De Vlaamsche School. Jaargang 25

[p. 178]

Kroniek.

Antwerpen. Onze medewerker de heer J. Staes houdt zich onledig met het schrijven eener nog al uitgebreide verhandeling over de ‘Antwerpsche reizigers,’ van de vroegste tijden af, voor zoo verre er berichten van hen tot ons zijn gekomen. Om dit werk zoo volledig mogelijk te kunnen doen verschijnen, ontbreken hem nog eenige inlichtingen welke hij wenschte te bekomen. Alzoo werd er in de veiling der boekenverzameling van Simon de Neuf de Burght, die plaats had te Antwerpen den 6ⁿ September 1858, een handschrift verkocht, getiteld: Reyse naer Jerusalem, gedaen anno 1656 en 1657 door Johan Dela Flie, Petro de Bisthoven en Jean Baptiste Lunden. - De heer Staes verlangt te weten waar dit handschrift zich thans bevindt, en of het hem ter inzage zou kunnen worden gegeven Schriftelijke aanwijzingen dienaangaande zullen door hem in dank worden ontvangen, aan zijn adres Edelinckstraat n^r 3.

- De Antwerpsche bibliophilen hebben uitgegeven Refereinen en andere gedichten uit de xvi^e eeuw, verzameld en afgeschreven door Jan de Bruyne met eene voorrede van C. Ruelens. De verzameling bevat 144 Refereynen opgesteld door Nederlandsche rethorykers waartusschen: Maria de Pit, Jan de Coster alias Stoosnyder, Anna Byns, Jan A. van Molle, de Blinde, van Brussel, Cassiere, van 's-Hertogenbosch, van der Eycken, van Breda, Godtschalck, Egbert Meynert, van Amsterdam, J. Bont en Fruytiers, van Antwerpen. Een aantal zijn voorzien van kenspreuken zooals per Verbeyt den tyd, Olyftack in Antwerpen, enz.; andere voeren de jaartallen 1554 tot 1567. Een stuk is getiteld: ‘Tvelteeken der Fransoysen a^o dryentachtig is dit geschiet. Janus seventhien 't Antwerpen inder ste, Maar Godt heeft ons geholpen vt dat verdriet, Doen sy riepen: tue, tue, la ville gaingné.’ Het is gericht tegen den hertog van Anjou en de Franschen, ter gelegenheid van den beruchten overval op Antwerpen van 16 Januari 1583. Het boek bevat meer andere gelegenheidsstukken, namelijk: Antwerpen, Olyftack, Violieren, Leliken van Calvarien, Goudblomme; Breda, Oraengieboom of Oranje-bloem; 's-Hertogenbosch, Moyses doornen; Brussel, Maria cransken, Zoute-leeuw, Moysesbosch; Gent, Barbaristen; Aarschot, Terwen bloeysel; Mechelen, Lisblomme; Lier, Jenettenwyn (bloem); Westerhey, Lavender bloeme; Waasmunster, Sonder erch, zijnde dit de leuze van De Korenbloem. De meeste dichters zijn onbekend; van Cassiere bezit de koninklijke bibliotheek te Brussel onder n^r 21,657 een handschrift getiteld: Een present van Jonste, Vrientschap en Trouwe, T'present is eenen bijbel, Spel van Sinne ghespeelt den 21 January a^o 1568, op d'Olyftacx camer, op een tacxken. Het bevat 414 verzen en is geteekend: Waer is de waerheyt? Cassiere composuit, a^o 1559.

- De heer J.F. Bosschaerts, prefect van het atheneum, is ridder der Leopoldsorde benoemd.

- Het tafereel Eene kostbare vracht van K. Verlat, door ons op blz. 147 vermeld als Het kostbare pand, is door de liefdadige dames van het kindergasthuis aangekocht en dokter P.G. Roselt aangeboden ter gelegenheid van zijn 25 jarige kostelooze bediening als geneesheer van dit gesticht.

- De kunstschilder Jac. Fr. De Wit is benoemd als bestuurder van de stedelijke teekenschool te Thienen.

- De Quinten-Massys-gilde heeft op hare teekenschool 125 leerlingen.

- Bij den muziekuitgever Possoz, Meir n^r 33, zijn zes nieuwe volksliedjes van den gunstig gekenden toonzetter Alfons Janssens benevens de muziek op het liedje Als grootmoeder trouwde verschenen.

- 23 November is onder aanvoering van de maatschappij Het Vlaamsche Volk op de begraafplaats van het Kiel ingehuldigd een gedenkteeken op het graf van den toonzetter Gummarus Rijssens. Te dezer gelegenheid werden drie redevoeringen uitgesproken door de heeren J. Van Herendael, Jos. Moreel en A. De Weerdt. Het gedenkteeken, uitgevoerd door de beeldhouwers Edw. Mareels en Jan Gerrits, is zeer smaakvol en keurig bewerkt.

- Aangekondigd om in December te verschijnen: Onze Dichters, eene halve eeuw Vlaamsche poëzie (1830-1880), naar tijdsorde gerangschikt, met biographische en bibliographische aanteekeningen, eene bloemlezing en eene inleiding door Th. Coopman en V, A. Dela Montagne. Het werk, versierd met 10 portretten op Hollandsch papier, der voornaamste dichters, uitgevoerd door Jos. Steynen, zal gedrukt worden op 200 exemplaren en verschijnen in 10 maandelijksche afleveringen van 30 bladzijden. De prijs per aflevering is 1 frank. Men schrijft in bij de heeren Th. Coopman, Vooruitgangstraat, 246, te Brussel, of bij L. Dela Montagne, Wijngaardstraat, te Antwerpen.

Mechelen. Het gemeentebestuur heeft drie oude schilderijen van het stedelijk museum doen verdoeken: het portret van kardinaal Granvelle en twee zeestukken van Bonaventura Peeters.

Brussel. De kunstschilder J. Stallaert is gelast met de schildering van een zolderstuk voor de trap van het rijksmuseum mits 30,000 fr.

- 1059 studenten zijn voor het schooljaar 1878-79 bij de hoogeschool ingeschreven.

- De kunstschilder E. Slingeneyer is gelast met de uitvoering eener groote schilderij, voorstellende de Eedaflegging van Leopold I, voor de groote zaal van het paleis der academiën, ter vervanging van het door denzelfden kunstenaar geschilderde stuk. (Zie 1861, 63; 1862, 7, 119.)

Leuven. Op 12 November bracht C. Gounod een bezoek aan deze stad; hij bezichtigde het nieuw studentenhuis, vergezeld van ridder Van Elewyck; de studenten die een stuk aanleerden van den toonzetter Riga brachten eene geestdriftige hulde aan den Franschen toondichter. Den 15ⁿ November werd plechtig ingehuldigd het nieuw studentenlokaal, gebouwd ouder de leiding van den hoogleeraar Helleputte, in ojivalen stijl der xiii^e eeuw; het is 24 meters lang, 12 breed en 18 hoog; de buitengevel met zijne dubbele rij vensters doet zich zeer goed voor; de indeeling is zeer doelmatig en afwisselend. Op voormelden dag des morgens, lieten de studenten in de Sint-Michielskerk een nieuw vaandel wijden, uitgevoerd door J. Lambrechts; des middags had een Te Deum in de St.- Pieterskerk plaats; ten 3 ure was er feestmaal in de gothieke zaal van het nieuw studentenhuis.

- Verschenen: La Semaine des Etudiants, een niet staatkundig weekblad, dat handelen zal over de belangen van de hoogeschool en de studenten.

Gent. In de maatschappij Concordia gaat eene bestendige kunsttentoonstelling ingericht worden. Wij hopen dat zij moge gelukken. (In Antwerpen heeft eene dergelijke instelling gedurende jaren bestaan; te niet gegaan, werd zij, eenige jaren later, heringericht door eene vereeniging van kunstbeoefenaren; aan de leden werden sterkwaterplaten uitgereikt; ook deze inricht ng hield geen stand.)

Sint-Nicolaas. Het Album van het Journal des beaux-arts over 1878 is te Brussel verschenen onder de jaartallen 1878-1879. De heer A. Siret stuit zooals wij op de groote moeielijkheid om in ons land tegen gematigde prijzen platen gedrukt te krijgen, ofschoon de stad Antwerpen en het staatsbestuur zeer aanzienlijke kosten deden om bij de Antwerpsche academie van schoone kunsten eene degelijke plaatdrukkerij in te richten,

[p. 179]

wier drukker bij koninklijk besluit van 21 Januari 1876 is benoemd. De bekroonde platen, in de door den heer Siret uitgeschrevene prijskampen van 1877 en 1878, zijn evenals de gewone albumplaten gedrukt bij den heer J. Bouwens te Brussel, te weten: Eene slapende oude vrouw door L. Gérard; Kempisch dorp door F. Van Cuyck; Lakenhal te Gent door J. Boutry; Telloor door De Mol; Portret van A. Bourlard door L. Le Nain; Studie van 1877 door A. de Witte; Landbouwers door F. Cogen en Landschap door Meganck. (Zie, voor den uitslag van den prijkamp over 1878, ons tijdschrift van dat jaar, blz. 139.)

Brugge. De Cercle artistique zal eene kunsttentoonstelling openen in de Halle van 30 November tot 8 Februari 1880. Binnenlands geschieden de verzendingen zonder kosten voor de kunstenaars. Er zullen eermetalen uitgereikt worden. De omzendbrieven zijn uitsluitend in de Fransche taal gesteld.

- Een geschilderd vrouwenportret, in bezit van eenen ingezetene dezer stad, schijnt gebleken te zijn onderteekend te wezen J. v. Oost f. 1645, terwijl op den achterkant moet te lezen staan: ‘Dit is Johana mijne dogter.’

Verviers. Het gemeentebestuur heeft eene prijsvraag uitgeschreven voor het bekomen van ontwerpen van een gedenkteeken ter nagedachtenis van burgemeester David, in te zenden uiterlijk op 1 Maart 1880 Het programma is verkrijgbaar bij den heer gemeentesecretaris der stad Verviers.

Buitenland.

Amsterdam. In eene op 13 November te dezer stede gehoudene veiling van oud-Hollandsch, Saksisch en Japansch porselein werd een eetservies van Amstel-porselein verkocht voor 3900 gl., een dito, met figuurtjes beschilderd, 1350 gl., een klein theeservies, 200 gl., een zoogenaamd Haagsch porseleinen doopbekkentje met kan, in rosekleur beschilderd, 260 gl.

- Aan de verzameling oudheden op het raadhuis te Barneveld is door mev. weduwe Kemper van Staverden geb. Nolthenius een merkwaardig verguld bronzen Christusbeeldje geschonken, 1 1/2 decimeter lang en vermoedelijk in de xiii^e eeuw gemaakt.

- Het Nederlandsche staatsbestuur heeft aangekocht het Hunnebed te Tijnaarloo, gemeente Vries (Drente), bestaande uit zes rechtopstaande steenen die de zijwanden van den kelder vormen, uit twee die de ingangen afsluiten en uit drie welke als bovenbedekking dienst doen. Het rijk is thans in het bezit van 32 Hunnebedden; de provincie Drente is eigenares van de 21 overige. (Zie over Hunnebedden onzen jaargang 1870, blz. 178; 1871, blz. 104; 1878, blz. 195.)

- Voor rekening van een huis in Holland zijn de heeren Sala en Buttikofer naar Guinea vertrokken, om gedurende zes jaren gorillas en andere dieren te verzamelen. Onder hunne uitrusting zijn geschilderde afbeeldingen van hetgeen zij hoofdzakelijk moeten zoeken, opdat ook de inboorlingen zouden kunnen medewerken.

- In de groote zaal van het lokaal van den dierentuin is geplaatst eene kapitale schilderij van P. Tetar van Elven, voorstellende een getuigden rij-drommedaris in een Oostersch landschap. De tuin is buitendien verrijkt met eene reusachtige fraai gevormde vaas, versierd met eene rondgaande hooggewerkte voorstelling van den oogst. Zij dagteekent van de xvii^e eeuw en is gehouwen uit eene fraaie en niet veel meer voorkomende soort van zandsteen.

Rotterdam. Mev. Lemmens-Sherrington (zie blz. 138) is in de Maatschappij ter bevordering der Toonkunst opgetreden als solozangeres bij de uitvoering der Schepping van Haydn; zij verwierf den grootsten bijval.

Utrecht. In de merkwaardige kapel van het St.-Agnietenklooster zijn overblijfselen van een fraai beschilderd tongewelf ontdekt, uit den aanvang der xvi^e. Twee paneelen vertoonen nog tamelijk gaaf de kruisiging en de graflegging van Christus. Zij zijn overgebracht naar het stedelijk museum van oudheden.

Rijssel. Eduard Reynart, de bestuurder van het stedelijk museum, overleden op 15 Februari 1879, heeft, benevens zijn bronzen medaillonportret door Carpeaux, zijn geschilderd portret door Carolus Duran, een gezicht op zijn buitengoed door Courbet en twee stukjes van Julius Breton en Pieter Billet, aan het museum 25,000 fr. vermaakt voor het koopen eener oude schilderij. Hetzelfde museum ontving van den nog levenden kunstliefhebber Antonius Brasseur 16 schilderijen, waartusschen volgens verklaring van den schenker stukken van Lucas Cranach, Quinten Massys, Jan Gossaert, Lievens, Van Goyen, Both, Petrus Christus, Ant. Watteau, Van Ostade, Nic. Maes, Heemskerk enz.; van mev. wed. Remond. 12 geschiedkundige portretten door Remond; van den heer Desmyttere, een bloemenstuk door Verbruggen; van den heer A. Herlin, een kloostergezicht door Jacquand; van den heer Desmotté, een Jan-Baptisthoofd uit de school van Carlo Dolci en eene Heilige Familie door een Italiaanschen meester; het museum kocht een portret van Brissot door Danloux, een heilige Sebastianus door Ribot, eene Heilige Familie (Italiaansche schildering), een stuk getiteld IJdelheid door Peters Boel, eene kuische Suzanna en eene kopie naar Rembrandts Tobias en de engel, beide door Eug. Delacroix.

Parijs. In het Trocadero-paleis worden de koren uit Racine's Athalie, door Felix Clément op muziek gesteld, ten gehoore gebracht, soms voor 5000 personen, onder de leiding van den toonzetter.

- Volgens een bericht uit Sierra Leone zouden twee Franschen, de heeren Zweifel en Moustier, agenten van het te Marseille gevestigde handelshuis Verminck, den oorsprong van den Niger ontdekt hebben. Langs de Kokelle-rivier en over het Kong-gebergte zouden zij drie stroomen bereikt hebben, die samenvloeiende den Niger of Joliba vormen.

- Een berichtgever maakt eene hoogst loffelijke melding van de volgende stukken, die de schilder Paul Baudry voltooid in zijn werkhuis heeft: het portret van eene Arabische vrouw ten voeten uit, door den kunstenaar in 1877 in Kaïro geschilderd, Diana op jacht die Kupido verjaagt en een kinderportret.

Lyon. In Januari 1880 wordt in deze stad eene kunsttentoonstelling geopend, waarvoor de werken in te zenden vóór 10 December. Het programma is verkrijgbaar bij den heer Denervaud, in het Palais des Arts te Lyon.

Berlijn. De volgende kunstbeoefenaren hebben staats gouden eermetalen bekomen op de algemeene kunsttentoonstelling: groote: Ch. Kröner en L. Bockelmann, van Dusseldorp; kleine: O. Kirberg, Dusseldorp; L. Pohle, Dresden; H. Eschke, O.V. Kameke en P. Thumann, Berlijn; Kundmann, beeldhouwer te Weenen en H. Siemiraldski, schilder te Rome.

Munchen. Op de tentoonstelling zijn voor 500,000 fr. kunstwerken verkocht.

Weenen. In 1878-79 hadden de 7 hoogescholen in Oostenrijk 9181 studenten; de hoogere vakscholen 3397 studenten; de 55 atheneums 28,773 leerlingen en 1852 leeraars, de 62 middelbare scholen 11,933 leerlingen en 955 onderwijzers; de reaalscholen 20 070 leerlingen en 1407 onderwijzers; de 42 kweekscholen voor onderwijzers 3810 kweekelingen en 345 onderwijzers; de handelsscholen 4996 leerlingen; de handwerkscholen 23,854 leerlingen; de scholen voor muziek en beeldende kunsten 8487 leerlingen; de scholen voor landbouw

[p. 180]

en boschwezen 1782 leerlingen; de 15,166 lagere scholen 2,137,683 leerlingen en 31,196 onderwijzers.

Londen. Het Atheneum gewaagt loffelijk van eene nieuwe schilderij van Alma Tadema, getiteld: Mijne zuster is niet thuis (voorstellende den ingang eener Romeinsche kamer, bekleed met wit marmer en versierd met beelden, terwijl de vloer met mozaïek is bedekt, de deuropening is gesloten met een donker olijfgroen velum; een slank juffertje, staat met den rug tegen dat gordijn, met uitgestoken armen, om een onwelkom bezoeker te weren; de zuster, eene frissche en gezonde schoonheid van echt Romeinsch voorkomen, zit op eene bronzen rustbank naast de deur en lacht).

Olympia. Onlangs werden de volgende beeldhouwwerken opgegraven: een Tituskop, passend op het vroeger gevonden keizersbeeld met nereïden-pantser, het hoofd van een vroeger gevonden knielenden knaap en een standbeeld van Fortuna. (Zie blz. 140.)

Stockholm. De beroemde Italiaansche treurspeelster mev. Adelaïde Ristori heeft in deze stad vertooningen gegeven. Na afloop van de laatste voorstelling betrad de koning van Zweden in gezelschap van den kroonprins het tooneel om de kunstenares eigenhandig het groote gouden eermetaal Litteris et Artibus uit te reiken.

Sidney. Als vervolg op wat wij reeds vroeger gaven (zie blz. 148) vermelden wij, dat 18,000 personen de tentoonstelling bezochten den dag dat zij open ging. De Belgische nijverheid is goed vertegenwoordigd. Onder andere werden ingezonden ingelegde parketvloeren van het hnis Tasson en Washer, te Brussel; eene gestoffeerde zaal met Belgische meubelen; wol van Verviers, katoenweefsels van Gent, lijnwaad van Kortrijk, stearinekaarsen uit Antwerpen en Brussel, ijzeren spoorwegstaven van de maatschappij Cockerill, werkstukken waaronder eene mozaïektafel in gekleurd marmer, enz. De Belgische kunstgewrochten, in een afzonderlijk gebouw geplaatst, maken een zeer goed figuur.

Nieuw-York. Het getal onderwijzers in de Vereenigde-Staten is 259,296, onder welke ongeveer 150,000 vrouwen; het gemiddelde maandloon der mannen is 50 dollars (omtrent 250 fr.), dat der vrouwen 40 dollars (omtrent 200 fr.) De uitgaven voor onderwijs bedragen 80,233,458 dollars 's jaarlijks. De waarde der schoolgebouwen is berekend op 140 millioen dollars. Er zijn 152 onderwijzers-kweekscholen met 1189 onderwijzers en 37,082 mannelijke en vrouwelijke kweekelingen.

- In Nieuw-Mexico, Arizona, Utah en Colorado zijn door de Amerikaansche commissie voor het opmeten van het land puinen van steden gevonden die van eene onbekende oorspronkelijke bevolking afkomstig moeten zijn, aan welke men den naam van Cliff-Dwellers heeft gegeven; men vond overblijfselen van reusachtige steenen gebouwen, op schier ontoegankelijke rotsen gevestigd, benevens woningen in holen en spelonken. Er is nog geen spoor van beenderen aangetroffen, wat sommigen doet veronderstellen dat de dusgenaamde Cliff-Dwellers vuuraanbidders waren, die de gewoonte hadden hunne dooden te verbranden.

Alexandrië. De naald van Kleopatra is naar Nieuw-York verzonden. (Zie blz. 162.)