XVe Nederlandsch taal- en letterkundig congres.
Wij hebben den volgenden omzendbrief ontvangen:
Brussel, 25 Mei 1876.
M.,
Onder de hooge bescherming van Z.M. Leopold II, koning der Belgen, is het ons aangenaam en tevens vereerend u de goede tijding te brengen, dat het xve Nederlandsch taal- en letterkundig congres te Brussel zal gehouden worden, op Maandag, Dinsdag en Woensdag, 28, 29 en 30 Augustus 1876.
De plechtige ontvangst der congresleden zal plaats grijpen op Zondag, den 27n dier maand.
Deze oproep wordt gericht niet alleen tot de beoefenaren en voorstanders der Nederlandsche taal- en letterkunde, maar ook, zooals de stichters der congressen het beoogden, tot alle mannen van invloed, die op het gebied van ‘kunst, wetenschap en maatschappelijk leven’ werkzaam zijn - ter bereiking of liever ter volmaking van het verhevene doel: nauwere verbroedering tusschen Noord en Zuid en verheffing van den Dietschen stam door het huldigen der geesteswerken en het aanwakkeren der liefde voor eigen aard en eigen zeden, bij middel van eigen taal en eigen kunst.
Zelfstandigheid is het hoogste en uitstekendste kenmerk van een volk, en die zelfstandigheid veropenbaart zich ten sterkste door de oorspronkelijke scheppingen, als de reinste vruchten der beschaving, het zij door beeld of woord, het zij door kleur of klank.
De werken der kunst vervoeren ons en stemmen ons vreugdig; des te meer kunnen wij ons dan verblijden in het bekend maken, bewonderen en genieten der kunstgewrochten van onzen eigen stam, krachtig of aanminnig, ernstig of vroolijk gesproten uit het Nederlandsch gemoed; des te meer kunnen wij ons dan verheugen in het verheerlijken onzer moedertaal, die melodische uiting van geest en hart, - waardoor wij, bewoners der beide deelen van Nederland, alhoewel staatkundig gescheiden, te zamen werken, om in het verleden met rechtmatige fierheid onze voorouders te vereeren, en in het heden door eigen werk ons te doen gelden als een volk van broederen, dat door zijne letterkunde, zijne wetenschap en zijne kunst zich zelven acht, en den eerbied en de genegenheid der naburige natiën verdient.
Dat zij, die in eigen kunst, in eigen leven en in de eigenwaarde van hunnen stam belang stellen zich bij ons voegen.
Aan allen, zonder onderscheid van godsdienstige belijdenis of staatkundige gezindheid, roepen wij toe: - mannen van allerlei stand en richting, komt, viert met ons de vredevolle, intellectuëele feesten van het xve Nederlandsch congres en gij zult u begeesterd en verheugd gevoelen in het bewustzijn dat gij medewerktet aan de grootmaking van uw volk en van uw land.
De werkzaamheden van het xve Nederlandsch congres zullen gewijd zijn aan: a. Nederlandsche taal - en letterkunde; b. Nederlandsche geschiedenis en oudheidkunde; c. Nederlandsch tooneel en Nederlandschen zang; d. Nederlandsche kunst: beeldhouw-, schilder- en bouwkunst; e. Nederlandschen boekhandel.
De regelingscommissie, in algemeene vergadering, gehouden den 5n Mei 1876, door den vrijen keus der vereenigde Vlaamsche letter-, tooneel- en kunstgezelschappen, alsook der voornaamste letterkundigen en kunstenaars der hoofdstad en voorsteden uitgeroepen, heeft de eer u het lidmaatschap aan te bieden, en koestert de hoop dat deze uitnoodiging door u met belangstelling zal beantwoord worden.
Wij wenschen het bericht uwer deelneming aan onze werk-