De Vlaamsche School. Jaargang 15

De onschuldig preventief gevangene.
(romantisch-historisch verhaal.)

Het was in den beginne der maand Juni, op een vroegen morgen, eene wandeling doende, in de omstreken van eene der steden van Noord-Brabant, na de welige groene velden doorkruist te hebben, die als met een zilverkleed door den dauw bedekt waren, welke de opkomende zon er zachtjes aftrok, dat ik, om zoo te zeggen, geheel van den dauw doorweekt, aan een dier verlatene leemen hutjes klopte, welke men nog zoo menigvuldig in de heikanten dier provincie aantreft, om te zien, of er soms geene gelegenheid zou zijn een weinig vuur te vinden, ten einde mijne voeten en kleederen wat te kunnen droogen, in de hoop alsdan mijne wandeling nog wat te kunnen verlengen.

Eene vrouw van een veertigtal jaren opende mij de deur; op mijne vraag, vloog zij aanstonds naar buiten en kwam al spoedig met eene bussel hout aan, maakte mij een goed vuur en vroeg mij ook zeer beleefd, of zij mij niet eene tas koffie zoude zetten; ‘want, zegde zij, de morgenlucht is altoos killig, en koffie verwarmt.’ Ik kon onmogelijk dit zoo vriendelijk aanbod weigeren, des te min, daar er in dit van buiten zoo armzalig hutje, eene buitengewone netheid heerschte, die men zelden in de steden aantreft. Het was alsof mij iemand zegde: ‘Zie uw verblijf wat te rekken.’ En inderdaad, ik heb den tijd, welken ik er doorbracht, nooit beklaagd.

Op mijne vraag of zij getrouwd was en of zij geene kinderen had, antwoordde zij mij al zuchtende:

- Ja, mijnheer, ik was eenmaal getrouwd; maar het ongeluk heeft mij al vroeg weduwe gemaakt; echter heb ik nog een zoon, die mijn grootste geluk en troost op aarde is.

- Weduwe, zegt gij, en gij ziet er nog zoo jong uit.

Ik durfde vooreerst niet op haar ongeluk neêrkomen, hoewel ik nieuwsgierig was, te weten, welke ramspoed haar zoo vroeg van haren man had gerukt, en echter kon ik wel bemerken, dat het geen gewoon ongeluk moest wezen.

- En toch ben ik nog jonger, dan ik wel schijn, zegde zij, want het lijden heeft mij wel tien jaar verouderd, en was het niet, dat ik een braven zoon had, die mij het leven verzacht, misschien zou ik er lang niet meer zijn.

Meer en meer werd ik nieuwsgierig, en kon mijn weetlust niet meer bedwingen; echter moest ik voorzichtig te werk gaan, dewijl ik misschien eene wonde konde openen, welke opgehouden had te bloeden. Evenwel vroeg ik:

- Moedertje, zou ik er u soms leed mede doen, u naar het ongeluk te vragen, dat u zoo vroeg weduwe heeft gemaakt? In dat geval, zeg mij niets, maar ik wenschte wel het te kennen, al zoude het slechts zijn, om eenig deel in uw lot te kunnen nemen.

- O, mijnheer, ik zou u dat volgaarne verhalen; maar er behoort te veel tijd toe; ik kan u dat nog in geen halven dag vertellen; en heden zeker niet; omdat mijn zoon zijne eerste communie moet doen, zou ik mij niet gaarne in droevige om-omstandigheden verdiepen.

- Verschoon mij, vrouwtje, indien ik onbeleefd genoeg was daarnaar te vragen.

- Geene verschooning, mijnheer, want ik heb er zelfs genoegen in, zoo ik aan iemand, die belang in ons schijnt te stellen, onze ongelukken mag verhalen, te meer, omdat ze ons tot eere verstrekken, en mocht u soms, bij later tijd, de wandeling nog eens herwaarts voeren, dan wil ik u gaarne alles verhalen.

Ik nam vriendelijk afscheid van het vrouwtje, na haar gevraagd te hebben hoeveel ik haar schuldig was; zij weigerde echter iets aan te nemen, zeggende:

- Mijnheer, ik houd geene herberg, en ieder wandelaar die mijn huis binnentreedt, kan altijd dezelfde gastvrijheid vinden.

Over deze zonderlinge ontmoeting verwonderd, verlengde ik mijne wandeling niet, maar keerde peinzend huiswaarts. Gedurig speelde mij de gedachte in het hoofd, dat daar iets ernstigs moest achter schuilen; want die vrouw was geene gewone boerin; men kon in alles bemerken, dat zij in de stad was opgebracht, en dat alleen het noodlot haar op die heide had gevoerd.

Eenige dagen later keerde ik dan ook terug, en zij was zoo vriendelijk mij alles te verhalen.

I

Karel Govers, was een schrijnwerker, die, na verscheidene jaren ieverig als gast te hebben gearbeid, zooverre was geraakt, dat hij nu voor eigene rekening konde werken; - hoewel maar in het begin zijnde, ging alles zachtjes vooruit. - Hij bewoonde met zijne vrouw en een driejarig zoontje eene groote benedenkamer, waar hij ook zijn werk moest verrichten. - Zijne vrouw, Louise genaamd, was niet slechts ijverig, maar ook zeer net en spaarzaam in haar huishouden.

Op eenen morgen dat Louise eenig werk, hetwelk zij nog tusschen haar huishouden verrichtte, had afgemaakt, en was gaan wegdragen, was Karel aan eene schapraai bezig, en eene plank in de hand nemende en na dezelve gepast te hebben, zegde hij luidop tot zichzelve:

- Zie zoo, nu dat plankje nog wat geschaafd, en de schapraai gevernisd, dan is ze gereed; dan kan ik ze nog dezen avond afleveren; en... bij het afleveren geld, dat komt juist van pas; want morgen is het de eerste van de maand, dan valt de huishuur; - en, de huisbazen zijn ongeduldig, zij geven geen uitstel....

Nauwelijks had hij deze woorden uitgesproken, of er kwam iemand onverwachts binnen; het was Frans, de zoon van den meester waar Karel laatst gewerkt had.

- Ik kom maar zonder kloppen binnen, zegde hij, want ik weet wel, dat gij van geene complimenten houdt.

- Gij doet wel, Frans, hernam Karel; onder vrienden maakt

[p. 143]

men geene plichtplegingen, en gij doet mij veel genoegen ons eens te komen bezoeken; want in de vier maanden, dat ik niet meer bij uw vader werk, heb ik u ook niet meer gezien, en gij weet wel dat ik altijd zeer nauw aan uwe familie gehecht was. En ware het niet dat een mensch altijd eens verlangt zijne eigene zaken te doen, gewis had ik mijn leven bij u willen doorbrengen.

- Het is juist omdat wij daarvan overtuigd zijn, dat ik u heden, uit naam mijns vaders, een verzoek kom doen.

- Een verzoek; wel spreek op, gij weet immers dat ik op alle uur bereid ben, als ik u slechts van dienst kan zijn.

- Welnu, nooit kunt ge ons beter van dienst zijn dan thans. Gij weet dat mijn vader vele klanten heeft en dus ook veel werk; wij zitten er op dit oogenblik zoo druk in, dat wij onmogelijk alle menschen op tijds kunnen bedienen; en nu was ons verzoek, of gij nog deze week eene kleerkas voor ons zoudt kunnen maken; het is voor een onzer beste klanten en vader zou die niet gaarne verliezen. Hij heeft mij ook belast u te zeggen, dat hij u ruimschoots daarvoor zoude beloonen en u altijd tot wederdienst bereid zal zijn.

- Gij kunt er op rekenen, Frans; en al moest ik ook 's nachts werken, zij zal gereed zijn. Zorg slechts dat gij mij spoedig het noodige hout laat brengen, dat ik dadelijk kan beginnen.

- Daarop zult gij niet wachten; ik loop al gauw heen om daarvoor te zorgen; en, om niet te toeven, spreken wij dan over niets anders; later, als wij wat door de drukte zullen zijn, kom ik eens op mijn gemak praten.

- Daarmede zult gij mij veel genoegen doen, en doe vooral mijne groetenis aan uwen vader alsook aan uwe goede moeder.

- Maak daar staat op, tot straks dus, dan zal u alles geworden.

Zoodra was Frans niet vertrokken, of Karel sprong op van vreugde, over dit onverwachte bezoek. De schapraai, welke hij afmaakte, was het laatste werk, welk hij die week te doen had; wel waren hem vele meubelen besteld, doch hij moest de volgende week afwachten, alvorens daaraan te kunnen beginnen. Het was dus niet te verwonderen, dat hij uitriep:

- Wat geluk! eene kleerkas; ruimschoots beloonen en daarmede nog een grooten dienst bewijzen!... Het kan niet beter; ik was al benauwd dat deze week niet goed zoude eindigen; maar nu, nu zal ze waarlijk goed zijn.... O! wat ben ik blijde, wat zal Louise verheugd zijn; want Zondag is het haar verjaardag. Wij zijn altijd gewoon geweest, dien dag een feestje te houden en zonder dit onverwachte bezoek, zou het er neven zijn gegaan... Maar, waar mag zij blijven? Zij is niet gewoon zoo lang te toeven als zij uitgaat; het is reeds elf ure, de kleine komt om twaalf ure uit de school en die guit heeft dan braaf honger.... Er zal haar toch niets overkomen zijn?.... Neen, dit mag ik niet gelooven.... en toch, als men zoo gewoon aan elkander is, valt de tijd lang; en het is alsof mijne armen gebonden zijn, als zij niet bij mij is; zij is toch zoo goed; in hare tegenwoordigheid zou ik dag en nacht kunnen werken, zonder mij te vermoeien.

De laatste woorden waren nog niet uitgesproken, toen Louise snel de kamer inkwam, - Karel verschrikte.

- Ik ben wel lang weggebleven, niet waar? zegde zij; maar jufvrouw Janssens heeft mij zoolang aan den praat gehouden over eenen diefstal, die gisteren avond gepleegd is; gij waart toch niet ongerust, Karel?

- Ongerust juist niet; maar gij weet wel, dat ik niet gaarne lang uwe tegenwoordigheid mis; en ik weet niet hoe het komt, maar ik verschrok, omdat gij zoo driftig de kamer inkwaamt.

- Dit was maar, omdat ik wel wist dat onze Koos op tijds in de school moet zijn, en ik het eten nog gereed moet maken, zegde zij, Karel omhelzende.

Zij ging alras aan het werk, maakte vuur, en de aardappelen waren op een, twee, drie in den pot.

- Maar wat is dat voor een diefstal, waarvan jufvrouw Janssens u heeft gesproken? vroeg Karel.

- Wel gister avond rond negen ure, heeft men bij mijnheer Levie, op den Hoogensteenweg, verscheidene gouden en zilveren werken uit den winkel gehaald. Het moet voor eene groote som zijn.

- En kent men de daders niet, of heeft men geene vermoedens op iemand?

- Daar wist jufvrouw Janssens ook niets van; doch het schijnt dat de geheele stad er vol van is.

- Het is afschuwelijk, zegde Karel; en ik kan maar niet begrijpen hoe een mensch zoo laag kan vallen, om zijne handen aan eens anders goed te slaan, want mij dunkt, al was ik nog zoo ongelukkig, dat ik, als ik geene vrienden vond, die mij zouden helpen, nog liever van honger zou sterven dan te stelen.

- Dit was ook nog beter, Karel; maar God verhoede, dat wij immer zoo ongelukkig mogen worden.

(Wordt voortgezet.)

P.-J. de Somer.