De Vlaamsche School. Jaargang 25

Kroniek.

Antwerpen. De zangmaatschappij Gretry, onder voorzitterschap van den heer A. Janssens, vierde op 24 Augustus haar 25-jarig bestaan met een luisterrijken zangwedstrijd waaraan 85 maatschappijen zijn komen deel nemen.

- De Fransche letterkundige Emiel Zola had een rechtsgeding ingespannen tegen den heer Victor Driessens, omdat deze zonder zijne toelating eene Vlaamsche vertaling van Zola's drama l'Assommoir in Antwerpen ten tooneele had gevoerd (de voorstellingen werden gegeven in de maand Juni tijdens de foore, in den houten schouwburg welke de heer Driessens op de Gemeenteplaats had laten zetten). Bij vonnis van 1 September heeft de Antwerpsche rechtbank van koophandel Zola's eisch afgewezen, op grond dat de Fransche schrijver, om ontvankelijk te wezen in zijne vraag, overeenkomstig de toepasselijke wet, zelf eene Vlaamsche vertaling van zijn stuk hadde moeten doen verschijnen minder dan 6 maanden na de eerste opvoering

[p. 131]

in de Fransche taal, aan welke vereischte niet was voldaan.

Brussel. Koninklijke academie van België. De klasse der letteren schrijft over 1881 de volgende prijsvragen uit: 1. Geschiedenis van het openbare geldwezen in België sedert 1830, met waardeering ook in hare gevolgen van de betrekkelijke wetgeving en bestuursmaatregelen; 2. Waardeering van den invloed der Nederlandsche dichtkunst op de Duitsche en omgekeerd in de middeleeuwen; 3. Geschiedenis van het schepenschap in de Belgische provinciën en het prinsdom Luik, met terugblik op zijnen oorsprong, zijn karakter, zijne inrichting, zijnen invloed en zijne hervormingen tot aan het einde van het oud regeeringstelsel; 4. Verhandeling over den oorsprong en de ontwikkeling der partij van de Malcontenten en haren staatkundigen invloed; 5. Verhandeling over a) den staatkundigen invloed dien Frankrijk op het land van Luik trachtte uit te oefenen sedert Lodewijk tot het einde der regeering van Lodewijk XIV, b) de houding der landsvorsten gedurende ditzelfde tijdperk. De prijs voor de tweede vraag is 600 fr.; voor elke andere vraag 1000 fr.

- Paleis van schoone kunsten (zie 1877, bladz. 11). Op de voetzuilen aan den voorgevel moeten groepen van ten minste drie figuren geplaatst worden, voorstellende kunstonderwijs en kunstbelooning; de uitvoering van de eerste groep is opgedragen aan den beeldhouwer C. Van der Stappen; van de tweede aan P. De Vigne; elke groep, zij zullen in brons zijn, kost 60,000 fr. Op de vier kolommen van graniet moeten zooveel beelden komen voorstellende de muziek, de beeldhouwkunst, de schilderkunst en de bouwkunst; deze worden uitgevoerd door: W. De Groot, W. Geefs, E. Melot en L. Samain, ieder voor 19,000 fr. K. Brunin en Th. Vinçotte zijn gelast met de uitvoering der marmeren paneelen boven de achtervensters, voorstellende de nijverheidskunst en de toonkust, ieder voor 23,000 fr. Drie bronzen borstbeelden die boven de ingangpoorten moeten geplaatst worden zijn ter uitvoering opgedragen aan de heeren Bouré, J. Cuypers en A. Van Rasbourg, ieder voor 5000 fr.; zij moeten voorstellen Rubens, Van Ruysbroeck en Jan Van Boulogne, De modellen dezer werken moeten voltooid, in brons geschilderd en geplaatst zijn vóór 15 Juni 1880, om tentoongesteld te blijven gedurende de feesten van het lands-jubilé, waarna zij, al dan niet gewijzigd, volgens noodig blijkt, in handen van den gieter zullen gesteld worden. De in brons te gieten beelden moeten zes maanden later geplaatst zijn. Voorts blijven uit te voeren (geschat op 55,000 fr.) beeldhouwkundige sieraden zooals leeuwenkoppen, naamcijfers, de lijsten der borstbeelden, kronen, palmtakken, kransen enz. Vóór de poortkolommen, zullen 4 bronzen candelabres geplaatst worden, met wier uitvoering de bouwmeester A. Balat gelast is; de uitgaaf hiervoor is geschat op 50,000 fr.

- Het staatsbestuur heeft aan den te Parijs gevestigden Belgischen kunstschilder Alfred Stevens een tafereel voor het hedendaagsch museum te Brussel besteld mits 40,000 fr. Het stuk zal voorstellen De weduwe en hare kinderen, levensgroot afgebeeld.

- Het door ons in 1876, blz. 49, vermelde nieuw gemeentehuis te Anderlecht, gebouwd onder de leiding van den bekwamen bouwkundige J. Van Ysendyck, is ingehuldigd op 13 Juli jl.

- De jury van den grooten prijskamp voor toonzetting heeft met 4 tegen 3 stemmen beslist den 1^en prijs niet toe te kennen; de 2^e prijs is bij verdeeling toegewezen met 5 tegen 2 stemmen aan den heer Dupuis, van Luik, en met 4 tegen 3 stemmen aan den heer De Pauw, van Brussel. (Zie blz. 114.)

- Onlangs had in de hoofdstad eene zeer belangrijke tentoonstelling van kunstwerken met verloting plaats, ingericht door de Fransche maatschappij van weldadigheid. De eerste prijs bestond in eene schilderij van Madou of 10,000 fr. Juffrouw E. Van Beke, van Dendermonde, won het stuk met n^r 42,717 en verkoos de 10,000 fr.

- Mev. Anna Slimbroeck-De Peuter heeft bij De Hou een drama in 3 bedrijven en een voorspel laten verschijnen getiteld: Martha de zinnelooze.

- Den 23ⁿ September zal te Brussel het internationaal congres der Amerikanisten worden geopend, onder het beschermheerschap van Z.M. den koning en het eerevoorzitterschap van Z.K.H. den graaf van Vlaanderen.

Brugge. Uit het verslag, den 13ⁿ Juli voorgedragen op de algemeene vergadering der Breidel-commissie, blijkt, dat deze commissie tot dusver fr. 19,575,08 heeft ingezameld ten behoeve van het in Brugge op te richten gedenkteeken. welk geschat is 100,000 fr. te zullen kosten. Wanneer de commissie 30,000 fr. zal hebben bijeengebracht, zal zij zich wenden tot het rijk, de provincie en de stad ter verkrijging van hulpgelden om de vereischte som verder aan te vullen. (Zie over hetzelfde onderwerp onzen jaargang 1877, blz. 131.)

Nieupoort. Het vers van den heer Fr. De Meyere is bekroond in den prijskamp voor den tekst eener cantate tot hulde aan het onderwijs, uitgeschreven door het Willemsfonds (zie blz. 108). Voor het op muziek zetten van het gedicht is thans een prijs van 200 fr. uitgeloofd. De tekst van het stuk en het programma zijn verkrijgbaar bij den heer P.F. De Swarte, voorzitter van het Willemsfonds te Nieupoort, aan wien de muziekstukken vóór 1 December 1879 moeten toegezonden worden, zonder onderteekend te zijn; bij te voegen een verzegeld briefje, naam en adres bevattende en als opschrift eene op het muziekstuk herhaalde kenspreuk voerende. Voor het bijwonen van drie algemeene repetitiën en het geleiden van de uitvoering zal de bekroonde 100 fr. ontvangen.

Doornik. Den 24ⁿ Augustus is alhier in tegenwoordigheid van den koning en de koningin en den graaf en de gravin van Vlaanderen eene prachtige nieuwe statie ingehuldigd, gebouwd onder de leiding van den verdienstelijken bouwmeester H. Beyaert. De stad was te dezer gelegenheid prachtig versierd. De vanwege het gemeentebestuur aangebrachte versieringen waren uitgevoerd volgens het plan van den heer L. Legendre, bestuurder der academie; de stadswagen in den ommegang en de eereboog der Lieve-Vrouwebrug vestigden aller aandacht. Terzelfder tijd als de statie werd eene fraaie gemeenteschool, gebouwd naar het plan van den bouwmeester Janlet, ingehuldigd. De heer Leenders, bestuurder der muziekschool, verwierf veel bijval met de uitvoering zijner gelegenheidscantate.

Buitenland.

Leiden. Aan het verslag over de aanwinsten van het rijksmuseum van oudheden te Leiden gedurende 1878 zijn de volgende bijzonderheden ontleend. Bij eene mummie met bijbehoorende kisten, in Maart 1827 reeds door wijlen den hoogleeraar Reuvens, met de verzameling de l'Escluse te Antwerpen voor het rijk aangekocht, waren eene menigte losse voorwerpen overgenomen, die volgens opgaaf van laatstgenoemde tot de mummie behoorden. Zij waren in afzondelijke kisten ter zijde gezet. De heer Pleyte, bewaarder van het museum, heeft deze voorwerpen onderzocht en geschift. Hij vond daar tusschen een grooten, zeer volledigen tekst van het ‘Doodboek’ grootendeels in hiëratisch of Egyptisch priesterschrift en gedeeltelijk in hieroglypisch of Egyptisch beeldenschrift met een aantal tekstteekeningen, in 44 kolommen 61 hoofdstukken bevattende, ter gezamenlijke lengte van 8^m61 en hoog ongeveer 0^m39. Het geheel lag opgerold op het benedengedeelte van den buik van het gedroogde lijk en is met onuitputtelijk

[p. 132]

geduld, zorg en voorzichtigheid ontrold en op doortrekpapier geplakt. Ongelukkig is de papyrus zelf, niet van de beste soort en bewerking, op vele plaatsen brokkelig en schilverig; de oppervlakte laat bij geringe beweging los en met haar loopt het schrift groot gevaar. Een proefhoudend middel tot behoud en om de oppervlakte te bevestigen, zonder aan de duidelijkheid afbreuk te doen, is nog niet gevonden, ten minste niet zulk een, waardoor de nadeelige invloed van ons telkens afwisselend luchtgestel tegen wordt gegaan. De tekst is geschreven voor de mummie van eenen priester van Chansoe, schrijver des tempels Tarko of Saoos, zoon van den schrijver des tempels Nafer-ra-ab en diens vrouw Takeruhaboe, waarschijnlijk uit het eerste gedeelte van het Ptolemaeën-vorstenhuis (Ptolomaeus I nam den koninklijken titel 311 jaren vóór de geboorte van Christus).

Haarlem. Volgens het Athenaeum zou er weer sprake zijn de schilderijen van Frans Hals uit het hofje van Berensteyn (zie 1876, blz. 74) aan ‘een bekend financier van Joodsche afkomst’ te verkoopen voor eene groote som; twee bestuurleden zouden genegen zijn toe te stemmen, terwijl de derde er zich tegen verzet. Intusschen zijn deze kunstjuweelen voor het publiek niet meer zichtbaar.

Middelstum. In onzen vorigen jaargang, blz. 194, hebben wij de ontdekking vermeld van muurschilderingen in de Nederlandsche hervormde kerk alhier die echter op nieuw overwit werden. Thans heeft men met meer omzichtigheid in het kruis en in de twee dwarspanden der kerk de kalklagen afgenomen. Het kruiswelfsel der kerk is in vier deelen afgescheiden; in het westelijk deel zijn alleen eene duif, zinnebeeld van den H. Geest, en eenige bloemen zichtbaar; op de drie anderen het Laatste Oordeel met meer dan honderd figuren. Uit het middenpunt schijnen vier engelen te vliegen, die met bazuinen de dooden opwekken; in het midden van het oostelijk paneel is Christus op den regenboog gezeten; uit den mond komen het zwaard en de lelietak en onder de voeten de wereldbol; de linkerhand weert de verlorenen af terwijl de rechter zich zegenend over de gelukzaligen uitstrekt. In de benedenhoeken van dit vak beginnen de voorstellingen van hemel en hel, waaraan de overige noord- en zuidelijke gewelfschilden gewijd zijn. De hemel is voorgesteld als een prachtig kasteel, waarheen talrijke scharen door engelen geleid worden; de heilige Petrus staat met de sleutels aan de deur. Achter den rug van den hemelschen portier ziet men een paar personen door een openstaande raam het kasteel binnensluipen. De hel is afgebeeld door een slot van talrijke torens voorzien, waaruit ten allen kanten vlammen opstijgen en duivels en monsters ongelukkigen binnensleuren die wanhopig daartegen worstelen. In de noorderkruisbeuk zijn de schilderingen minder goed bewaard maar men kan duidelijk zien dat de versieringen bestonden uit bloemwerk met vogeltjes opgeluisterd en met figuren afgewisseld. Men heeft er aangeteekend: I. Het kindje Jezus dat uit eenen bloemkelk opstijgt met eenen wimpel waarop te lezen staat: Ick sin de wech, de waerheid un dat leben; 2. Man en vrouw rijk uitgedoscht en van vogelen omringd (opschrift onleesbaar); 3. Geblinddoekte jongeling die op het voornoemde paar eenen pijl schijnt af te schieten, wellicht een heilige Sebastianus; 4. Eene rijk gekleede vrouw, ten halven lijve uit eenen bloemenkelk komende, een wapenschild houdende waarop een ring voorkomt; 5. Nog eene vrouw met een bord of muziektuig in de hand. De zuiderbeuk is in denzelfden aard versierd: 1. Man in rijk gewaad; 2. Eene pauw; 3. Een tusschen bloemen klauterend dier. Volgens de kleedij en de voorstellingen zouden deze uit het begin der xvi^e eeuw dagteekenen. Het is te hopen dat men dit alles weer niet zal overwitten; zoo iets ware onvergeeflijk. Tegen den oostelijken muur van den noorderbeuk heeft men een half verheven beeldwerk in steen ontdekt, voorstellende de Aanbidding der drie koningen (xv^e eeuw). Volgens een opschrift zou dit het gedenkteeken zijn van Egbertus Van Onsta, pastoor te Middelstum, maar ongelukkiglijk zijn al de hoofden door de beeldstormers geschonden. Deze gewelfde kruiskerk met een dwarsbeuk en een schip elk uit 3, een koor uit 2 gewelfsvakken en eene zeshoekige absis dagteekent van 1445 terwijl het volgende opschrift dat op eenen dorpel boven in den zuidelijken muur gebeiteld is gewaagt van eene stichting van 1487 die waarschijnlijk op den toren slaat: An^o dni M.CCCC.LXXXVII tpre (d.i. tempore) onnonis militis hy eecle fudts. De zware toren is hersteld geworden in 1610, 1767 en in 1831. Deze kerk bezit ook merkwaardige meubelen, vooral de rijk besneden bank der heeren van Middelstum, de predikstoel en de koortuin van 1704.

Geneve. In eenen brief uit Zwitserland worden de liefhebbers van oudheden gewaarschouwd tegen het koopen van oudheden die men beweert dat in den bodem en de rivierbeddingen gevonden zijn. Die dingen worden in de nabijheid van het Bielermeer geregeld vervaardigd; daar zijn onder andere bronzen zwaarden voor 100 fr. per stuk te koop, die nauwelijks zooveel centiemen waard zijn.

Londen. Er is in deze stad een nieuw tijdschrift verschenen, getiteld The Etcher, en waarin alleen sterkwaterplaten zullen opgenomen worden. De eerste aflevering bevat een dokgezicht te Ramsgate, de tweede een portret van sir Montefiore.

- In deze stad wordt gedurende den aanstaanden winter de opvoering verwacht van eene Indische opera, getoonzet en gedicht door den maharadja Dhulep Singh. De tekst wordt door den heer Matthison in het Engelsch vertaald.

- Het getal schrifturen en oude en nieuwe testamenten in het jaar 1878 door het Britsch en buitenlandsch bijbelgenootschap verspreid bedraagt 3,340,995; sedert de oprichting van het genootschap zijn verspreid 85,388,057 exemplaren in 225 talen. Het vertalen, drukken en uitgeven heeft 204 millioen frank gekost.

Berlijn. Otto Schütt, die door het Aardrijkskundig Genootschap van Berlijn met eene wetenschappelijke zending naar het binnenste van Afrika was belast, is teruggekomen. Hij heeft nog vier nieuwe vertakkingen van de Congo ontdekt. Ten Zuiden van het Sankowameer (Mucaruba) vond hij een stam van dwergen. De aan den Quengo (een tak van de Congo) in de Casaï wonende negers zijn menscheneters.

Munchen. Op 19 Juli werd in deze stad de internationale kunsttentoonstelling plechtig geopend door prins Luitpold.

Zurich. Het is den leeraar V. Meijer gelukt, bij eene hitte van 1570 graden Celsius, chloor volledig te splitsen (wat tot hiertoe voor onmogelijk gehouden werd): uit elke 2 stofdeelen chloor bekwam hij 3 nieuwe stofdeelen. Bij dezelfde hitte van 1570 graden bleven zuurstof, stikstof, zwavel en kwikzilver onveranderd.