De Vlaamsche School. Jaargang 27

[p. 59]

Pieter Corneliszoon Hooft 16 Maart 1581 + 1881.

Op Woensdag 16



Maart heeft de gedachtenisviering plaats gehad waarvan wij in onzen vorigen jaargang (blz. 200) gewaagden. Zij nam eenen aanvang ten 1 uur namiddag met een letter- en toonkundig feest in de maatschappij Felix Meritis te Amsterdam. Dr. W. Doorenbos sprak eene hoogst belangrijke redevoering uit die zoo warm toegejuicht werd als zij met onverdeelde aandacht aanhoord was geworden. Leden van het Nederlandsch tooneel droegen eenige van Hoofts gedichten voor; de heer J. Rogmans zong twee liederen van den uitstekenden dichter. De muziek, die ten gehoore werd gebracht, dagteekende uit den tijd waarin Hooft leefde. Zij droeg er veel toe bij om het eigenaardig karakter van het feest te verhoogen. Dr. Jan ten Brink hield eene voordracht over het proza van den schrijver der Nederlandsche historiën.

Bij het verlaten van Felix Meritis begaven de feestvierenden zich op zes daartoe bestemde en voor de gelegenheid sierlijk uitgedoschte stoombooten, die hen overbrachten naar de Keizersgracht bij de Brouwersgracht; daar geschiedde de plechtige onthulling van den gedenksteen met portret, geplaatst in den voorgevel van het door den dichter op de Keizersgracht te Amsterdam bewoonde huis. In den steen is Hoofts borstbeeld gebeiteld door E. Colinet. Voorts bevat hij de volgende opschriften en jaartallen: P^r Corn^szn Hooft; 1581; 1647; Ter viering van den 300^sten verjaardag van Hoofts geboorte in zijne woning geplaatst 16 Maart 1881.

Van Amsterdam brachten de stoombooten het talrijke gezelschap naar Muiden, op welks slot het portret werd ingehuldigd, door den Antwerpschen historieschilder P. Van der Ouderaa geschilderd en welk Hooft te aanschouwen geeft zooals hij er uitzag toen hij ongeveer 50 jaren oud was. Het stuk strekt den schilder tot eer; het zal gewis een der belangrijkste sieraden van de groote slotzaal zijn, die, gelijk wij reeds hebben gemeld, gaat teruggebracht worden in den staat waarin zij zich bevond, toen Hooft het kasteel bewoonde. De bouwkundige werken, die opgedragen zijn aan den bekwamen bouwmeester P.J.H. Cuypers, worden bekostigd door het Nederlandsche staatsbestuur, 't Is te hopen, dat de schilders (wij gaven hunne namen reeds vroeger) die beloofd hebben kosteloos stukken te schilderen voor de voornoemde zaal, zich aan den heer Van der Ouderaa zullen spiegelen, voor het spoedig vervullen van hunne toezegging.⁽¹⁾

Des avonds, ten half acht, werd op den stadsschouwburg te Amsterdam eene gelegenheidsvertooning gegeven, bestaande uit de volgende stukken, wier titels wij afschrijven volgens het programma, dat in oud-Nederlandsch gesteld en gedrukt was op oudachtig papier, zoodat het bij den eersten aanblik inderdaad het voorkomen heeft 2 of 3 eeuwen oud te zijn: Warenar met de pot, Cluchtige Comedie in vijf bedrijven, van P.C. Hooft gherijmt, en Susanne Bartelotti, Comedie in twee bedrijven, door Jos. A. Alberdingk Thijm, Professor aen 's Landts Academie van Fraeje Consten.

De gedachtenisviering werd besloten met een feestmaal, onder voorzitting van den hoogleeraar M. de Vries, met den heer van Tienhoven, burgemeester van Amsterdam, aan zijne rechter- en jonkheer mr. P.W.C. Hooft aan zijne linkerzijde. Er waren een 40 tal aanzitters. De in Nederlandsche taal gestelde dischkaart met de namen van spijzen uit Hoofts tijd en wijnen met den naam en het adres van zijne leveranciers was zeer eigenaardig ingericht, volgens de teekening van den heer N. de Roever, hulparchivaris te Amsterdam. Na den disch werd het woord gevoerd door de heeren M. de Vries, van Tienhoven, W.W. van Lennep, Vorsterman van Oyen,

(1) Zie onze jaargg. 1878, blz. 162; 1879, blz. 147 en 1880, blz. 200.

[p. 60]

J.C. de Marez Oyens, H. de Veer, A.D. de Vries Azn., Alberdingk Thijm, P. Van der Ouderaa, dr. Doorenbos, C. Boissevain, J.H. Rössing, de Geer, P.W.C. Hooft, pastoor Brouwers en den hoogleeraar Quack.

Aan eene beknopte levensschets, die de heer A.D. de Vries Azn. liet verschijnen in de bijzondere aflevering welke het tijdschrift Eigen Haard ter gelegenheid der gedachtenisviering uitgaf, ontleenen wij de volgende punten omtrent P.C. Hooft:

‘Op 16 Maart (10 Maart volgens den ouden stijl) 1581 werd Pieter Corneliszoon Hooft te Amsterdam geboren. Zijn vader was de later om zijn verdraagzaamheid en kloek gedrag bekende burgemeester van Amsterdam, Cornelis Pietersz. Hooft, zijne moeder Anna Jacobsdochter Blaeu.

Den 23ⁿ Mei 1609 tot drost van Muiden benoemd, als opvolger van jhr. Willem van Zuylen van Nyevelt, heeft Hooft aan het slot van Muiden een roemruchtigen naam geschonken, die eerst dan zal verdwijnen als de Nederlandsche taal heeft opgehouden te bestaan.

Een jaar na zijne benoeming tot drost voerde hij de 18-jarige Christina van Erp als zijne gade het kasteel van Muiden binnen.

Christina schonk onzen dichter vier kinderen, een dochter en drie zonen. (Alle vier zijn zeer jong gestorven; Christina van Erp overleed in 1624.) De rampen en slagen die den drost troffen, volgden elkaar dus schielijk op; in denzelfden tijd verloor hij een groot deel van zijn vermogen.

Intusschen, hij wist zijn leed, zoo door voortdurende werkzaamheid als door de hartelijke genegenheid zijner vrienden, spoedig te boven te komen, want reeds na een jaar maakte hij de geestige Susanne van Baerle, de zuster van zijn zwager David van Baerle, het hof. Zij gaf aan zijn beden geen gehoor, maar schonk de voorkeur aan Constantijn Huygens, die in April 1627 met haar in het huwelijk trad. Hooft vestigde zijn genegenheid op de schoone Leonora Hellemans, de weduwe van Jan Baptista Bartolotti, in wien hij tot aan zijn dood een trouwe gade vinden zou. Zij was de dochter van zekeren Arnout Hellemans, die als koopman en kolonel der schutterij in 1585 te Antwerpen woonde; zij werd echter niet aldaar, maar eerst in 1595 te Hamburg geboren. Reeds in 1612 woonde zij te Amsterdam. (Uit haar huwelijk met Hooft werden twee kinderen geboren.)’

Pieter-Corneliszoon Hooft overleed in het voorjaar van 1647, op 67-jarigen leeftijd.

Amsterdam bezit van Pieter Corneliszoon Hooft twee geschilderde portretten: het eene, in 1629 geschilderd door Mierevelt, bevindt zich in de Amsterdamsche academie; het andere, in 1642 geschilderd door Sandrart, berust in het groot museum (het Trippenhuis). Jacobus Houbraken, Reynier van Perzijn, Antoni van Zijlvelt en Joannes Lutma graveerden Hoofts portret. Een portret van Hoofts vrouw Leonora Hellemans, in 1642 door Mierevelt geschilderd, is verloren geraakt.

Kinderloos zijn is geen ramp; doch kinderloos worden!...
T. Gratz.