De Vlaamsche School. Jaargang 23

Kroniek.

Antwerpen. Koninklijke academie van schoone kunsten. Bij koninklijk besluit van 28 November zijn de benoemingen goedgekeurd als werkende leden van het academisch korps der heeren A.N.N. Robert, historieschilder en J. Franck, graveerder, te Brussel, ter vervanging van wijlen J.B. Madou en A. Payen.

- Bij koninklijk besluit van 8 December is de heer H. Hymans, bewaarder van de afdeeling gravuren bij de koninklijke bibliotheek te Brussel, benoemd tot leeraar van schoonheidsleer en algemeene letterkunde.

- Den 16ⁿ December werd te Cappellen een grafteeken onthuld, opgericht ter nagedachtenis van den overleden gemeenteonderwijzer Vercammen, en bekostigd uit de opbrengst van vrijwillige inschrijvingen, waaraan ook de gemeenteraad van Cappellen deelgenomen heeft door te beslissen, dat het bronzen borstbeeld van den vereerde, welk het gedenkteeken versiert, uit de gemeentekas zou betaald worden. Het werk is uitgevoerd door den Antwerpschen beeldhouwer Edw. Mareels.

- Aardrijkskundig genootschap. Op Woensdag, 12 December, ten 8 ½ ure 's avonds, had in het stadhuis eene vergadering plaats, waarop majoor Adan, werkend lid van het genootschap en der Afrikaansche vereeniging, eene verhandeling hield Over het gebruik der sterrekunde bij de ontdekkingsreizen. Voor de prijskampen van het genootschap (zie blz. 11) zijn 4 stukken ontvangen, voorzien van de volgende kenspreuken: 1. Illi Rebur enz., 2. Jetons les yeux sur cette terre enz., 3. Rien n'est beau que le vrai, 4. Parvis ad majora.

- Het gemeentebestuur heeft twee groote telephons aangekocht voor den dienst der gemeentescholen. (Zie blz. 159).

- De zoo gunstig gekende kunstschilder L. Hendrix, heeft een tafereel voltooid voorstellende de Kroning van het O.-L. Vrouwe beeld te Scherpenheuvel door mgr. Deschamps, aartsbisschop van Mechelen in 1872. Op een schitterend en rijk uitgespreid tapijt verheft zich het altaar en daarop staat de aartsbisschop in plechtgewaad, bijgestaan door twee geestelijken die tot de kroning van het beeld overgaat; naast het altaar zijn kloosterlingen geplaatst, waarbij de predikheeren, en de knielende minderbroeder kapucijn, flinke en krachtige mannen, eene scherpe en gelukkige tegenhangsel vormen met het bovendeel der voorstelling. Aan den voet van het altaar zit mgr. Anthonis in plechtgewaad met den mijter op het hoofd en den staf in de hand, waarnevens een aantal hooge geestelijken, onder andere mgr. Lauwers de pastoor van Scherpenheuvel en anderen. Het tafereel is reeds sedert eenigen tijd in de kerk te Scherpenheuvel geplaatst.

Brussel. De hoogleeraar J.F.J. Heremans is door de letterkundige afdeeling der academie van België benoemd tot lid van de commissie voor de levensschetsen van vaderlandsche beroemdheden, ter vervanging van wjilen den baron Guillaume.

- Verschillende nijveraars hebben zich tot den minister van binnenlandsche zaken gewend, ten einde de ondersteuning van het staatsbestuur te bekomen voor het inrichten eener Belgische wereldtentoonstelling in 1880, ter gelegenheid der 50^e verjaring van België als onafhankelijk land.

- Met de 6^e onlangs verschenen aflevering is thans de eerste reeks volledig van de Documents iconographiques et typographiques de la Bibliothèque royale de Belgique, te weten: 1^o Spirituale pomerium, 12 platen met tekst van L. Alvin, 2^o Gravures criblées, 3 platen met beschrijving van H. Hymans, 3^o La Vierge de 1418, 3 platen met tekst van C. Ruelens, 4^o Vues de Louvain, 18 bladen door Julius Petit beschreven, 5^o Les neuf preux, 4 platen met tekst van Ed. Fetis, 6^o La Légende de St.-Servais, met 24 afbeeldingen op 6 bladen en tekst van C. Ruelens.

- Onlangs zijn de volgende benoemingen en bevorderingen in de Leopoldsorde gedaan: de heeren Craninckx, hoogleeraar te Leuven, L.G. De Koninck en Th. Schwann, hoogleeraars te Luik, kommandeurs, J.F.J. Heremans, hoogleeraar te Gent, kanunnik T. Lamy, hoogleeraar te Leuven, S. Borremans, archivaris te Namen, L. Galesloot, hulp-archivaris van het rijk, A. Snieders, letterkundige te Antwerpen, en M. de la Garde, letterkundige, ridders.

- Ter gelegenheid van het aanstaande huwelijk van Alfons XII, koning van Spanje, met de infante dona Mercedes van Montpensier, zullen in Madrid groote tooneelvoorstellingen worden gegeven, waarop de vermaarde baryton Faure, leeraar bij het Brusselsch conservatorium, zingen zal, tegen 50,000 fr. vergoeding.

Brugge. De kunstschilder Van Hollebeke legt de laatste hand aan den kruisweg, dien hij in de St.-Jacobskerk schildert.

Buitenland.

Rozendaal. In deze Noord-Brabantsche gemeente bestond van voor eeuwen eene schutters- of Sint-Sebastiaansgilde, waarvan de vier laatst overblijvende leden in bezit gebleven waren van: een huis met tuin en bijhoorigheden, het archief, de vlag waarop de beschermheilige was afgebeeld en een uitmun-

[p. 191]

tend in zilver gedreven kraag, waaraan een zilveren vogel en een aantal schilden en gedenkpenningen gehecht waren, die de gildekoning droeg in plechtige omstandigheden. Het huis met grond en toebehooren is op 13 en 27 November openbaar verkocht. De zilveren kraag, een meesterstuk van drijfwerk uit den tijd der kunstherbloeiing, was reeds vroeger verkocht aan Amsterdamsche joden, er wordt beweerd voor 600 gl. Het is zeer te betreuren dat het gemeentebestuur van Rozendaal dit juweel heeft laten ontvoeren; het was waarschijnlijk een geschenk van een der vroegere prinsen van Oranje; op den kraag waren verheven gewerkt afgebeeld het wapen des prinsen van Oranje en Nassau, in vier schilden de zinnebeelden van het geloof, de hoop, de liefde en de rechtvaardigheid. In hun belang hadden de laatst overblijvende gildebroeders wijzer gehandeld dit kunstwerk evenals het gildehuis openbaar te koop aan te bieden, daar het eene bijna onschatbare waarde bezat. Wij koesteren nog slechts de hoop dat het stuk moge in Nederland blijven en in het een of ander museum te recht komen. Bericht aan onze Nederlandsche kunstvrienden.

Amsterdam. Het wiskundig genootschap Een onvermoeide arbeid komt alles te boven zal in den aanvang van 1879 zijn 100-jarig bestaan vieren. Te dezer gelegenheid is het voornemens uit te geven de op het stadhuis te Leiden in 1599 gedrukte Corte onderrichtinge over het discauteeren van Custinghen (pandrenten) door L. Van Ceulen, J. Prz. Dou en S. Van Hout, benevens de langen tijd verloren gewaande Waardije van Lijfferenthe naar proportie van Losrenthen door Johan De Witt, 1671.

- Bij den uitgever A. Levy verschijnt eene nieuwe uitgaaf van Ovidius' Gedaanteverwisselingen, met eenen tekst van René Ménard en eene levensschets van den Latijnschen dichter. Het werk is versierd met de platen die gediend hebben in 1733 voor de Amsterdamsche uitgaaf van hetzelfde werk. Elke aflevering (in 't geheel komen er 8) kost 10 fr. Vijftig genummerde exemplaren, op Hollandsch papier gedrukt, zullen afgeleverd worden tegen 15 fr. de aflevering.

- Blz. 95 hebben wij gemeld, dat de schilderijverzameling Van Loon aangekocht was door Rothschild. Naar het schijnt zal zij gesplitst worden in vijfdeelen, waarvan elke tak der familie Rothschild er een zal bekomen. De verzameling bestaat uit de portretten der echtgenooten Daey, uit Alkmaar, door Rembrandt in 1634 en 1643 geschilderd (zij werden in 1798 voor 4000 gl. gekocht en kosten nu aan den Rothschild die ze voor zijn deel bekomt 360,000 Nederlandsche guldens), schilderijen van A. Van de Velde, een landschap van Berchem, een Gerard Dou, een tuintafereel door de Hooghe, twee stukjes van Paulus Potter, een Emanuel de Wit, eene koe door Cuyp, Loth en zijne dochters, door Wouwerman, een heer en eene dame door Terburg, een portret en eene dame en heeren door Metsu, eene boerin door N. Maas, vier bloemstukken door Van Huysum, gezicht in eene kerk door Van der Heijde, een Jan Steen, twee schilderijen door de gebroeders Weenix, een J. Van Ostade, eene kermis door A. Van Ostade, twee landschappen door Both, een groot landschap van Wijnants met figuren van Wouwerman, schapen en runderen door Karel Du Jardin, een tamboer, een heer en eene dame door Verkolje, schilderijen van Moucheron, van Tol en Lingelbach, en de Antonius en Kleopatra van G. de Lairesse.

- De Hollandsche maatschappij van fraaie letteren heeft voorgenomen de uitgaaf te bevorderen van de belangrijke handschriften van C. Huygens, berustende in de koninklijke academie van wetenschappen.

Rotterdam. De Hollandsche maatschappij van fraaie letteren looft eenen prijs van 300 gl. uit voor eene voldoende en goed gekeurde ‘beoordeeling van Richard Wagners beginselen op het gebied der toonzetting’, opgesteld in het Vlaamsch, Latijn, Engelsch, Fransch of Hoogduitsch. In te zenden vóór of op 1 Januari 1879 aan den heer F.D.O. Obreen, algemeen secretaris der maatschappij te Rotterdam, bij wien alle nadere inlichtingen verkrijgbaar zijn. De mededingers mogen hunnen naam niet stellen op hunne stukken, die, voorzien van eene kenspreuk, vergezeld moeten gaan van een gesloten briefje, waarin de naam en het adres van den schrijver.

Groningen. Op de laatste provinciale vergadering van onderwijzers bracht de opziener van 't lager onderwijs het oudste in Holland gedrukte rekenboek ter tafel. Het verscheen te Deventer in 1567 en werd in 1583 en 1596 herdrukt. De schrijver heet Nicolaas Petri.

- Eene jonge dochter in de Hollandsche gemeente Akkrum, die bij eene tooneelliefhebberij-vertooning de rol van eene zinnelooze vervulde, is eenige dagen later wezenlijk krankzinnig geworden.

's-Gravenhage. Van de ingekomene modellen voor het oprichten van een standbeeld van Spinoza (zie blz. 39), is niet een bekronenswaardig gebleken te zijn. Derhalve is de prijskamp op nieuw uitgeschreven. Er wordt gevraagd een pleister-model met voetstuk, te zamen 1^m00 groot, vrachtvrij te zenden vóór 1 Juli 1878 aan den heer van Ophoven, Fluweelen-Burgwal 22, te 's-Gravenhage. De voorwaarden blijven onveranderd: de maker van het gekozen ontwerp zal een model op later te bepalen grootte moeten uitvoeren, en, als dit goedgekeurd wordt, 2000 gl. ontvangen. Het ontwerp, waaraan de tweede rang zal worden toegekend, ontvangt 250 gl. Het beeld is bestemd om in brons te worden uitgevoerd. Het bestuur voor de oprichting roept de aandacht op het werk van Colerus (vertaald in het Fransch, Duitsch en Engelsch) voor de studie van Spinoza's karakter en op des wijsgeers portret in de Opera postuma (1677).

Leiden. Bladz. 71 maakten wij melding van den prijskamp uitgeschreven voor ontwerpen van een gebouw voor de Leidsche hoogeschool. Er zijn 30 ontwerpen ingekomen. Als keurmeesters zijn benoemd de heeren J.G. Van den Bergh, P.J.H. Cuypers, J. Gosschalk en C. Vosmaer (allen uit Holland), A. Balat (Brussel), P. Boeswillwald (Parijs), von Ferstel (Weenen) en C.W. Hase (Hanover).

Parijs. Zooals men weet, werd de befaamde kunstschilder Courbet veroordeeld tot het betalen eener som van 320,000 fr. aan het Fransche staatsbestuur, wegens zijne deelneming,

[p. 192]

gedurende het bestaan der dusgenaamde Commune van Parijs, in de lente van 1871, aan de verwoesting, der sedert dien heropgerichte Vendome-kolom (24 December 1875). Daar Courbet dit bedrag niet heeft kunnen betalen, zoo is er, ten verzoeke van den bestuurder van het rijksdomein, in de laatste dagen van November ll., overgegaan tot de gerechtelijke verkooping der schilderijen en meubelen, die zich in des schilders werkhuis bevonden. De besteedde prijzen zijn als volgt: Portret van Pieter Dupont, 395 fr.; De golf, 550 fr.; De vrouw met de kat, 1150 fr.; Landschap met figuren, 1000 fr.; Vrouwenhoofd en bloemen, 490 fr.; Een boschgezicht, 900 fr.; Engelschen bij een venster, 970 fr.; Portret van Proudhon en zijne twee dochters (op ééne schilderij), 1500 fr.; de Dans (schets), 290 fr. Een rol doeken, die opgegeven waren als gereed gemaakt ter beschildering, doch waartusschen men thans beweert dat zich geheel of grootendeels voltooide schilderijen bevonden, werd in één lot toegewezen voor 75 fr. Men betaalde 1000 fr. voor 114 vergulde lijsten van verschillende afmetingen. Met inbegrip van de meubelen, bracht de verkooping 12,118 ½ fr. op.

- De Fransche bloemenkweekers hebben sedert 1864 niet minder dan 640 nieuwe rozen in den handel gebracht. Buitendien kwamen 44 nieuwe soorten uit Engeland.

Frankfort. Ten gevolge van het herbouwen van het stedelijke kunstgesticht, is de groote frescoschildering, De invoering der kunsten in Duitschland door het christendom, door Philip Veit in 1836 vervaardigd, alsmede twee kleinere stukken, Italië en Germanië, van den muur losgemaakt en op doek overgebracht.

Londen. In deze stad worden vier Laplanders van ongeveer 20-jarigen leeftijd, mits betaling van kijkgeld, aan het publiek vertoond. Zij gaven als hunne namen de volgende op: Neils, Elltn, Siri en Joseph. Hunne kleeding bestaat uit eene broek en een vest van rendierenvellen en laarzen van zeekalfsvel. Ten aanhooren van de menschen die naar hen komen zien, zingen zij hunne landsliederen, waaronder er een is dat voor titel draagt Het Rendierenlied; zij slaan tenten op, brengen sleden in beweging enz. Zij zijn herkomstig uit het district Kantokeido in Finmark, onder den 71ⁿ breedtegraad gelegen. Zekere Carl Bock, die op last van een genaamden Farini naar Nova-Zembla vertrokken was om er levende zeevisschen te halen, die men in een aquarium te Londen wilde vertoonen, heeft op de terugreis (hij keerde weer toen hij in Hamersfest was, omdat het jaargetijde hem voor de volvoering van zijnen last te verre gevorderd scheen), de vier Laplanders overgehaald hem naar Engelands hoofdstad te volgen. Hij bracht tevens zeven rendieren mede (de Londensche dierentuin heeft er vijf van aangekocht), benevens eenige op de rendierenjacht afgerichte honden, een witten vos van de poolstreken, eene tent en eenig huisraad van Laplanders.

- Het houten binnenwerk voor eene nieuwe stoomboot, die de Cunard-maatschappij aan de Clyde laat maken, is in Japan besteld, om kosten uit te sparen en beter werk te erlangen. Naar aanleiding daarvan geven Londensche gazetten de vrees te kennen, dat Europa te eeniger tijd overstroomd zou kunnen worden door Chinezen en Japanners, tegen wien de Europesche werklieden het wel eens te kwaad zouden kunnen krijgen. De Japanners staan bekend voor de beste schrijnwerkers ter wereld; met papier verrichten zij wonderen en hunne lakwaren tracht men in Europa te vergeefs na te maken. Chinezen en Japanners leven over 't algemeen zeer sober en stellen zich met een gering inkomen tevreden.

Dorking. Nabij deze Engelsche gemeente, in het graafschap Surry, zijn overblijfselen van eene Romeinsche villa ontdekt.

Batavia. Blijkens den catalogus der verzamelingen van het Bataafsch genootschap van kunsten en wetenschappen, bevinden zich te Batavia 57 wayangteksten, 222 batta handschriften, 24 handschriften uit de Lampongs en 675 op palmbladen geschreven.