De Vlaamsche School. Jaargang 17

Gedenkteeken van H. Leys.

In 1870, bladzijde 81, hebben wij de voorwaarden van den wedstrijd voor het oprichten van een gedenkteeken aan H. Leys medegedeeld. De Antwerpsche gemeenteraad benoemde, in zitting van 22 Maart, de volgende personen om van stadswege deel uit te maken van de jury voor het keuren der modellen: de heeren Van den Bergh-Elsen, P.-P. Stoop, N. De Keyser, J. Dyckmans en P. Dens. Het staatsbestuur benoemde van zijnentwege de heeren A. Balat, L. Baeckelmans, E. Slingeneyer en C. Fraikin.

De kunstrechters vereenigden zich op 16 April en namen geen besluit, uit hoofde van de afwezigheid van eenige leden. Zij besloten de benoeming van nog twee leden voor te stellen. Dit voorstel werd aangenomen: als bijgevoegde rechter werd benoemd, van stadswege, de heer de Vigne-Quyo beeldhouwer te Gent.

Er waren, voor 1 April, 25 ontwerpen ingezonden, alle in plaaster, met uitzondering van eene teekening; zij droegen de de volgende opschriften en aanduidingen als kenteekens:

N^o 1.	Den bekroonden Belgischen kunstschilder. London en Paris. 1862 en 67. Geboortig van Antwerpen.
N^o 2.	Standbeeld; kenteeken een brandend hartje.
N^o 3.	Standbeeld; kenteeken een anker; het beeld te gieten in brons; voetstuk in Ecozijnschen steen.
N^o 4.	Standbeeld; kenspreuk: De Antwerpenaar; het beeld, te plaatsen op de Teniersplaats, in wit marmer of brons; het voetstuk als vorig; bestek: 40,000 fr.
N^o 5.	Standbeeld; kenspreuk: Oorsprongelykheid en koleur; brons of marmer voor het beeld; arduinen voetstuk.
N^o 6.	Standbeeld; kenspreuk: J.G. + Antverpia; wit marmer voor het beeld, het voetstuk in Ecozijnschen steen; bestek: 38,000 fr.; het beeld te plaatsen in de nieuw aangebouwde stadswijken.
N^o 7.	Groep, voorstellende de genius der middeleeuwsche kunst die Leys begeestert; voetstuk in ojivalen stijl, bevattende op koperen platen de afbeelding der bijzonderste tafereelen des meesters. Kenspreuk: Loon naar werken. De groep zou gegoten worden in gegalvaniseerd ijzer, voetstuk in Franschen steen; plaats: de Kunstlei, tegenover de Maria-Theresia-lei; bestek: fr. 40,000.
N^o 8.	Zittende beeld, in brons, voetstuk in witten steen; plaats tegenover het Park; bestek: 39,954.72 fr.; kenteeken een driehoek met een klaverblad.
N^o 9.	Zittende beeld; kenspreuk: Aan den vermaerden kunstschilder van Antwerpen.
N^o 10.	Standbeeld; Leys rustende op zijne lauweren; brons voor het beeld, witte steen voor het voetstuk; plaats: de Teniersplaats; bestek: fr. 40,000.
N^o 11.	Standbeeld; kenspreuk: Roem des vaderlands; brons voor het beeld, arduin voor het voetstuk; te plaatsen op de Meir, tusschen de Twaalf-maanden- en Huidvettersstraat; bestek: 40,000 fr.
N^o 12.	Standbeeld; kenspreuk: Aux gloires de la ville d'Anvers; brons voor het beeld, en voetstuk in Ecozijnschen steen; bestek 30,000 fr.
N^o 13.	Standbeeld; kenspreuk: De beste schippers staan aan wal; brons voor het beeld; het voetstuk in Savonnière; plaats: de Teniersplaats; bestek 40,000 fr.
N^o 14.	Standbeeld; kenteeken een Sleutel; bronzen beeld; voetstuk in Ecozijnschen steen; zonder opgaaf van plaats of prijs.
N^o 15.	Standbeeld; kenspreuk: Il déposa sa rayonnante palette quand elle devait encore donner la vie à de nombreux chefs-d'oeuvres; voor 't beeld brons, voor het voetstuk witte steen; plaats: Sint Jorisplein; bestek 40,000 fr.
N^o 16.	Standbeeld; kenspreuk: Kunst en Vaderland; brons en arduin; plaats: Meir; bestek fr. 40,000.
N^o 17.	Standbeeld; kenspreuk: Kunst en eenvoudigheid; in brons, voetstuk in Ecozijnschen steen; te plaatsen op de Meir, ter hoogte van de Huidvettersstraat; fr. 40,000.
N^o 18.	Standbeeld; kenteeken: een scheefhoekig vierkant; brons voor het beeld, arduin voor het voetstuk; te plaatsen in de Maria-Theresia-of Maria-Hendrikalei; bestek: fr. 40,000
N^o 19.	Standbeeld; kenspreuk: La beauté c'est la simplicité; alles als n^r 17; stelt de Groote-markt voor als plaats.
N^o 20.	Standbeeld met zinnebeeldig voetstuk; kenspreuk: Travail et génie.
N^o 21.	Histoire et art, Zittende beeld en geniussen tegen het voetstuk.
N^o 22.	Teekening van eene kolom, met het standbeeld van Leys langs de voorzijde; kenspreuk: Roem. Uit te voeren in Ecozijnschen steen, te plaatsen in de Kunstlei (nabij de Maria-Theresialei); bestek: 60,000 fr.
N^o 23.	Eene kolom (om in brons en steen te worden uitgevoerd); kenspreuk: De drij Staten, de Edelen, de Geestelijkheid en het Volk; bestek: 60,000 fr. (zonder het grondwerk of de omheining); te plaatsen: op de Groote-markt, in de Kunstlei of op de Teniersplaats.
N^o 24.	Gedenkteeken, uit te voeren in witten en anderen steen; in het bovengedeelte het borstbeeld van Leys; kenspr.: Festina lente; te plaatsen in de Kunstlei, over de Louisa-Marialei. Prijs 40,000 fr.
N^o 25.	Model van een standbeeld; geene aanduidingen.

Op 22 April vergaderde de jury zich ten tweeden male. Wa-

[p. 64]

ren tegenwoordig de heeren Van den Bergh-Elsen, schepen voorzitter, P.-P. Stoop, N. De Keyser, J. Dyckmans, P. Dens, De Vigne-Quyo, A. Balat, L. Baeckelmans, C. Fraikin, E. Slingeneyer, en P. Genard, die het ambt van secretaris waarnam.

Op 23, 24 en 25 April waren al de voornoemde werken openbaar tentoongesteld in de zaal der academiekers, Venusstraat.

De eerste prijs was toegewezen aan het ontwerp n^o 20; als vervaardiger deed zich kennen de heer Jaak De Braekeleer, volgens wiens verklaring het gedenkteeken zal uitgevoerd worden voor de globale som van veertig duizend frank, met de volgende bouwstoffen: ‘base, en pierre bleue polie, piédestal et figures, en pierre blanche dite Savonnière; attributs du piédestal, sculptés en pierre Savonnière; figure principale, fondue en bronze Keller.’

N^o 10 behaalde den tweeden prijs (2000 fr.). Als vervaardiger deed zich kennen de heer Jos. Ducaju.

N^o 7 behaalde den derden prijs (1000 fr.). Dit model is het werk van den heer Van der Linden-De Vigne, van Antwerpen, thans leeraar aan de Leuvensche academie van schoone kunsten.

Deze uitslag is door den voorzitter van de jurij ambtelijk bekend gemaakt in de zitting van den Antwerpschen gemeenteraad van 25 April. De raad verzond deze mededeeling naar zijne commissie van schoone kunsten.

Nauwelijks was de uitslag gekend of er werd een gerucht in omloop gebracht, volgens welk het bekroonde ontwerp het werk zou zijn, niet van den heer Jaak De Braekeleer, maar van den befaamden Franschen beeldhouwer Carrier-Belleuse.

Den 29ⁿ April behelsde de Moniteur belge het volgende bericht, voor welks opneming men waarschijnlijk de goede trouw der redactie had verschalkt:

‘Le jury du concours à Anvers pour l'érection d'un monument à la mémoire de Leys, vient de déclarer lauréats M. Carrier-Belleuse et son élève, M. De Braekeleer.’

Hierop verscheen de volgende brief op 30 April in de Antwerpsche dagbladen:

Monsieur le Redacteur,
‘Les bruits qui circulent touchant ma participation au projet couronné de M. De Braekeleer dans le concours Leys étant de nature à nuire à la réputation de cet artiste, je tiens à établir que s'il a bien voulu me demander des conseils, que j'accorde avec bienveillance à tous les artistes qui s'adressent à moi, il n'en reste pas moins acquis qu'il peut légitimement revendiquer la paternité de ce travail.
Veuillez, M. le rédacteur, agréer mes remercîments pour la publicité que vous voudrez bien donner à la présente, et croire à mes sentiments les plus distingués.’
‘carrier-belleuse.’

Volgens de Étoile belge van 1 Mei, zou het bouwkundig gedeelte het werk zijn van den heer Vanderheggen van Brussel. Die bewering is nog niet tegengesproken, ofschoon wij denken redenen te hebben, er de gegrondheid van te betwijfelen.