden der pest te bekomen die in de xii^e eeuw de stad Doornik teisterde. Dertig jaren geleden maakte onze beroemde meester de eerste schets dezer merkwaardige schilderij, welke hij voor goed onder handen nam in 1878 en onlangs voltooide. Zij is naar de door ons op bladz. 35 aangekondigde tentoonstelling te Weenen gezonden.

- N^r 8 en 9 der Annales du bibliophile belge, uitgave van Fr. J. Olivier, bevatten de geschiedenis van den Franschen schouwburg in België; door F. F; Erasmiana, zijnde onuitgegeven grafschriften ter nagedachtenis van Desiderius Erasmus door wijlen F.L. Hoffmann, van Hamburg; Almanakken enz. gedrukt te Doornik en eene zeer belangrijke boekenlijst met prijzen.

- Het rijksmuseum heeft eene kleine schilderij van Rubens bijgekocht, 0^m67 hoog, 0^m48 breed, waarop Onze-Lieve-Vrouw met het kindje, gezeten afgebeeld is in een landschap met rozen beplant dat door J. Breughel zou geschilderd zijn. Maria is gekleed in 't karmozijn met blauwen mantel; de kleine Jezus, die geheel naakt is, houdt een vergeet-mij-nietje in de hand.

Leuven. A. Hennebicq heeft de eerste schilderij voor de versiering der gothieke zaal van het stadhuis voltooid. (Zie 1878, blz. 202.) Zij stelt voor Antoinetta van Rosmal die met de hervormden van Leuven geschil voert over den Bijbel (1542).

Gent. De in 1879 begonnen herstelling van Rafaël Coxie's schilderij in het museum, Het laatste oordeel, is sedert eenige maanden geheel voltooid. In onzen jaargang 1864, blz. 207, gaven wij van deze schilderij eene door C. T'Felt op steen gesneden afbeelding, vergezeld van het opstel waaraan wij op blz. 28 van den loopenden jaargang hebben herinnerd, ter gelegenheid van het overlijden van den schrijver, den heer Ed. De Busschere.

- Verschenen bij F.L. Dullé-Plus: Muziek en tooneel in Vlaanderen door Remo (O. Wattez), een boekdeeltje van 15 bladzijden, waarin de schrijver nagaat hoedanig de toestand ten onzent is op het gebied van de muziek en het tooneel en wat hij zou kunnen en moeten zijn. Hij doet uitschijnen hoe ook in ons land de publieke wansmaak aan de kluchten van Offenbach den voorrang gunt boven de meesterstukken van Wagner, Beethoven, Weber enz.; hij brandmerkt de dusgenaamde cafés-chantants, waar bij 't geronk eener slechte piano romances en chansonnettes à la parisienne worden voorgedragen en toegejuicht en toont aan wat het beklagelijk gevolg is geweest van die geestverstomping in Frankrijk, dat ten onzent zooveel naäpers vindt. Hij wijst verder met kracht van woorden de wegen en middelen aan door welke de smaak van het volk zou kunnen veredeld en het publiek op de hoogte gebracht worden om het schoone te waardeeren en lief te

[p. 51]

krijgen. De daartoe strekkende pogingen behooren met vastberadenheid en moed te worden ondernomen; de vereischten zijn: goede wil, werkzaamheid en beleid. Dusdoende zouden de muziek- en tooneelvereenigingen inderdaad leerscholen worden voor het volk, wat zij vooralsnog in verre na niet zijn. Wij wenschen de verhandeling van den heer Wattez in veler handen.

Luik. In de naburige gemeente Angleur zijn ter diepte van ruim een halven meter uit den grond de volgende bronzen voorwerpen opgegraven: twee vrouwenbeeldjes, een jongelingsbeeldje met opgeheven armen, het beeldje van eenen veldgod, drie gebaarde Mercuriuskoppen, twee tigerskoppen, een leeuwenbeeldje, eene Romeinsche kraan, eene rechte buis enz. Er wordt verondersteld, dat daar ter plaatse eenmaal een Romeinsch landhuis heeft bestaan. Naar gissing zijn de voorwerpen, welke in bezit gekomen zijn van den hoogleeraar E. de Lavelye, ruim 1500 jaren oud.

Verviers. De kerk van den H. Remaclus, in de xii^e eeuw gebouwd, gaat afgebroken worden. Zij behoorde aan den heer Grand'Ry, een rijk fabrikant, die de nieuwe Remacluskerk bouwen liet, waarin muurschilderingen van den Antwerpschen kunstschilder Jos. Bellemans prijken. (Zie onze jaargg. 1864, blz. 45; 1869, blz. 65; 1880, blz. 155.)

Doornik. Ch. Brunin, van Bergen (Henegouwen) heeft het model voltooid van het standbeeld van den maarschalk van Ligne; de inhuldiging van het bronzen beeld op de Grootemarkt te Beloeil is vastgesteld tegen Juli.

Buitenland.

's-Gravenhage. De Nederlandsche Kunstbode kloeg onlangs in de volgende bewoordingen: ‘De zorg van het gemeentebestuur der hofstad voor de oudheden, kunstvoorwerpen en archieven der stad is spreekwoordelijk. Tien jaren geleden verkocht het voor eenige guldens een fraai goudlederen behangsel, uit de gebouwen van de inrichting voor de soepkokerij afkomstig, aan een bekend liefhebber, den heer John L. Eenige jaren geleden liet het toe, dat in het gymnasium eene kamer, met Gobelins behangen, werd volgestapeld met steenkolen en turf. Kort daarop kondigde het de verkooping aan van een fraaien, gebeeldhouwden schoorsteen, afkomstig uit een der huizen naast het stadhuis. Dezer dagen heeft het de stadsapotheek doen verbouwen. Op een fraai schoorsteenstuk, dat in dit gebouw werd aangetroffen, wierd niet gelet. Het werd aan den aannemer overgelaten, die het aan een antiekkoopman overdeed, van wien het overging in handen van een kunstkenner, die het doek restaureerde. Het stuk is nu eenige honderden waard. Het stelt een fraai landschap voor; in 't midden, onder zwaar geboomte, het standbeeld van een riviergod, waarbij een gezelschap deftige dames en heeren gezien wordt. Op den achtergrond links eene karos met vier paarden. Dit inderdaad schoone schilderstuk dagteekent uit de tweede helft der xvii^e eeuw.’

- Er is in den Haag een genootschap tot stand gekomen van Nederlandsche waterverfschilders, onder de bescherming des konings. Van Juli tot September zal de eerste tentoonstelling worden gehouden. Het bestuur bestaat uit de heeren: H.F.C. Ten Kate, te 's-Gravenhage, Ch. Rochussen, te Rotterdam en C. Springer, te Amsterdam.

- Het Cremer-gedenkteeken is voltooid en geplaatst bij de waterpartij in de Scheveningsche boschjes. Het bestaat uit eene groote bank, gesteund door twee kleinere, alle drie halfrondvormig en koepelsgewijze ingericht. De groote bank heeft 5 pilaren, uit rooden en hardsteen opgetrokken, ongeveer 4 meters hoog, met drie hardsteenen trappen; de zitplaats is evenals de twee andere van ijzeren staven. De vloer is belegd met verschillende tegels. De twee hoofdpilasters zijn bedekt met eene geslotene vaas met fakkel. Op de hoofdpilaren leest men in vergulde letteren: Gewijd aan J.J. Cremer, en op de andere: 1827-1880.

Amsterdam. Eene internationale tentoonstelling van koloniale en algemeene uitvoerartikelen zal van 1 Mei tot einde October 1883 in deze stad worden gehouden. Er zal eene afdeeling zijn voor kunstvoorwerpen uit vroegere jaren en voorwerpen van nijverheidskunst; er zullen prijskampen van levende dieren, van bloemen en fruit, benevens congressen en voordrachten plaats hebben, (n.-b. In het buitenland kan het algemeen reglement, alsmede de bijzondere programmas der tentoonstelling, door belanghebbenden geraadpleegd worden aan de Nederlandsche consulaten.)

Parijs. Charles Blanc heeft zijne zeer kostbare boekenverzameling aan het Fransche instituut vermaakt. (Zie blz. 20.)

Londen. Op eene meeting, den 28ⁿ Februari onder voorzitterschap van den prins van Wallis gehouden, is beslist doorheen heel Engeland vergaderingen te beleggen, ten einde het noodige geld in te zamelen voor het stichten van een koninklijk muziekcollege.

- Gebroeders Rogers, te Watford, beweren een niet ontplofbaar gas te hebben ontdekt, dat geen nadeel doet aan planten, schilderijen, boeken en verguldsel, terwijl het beter licht geeft en goedkooper zou zijn dan gewoon steenkolengas.

- De tweede schilderij van Rubens (zie blz. 35) die vermeld wordt als zullende met de overige schilderijen der galerij van Hamilton openbaar verkocht worden, is getiteld De Paardmenschen (centauren).

Bremen. Een ingezetene dezer stad, Julius Roland, onlangs overleden, heeft bij laatste wilsbeschikking bepaald, dat zijn vermogen van eenige honderd duizend mark voor de helft aan zijn geboorteland Oldenburg en voor de andere helft aan de stad Bremen zal komen, om het voor bepaalde doeleinden op kunstgebied te gebruiken.

- In het kroonwoud van Stupbach is den 1ⁿ Februari een 400-jarige eik geveld; de boom was 35 meters hoog; zijn omvang (in de koord) bereikte 6 meters, zijne middellijn van onder 2 meters.

Geneve. De lage waterstand op het meer Constanz, ten gevolge der langdurige droogte, heeft vele belangrijke vooreeuwsche voorwerpen blootgelegd, nabij Steckborn, in het kanton Thurgau, namelijk: beenen en keisteenvoorwerpen, harpoenen, pot- of aardewerk, waarvan veel ongeschonden is, knodsen, harpoenen, korven, pijlen en landbouwwerktuigen, benevens geraamten en deelen van beren, bisons en moerashennen; voorts eene aanzienlijke hoeveelheid haver en tarwe in goeden staat van bewaring en een opmerkelijk goed en kunstvol gemaakt harpoen van hertshoorn. Al de overblijfsels zijn naar Frauenfeld overgevoerd bij de verzameling van de plaatselijke maatschappij van geschiedenis en natuurlijke historie.

- Nu wijlen mev. Streikeisen, die van haar grootvader, Paul Moulton, ettelijke handschriften van J.J. Rousseau erfde, heeft aan de stadsbibliotheek van Geneve 8 boekdeelen geschonken, allen eigenhandig door Rousseau geschreven, te weten: Les Confessions, 2 boekdeelen; Le Contrat Social, 1 boek; La Profession de Foi du Vicaire Savoyard, 1 zwaarlijvig boekdeel; Oraison Funèbre du Duc d'Orléans, 1 boek; Projet de Constitution pour la Corse, opgesteld ten verzoeke van Paoli, in 1760; Morceaux divers, 1 boek; voorts 2 tot nu toe onuitgegevene boekdeelen.

Napels. Den 1ⁿ October wordt in deze stad een weerkundig congres gehouden.