De Vlaamsche School. Jaargang 25
(1879)– [tijdschrift] Vlaamsche School, De–
Auteursrechtvrij
[pagina 149]
| |
Jan Swerts 1820 + 1879.Deze gunstig gekende Antwerpsche schilder, wiens hier verschijnend welgelijkend afbeeldsel, door Frederik Vermorcken geteekend naar eene lichtteekening van J. Maes, wij den heere Ed. Vermorcken te danken hebben en die zich sedert 1874 in Bohemen had gevestigd als bestuurder van de academie van schoone kunsten te Praag (welke eervolle betrekking men hem te Antwerpen was komen aanbieden), is den 11n Augustus te Marienbad aan de gevolgen eener hartziekte overleden. Hij werd den 13n Augustus 's nachts te Marienbad zonder plechtigheid begraven.Ga naar voetnoot(1) Swerts stond te Praag zeer in aanzien door zijn ernstig en veelzijdig talent en de gewaardeerde diensten welke hij bewees aan de kunstschool en mitsdien aan het kunstonderwijs in 't algemeen. Hij heeft in Bohemen een zeer groot getal portretten geschilderd, zonder daarom de godsdienstige schildering en de historieschildering te verwaarloozen. Als uitstekend roemt de plaatselijke drukpers en namelijk de Prager Zeitung de zeer belangrijke muurschilderingen waarmede Swerts de Sinte-Annakapel van de Praagsche hoofdkerk heeft versierd en waaraan hij pas de laatste hand had gelegd, toen, nu eenige weken geleden, in de voornoemde kapel het huwelijk zijner eenige dochter, mej. Bertha Swerts, met den heer August De Keuster, van Antwerpen, door mgr. Schwarzenberg ingezegend werd. (De schets der voornoemde muurschilderingen, welke de levensgeschiedenis der heilige Anna voorstellen, bevindt zich op de thans geopende driejarige tentoonstelling van Antwerpen.) De overledene laat een aangelegd tafereel achter, voorstellende Aartsbisschop Schwarzenberg die Z.H. Paus Leo XIII bij zijne kroning den visschersring aan den vinger steekt. In tegenstelling daarmede zij hier herinnerd, dat de eerste schilderij die Jan Swerts tentoonstelde (zulks geschiedde te Kortrijk in 1811) den H. Petrus als hoofd der kerk aangewezen vertoonde. Na alsnog te hebben aangehaald dat Swerts in 1842 op de Brusselsche tentoonstelling eene schilderij in zond, voorstellende De drie vrouwen aan het graf van Jezus, kunnen wij volstaan met voor zijne overige werken te verwijzen naar verschillende der 24 jaargangen van ons tijdschrift, waarin nagenoeg alles wat de betreurde kunstenaar heeft voortgebracht nauwkeurig is vermeld,Ga naar voetnoot(1) terwijl daarin ook ettelijke fraaie platen naar werken van zijne kunstvaardige hand prijken. Swerts hanteerde ook met veel bekwaamheid de pen. Men weet dat hij onder medewerking van zijn onafscheidbaren vriend eene beknopte beschrijving heeft uitgegeven van eene kunstreis in Duitschland, onder den titel: Souvenirs d'un voyage artistique en Allemagne par J. Swerts et G. Guffens, peintres à Anvers. In 1858 bezorgde de boekhandelaar wijlen Max. Kornicker, te Antwerpen, eene tweede uitgaaf van dit geachte werkje, waaraan de uitgever eene Duitsche voorrede toevoegde. De overledene was lid van het instituut van Frankrijk, van de academiën van Munchen, Dresden, Amsterdam en verscheidene andere kunstinrichtingen; officier van de Leopoldsorde, ridder van de orde van den H. Gregorius den Groote, van den Rooden Adelaar, van den Leeuw van Zharingen, van de Eikenkroon en van den Witten Valk. Den 1n September werd in Onze-Lieve-Vrouwekerk te St.-Nicolaas (Oost-Vlaanderen) eene uitvaart voor den heer Swerts gehouden; in de brieven van uitnoodiging tot het bijwonen der plechtigheid stond vermeld, dat zij plaats had als een bewijs van dankbaarheid jegens den schilder van de frescos | |
[pagina 150]
| |
der voornoemde kerk (zooals men weet, werden die schilderingen, evenals die van de Antwerpsche St.-Joriskerk, door de heeren Swerts en Guffens gezamenlijk uitgevoerd) Er is spraak, in laatstgenoemde kerk ter eere van Jan Swerts een gedenkteeken als eene welverdiende hulde op te richten. De heer Swerts werd in de laatste jaren zijns levens zwaar beproefd. Twee duurbare wezens, over wier verlies hij zich nooit heeft kunnen troosten, werden hem te Praag door den dood ontrukt. Eerst stierf zijn twintigjarige zoon Walter. Kort daarna sleepte eene onverbiddelijke ziekte mev. Jan Swerts geboren Maria Van Hoorenbeke ten grave. Laat de heer Swerts als kunstenaar een geachten naam achter, hij doet dat evenzeer als burger en mensch. Niemand die hem in eenigerlei betrekking heeft gekend, zal zulks tegenspreken, en groot is het aantal van hen, zoowel te Antwerpen als daarbuiten, die hem eene plaats in hun hart zullen bewaren. Er is op dit oogenblik te Praag eene tentoonstelling der nagelatene werken, teekeningen, schetsen enz. van den overledene open. Wij denken dat het Antwerpsch gemeentebestuur wel doen zou de teekeningen der muurschilderingen welke de kamer van koophandel versierden en bij den brand der Beurs van 1858 vernield werden, aan te koopen voor het hedendaagsch museum, voor welks stichting de heer J. Swerts destijds met warmte geïeverd heeft. (Zie onzen jaargang 1864, blz. 7 en 43.) Zooals hooger is aangestipt, was het in de Sinte-Annakapel der Praagsche hoofdkerk dat de Antwerpsche meester Jan Swerts gelast werd muurschilderingen uit te voeren, die juist voltrokken waren toen hij opgeroepen werd door den dood. Als men de kleine kapel binnentreedt treft u boven het altaar in ojivalen stijl allereerst een uitmuntend geschilderd glasraam, volgens Swerts' teekening uitgevoerd in Tyroolsche glasschildering te Insbruck; tusschen groene klimoptakken en gloeiend schitterende bloemkelken, prijkt de stamboom van Jesse met Abraham, David, Salomo en Onze-lieve-Vrouw, omgeven van de borstbeelden der profeten van het Oude Testament. De roos welke dit raam bekroont bevat het kruis met de zinnebeelden der vier evangelisten. Verder zijn in 16 paneelen, in drie boven elkander loopende rijen, afgebeeld, te weten: in de onderste rij, in 8 samenstellingen, de legende der heilige Anna: 1. hare verloving met Joachim; 2. uitdeeling van een derde harer goederen aan de armen; 3. geschenk van het tweede derde aan den schat van den tempel; 4. weigering van deze gift door den opperpriester, wegens het kinderloos blijven van den vijfjarigen echt der geefster; 5. Joachim en Anna, uit den tempel gejaagd, elkander verlatende; 6. verschijning in de woestijn van eenen engel die Joachim terwijl hij slaapt mededeelt dat hem eene dochter zal geboren geworden, die zal gezegend zijn door alle tijden heen; 7. een engel die dezelfde gebeurtenis verkondigt aan de heilige Anna, en ontmoeting, bij Jerusalems Gouden Poort, van de op des engels raad naar hunne woonstede terugkeerende Anna en Joachim. In de middelrij: Maria's geboorte; hare opvoeding; Maria's voorstelling in den tempel en de dood van de heilige Anna. In de bovenste rij zijn op gouden grond geschilderd: de blijde boodschap, de geboorte, de dood en de verrijzenis des Zaligmakers. D.V.S. De hoop ondersteunt de grootste helft der menschheid in dit leven en geeft aan het andere zijne reden van bestaan. |
|