De Vlaamsche School. Jaargang 26

Een verhaal uit Silezië.
(Vervolg van blz. 126.)

Nadat hij tot dit besluit was gekomen, sprong hij op en vervolgde snel zijnen weg naar de stad. Hij overlegde evenwel verder, want hij deed niets zonder rijpelijk beraad, dat hij in zijne kleeding als eenvoudig daglooner bij de uitvoering van zijn plan op verscheidene hindernissen zou stuiten, en het dus voor alle dingen noodig was, zich andere kleederen aan te schaffen.

- De menschen oordeelen naar den uiterlijken schijn, dacht hij terecht, en Mahlman zal mij bezwaarlijk een plaats op zijn kantoor geven of mij als vennoot aannemen, wanneer ik als een weversgast bij hem kom.

Het aanschaffen van eene geschikte kleeding was echter toen, en vooral in eene kleine binnenstad, volstrekt niet zoo gemakkelijk als thans. Gemaakte kleederen waren er nog niet, en de jonge man moest zich daarom tot eenen kleermaker wenden, het laken zelf koopen, en kon, in weerwil van den spoed, waarmede hij de zaak aanvatte, toch eerst na verloop van eene week in zijne nieuwe kleederen optreden.

Gedurende dien tijd leefde hij stil en tevreden op eene kleine kamer, want zijn geld was geweldig verminderd, en hij ging slechts des avonds uit, om niet in zijne tegenwoordige kleeding gezien te worden; dit waren zeer onaangename dagen, rijk aan ontbering, doch hij troostte zich, dat zij spoedig zouden voorbijgaan. Hij had den naam van Schutter aangenomen, uit gehechtheid aan zijn vroegeren naam. Smartelijk had hem het toevallig ontmoeten zijner zonen en kleinzonen aangedaan, en hoezeer hij zich ook opdrong, dat hem deze niet meer aangingen en voor hem geheel vreemde menschen moesten zijn, zoo had hij toch zijne tranen niet kunnen weerhouden, omdat de kleine Wili bang voor hem was weggeloopen, toen hij hem had willen kussen.

Nog heviger smart had hem getroffen, toen hij, op zekeren avond, zich naar het kerkhof had begeven, om het graf zijner goede Johanna en dat van hem zelve te bezoeken. Het was een droevige nacht, welke op dien avond volgde, en nadat hij uren lang weenende had doorgebracht, nam hij zich bepaald voor, voortaan dergelijke nuttelooze opwekkingen van het gevoel te vermijden, en met een zekeren, vasten blik zijne plannen voor de toekomst door te zetten.

Eindelijk waren de kleederen gereed en kon de jonge Schutter zijn bezoek bij koopman Mahlman afleggen.

- Wat is er van uwen dienst? vroeg de koopman, ik heb weinig tijd.

- Mijnheer, aldus hernam de aangesprokene, niet zonder een geheimen angst, waarover hij zich echter in stilte ergerde, mijnheer, ik kom u mijne diensten aanbieden, die u, wanneer gij mijne bekwaamheden en bedrevenheid in zaken hebt leeren kennen, misschien niet geheel zonder waarde zullen schijnen.

De koopman zag den nauwelijks twintigjarigen jongeling bij deze woorden verbaasd aan.

- En waarin zouden die diensten van waarde bestaan? vroeg hij met een spottend lachje; kunt gij schrijven?

- Schrijven! Mijnheer, ik zal die vraag met stilzwijgen voorbij gaan, hoewel ik reeds vijftien jaren geleden een boek geschreven heb over de kunst van schoonschrijven.

- Wat belieft u? sprak de koopman, den jongen man met eene mengeling van spot en verbazing beschouwende. Gij hebt, vijftien jaren geleden... - dan moet gij wel zeer vroeg begonnen zijn! Hoe oud zijt gij dan nu, als ik u vragen mag?

Het boek over de kunst van sierlijk te schrijven was eene der zwakheden van den koopman Jager geweest, reden waarom hij zich ook thans door de herinnering hieraan tot zulk een overijld antwoord liet medeslepen. De jonge Schutter haastte zich zijnen misslag te herstellen.

- Ik versprak mij, zeide hij, niet geschreven, maar gelezen en met zorg bestudeerd heb ik het werk; ik meen, dat de schrijver hier woonde.

- O, gij meent het boek van den overleden Jager! Nu, dan hadt gij wel wat beters en verstandigers kunnen lezen en bestudeeren! Mijn vriend Jager was een goed koopman en een braaf man, maar hoe zijne ijdelheid hem heeft kunnen verleiden, om zulke dwaasheden te laten drukken, is mij altijd onbegrijpelijk geweest.

- Zoo! hernam de jonge man, die bij deze veroordeelende en spottende woorden zich ten diepste gekwetst gevoelde. Zijne wangen gloeiden van toorn. Het verwondert mij, aldus vervolgde hij, dat gij dit aan Jager zaliger nooit gezegd hebt.

- Ik meen u hiervan geene rekenschap verschuldigd te zijn, sprak de koopman vertoornd. Ik vind daarenboven, dat de manier, waarop gij u uitdrukt, zonderling is. Wat verlangt gij overigens? Mijn tijd is kostbaar; ik bid u, kom ter zake.

- Neem mij mijne woorden niet kwalijk, mijnheer Mahlman; ik sprak ze uit gehechtheid, uit - doch dat doet hier niets ter zake. - Ik ben gekomen, om u mijne diensten aan te bieden. Ik ben in alle koopmanszaken ervaren; ik heb de uitgebreidste kennis over den handel in linnen en ben in staat u betrekkingen te openen, die uwe zaken in uitgebreidheid tweemalen

[p. 133]

zouden doen toenemen. Daarvoor verlang ik niets als de helft van de zuivere winst. Het is een aanbod, waarbij gij niets kunt verliezen, geene bijzondere geldelijke opofferingen hebt te doen en waardoor gij, wanneer ik dit zoo zeggen mag, weldra aan het hoofd zult staan van geheel de linnennijverheid.

De koopman had met klimmende verbazing toegehoord; hij wist niet, wat hij van dit alles moest denken; een vreemd jongeling, ter nauwernood de kinderschoenen ontwassen, verklaarde een volmaakt koopman te zijn, en sprak van groote, winstaanbrengende ondernemingen, alsof hij die maar uit de mouw had te schudden. De gedachte kwam bij hem op, dat het in het hoofd van den jongeling niet in orde was, en dit alleen bewoog hem niet onmiddellijk een einde aan het gesprek te maken.

- Gij belooft groote voordeelen, was het antwoord, hoe is uw naam?

- Schutter, Eduard Schutter.

- Van waar?

- Uit Boheme.

- En in welk handelshuis hebt gij uwe opleiding gehad?

- Ik heb verkozen, mij hier en daar door eigen aanschouwing kennis te verzamelen.

- Zoo, zoo. Door eigen aanschouwing, hier en daar, - zeker geene alledaagsche manier. Maar ontwikkel uwe plannen eens wat uitvoeriger; want gij zult moeten toestemmen, dat dergelijke algemeene spreekwijzen niets bepaalds te kennen geven.

- Dat gevoel ik volkomen, mijnheer, aldus vervolgde de jonge Schutter met gevoel van eigenwaarde, luister. Turkije en alle landen van Azië, die er in onmiddellijk handelsverkeer mede staan, zijn begonnen met Silezisch linnen, al is dat dan vooreerst in geringe mate, in te voeren; geen zwaar linnen, geen creas, neen licht, het beste is sluierlinnen, zooals het klimaat dier streken dit vordert. Het is buiten twijfel, dat dit vertier binnen weinige jaren zeer zal toenemen en ook door alle fabrikanten zal worden aangegrepen, doch nu is het zaak, de eerste te zijn en de grootst mogelijke massa op de markten aldaar te brengen, om van de hooge prijzen, die door de concurrentie spoedig gedrukt zullen worden, voordeel te trekken.

De koopman werd steeds besluiteloozer, wat hij van den jongeling moest denken.

- En gij raadt mij dus - aldus viel hij hem in de rede.

- Ik raad u daarom, al het linnen van die soort, dat koopbaar is, op te koopen en het gedeeltelijk naar Venetië aan het huis Belzani en c^o, gedeeltelijk naar Hamburg aan Boemer en zonen ter opzending naar Konstantinopel en Smyrna te sturen.

Bij deze mededeeling veranderden de trekken eensklaps en de verwondering maakte plaats voor eene wantrouwende en toornige uitdrukking.

- Zijn die huizen u bekend? vroeg hij.

- Belzani en c^o is een der beste handelshuizen uit Venetië; gij zelf zult wel met hen in betrekking staan; even zoo Boemer in Hamburg, dien ik persoonlijk ken en met wien ik deze zaak nog drie maanden geleden breedvoerig besproken heb. Ik zou ook niet ongenegen zijn, het linnen zelf naar Hamburg te brengen.

- Zoo, uwe aanbiedingen zijn inderdaad een rijper overleg waardig. Sta mij evenwel toe, een oogenblik mij te verwijderen; ik ben onmiddellijk weder tot uwen dienst.

Met deze woorden verliet de koopman het vertrek en liet den jongen man alleen, die zich reeds in stilte verheugde over het gelukken van zijn plan. Hij had hier meer dan genoeg tijd voor, want het duurde lang, voor dat de koopman terugkeerde, en toen dit eindelijk geschiedde, was hij niet alleen, maar vergezeld van den gerechtsdienaar Greip.

- Nu wil ik u mijn antwoord op het door u gedane voorstel doen kennen. Luister nauwkeurig, sprak hij, terwijl hij den jongen man met een spottenden lach beschouwde. Ik heb Belzani in Venetië tot op dit oogenblik steeds voor een eerlijk man gehouden, die slechts door ongelukkige ondernemingen genoodzaakt was zijne betalingen te staken. Dat hij meende, dat dit laatste hier nog niet bekend is, toont aan, dat hij ons al voor zeer onvoorzichtig en slecht onderricht houdt; dat hij echter zulk een jongen, als gij zijt, hierheen zendt, om zulk een bedrog in het groot ten uitvoer te leggen, bewijst niet alleen, dat hij een schurk, maar ook zeer dom is. Of de onderneming met de groote bezending naar Hamburg, die gij zoo goed zijt op u te nemen, ook voor rekening van Boemer of voor u zelve is, zal een gerechtelijk onderzoek uitwijzen, dat ook zal uitmaken, waarom het den heer Boemer goed gedacht heeft zich van zulk een dommen agent te bedienen, die dadelijk met de deur in huis valt en zou stout is, mij te zeggen, dat hij drie maanden geleden nog met Boemer in Hamburg heeft gesproken, hoewel die al een jaar dood is. Gij zijt nog zeer jong, voegde hij er spottend bij, en kunt het ver brengen. Voorloopig willen wij u echter onschadelijk maken! Greip, ik heb dien heer niets meer te zeggen.

- Mijnheer Mahlman! riep de jonge man in de grootste ontsteltenis uit, gij gelooft toch niet - ik zweer u -

- Maak dat gij voortkomt! sprak de gerechtsdienaar, zweren kunt gij later, zooveel gij wilt. - Och, dat is dezelfde rondzwerver van vroeger; zoo, zoo, hebt gij u al laten vangen? Dat is spoedig afgeloopen.

- Kent gij dien man, Greip? vroeg de heer Mahlman nieuwsgierig.

- Zeker! Zeker! Hij was de vorige week aan den weg gezeten, doch hij had andere kleederen aan en behandelde mij lomp. Ik wilde hem toen reeds aanhouden, doch hij verzocht verschooning, gaf mij eenig drinkgeld, en ik liet hem loopen.

- Zoo! - Dus, verkleed en veel geld? Nu de zaak wordt bedenkelijk. Neem hem mede, Greip!

De jonge man stelde verder geene vergeefsche pogingen in het werk, om zich te verrechtvaardigen, en bevond zich na verloop van korten tijd in eene kleine, vochtige gevangenis, met alle vrijheid om over zijn lot rijpelijk en ongestoord na te denken.

(Wordt voortgezet.)