De Vlaamsche School. Jaargang 24

[p. 82]

Kroniek.

Antwerpen. Door den verdienstelijken beeldhouwer Robert Fabri is in den handel gebracht een hooggewerkt welgelijkend borstbeeld in medaillon van den heer burgemeester L. de Wael. Exemplaren in plaaster zijn verkrijgbaar voor 5 fr.

- Het Aardrijkskundig Genootschap (zie 1877, blz. 190) heeft den uitgeloofden prijs voor de geschiedenis van een Antwerpschen ontdekkingsreiziger niet toegewezen. Voor de verhandeling over de Azoriscke eilanden werd de 1^e prijs toegewezen aan den heer P.J.H. Baudet (Utrecht), de 2^e aan den heer M.H. de Graaff (Amsterdam). Er is een prijs van 500 fr. (verstrekt door koning Leopold II) uitgeloofd, voor den onderwijzer of de onderwijzeres die in 1878 het beste en voldoend geoordeeld aardrijkskundig werk bij het genootschap zal inleveren.

- Karel Ooms legt de laatste hand aan eene schilderij voor de aanstaande driejarige tentoonstelling. Zij heeft tot onderwerp eene Huiszoeking in de xvi^e eeuw bij Plantyn te Antwerpen. Dezelfde schilder werkt aan een portret van den weledelen heer René della Faille.

- P. Van der Ouderaa heeft grootendeels uit geheugen het portret geschilderd van den zeer eerw. heer J.J. Van de Velden, pastoor van Berchem, overleden den 16ⁿ Maart ll. Dezelfde schilder arbeidt aan een groot tafereel voor de aanstaande driejarige tentoonstelling, voorstellende de Opening der vrije jaarmarkten te Antwerpen, volgens P. Génards beschrijving, verschenen in de Vlaemsche school van 1863, blz. 222.

- In den prijskamp tot het bekomen van plannen van een nieuw museum werden 15 ontwerpen aangeboden, waarvan de rechters (heeren Jac. Cuylits, A. Balat, L. De Curte, Ad. Pauli, J. Laureys, F. Bex, J. Geefs, P. Dens en C. Servais) er 9 ter zijde stelden als onvoldoende, terwijl van de 6 andere geen enkel vatbaar voor uitvoering werd geoordeeld, ook niet in wat betreft de som (2 millioen) die aan den bouw zou mogen te koste gelegd worden. Met inachtneming hunner onderlinge verdiensten, werden de ontwerpen als volgt door de jury gerangschikt: 1^e, Kunst brengt gunst (van J.J. Winders, te Antwerpen), 2^e, Rubens ter eere (van gebroeders Blomme, te Antwerpen), 3^e, Antwerpen, 4^e en 5^e (met gelijke verdiensten), Die Treppe der Kunst en een Hart in eenen cirkel, 6^e, Kunst veredelt het volk. Den 14ⁿ Mei besliste de gemeenteraad den uitgeloofden prijs niet toe te kennen, eenen nieuwen wedstrijd te openen tusschen 5 van de 6 loffelijk vermelde mededingers (een werd uitgesloten om redenen zijnen persoon betreffende) en de 9,000 fr., bestemd om in premiën te worden uitgedeeld, voor den nieuwen wedstrijd te bewaren.

- Op 25 Maart en volgende dagen werd ten overstaan van den heer P. Kockx de bibliotheek (boeken en handschriften) van den heer René della Faille in openbare veiling gebracht. Onder andere betaalde men voor: 334 nummers der Gazette van Abraham Verhoeven (1618-1621), 620 fr. (gekocht voor de stad Antwerpen); J. van Maerlant, Wapene Martijn en de Dietsche Doctrinael van J. de Klerk, 600 fr. (gekocht voor de koninklijke bibliotheek te 's-Gravenhage); De Brabantsche Yeesten en Rijmkronijk, van J. de Klerk (op perkament), 760 fr. (gekocht door de stad Antwerpen); Die wonderlike vreemde ende schoone historie van Melusine en van haren geslachte (te Antwerpen gedrukt in 1491 bij G. Leeu, er ontbreken 5 blz.), 645 fr. (gekocht voor de koninklijke bibliotheek te Brussel); de onvolledige Bibel in duitsche neerstelick overgheset, 5 deelen in-12^o, gedrukt te Antwerpen bij Hans van Remundt en Christoffel van Remundt, 300 fr.; Den oorspronck onser saligheydt, te Antwerpen bij Jan Van Doesborch in 1517 gedrukt en versierd met houtsneden (er ontbreken 5 bladzijden), 400 fr.; Boeck van den proprieteyten der dinghen, van Bartholomeus den Engelschman, te Haarlem bij Jacob Bellaert in 1485 gedrukt, 230 fr.; Gemma vocabulorem, Latijnsch-Nederlandsch woordenboek, te Antwerpen bij Dirk Martens in 1492 gedrukt, 220 fr.; Geslachtlyst en uiterste wil van Lowijs Porquin, 440 fr.; Den spieghel historiael, te Antwerpen bij Claes De Grave in 1515 gedrukt, en Dleven ons Heeren Jhesu Christi, bij denzelfde in 1521, gedrukt, 410 fr.; Den strydt gheschiet over 't geberchte voor de stadt van Pavye den 24 Febr. 1525, in dat jaar te Antwerpen gedrukt bij Willem Vosterman (4 blaadjes, in-4^o), 310 fr. De geheele bibliotheek bestaande uit 2132 nummers, bracht ruim 60,000 fr. op.

- Koninklijke academie van schoone kunsten. Op 5 Mei, ten een uur, plechtige prijsuitdeeling, voorgezeten door den heer bestuurder en gouverneur der provincie, heeren burgemeester, schepenen, leden van den bestuurraad der academie enz.

De heer G. Kempeneers las het verslag over het afgeloopen schooljaar; de griffier Ph. Rombouts riep achtereenvolgens de namen af der leerlingen die onderscheidingen bekomen hebben in de prijskampen. De volgende leerlingen behaalden prijzen van uitmuntendheid; Schilder- en teekenkunst (hooger onderwijs): L. Janssens; Teekenkunst (middelbaar onderwijs): J. Rosier (Lanaken); overgangsafdeeling; F. Van der Weegen (Tilburg); (lager onderwijs), 1^e afd.: J. Doré; 2^e afd.: I.T. Longerstaey (Basele); 3^e afd.: K. Mertens; 4^e afd.: I.G. Colpyn; 5^e afd.; I.L. Mattheusen (Borgerhout); Landschap- en dierenschildering (middelbaar onderwijs): J. Lemmens, Beeldhouwkunde en boetseering (hooger onderwijs): L.A. Flamant (IJperen); (middelbaar onderwijs): F. Feshe (Reichenbach, Saksen); 2^de afdeeling: V. Dupont (Kortrijk); (lager onderwijs): P. De Roeck; 2^de afdeeling: L. Baggen (Geleen); Bouwkunde (hooger onderwijs): E. Geefs; (middelbaar onderwijs): J. Speetjens (Roermond); 2^de afdeeling: J. Speetjens; 3^e afdeeling: E. Tyck; 4^e afdeeling: J. Hertogs; (lager onderwijs): E. Meusen; 2^e afdeeling: A. Keelhoff (Neerpelt); Scheepsbouwkunde (hooger onderwijs): F. Berquin; (middelbaar onderwijs): J. Cuvelier; (lager onderwijs): E. Simmonds (Verviers); Teekening op de kunsten en stielen toegepast: W. Pauwels; (lagere afdeeling): A. Van Nieuwenhove (Kortrijk); Sieraden (middelbaar onderwijs): K. Brahm (Merxem); (lager onderwijs): J. Knops; 2^e afd.: J. Leytens; 3^e afd.: F. Leytens; 4^e afd.: A. Mortelmans; 5^e afd.: J.B. Wouters; Graveerkunst: J. Steynen (die eene gravuur tentoonstelde naar Grapheus' portret uit het Antwerpsch museum geschilderd dour C. De Vos, hebbende het staatsbestuur eenige exemplaren dezer plaat aangekocht); (middelbaar onderwijs): J. Cassiers (Burgerhout).

- Verschenen: Geschiedenis van Klein-Waalsch-Brabant, bevattende beschrijvingen der gemeenten Pepingen, Bellingen, Beert, Bogaarden, Leerbeek en de abdij van Cantimpret, door Leop, Everaert en Jan Boucherij, opgeluisterd, met twee steensneden van C. T'Felt. Wij vestigen de aandacht onzer lezers op dit belangrijk werk van de twee verdienstelijke plaatsbeschrijvers.

Brussel. Door den heer Wilson zijn met vorstelijke vrijgevigheid 22 belangrijke schilderijen aan het stedelijk museum geschonken, te weten: Berchem (jaar 1663), een Italiaansch landschap; sir Antonio Moro, een mansportret; Verkolje, eene zinnebeeldige schilderij op den bloei der vereenigde provinciën; Holbein, een mansportret; Albert Cuyp, een vrouwenportret; B. Van Bassen en Jan Miel, eene Italiaansche kerk van binnen gezien; Heda, een stilleven (uit de verzameling van Laur. Richard); Jan Fyt (jaar 1648), Na de jacht (uit de verzameling van Rob. Nerdou); Adam Pynacker, een Italiaansch landschap (uit de verzameling van baron Nagel in 1795); Pieter Codde, Hollandsche jongeling; id., Hollandsch meisje; John Clome alias Old

[p. 83]

Clome, een boschgezicht; Van Tol, De tandentrekker (uit de verzameling van Thomas Baring); Abraham Van Beyeren, een vischkraam te Amsterdam; J.M. Nattier, het portret van den markies van Marigny, broeder van mev. de Pompadour; F. Hub. Drouais, het portret van de freule van Noailles; C. Jz. Van Keulen, het portret van Hendrik Jermyn, earl of St.-Albans; id., het portret van de gravin van St.-Albans; H. Goltzius, een hoonend portret van Diana van Poitiers (hoorde vroeger den hertog van Buckingham toe); Jordaens, Nimfen en saters; Aart Van Gelder, Eliezar en Rebecca (uit de verzameling van lord Palmerston); J. Denies (een Hollandsche (?) meester die niet gekend schijnt te zijn), een stilleven. De heer Wilson, die te Brussel geboren maar van Engelsche afkomst is, schonk vroeger nog schilderijen aan de hoofdstad, wier gemeenteraad bij deze gelegenheid besloot het borstbeeld van den edelmoedigen gever te doen plaatsen in eene zaal van het nieuw stedelijk museum.

- Koninklijke academie van België. De benoeming, door de klasse letteren en wetenschappen gedaan, van de heeren E. Poullet, F. Tielemans en Rolin-Jaequemijns, als titularissen, is bij koninklijk besluit van 15 Mei goedgekeurd.

- Academie van geneeskunde. De benoeming der heeren Delmart, Van Kempen en Gaudy, als leden, is door Z.M. den koning goedgekeurd.

- Het ontwerp, in zake de regeling van het taalgebruik voor bestuursaangelegenheden, voorgedragen door den Antwerpschen volksvertegenwoordiger J.A. de Laet en waarvan wij in onzen jaargang 1876, blz. 101, met ingenomenheid gewaagden, is tot wet verheven geworden, ofschoon niet in zoo ruimen zin als door den heer de Laet was voorgesteld, zijnde er aan het ontwerp, op voorstel van den heer Thonissen, eene bekrimpende wijziging gebracht. Desniettemin zal de nieuwe wet eene belangrijke verbetering brengen aan den toestand, gelijk hij tot hiertoe was. Wij laten er hier den tekst van volgen, gelijk hij onder dagteekening van 22 Mei, onder 's konings handteeken en mede-onderteekend door den heer minister van binnenlandsche zaken Delcour in het staatsblad is verschenen:

‘Art. 1. In de provinciën Antwerpen, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Limburg en in het arrondissement Leuven, zullen de berichten en mededeelingen, die door de staatsbeambten tot het publiek worden gericht, 't zij in de Vlaamsche taal, 't zij in de Vlaamsche en Fransche talen zijn opgesteld.

De staatsbeambten zullen in het Vlaamsch briefwisseling houden met de gemeenten en de particulieren, ten ware de gemeenten of particulieren vragen zouden dat de briefwisseling in het Fransch zou geschieden, of zelven zouden hebben gebruik gemaakt van deze taal, in de briefwisseling.

Art. 2. In het arrondissement Brussel zal de briefwisseling der staatsbeambten met de gemeenten en de particulieren in het Vlaamsch plaats hebben, indien de gemeenten of particulieren, welke de briefwisseling aanbelangt, dit vragen of zelven gebruik gemaakt hebben van deze taal, in de briefwisseling.

De berichten en mededeelingen, welke de staatsbeambten tot het publiek richten, zullen opgesteld zijn zooals in § 1 van art. 1 is bepaald.’

Luik. In deze stad, op het zoogenaamd Handelseiland, gaat door het gemeentebestuur een gebouw voor het muziekconservatorium worden opgericht. De bouwplaats is het eigendom der gemeente, die voor de bouwwerken eene som van 150,000 fr. bestemt; de provincie zal evenveel bijdragen, terwijl van staatswege eene tegemoetkoming van 450,000 fr. is toegezegd.

Oostende. In het nieuw geopende kursaal hebben, buiten Musin (zie blz. 35) ook A. Verwee en Van Severdonck schilderingen uitgevoerd, namelijk groote landschappen.

Buitenland.

Amsterdam. De heer P.G. Asmus, officier bij de grenadiers en jagers, heeft aan het museum van geschiedenis en kunst ten geschenke aangeboden een 0^m18 langen verguld zilveren lepel uit de xvii^e eeuw, voorzien met een wapen van Oranje; op den sierlijk gewrongen steel staat een beeldje van den Vrede met een palmtak in de hand.

's-Gravenhage. Op de tentoonstelling van kunstwerken van levende meesters (zij telt 490 stukken), zijn aangekocht: door het rijk, Vroege morgen, van J.H.L. De Haas; door het Haagsche museum van nieuwere kunst, Opkomend onweder, van denzelfden schilder; door den koning, het stuk van J. Portielje.

Raalte. Onder deze Nederlandsche gemeente zijn 1 gouden en 125 zilveren muntstukken en gedenkpenningen gevonden. Het gouden muntstuk en bijna al de zilveren zijn geslagen in de jaren 1375-1393. Aan de eene zijde voeren zij als randschrift de woorden: Wilhelm Duc Gebriae, aan de andere zijde: Moneta nova. Enkele stukken zijn ook een of twee jaren vroeger geslagen; één draagt zelfs het jaartal 1112. De gouden penningen vertoonen aan de eene zijde een bisschop zittende op eenen stoel, omgeven van 7 torentjes; in de eene hand houdt hij een wereldbol, in de andere een zwaard; daarrond leest men: Florenso Ebiscobo Ultrajectum; aan den anderen kant is een kruis aangebracht met het randschrift X. p.a. ihait reg. hat. imperat.

Delft. De gemeenteraad heeft den Franschen schrijver Havard dankbetuigingen gestemd voor zijne Histoire des faïences de Delft, terwijl de koning hem benoemde tot officier der Eikenkroon.

Haarlem. Het bisschoppelijk museum is in bezit gekomen van een door Frans Hals geschilderd portret van kanunnik Nicolaas Sleenius, die in 1631-70 pastoor van Akersloot was. Het stuk, waarop te lezen staat: Aetatis 45, a^o 1650, is vrij sterk beschadigd en bevond zich te Akersloot.

Kampen. Het xvi^e Nederlandsch taal- en letterkundig congres, in deze stad te houden, zal van 22 tot en met 24 Augustus vereenigd zijn. De plechtige ontvangst der leden zal den 21^o plaats hebben. De regelingscommissie bestaat uit de heeren baron M.P.C. Nahuijs, M.S.H. de la Sablonière, D. Lubach, A.G. van Anrooy, J. Allirol, J.D. Belmer, J. Hoek, P.J.J. Linckers, B. Meilinck, A. Pompe, W.G. Top, J. Beckering-Vinckers, J.W. de Groot, J. Nanninga Utterdijk, J.G. Hissink.

Parijs. De hooge regeering laat voor de verzameling van Versailles een marmeren standbeeld van den natuuronderzoeker Claude Bernard maken door den beeldhouwer Iselin.

- Op de diplomas van de wereldtentoonstelling, geteekend door den kunstschilder Baudry, is Frankrijk afgebeeld, steunende op den vrede, ter bescherming van den arbeid.

- Buiten den Koh-i-noor (toebehoorende aan de Engelsche kroon en van 9 of 10 millioen franken waarde), bewondert men op de wereldtentoonstelling vele kostbare diamanten en andere edelgesteenten, waaronder ook die van den Franschen staat, welke te zamen een dertigtal millioenen aan waarde vertegenwoordigen. Het keizerlijk zwaard waarvan het gevest met diamanten is bezet, heeft 240,700 fr. waarde; de met briljanten bezette plaat van de orde van den H. Geest, 360,000 fr.; een hoofdtooisel van paarlen, 1,165,000 fr; een ander hoofdtooisel van diamanten en saffiers, 280,000 fr. De voornaamste diamanten der Fransche kroon, die 3300 edelsteenen bevat en ruim 15 millioen waarde heeft, zijn de Regent en de Sancy. (n.b. Afbeeldingen in glas van de voornoemde en andere beroemde diamanten kan men dagelijks kosteloos be-

[p. 84]

zichtigen in het museum van natuurlijke geschiedenis in den botanieken hof te Antwerpen.)

- In de Spaansche afdeeling van oude kunstvoorwerpen bij de wereldtentoonstelling, bevindt zich onder andere de wapenrusting van keizer Karel V.

- De beeldhouwer Chapu heeft een standbeeld voltooid van den gewezen voorzitter van het Fransche wetgevend lichaam Schneider.

- Eene schilderij van den kunstschilder Detaille (hij maakte ze in 8 dagen af) is voor 12,000 fr. verkocht. Er zijn op afgebeeld gekwetste Fransche soldaten die voorbij een Franschen staf trekken. De stafofficieren slagen voor de gekwetsten aan. Het stuk is getiteld Salut aux blessés.

- Het eerste gedeelte der bibliotheek van wijlen Ambr. Firmin-Didot (zie onzen jaargang 1876, blz. 40), bestaande uit 715 handschriften, is openbaar verkocht en heeft 857,204 fr. opgebracht. Onder andere betaalde men voor een handschrift uit de xv^e eeuw, Chroniques de Normandie, gekocht door de stad Rouaan, 51.000 fr.; voor de Chronique van Monstrelet, 30,500 fr.; voor l'Estif de fortune, van Martin Franc, 21,500 fr.; voor La cloche ou le débat d'amour, van Margaretha, koningin van Navarra, 20,000 fr.; voor een eenig exemplaar van L'Olivier de Castille, 20,000 fr.; voor Les Chroniques abrégées des anciens rois et des ducs de Bourgogne, 20,000 fr.; voor Les funérailles d'Anne de Bretagne, een handschrift welk beurtelings aan Condé en d'Aguesseau toebehoorde, 10,000 fr. De Engelsche regeering heeft zeer veel, de Fransche slechts weinig gekocht.

- De onlangs gestorvene weduwe van den toonzetter Rossini heeft aan het armbestuur van Parijs 2 millioen franken vermaakt voor het stichten van een godshuis, waarin oude onvermogende zangers van Fransche en Italiaansche afkomst zullen verzorgd worden. Aan de academie van zede- en staatkundige wetenschappen te Parijs heeft mev. Rossini 100,000 fr. nagelaten, tot het stichten van een jaarlijkschen prijs van 5000 fr. voor het beste staathuishoudkundig werk.

- Chapuis werkt aan een standbeeld van den sterrekundige Le Verrier, welk zal geplaatst worden in de nabijheid van de sterrewacht.

- Den 30ⁿ Mei, gedurende de feestviering ter eere van de republiek, heeft op het Marsveld de onthulling plaats gehad van een reusachtig zittend vrouwenbeeld, geharnasd en gehelmd; de rechterhand van het beeld, welk de republiek moet voorstellen, houdt een zwaard omklemd, terwijl de linkerhand op eene steenen tafel rust, die de woorden ‘Fransche republiek, grondwet van 25 Februari 1875’ te lezen geeft, en gemaakt is van aan elkaar geklonken platen van gedreven koper.

Vevey. In deze gemeente gaat een gedenkteeken van Leopold Robert worden opgericht (eene afgeknotte zuil van granietsteen met des schilders beeltenis).

Mugron. Alhier wordt een gedenkteeken voor Frederik Bastiat opgericht.

Florence. In deze stad zal tusschen 12 en 18 September het iv^e internationaal congres van kenners en beoefenaars van Oostersche talen worden gehouden.

Folkestone. In deze stad, de geboorteplaats van Harvey, de ontdekker van den bloedsomloop, gaat het standbeeld van den grooten man worden opgericht.

Cambridge. De hoogeschool heeft 232 etsen van Rembrandt, die zij in dubbel bezat, verkocht. Eene, waarvan slechts twee exemplaren bestaan, bracht 305 pond sterl. op; eene andere 325 p. st.

Wollenau. In deze Zwitsersche gemeente (canton Schweig) is op eene begraafplaats, afkomstig van de Franschen in 1798, eene som van 1200 fr. aan goudstukken van 1784, met den beeldenaar van Lodewijk XVI gevonden, welk geld verondersteld wordt verborgen te zijn geweest in de kleederen van een lijk, zonder dat het bij de begrafenis ontdekt werd.

Nieuw-York. Den 15ⁿ April ontstond een brand op het buitengoed van Heber Bishop, te Irvington bij den Hudson, die onder andere kostbaarheden, eene verzameling schilderijen, die ruim één millioen franken had gekost, in asch legde. Tusschen de verbrande schilderijen bevonden zich: Maria-boodschap, van Murillo, Een ruiterij-aanval en eene voorstelling uit de dagen der Parijsche commune, van Detaille, twee stukken van Bierstadt, De visschersdochter, van Julius Breton, een gezicht uit den omtrek van Parijs, door Lambinet, een Delaroche, schapen van E. Verboeckhoven, een Brion, een Diaz, een Roybet en stukken van de beste Amerikaansche schilders, zooals Bougtobs, Hayes, Beart, Cofferty, Giffort, W. Hart, Washington en Alston.