De Vlaamsche School. Jaargang 27

Kroniek.

Antwerpen. In de kapel van de congregatie der zeer eerw. paters Jezuïeten in de Kunstlei, zijn de volgende geschilderde glasramen geplaatst, geleverd door den heer P. De Crane: 1. De zending van den heiligen Geest, 2. O.-L.-Vrouws hemelvaart, 3. De kroning van Maria, 4. O.-L.-Vrouw van Lourdes. Deze ramen zijn geschonken door den heer Cajetan Van de Werve-Ullens.

- De heer N. De Keyser, die de laatste hand legt aan een belangrijk groot stuk, eene Processie in Spanje voorstellende, gaat de wintermaanden in Italië doorbrengen.

- De kunstschilder Karel Verlat vertrekt eerlang naar Turkije om studiën te maken voor een panorama dat hij moet schilderen voor Moscou. Het panorama zal voorstellen: De groote mapenschouwing door den groothertog Nicolaas gehouden na het vredesverdrag te San-Stephano.

Zoerle-Parwijs. Op de grafstede van den befaamden toonkundige J.N. Lemmens, wiens afsterven op blz. 30 is vermeld, werd dezer dagen een gedenkteeken geplaatst: een wit marmeren kruis, waaronder eene der laatste uitroepingen van den meester is gebeiteld: Te deum laudamus. Op het voetstuk leest men: Jacobus Nicolaus Lemmens, geboren 3 Januari 1823, gestorven 30 Januari 1881. Het dient aangemerkt te worden, dat in rare gevallen, men met meer waarheid hadde kunnen schrijven: alhier geboren. De erve van Lemmens' vader werd mettertijd bij het parochiekerkhof van Zoerle ingelijfd, en eens stond de wieg van den meester op hetzelfde plekje grond, waar thans zijne stoffelijke overblijfsels rusten.

Brussel. De Illustration européenne is haar 12^en jaargang ingetreden. Hare 1^ste aflevering van dezen jaargang bevat onder meer andere, eene schoone houtsnede naar een tafereel van H. Bource. De prijs van dit tijdschrift is slechts fr. 10.50 's jaars. Zijne verschenen jaargangen zijn even als die van

[p. 184]

de Vlaamsche School zeer geschikt om als prijzen of nieuwjaarsgeschenken te worden gegeven.

- In den prijskamp N. Godecharle zijn voorgedragen om bekroond te worden de schilders E. Broermann met zijn Arme Lazarus en L. Frédéric met Afsterven van den heiligen Franciscus van Assisen. Het provinciaal bestuur moet beslissen. In het Park, langs de zijde der Hertogelijkestraat, is het door T. Vinçotte vervaardigde gedenkteeken van den beeldhouwer N. Godecharle geplaatst: een wit marmeren beeld, de Faam, die den sluier wegneemt van eene afbeelding van het fronton van het Paleis der Natie, welke zich aan hare voeten bevindt. (Het is door dit werk dat de beeldhouwer Godecharle zich voornamelijk deed kennen.) Het door J. Baes geteekend arduinen voetstuk van het gedenkteeken is met Godecharle's portret versierd. (Zie blz. 104 en onze vroegere berichten hem betreffende.)

- Bij koninklijk besluit van 3 November is België's hoofddichteres, mev. Van Ackere-Doolaeghe, het ridderkruis der Leopoldsorde verleend. Het portret der beroemde vrouw staat in ons tijdschrift jaargang 1879, blz. 181.

- Het door Karel Bogaerd ingezonden gedicht, getiteld Scheppingslied, voor den prijskamp van toonzetting, is bekroond Nadat het stuk door J. Antheunis in het Fransch was vertaald, heeft de muzikale primus S. Dupuis het op muziek gezet. (Zie blz. 62 en 145.)

- In de Brusselsche bladen wordt het volgende gelezen: ‘Een Afrikaansche neger, William Renner, geboortig van Sierra-Leone (West-Afrika), heeft aan de Brusselsche hoogeschool de drie examens voor het doctoraat in geneeskunde met de grootste onderscheiding afgelegd. Hij is voornemens onmiddellijk naar Afrika te vertrekken om er zijn beroep uit te oefenen aan de Goudkust.’

- De half verhevene beeldwerken van T. Vinçotte, de Muziek, en de Kunst toepasselijk gemaakt op de nijverheid, tegen den gevel van het Paleis der Schoone Kunsten, zijn voltooid en ontbloot.

- Vrijdag avond, 18 November, ten 11 ure 8 m., heeft eene vrij hevige aardbeving zich te Brussel en op verschillende punten des lands doen gevoelen, te beginnen van de omstreken van Doornik tot aan de Duitsche grenzen. De schokken waren het gevoeligste in het Luikerland en vooral in de Ardennen, waar zij elkander opvolgden met eene minuut tusschenruimte. Ook in een gedeelte van Holland en Duitschland is dit natuurwonder waargenomen. De aardschokken, die op enkele plaatsen (ook in België) namelijk pottegoed van kassen of schabben op den grond deden storten, gingen gepaard met een tamelijk hevig dof gerucht. In sommige streken werd dit natuurverschijnsel in verband gebracht met het voorspeld vergaan der wereld. (Zie onze blz. 96 )

- Het conservatorium heeft van den heer Karel Wilmotte, te Antwerpen, die eene rijke verzameling van violen bezit, eene viool van Andreas Guarnerius, gedagteekond 1670, ten geschenke ontvangen.

Gent. Den 20ⁿ November is op het kerkhof van Sleidinghe een gedenkteeken ter nagedachtenis van wijlen P. De Baets ingehuldigd. (Zie 1876, blz. 14.)

Brugge. Onder de leiding van den heer René Buyck, provincialen bouwmeester, bijgestaan door den heer Karel De Rym, den ieverigen opziener der werken, is de zaal der getuigen in het hof van assisen bijna geheel hersteld. Het was vroeger de folterzaal en op den vloer zijn nog de haken zichtbaar, waaraan de pijnbank vastgemaakt werd. De oude schouw voert het gebeeldhouwde wapen van 't Vrije, met den dwarsbalk; het schild dekt den distel, waarvan de wortel van onder en de drie bloemen boven uitkomen, bestrikt met een lint dat het jaartal 1523 voert. De ruitvormige haardtegels zijn versierd met kronen, leeuwen en voormeld jaartal. Het beschot in eikenhout is oorspronkelijk, maar hersteld door den heer Edw. De Jonghe, onder de leiding van den heer Buyck; het slot- en ijzerwerk is van den gunstig gekenden smid De Vooght; de glasruitjes van H. Dobbelare; de lichtkroon is gemaakt bij Drijepondt-Brans; de muur- en sieraadschilderingen werden uitgevoerd onder toezicht van den heer Tulpinck.

- Bij Karel Van de Vyvere-Petyt zijn een aantal nieuwe godsdienstige beeldekens van ojivalen stijl in kleurendruk en verguld verschenen, die aanbeveling verdienen, niet alleen omdat ze prachtig zijn, maar ook betrekkelijk goedkoop (per 1000 kosten zij slechts 85 fr.), te weten: heiligen Vincent Ferreru, Jan van Keulen, Raymund van Penafort, Hyacinthus, Lodewijk Bertrand, Peter van Verona, Agnes à Monte Pulciano, Catherina de Riccis, O.-L.-Vrouw van den berg Carmeli en O.-L.-Vrouw van den Rozenkrans.

Dixmude. Den 8^sten November heeft de gemeenteraad het volgende voorstel van de raadsleden Feys-Kesteloot en De Breyne-Du Bois aangenomen: ‘1^o Dat er in den gevel van het huis, waar onze befaamde dichteres mevrouw Van Ackere-Doolaeghe geboren is, door de zorgen van de stadsregeering een steen zal geplaatst worden, voor opschrift dragende: In dit huis is geboren, den 26ⁿ October 1803, de dichteres Maria Doolaeghe, vrouw Van Ackere; 2^o Dat de benaming van Mosselstraat zal veranderd worden in die van: Doolaeghestraat.’ Na het eindigen der zitting zijn de raadsleden mev. Van Ackere-Doolaeghe gaan gelukwenschen over hare benoeming in de Leopoldsorde, en hebben haar tevens kennis gegeven van de beslissingen ten haren opzichte door den gemeenteraad genomen.

IJperen. Een der groote koffers van het stedelijk archief bevatte ordeloos door elkaar geworpen, een groot getal dusgenaamde schepenakten of scabinale protocollen, alle op perkament geschreven. Deze stukken zijn uitgezocht en gerangschikt geworden; hun getal beloopt niet minder dan 7455. Het oudste stuk is van het jaar 1249: de jongste zijn van 1291. Zij bevatten vele belangrijke bijzonderheden nopens de zeden, gebruiken en levenswijze in de xiii^e eeuw; zij doen ook zien hoe uitgebreid de handelsbetrekkingen waren die het toenmaals zoo bloeiend IJperen onderhield met het buitenland en namelijk met Frankrijk, Spanje, Italië, Duitschland enz. Dat in de betrekkelijk korte tijdruimte van 42 jaren, tusschen 1249 en 1291 verloopen, 7455 schepenakten werden verleden, mag zeker wel verbazend worden genoemd.

Luik. In 1879-1880 telde de hoogeschool 1100 leerlingen: 172 studeerden in de wijsbegeerten en letteren, 218 in de rechten, 266 in de wetenschappen, 171 in de geneeskunst, 273 bestemden zich voor de bijzondere scholen.

Dinant. Er gaat eene algemeene inschrijving geopend worden, ten einde eene openbare plaats dezer stad te versieren met de beeldhouwkundige groep: Zegepraal van het licht, door A. Wiertz, overeenkomstig den wensch van den meester. De heer Petit de Thozee, gouverneur der provincie Namen, is voorzitter der inrichtingscommissie.

Bergen. Ter gelegenheid van de 300^ste verjaring van het stichten van de drukkerij te Bergen (Henegouwen), is de Oudheidkundige Kring van plan, eene tentoonstelling te openen van de beste drukwerken die in Bergen van de pers gekomen zijn sedert 3 eeuwen, waaronder als bijzonder zeldzaam een vlugschrift vermeld wordt, getiteld Renard découvert.

- Alfred Busiau, gewezen primus der stedelijke academie en die van de stad eene reisbeurs geniet, heeft eene zijner schilderijen, die op de tentoonstelling van Parijs toegelaten was

[p. 185]

geworden, aan het museum van schilderkunst te Bergen (Henegouwen) aangeboden.

Buitenland

Nijmegen. Nederlandsche bladen halen het volgende aan als een bewijs hoe de nijverheid uit alles partij weet te trekken. In het stadje St.-Goarshausen werden ongeveer 1800 centenaars afgevallen onrijpe appelen verzonden, voor eene scheikundige fabriek nabij Nijmegen bestemd. Per centenaar werd 72 tot 78 cents betaald, zoodat een artikel, dat doorgaans wordt weggeworpen, in dit geval ongeveer 1580 gulden opbracht.

Middelburg. Er is sprake, dat de stadhuistoren herstellingen zal ondergaan, die op gl. 30,000 geschat zijn; het rijk zou daarvan 2/3, de stad 1/3 betalen.

Parijs. In 1882 zal er in de Champs-Elysées eene nieuw panorama geopend worden, voorstellende den Slag van Champigny; de uitvoering wordt gedaan onder de leiding der kunstschilders de Neuville en Detaille.

- 9 October had te Saint-Quentin de onthulling plaats van het bronzen gedenkteeken van den veldslag bij die plaats geleverd op den 8ⁿ October 1870. Het stelt de stedemaagd van Saint-Quentin voor, leunende op een spinnewiel, in de rechterhand een spinrokken en in den linkerarm een gewond soldaat vasthoudende, die een geweer laat vallen, dat een daarachter staande kind opraapt, geleid door de begeerte om zich te wreken. Rechts is in half verheven beeldwerk de verdediging der stad voorgesteld en daarboven het portret van Anatole de la Forge; links, ook in half verheven beeldwerk, een windmolen (Tout vent), waarbij den 19ⁿ Januari 1870 hardnekkig werd gestreden en het portret van generaal Faidherbe; op de achterzijde, het portret van den voorzitter der nationale verdediging Gambetta. Het gedenkteeken werd vervaardigd door den beeldhouwer Barrias, die benoemd is tot officier van het Legioen van Eer.

Toulon. Einde October, zoo melden Fransche bladen, is luitenant Delaporte uit deze haven vertrokken met eene zending van het staatsbestuur, ten einde van uit Cochin-China door te dringen in de oude bosschen van Cambodia, om daar de bouwvallen en gedenkteekens te onderzoeken, welke er in begraven zijn.

Londen. De door Rubens beschilderde zoldering van de koninklijke kapel te Whitehall heeft den 14ⁿ October in gevaar verkeerd bedorven te worden. Er was door den toen heerschenden hevigen storm een gedeelte der looden bekleeding van het dak weggewaaid, waardoor het water der latere zware regenbuien naar binnendrong. Men hoopt echter dat het kunstwerk niet ernstig beschadigd is. Deze schildering werd door Rubens in 1629-1630 gemaakt, toen hij als gezant aan het Engelsche hof vertoefde. Zij stelt de verheerlijking van Jacobus I voor, en werd den kunstenaar met 3000 p. st. betaald. Voormelde kapel was vroeger de eetzaal; de zolderschildering is in 9 vakken verdeeld: in het ovaal middelstuk vertoont zich Jacobus I, op de wolken gezeten, met een wereldbol onder zijne voeten, gedragen door eenen arend, als zinnebeeld der macht; links, de rechtvaardigheid, door eene vrouw afgebeeld die hij onder zijne bescherming neemt; rechts, eene vrouw, Schotland voorstellende, met een wierookvat in de hand; eene derde vrouw, met een boek in de hand, zinnebeeld der wet; tien kinderen en twee engelen zweven boven hem in de lucht, met de kenteekens van het koningdom, andere blazen eene trompet, terwijl er twee de zinnebeelden van handel en vrede vertoonen. In een ander vak, Jacobus I, in koninklijke kleeding, op eenen troon gezeten, links Bellona, met het bliksemvuur in de hand, voor hem een gewapend figuur met de toorts van tweedracht, waarvan de koning zich afwendt naar twee vrouwen, vrede en overvloed verbeeldende, die elkander omhelzen; voor hem de handelsgod Mercurius, die de oorlogsgeesten verzoent door zijnen vredestaf; twee engelen met eene koningskroon vliegen in de lucht boven 's konings hoofd. Een derde vak verbeeldt den koning in meer gevorderden ouderdom, op zijnen troon gezeten, zijnen schepter uitreikende aan Karel I, nog kind zijnde, gedragen door twee vrouwen, die Schotland en Ierland verbeelden, terwijl Brittanje, dat er achter staat, met de twee andere eene koningskroon boven zijn hoofd houdt. Een aantal wapentuigen die van voren liggen worden met eene brandende fakkel door Cupido den liefdegod aan de vlammen overgeleverd. Vier andere vakken stellen zinnebeeldig de deugden des konings voor: het vaderlijk bestuur door eene vrouw, met eenen breidel in de hand, die den opstand vertrapt; welvaart en vaderlandsche eer, door eenen koning met een hoorn van overvloed in de armen; de macht, door Hercules, die met zijn knods den haat vernielt; de wijsheid, door Minerva, die het oproer verdrijft. L. Vosterman etste het ovaal middelstuk en Gribelin de gansche samenstelling in 1720. De oorspronkelijke teekeningen waren vroeger in de verzameling van Karel I. De Florentijnsche schilder Cipriani, die van 1754 tot 1785 te Londen woonde, herstelde het kunstwerk, dat tot nog zeer goed gebleven was.

- Voor B. Disraëli zal in de Parlementssquare een standbeeld van 9 voet lengte worden opgericht, het voetstuk zal 8 voet hoog en van graniet zijn. Het beeld wordt gemaakt door een Italiaanschen beeldhouwer Maria Razzi. De overledene zal afgebeeld worden in de galakleeding van eenen pair, met eene perkamentrol in de linkerhand. De kosten van het gedenkteeken zijn geschat op de aanzienlijke som van 125,000 fr.

Berlijn. 21 November had alhier de plechtige inhuldiging plaats van het nieuwe kunstnijverheidspaleis.

Munster. De oude vermaarde toren der S^t.-Lambertuskerk (xiv^e eeuw) die al sedert jaren niet meer goed recht stond en in September ll. weer eene belangrijke verzakking onderging, gaat veiligheidshalve afgebroken worden. Aan dezen sterk overhellenden toren hingen nog voor een paar jaren de drie ijzeren kevieën, waarin de lijken der kopstukken der Annabaptisten, Jan Van Leyden, Knipperdoling en Krechting, werden tentoongesteld, nadat deze ongelukkigen dood gemarteld waren met gloeiende tangen en andere foltertuigen in 1536.

Keulen. In de laatste dagen van October is te dezer stede het standbeeld van den 81-jarigen veldmaarschalk graaf von Moltke ingehuldigd. Het beeld heeft eene hoogte van 2^m85 en staat op een voetstuk van Zweedsch graniet.

- De eens zoo beroemde zangeres in Duitschland, Engeland en Italië, mev. Schinberger-Marcini, heeft dezer dagen te Darmstadt haar 96^sten verjaardag gevierd. Zij begon hare muzikale loopbaan in 1797.

Leipzig. Half October werd in deze stad den dag herdacht, waarop 400 jaren geleden, de eerste drukkerij te Leipzig werd opgericht; zij bezat slechts eene pers en hoorde toe aan Andreas Friesner, professor in de godgeleerdheid. Na dezes dood ging de pers over aan een klooster, onder beding dat de kloosterlingen een aantal zielmissen voor Friesner zouden lezen. Later werd de bedoelde pers, voor 20 Rijnsche guldens verkocht. Heden bestaan er te Leipzig 82 drukkerijen, die te zamen 451 handpersen en 971 stoompersen bezigen. Er wordt berekend, dat in de stad Leipzig 12,000 menschen hun bestaan vinden bij de drukkerij, den boekhandel en het boekbinden daaronder begrepen.

Nieuw-York. In de dagbladen wordt gemeld, dat eene

[p. 186]

tentoonstelling van schilderijen te Nieuw-York geheel verbrand is; aan kunstgewrochten alleen. zou eene waarde van 2 millioen franks verloren gegaan zijn. Onder andere werd een stuk van den Franschen schilder Meissonier vernield en wel het grootste dat hij ooit zou hebben geschilderd: Friedland of Kurassiersaanval getiteld, omtrent 2^m00 breed en 1^m00 hoog. De eerste Napoleon was er te paard op afgebeeld, omringd van zijnen staf, een regiment kurassiers begroetend dat in gestrekten draf den vijand te gemoet snelt. De schilderij hoorde toe aan den heer Van der Bilt, een schatrijk ingezetene van Nieuw-York, en zou, naar men verzekert, hem 400,000 fr. hebben gekost.

Rome. Volgens dagbladen melden, zou van den vruchtbaren Italiaanschen toonzetter Gaëtano Donizetti (1798 + 1848) een zangspel ontdekt zijn, Il Duca d'Alba, waarvan de 4 geheel volledige bedrijven gedurende 30 jaren bewaard waren geworden in eene verzegelde tinnen doos. Men wil het te Rome gedurende den aanstaanden vastenavond opvoeren.

- Door dagbladen wordt het volgende medegedeeld: ‘Bij de opgravingen in het Pantheon, is een aarden pot ontdekt, die meer dan 100 stukken oude provinciale munt bevatte van de xiv^e eeuw, het tijdperk, toen de pauzen te Avignon verbleven. Men veronderstelt, dat een en ander voor de veiligheid moet zijn verborgen door een geestelijke, die aan de basiliek van Santa Maria ad Martyras was verbonden.’

- Te Alfedena, in de Abruzzen, laat het gemeentebestuur met de ondersteuning van een provinciaal fonds, opgravingen doen door een 10-tal goed bestuurde werklieden. Omtrent den uitslag, die op het einde van September verkregen was, is het volgende bericht openbaar gemaakt: ‘Er zijn 91 grafsteden ontdekt, van welk tijdstip is niet bekend, die velerlei voorwerpen bevatteden in brons, ijzer en amber, als ijzeren borstharnassen, lansen, zwaarden en bijlen; planten, borststukken en armbanden van amber; bronzen kettingen, potten en pannen; voorts aarden vaten, van eenen vorm die in geen enkel museum wordt aangetroffen.’

Genua. Volgens nieuwsbladen berichten, zou in deze stad een goed bewaard portret van Columbus gevonden zijn, dat bij zijn leven was geschilderd; Columbus ziet er 40 jaren oud uit, heeft een glad voorhoofd, dun zwart haar, levendige oogen en een gebogen neus. Op het stuk staat te lezen ‘Columbus Ligur, novi orbis repertor.’ Eene kopie van het portret is gezonden aan den hertog van Veragua, die in rechte lijn van Columbus afstamt.

Geneve. Zwitsersche bladen behelzen het volgende bericht: ‘Een bejaard uurwerkmaker van Vouvry heeft brevet genomen voor eene uitvinding, door welke uurwerken jaren lang zouden loopen, zonder te worden opgewonden. Een verzegeld doosje met twee uurwerken werd door hem aan de gemeenteoverheid gezonden den 1ⁿ Januari 1879. Dit doosje is geopend en de uurwerken gingen nog.’