De Vlaamsche School. Jaargang 23

Eeuwfeest der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid.

Op 18 Juli had in de groote kerk te Haarlem de plechtige viering plaats van het 100jarig bestaan der Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid. Z.K.H. prins Hendrik, ministers en vele andere hooge overheidspersonen woonden met eene ontelbare menigte het feest bij, dat begon met de uitvoering der eerste afdeeling van eene cantate, voor deze gelegenheid, naar woorden van J.J.L. Ten Kate, door G.A. Heinze getoonzet. Vervolgens hield d^r A. Vrolik eene redevoering, waarin hij het ontstaan der maatschappij in herinnering bracht. Hij vestigde de aandacht der aanwezigen op eenen gedenkpenning, vóór eenen eeuw in Holland geslagen. Aan de eene zijde is de zaal voorgesteld, waarin eene deftige vergadering wordt gehouden, aan de andere zijde ziet men eenen boom, waarvan een tak wordt afgeleid, ten einde, na in den grond te zijn gestoken, als een afzonderlijk stekje tot een nieuwen boom op te groeien. Dat jeugdige stekje wordt rijk besproeid door zeven beschermgeesten (op de zeven Nederlandsche provinciën doelende) en die zijde der medaille voert het eenvoudige doch treffende opschrift: Één hart, één doel. Deze gedenkpenning stelt het ontstaan der maatschappij voor. De oorspronkelijke boom beteekent de maatschappij die den 21ⁿ Mei 1752 te Haarlem werd opgericht en van de staten van Holland officieel het recht ontving, zich Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem, onder den spreuk Deo et Patriae, te noemen. De afgeleide tak verbeeldt de tegenwoordige maatschappij ter bevordering van Nijverheid. Haar ontstaan schetste spreker in treffende woorden. Zijn rede was in twee deelen gesplitst, waartusschen de tweede afdeeling van de cantate werd uitgevoerd. D^r Vrolik besloot zijne rede met de volgende tot de aanwezige vrouwen gerichte woorden: ‘Tracht vooral, geëerde toehoorderessen, ieder in uwen kring liefde voor den arbeid en voor den arbeider op te wekken, doch niet zonder daarbij den spreuk der vaderen te doen herleven: Ora et Labore (Bid en werk). Moge door uw heilzamen invloed op het nieuwe tijdperk, dat thans onze maatschappij intreedt, steeds toepasselijk blijven hetgeen de medaille, bij haar ontstaan geslagen, tot opschrift droeg: Één hart, één doel!’ Na afloop der cantate werd het Wien Neerlandsch bloed uitgevoerd en door alle aanwezigen, ook door den Prins, in staande houding aanhoord. De feestviering in de kerk eindigde omtrent 1 uur. De opening van het museum van Kunstnijverheid, had ten 3 ½ ure plaats en ten 5 ure begon het feestmaal, waaraan ongeveer 150 afgevaardigden, ministers en de gezant van Frankrijk deel namen; allen die aan den maaltijd aanzaten ontvingen een bronzen gedenkpenning, waarop staat afgebeeld de Nederlandsche maagd, de nijverheid bekroonende, met het om-

[p. 116]

Zincographie van H. Bey.

schrift: Nederlandsche Maatschappij tot bevordering van nijverheid; op de keerzijde een lauwerkrans met verschillende zinnebeelden, het opschrift: Haar Eeuwfeest gevierd, Juli 1877, en het omschrift: Vermeerdering van Volkswelvaart is het doel der Maatschappij. Van de vele ingestelde heildronken vermelden wij de volgende: De heer D.A. Thieme had op Haarlems gemeentebestuur en de feestcommissie eenen dronk ingesteld, welke beantwoord werd door den heer burgemeester van Haarlem, die in herinnering bracht, hoe de maatschappij van Nijverheid bijna eene eeuw geleden eene prijsvraag van 25 ducaten uitschreef, voor den onderwijzer of de onderwijzeres, die den besten leerling in het spinnen gevormd had. Hij deed opmerken dat de eischen van het onderwijs thans van geheel anderen aard zijn, onder bijvoeging dat dit zoo moet zijn, krachtens de wet van den vooruitgang, met welken hij hoopte dat de maatschappij van Nijverheid gelijken tred zal houden.

X.Y.Z.