De Vlaamsche School. Jaargang 27

Kroniek.

Antwerpen. In des gemeenteraads zitting van 13 December deed de randsheer V. Lagye navraag omtrent de sedert een drietal jaren hangende zaak van den bouw van een nieuw museum. De heer schepen Jos. Lefebvre antwoordde, dat de bestekken der twee best gekeurde ontwerpen (die van J.J. Winders en F. Van Dyck) nagerekend waren en er bevonden was, door den met de onderzoeking gelasten zaakkundige (de heer Outtelet, te Brussel), dat geen van beide zou kunnen uitgevoerd worden voor den prijs van 2 millioen, welke som het hoogste bedrag is, dat het gemeentebestuur aan den bouw van een museum ten koste wil zien leggen; daar de heeren Winders en Van Dyck beweren, dat hunne wederzijdsche ontwerpen voor 2 millioen frank wél kunnen uitgevoerd worden, zoo zal door den heer stadsingenieur G. Royers eene tegenbecijfering worden gemaakt, onder medewerking van de heeren Winders en Van Dyck, ieder voor wat zijn ontwerp aangaat. Vermits er nog op verre na geen begin is gemaakt met den bouw van een nieuw museum, zoo geven wij aan het gemeentebestuur in overweging, of het niet veel wijzer zou zijn, het museum te behouden waar het is, het dáár te vergrooten en de academie te verbouwen volgens het plan, in 1860 opgemaakt door den toenmaligen waarnemenden stadsbouwmeester F.J. Stoop. De meeste omliggende gebouwen zijn reeds stadseigendom; het uitgestrekte lokaal van het bureel van weldadigheid kan in zijn geheel bij de bouwplaats getrokken worden, terwijl men voorts nog enkele huizen of gedeelten daarvan zou kunnen onteigenen, met hetzelfde doel. Dusdoende zou men het tweevoudig lokaal van het museum en de academie volkomen kunnen afzonderen van alle andere gebouwen. Wij hebben door de uitstekendste schilders, tevens mannen van ondervinding, vrees hooren uitspreken omtrent de geschiktheid van de bouwplaats, welke voor het nieuw museum is aangewezen. Zij ligt zeer dicht bij de Schelde, zoodat het museum voordurend aan den invloed van den rivierwind zou blootgesteld zijn, wat hoogst nadeelig zou kunnen werken op de schilderijen en vooral op die van Rubens. Ook voor het geval dat de stad nog eens weder mocht beschoten worden, zou het daar, waar het zich thans bevindt, veel minder gevaar loopen, dan op de plaats waarnaar men het zou willen overbrengen.

- 13 December heeft de gemeenteraad beslist voor het hedendaagsch museum aan te koopen: l. de groep van J. Lambeaux, getiteld De kus, welke op de laatste Brusselsche tentoonstelling prijkte en in brons zal worden gegoten, nadat de beeldhouwer er eenige verbeteringen zal aangebracht hebben; prijs 7000 fr.; 2. eene schilderij van wijlen J. Ruyten, voorstellende De Grootemarkt te Antwerpen; prijs 3000 fr. Het rijk zal verzocht worden, voor de helft van het bedrag den koopprijs te helpen dragen.

- De heer E. Slingeneyer is benoemd als lid der academie, ter vervanging van wijlen E. Verboeckhoven.

- De letterkundige vereeniging Jan-Frans-Willems looft de volgende prijzen uit voor novellen van hoogstens 40 tot 50 bladzijden druks: 1^e prijs, 100 fr. en een verguld eeremetaal, 2^e prijs, zilveren eeremetaal en 50 fr. De stukken in te zenden voor 31 Maart 1882 bij den heer schatbewaarder der vereeni-

[p. 205]

ging J. Van den Oever, Steenhouwersvest 20, te Antwerpen, bij wien het programma ter inzage is.

- Uit oorzaak van verhuizing is op 27 December ten overstaan van den deurwaarder J. Dirickx ten huize van den heer Jos. de Pret-Thuret, Rubensstraat n^r 1, eene levensgroote marmeren groep verkocht, voorstellende Perseus en Andromedes, gebeiteld in 1716 door den Antwerpschen beeldhouwer Michiel Van der Voort. De toewijzing had plaats voor 2400 fr. aan den heer P.E. Nicolié voor den heer E. Osterrieth.

- 29 December is op eene verkooping van schilderijen door den deurwaarder J. Dirickx, een stuk afkomstig van de familie Lunden en L.J.H. Le Candele (zie blz. 80), De rust van Diana, door J. Jordaens en F. Snyders, gedeeltelijk overschilderd door W.J. Herreyns, toegewezen aan den heer Ed. Kums voor fr. 12,000. Het stuk is 2^m02 hoog en 2^m52 breed.

- Het panorama in de Rembrandtstraat, nabij het Park, Antwerpen in de xvi^e eeuw, de schildering zoowel als het houten gebouw met al zijn toebehooren, is den 30ⁿ December ten overstaan van den deurwaarder Jan Dirickx openbaar verkocht voor fr. 13,000. (Zie blz. 129.)

- Wij mogen onzen jaargang niet sluiten, zonder gewag te maken van den merkwaardigen predikstoel, voor de Sint-Josephskerk uitgevoerd door de beeldhouwers De Boeck en Van Wint. Hij staat op zwarte marmeren voetzuilen, waarop leeuwen rusten welke donkerroods marmeren kolommen dragen, waarvan de met palmetten gevormde kapiteelen de kuip onderschragen. De kuip en de trap zijn met half verheven beeldwerken en mozaïek versierd; eene bijzondere vermelding verdient in het middelstuk de voorstelling: Begin en Einde, in alles God; op de vier hoeken zijn de evangelisten, in de zijvakken de profeten Daniël, Esaias, Ezechiel en Jeremias afgebeeld; aan den onderkant der twee achterste halve stijlen, eene voorstelling van het verloren paradijs in wit marmer. De mozaïekplaten zijn geleverd door den marmerbewerker V. Mutsaarts. Het geheele werk doet overtuigend zien, dat de heeren De Boeck en Van Wint zich bijzonder verstaan op de uitvoering van beeldhouwwerken en kerkmeubelen.

Brussel. In n^r 5 en 6 der Annales du bibliophile belge, uitgave van Fr. J. Olivier, zijn de volgende belangrijke bijdragen opgenomen: Devises d'hommes de lettres, religieux, artistes, diplomates et guerriers, onbekend aan de heeren F. Vanderhaeghen en Th.-J.-J. Arnold (België en Holland), afgeschreven van Nederlandsche portretten door J.-F. Van Someren, gehecht aan de bibliotheek der hoogeschool van Amsterdam; Analecta biblion, door F.F.; Supplément aux almanachs belges; Histoire du théâtre français en Belgique; Analecta biblion of Bibliographie musicale, door graaf Marinus Nahuys; de schrijver zegt dat hij in bezit is van een liederenboek met 147 liedjes, zonder jaartal, doch welk de heer Fr. Olivier schat gedrukt te zijn in 1550; de aandacht van deskundigen wordt gevestigd op dat boek en inlichtingen desaangaande ingevraagd. De heer Nahuys zegt buitendien een muzikaal werk te bezitten dat 8 jaren ouder is dan het boek van Symbock, anno 1539, door den heer A. Goovaerts in zijne Histoire et bibliographie de la typographie musicale dans les Pays-Bas, als het oudste bekende opgegeven. Het door den heer Nahuys vermelde werk dagteekent van 1531 en heeft het volgende onderschrift: Impressum Antwerpie per Chistophorum Ruremundanum.

- 't Is aan den heer E. Broermann, dat de bestendige deputatie van den provincieraad van Brabant de door N. Godecharle gestichte driejarige studiebeurs van 4000 fr. heeft toegewezen (zie blz. 184). De beurzen voor beeldhouw- en bouwkunst zijn niet toegekend.

- Alexander Geefs heeft een gedenkpenning vervaardigd ter gelegenheid der onthulling van het gedenkteeken van A. Wiertz; op de voorzijde de beeltenis van den schilder, op de keerzijde de jaartallen van zijne geboorte en zijn sterven, benevens eene lauwerkroon. (Zie blz. 177.)

- 12 December werden in het Lucashuis drie door Wiertz geschilderde portretten verkocht, te weten: twee portretten van leden der familie Disière, van Namen, het eene voor 350, het andere voor 300 fr., en het portret van eenen hoefsmid voor 600 fr. Een portret van den aartsbisschop van Tyr, graaf Mercy-Argentau, dat in dezelfde verkooping ter tafel kwam en ook opgegeven werd als geschilderd te zijn door Wiertz (de echtheid dezer opgaaf vond tegenspraak), is ingehonden omdat er niet meer dan 150 fr. voor aangeboden werd.

- Z.M. de koning heeft den 12ⁿ December op de veiling der verzameling Tencé, van Rijssel, te Parijs, laten koopen voor 170,000 fr., de Mirakelen van den heiligen Benedictus, door P.P. Rubens, welke schilderij in 1840 verkocht was geworden op de veiling der verzameling Schamp van Aveschoot, van Gent, voor 25,700 fr. De koning bezat reeds de schets dezer schilderij.

- Den 19ⁿ December heeft met grooten bijval op den Muntschouwburg de eerste opvoering plaats gehad van een groot zangspel in 3 bedrijven en 5 tafereelen, getiteld Herodiade, woorden van Miellet en H. Grémont, muziek van J. Massenet. De toonzetter had vooreerst zijn stuk te Parijs niet kunnen gespeeld krijgen; zulks noopte hem er naar Brussel mede te komen. De heeren Stoumon en Calabresi, bestuurders van den Muntschouwburg, hebben voor de opvoering groote kosten gedaan. De heer Massenet is tot ridder van de Leopoldsorde benoemd en werd door Z.M. den koning in het paleis ter tafel genoodigd.

Gent. Bij Ad. Hoste, Veldstraat 49, is een fraaie bundel liederen en gedichten van Pol De Mont verschenen, onder den titel Lentesotternijen. Het werk van ruim 150 blz. is versierd met des dichters portret, naar eene teekening van E. Claus. De gelijkenis is evenwel niet gelukkig getroffen. De Lentesotternijen zijn afgedeeld in vier kransen, onder de volgende titels: Dag in de lente, Nacht in de lente, Intermezzo en Koewachter-idylle. Het boek, waarvan de prijs 2 franken is en dat wij bij het lezend publiek zeer aanbevelen, is opgedragen aan den bekenden platduitschen dichter Klaus Groth, die den schrijver te dezer gelegenheid een vers toezond, waaraan de heer De Mont eene plaats in zijn werk heeft ingeruimd. Wij komen eerlang op de Lentesotternijen terug.

- In den boekhandel van J. Vuylsteke is eene tweede omgewerkte, zeer merkelijk vermeerderde uitgaaf verschenen van het bekende werk Een Vlaamsche jongen, door Wazenaar (dr. Amand De Vos). Het boek is gedrukt bij L.F. Dullé-Plus en beslaat 376 blz. Onze lezers zullen zich wellicht herinneren, dat de heer Jos. Staes in zijn overzicht van den dichtbundel Langs ruwe paden, van den heer Amand De Vos (blz. 43), ter loops gewag heeft gemaakt van Een Vlaamsche jongen.

Buitenland

's Gravenhage. Het panoramma Mesdag (zie blz. 137) is de eerste drie maanden door 17,016 personen bezocht. Zondags is het intreegeld 49 centen.

Amsterdam. 15 November verkocht de heer F. Muller de verzamelingen Bierens en van Gogh. De eerste bevatte 31, de tweede 27 tafereelen. Onder andere werd besteed voor twee stukken van L. Backhuysen gl. 4400, een stuk van Berchem gl. 5000, Berckheyde gl. 1350, B. Grant gl. 1300, Jan Griffier gl. 950, de Hooghe gl. 9000, G. Metzu gl. 13,000, M. van Musscher gl. 600, id. gl. 1150, A. van Ostade gl. 11,000, drie stukken van P. van Slingeland gl. 11,750, een stuk van M. Sorg gl. 2900, twee van A. van de Velde gl. 7100, twee van G. van der

[p. 206]

Voort gl. 2300, een van B.C. Koekkoek gl. 1025, A. Schelfhout gl. 3100; in de verzameling van Gogh werden toegewezen: twee stukken van D. Bles voor gl. 3300 en gl. 2100, Bosboom gl. 2200, een Ch. Jacque gl. 2000, een Jamin gl. 1625, een Rochussen gl. 900 en een C. Springer gl. 1000.

- Op de tentoonstelling van schoone kunsten in Arti et Amicitiae is het groot gouden koninklijke eeremetaal met diploma niet toegewezen. Het gewoon gouden eeremetaal bekwam mej. Thereza Schartze, te Amsterdam, voor haar portret van den heer Toewater, het zilveren, H. Koekkoek jr., te Londen, voor zijn stuk Luccombe Bay, het bronzen, E.S. Witkamp jr., voor zijne schilderij Langs de straat.

- De Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst looft drie prijzen uit (1^ste, 500 gl. en een gouden eeremetaal, 2^de, 300 gl. en een zilveren eeremetaal, 3^de, 200 gl. en een bronzen eeremetaal), voor het leveren van plannen, voor een vereenigingsgebouw voor de beoefenaars der bouwkunst, vrachtvrij in te zenden vóór 1 Mei 1882 aan het bureel der maatschappij, Wijde-Kapelsteeg n^r 2, te Amsterdam, alwaar het omstandig programma der prijsvraag, evenals ten onzen bureele, op verzoek voor een ieder te bekomen is.

Utrecht. In den gevel van het huis op den hoek der Voetiussteeg en Domtrans is door het Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen een gedenksteen geplaatst met het opschrift: Hier woonde Anna Maria Van Schurman. (Deze hoog begaafde en geleerde vrouw werd zooals men weet in 1607 geboren te Keulen, waarheen hare ouders, haar vader was een Antwerpenaar, de wijk genomen hadden, wegens godsdienstige vervolgingen. Zij woonde later onder andere te Utrecht, te Amsterdam, te Altona en te Wieuwert in Friesland, waar zij in 1678 overleed. Zij was ervaren en drukte zich met gemakkelijkheid mondeling en schriftelijk uit in het Fransch, Engelsch, Italiaansch, Latijn, Grieksch en Hebreeuwsch; buitendien kende zij het Chaldeeuwsch, Syrisch, Arabisch en Ethiopisch. Zij schreef vele goede Latijnsche gedichten. Haar geliefkoosd studievak was de godgeleerdheid; in verband hiermede gaf zij in hare moedertaal een werkje uit over de voorbeschikking, getiteld: Paelsteen van den tijd onzes Levens, in 1639 van de pers gekomen te Dordrecht en hetzelfde jaar herdrukt te Amsterdam, terwijl het ook overgezet werd in het Duitsch en het Latijn. Anna Maria Van Schurman was daarbij eene niet onverdienstelijke beeldhouwster, schilderes en zangeres; zij graveerde uitstekend op glas, was eene schoonsckrijfster, borduurde weergaloos fraai en maakte knipsels uit papier die kunststukken genoemd worden. In 1853 gaf Schotel te 's-Hertogenbosch eene levensschets van haar uit.)

- Verschenen bij J.L. Beijers: Mijne ‘studiën’ over Calderon en zijne geschriften verdedigd tegen professor A. Pierson, door J.J. Putman, kanunnik en deken van Utrecht.

- Aangekondigd om eerlang te verschijnen bij J.L. Beijers, een dichtbundel, getiteld: Loreley, van Pol De Mont.

Arnhem. De stapel voorradige exemplaren van Cremers volledige werken is op 15 December voor 15,000 gl. toegewezen aan de boekhandelaren geb. Cohen.

Londen. Alma Tadema legt de laatste hand aan eene groote schilderij, voorstellende: Antonius en Cleopatra. Het tooneel is de Nijl, waar men aan de overzijde van den stroom zuilen van eenen tempel en rijen sfinxen van zwart bazalt ontwaart, Cleopatra ligt in een vaartuig uitgestrekt op een rustbed, gekleed in een half doorschijnend wit gewaad, den dubbelen schepter der Pharao's vasthoudende. Aan hare zijde zitten twee bevallige muziekmakende meisjes, en aan hare voeten knielt een priester, die wierook zwiert voor de vorstin. Het vaartuig van Antonius is juist dat van Cleopatra op zijde gekomen en wordt door Romeinsche soldaten geroeid die hunne riemen opsteken ter begroeting der koningin, terwijl Antonius met hetzelfde doel is opgestaan.

Berlijn. Wegens deelneming aan de tentoonstelling van schoone kunsten is het gouden eeremetaal toegekend aan Ed. von Gebhard, historieschilder en leeraar te Dusseldorp, Otto Knill, historieschilder en leeraar te Berlijn, W. De Groot, beeldhouwer te Brussel; kleine gouden eeremetalen aan Eug. Bracht, landschapschilder te Karlsruhe, Julius Jacob, schilder te Berlijn, Max. Kruse, beeldhouwer te Berlijn, Hugo Crola, portretschilder te Dusseldorp, Karl Stamffer, kunstschilder te Berlijn, en Johannes Phuhl, beeldhouwer te Charlottenburg,

- Volgens opgaven, voorkomende in een onlangs verschenen werk van den hoogleeraar A. von Oetingen, te Dorpat, hebben in de 5 jaren 1873/78 in 20 landen van Europa, voor zoover bekend is geworden, meer dan 110,000 menschen zichzelf van het leven beroofd. Met ieder jaar wordt het getal zelfmoorden grooter. Ierland. ofschoon een zeer arm land, telde slechts 17 zelfmoorden op het millioen inwoners, terwijl gemiddeld in Frankrijk 160, in Wurtemberg 169, Baden 177, in Zwitserland 224, in Denemarken 255, in het koninkrijk Saksen 334 op het millioen inwoners voorkwamen.

Hamburg. Het openbaar ministerie der rechtbank heeft een aantal lichtbeelden als onzedig doen in beslag nemen, waartusschen die naar de schilderij van Hans Mackart, getiteld de Vijf zinnen, welk tafereel men beschreven vindt in onzen jaargg. 1880, blz. 35. Eenigen tijd geleden werden lichtbeelden van dezelfde schilderij ook als zedeloos in beslag genomen te Dresden.