De Vlaamsche School. Jaargang 15

Kronijk.

Antwerpen. - Wij vernemen en melden met genoegen dat er spraak is, eene zaal te openen, waarin zouden geplaatst worden al de schilderijen die aan de bestiering der godshuizen toebehooren en welke niet, volgens den uitdrukkelijken wil der schenkers, in het een of ander gesticht moeten bewaard worden. Wij hopen dat aan dit ontwerp gevolg zal worden gegeven. De stad Antwerpen zou er een rijk kunstkabinet aan winnen, want het armbestuur bezit een aantal merkwaardige schilderijen, waaronder ettelijke van zeer goede meesters. Als verdienstelijk of uitstekend kunnen wij onder andere reeds vermelden: De zeven werken van barmhartigheid en het laatste oordeel (deurschilderij), het meesterstuk van Bernard van Orley; de Zaligmaker en de liefdadigheid, door Rubens; de heilige Magdalena, door Jan Massys; het lijden des Zaligmakers, door Gillis Mostaert; Ecce homo, door Michiel van Coxcyen; stukken van Cornelis Ketel, Crispijn van den Broecke, Hieronimus van Aken, Marten van Veen gezegd Hemskerke, Marten en Simon de Vos, Jordaens, Hendrik van Herp, Hendrik de Bles, Frans Menton, Peeter van Avont, Joos de Beer, Peeter Pourbus, enz. enz. Wij schatten dat de godshuizen voor het minst een 100-tal schilderijen in hun bezit hebben.

Ongetwijfeld zal deze berichtgeving allen vrienden der vaderlandsche kunst eene welkome tijding zijn.

- Verschenen: Une page de l'histoire de la pharmacie d'Anvers, la pharmacopée de 1661, par C. Broeckx. Deze bladzijde uit de geschiedenis der apotheek te Antwerpen is zeer belangrijk voor de geschiedenis dezer stad en wij hopen, dat de geleerde heer Broeckx de gelegenheid vinden zal, om deze gansche geschiedenis te voltooien en in het licht te geven.

[p. 39]

- Er is spraak van stadswege eenen prijskamp uit te schrijven voor het vervaardigen der elf standbeelden, die de buitengevels van den in aanbouw zijnden Vlaamschen schouwburg zullen versieren.

- Verbond voor kunsten, letteren en wetenschappen. Voordrachten van den heer Ch. Dufour, leeraar in het koninklijk atheneum, over de lucht: 18 en 25 Februari; 4, 11 en 18 Maart, over het water; 1 en 8 April, over het vuur, telkens ten 8 ure 's avonds.

Op 11 Februari hield de heer H. Millet eene voordracht over het kweeken van perzikboomen.

Op 14, 15, 16 en 17 Februari waren er teekeningen van groote meesters tentoongesteld, gekleurd volgens het stelsel van A. Brunn.

Den 15ⁿ Februari werd, onder de leiding van den heer Callaerts, een groot avondfeest gegeven, waarop, onder andere, Mendelssohn's Lauda Sion prachtig werd uitgevoerd.

Den 17ⁿ Februari hield de heer Bancel eene voordracht over de Fransche omwenteling.

Op 8 en 9 Maart waren de volgende schilderijen tentoongesteld: Boccaccio aan het hof van Joanna van Napels, door F. Pauwels; dit tafereel, schoon geteekend en prachtig van kleur, getuigt dat de heer Pauwels, ofschoon in Duitschland woonachtig, de Vlaamsche school getrouw en zijnen reeds lang verworven naam waardig blijft. Buiten gevaar, de Wacht en de Faizantenjacht, drie schoone werken van Ch. Verlat; de Faizantenjacht vooral is meesterlijk uitgevoerd; die witte hond, op lichten grond uitkomende, is onbeschrijfelijk schoon en zal moeilijk geëvenaard worden. Landschap, van A. Wüst; van P. Beaufaux een schoon geschilderd portret van den wel edelen heer Guyot van Praet. De teekening en stand zijn meesterlijk. Het wezen is misschien wel wat al te fijntjes afgewerkt; de handen zijn waarlijk schoon van uitvoering. De heer Beaufaux, die nog weinig van zich zien liet sedert zijne terugkomst uit Italië, belooft een meester in het vak te worden. De blijde inkomst van eenen schutterskoning, van F. Vinck; De boorden der Semoy, te Bouillon, van R. Montgomery; De vijand nadert, van Jos. Lies, een meesterstuk, toehoorende aan den heer Bernheim, van Brussel. Dit prachtig tafereel getuigt eens te meer, hoe betreurenswaardig het is, dat men de gelegenheid niet waarneemt om tafereelen aan te koopen voor het museum, tijdens het leven der schilders en wel op het tijdstip, wanneer hunne kunst mag geacht worden, hare volle ontwikkeling te hebben bereikt. Een werk als dit, is onmisbaar in een Antwerpsch museum, waar het tot leiddraad aan jonge schilders zou kunnen dienen, terwijl het tevens den te vroeg gestorven Lies, in al zijne waarde zou doen kennen. Middag, van Julius Wagner; de Dokter, van vanden Daele; Gezicht op Moylandt, van J. van Luppen; Het oud vleeschhuis te Antwerpen en de Ingang van een bosch, door Albert de Keyzer; SS. Petrus- en Paulusdag; Morgenstond; Herinnering uit de heide; Gezicht op Scherpenheuvel, van L. Derickx; Een stal uit Opper-Beieren, van Lauterberger.

- Den 22ⁿ Februari had in den koninklijken schouwburg, voor eene overvulde zaal, de uitvoering plaats van het oratorio de Schelde, woorden van Em. Hiel, muziek van P. Benoit. De voordracht mocht nagenoeg volmaakt genoemd worden en het gewrocht der twee uitstekende kunstenaars verwierf eenen grooten bijval. Beiden genoten de eer door het publiek op het tooneel geroepen te worden; ook verdienen de heeren Warnots, Bauwaerts en Pot, en vooral mejufvrouw V. Ledelier te worden vermeld. Zij hebben niet weinig bijgedragen tot de goede uitvoering van Benoits werk.

- Bij de laatste driejarige tentoonstelling zagen wij ons onpartijdigheidshalve genoodzaakt, een hard oordeel te vellen over de gewrochten van den heer Em. van den Bussche, die, zooals men weet, in 1863, den dusgenaamden prijs van Rome voor de schilderkunst behaalde. Men zie ons verslag over de tentoonstelling van 1867, Vlaamsche School, bladz. 194, 1867.

Hartelijk verheugt het ons ook daarom, heden te kunnen melden, dat de heer van den Bussche, van 2 tot 10 Maart, in de zaal der Venusstraat eene schilderij heeft tentoongesteld, waarop de grootste verwachtingen voor de toekomst van den jeugdigen schilder mogen gebouwd worden. Op deze schilderij, die is getiteld: de oude gezellen van Augustinus, ziet men, in eene galerij, de H. Monica gezeten. Augustinus staat vóór zijne moeder, terwijl op het nabijzijnde meer eene met bloemen omkranste boot, waarin een vroolijk gezelschap jonge lieden, Augustinus' oude gezellen, plaats genomen hebben, voorbijvaart. Op de gelaatstrekken van Augustinus, die het hoofd half omgewend heeft naar de opvarenden, wier vreugdetonen hem in de ooren klinken, leest men den strijd die in zijn binnenste wordt gevoerd tusschen de hartstochten en de deugd; maar er straalt uit zijne blikken ook iets hetwelk zegt, dat de zege aan de deugd verblijven zal.

Wij wenschen den heer van den Bussche welgemeend geluk met zijn werk, dat zich zoowel door wetenschap van samenstelling, waarheid van uitdrukking, als door teekening en kleur gunstig aanbeveelt.

Brussel. - Wedstrijden der academie van België. Op de vraag: geschiedenis van het strafrecht van Brabant, van Karel V tot het einde der XVIII^e eeuw, is eene verhandeling ingezonden, dragende tot kenspreuk: C'est ici ung livre de bonne foy. Rechters de heeren Thonissen, Defacqz en Haus.

Op de vraag Statistische beschrijving eener Vlaamsche gemeente, zijn twee verhandelingen ingekomen, dragende tot kenspreuk: 1^o Spes alit agricolas en 2^o Voorheen en nu. Rechters de heeren Kervyn van Lettenhove, de Decker en de Laveleye.

Een antwoord is ingezonden op de vraag: Welke is de staatkundige en maatschappelijke strekking der ketterijen, enz. Zij heeft tot kenspreuk: Oportet esse haereses. Rechters de heeren Thonissen, Juste en P. Neve.

- Op 7 Maart had alhier de tweede uitvoering plaats van Benoit's oratorio de Schelde. Zij heeft inderdaad aller verwachting overtroffen.

[p. 40]

- Leden der commissie gelast met de inrichting en het bestuur van de aanstaande tentoonstelling van schoone kunsten: de heeren Anspach, Balet, Bellefroid, Bischoffsheim, J. Cuylits, N. de Keyser, Delin, Em. de Laveleye, Dewinne, Franck, G. Geefs, L. Hymans, Kervyn de Lettenhove, baron Leys, Lamorinière, Payen, Portaals, graaf Robiano, Simonis, Slingeneyer, Thomas, van der Haeghe, van Soust de Borkenfeld. Secretaris-boekhouder: de heer Stienon.

Gent. - De heer Frans de Potter heeft de uitgave op zich genomen van het Dagboek van Cornelis Philip van Campene, kroniek uit den tijd der beeldstormerij in Vlaanderen; hij heeft het handschrift ontdekt in de archieven van den markies van Rode en zal den tekst met aanteekeningen ophelderen, door uittrekselen uit andere bescheiden, deelmakende van het staatsarchief alhier. Over de familie des opstellers zullen in de inleiding belangrijke insgelijks onuitgegevene bijzonderheden medegedeeld worden. De prijs der inschrijving is 6 frank op gewoon en 9 frank op zwaar papier. Voor Noord-Nederland, 4 gulden; ook zullen er buiten inschrijving geene exemplaren verkrijgbaar zijn.

- Op 8 Maart hield de heer F.-A. Boone, in het beluik van het Willemsfonds, eene wel doordachte en zeer toegejuichte verhandeling over von Kotzebue en Sand.

Dendermonde. - Op bladz. 191, jaargang 1868, hebben wij gemeld dat de geboorteacte van den 12ⁿ bisschop van Antwerpen, de Espinosa, in de archieven ontdekt was. Dit was eene dwaling. De ontdekte geboorteacte is die van des bisschops oudsten broeder, Gaspar-Antoon de Espinosa.

- Op 21 Februari hield Max Rooses, eene verhandeling over de geschiedenis der Vereenigde-Staten van Amerika.

Brugge. - Den 16ⁿ Februari werd het oratorio het Woud, woorden van K. Versnaeyen, muziek van Waelput, in de zaal der Sint-Jacobsstraat voorgedragen door een personeel van 200 uitvoerders, op eene echt merkwaardige wijze. Het zeer talrijke aanwezige publiek heeft den toonzetter en den dichter eene welverdiende warme hulde gebracht.

Luik. - Op 28 Februari had alhier eene Vlaamsche volksvoordracht plaats in de zaal Stahl, welke met volk uit alle standen opgepropt was. Het was de heer Stecher, hoogleeraar alhier, die het woord voerde en handelde over de verbroedering van Waal en Vlaming. Daarna hield de heer Dumonceau, advocaat, eene verhandeling over de geschiedenis van het werk.

Buitenland.

Amsterdam. - De geschiedschrijver W. Moll, heeft eene zeer belangrijke verhandeling uitgegeven onder den titel: Berichten aangaande den staat van het kerkgezang in Nederland, tijdens de opkomst en den bloei der oud-Nederlandsche muziekschool. Alle kunstminnaars zullen met nut dit nieuwe gewrocht van den kundigen schrijver lezen.

Leiden. - Wedstrijd voor de oprichting van een standbeeld voor Boerhaave:

Art. 1. De hoofdcommissie verlangt in het bezit te komen van een model in pleister, voorstellende Boerhaave, als hoogleeraar aan de hoogeschool te Leiden, ter hoogte (met het voetstuk) van één Nederlandsche el.

Art. 2. Zij opent daartoe een wedstrijd voor Nederlandsche en buitenlandsche kunstenaars.

Art. 3. De modellen (beeld en voetstuk) moeten vrachtvrij worden gezonden aan het adres van het bestuur der hoofdcommissie te Leiden, vóór of uiterlijk op 1 September 1869. De modellen, die na dien tijd worden gezonden, zullen niet tot den wedstrijd worden toegelaten.

Art. 4. Bij de modellen moet gevoegd worden een gesloten briefje, bevattende den naam van den vervaardiger en voorzien van eene spreuk of teeken, dat ook op het model moet voorkomen.

Art. 5. - De modellen zullen worden in handen gesteld van door de hoofdcommissie te benoemen beoordeelaars, die verzocht zullen worden hun oordeel over de geschiktheid en kunstwaarde der modellen aan de commissie kenbaar te maken.

Art. 6. Uit de modellen, die door de deskundigen het geschikst zullen worden geoordeeld, om daar naar het standbeeld te doen uitvoeren, zal door de hoofdcommissie eene keus worden gedaan. De maker van het model, waarop de keus is gevallen, zal worden opgedragen, om dit op de grootte van 3 à 4 Nederl. ellen (zonder het voetstuk) over te brengen.

Art. 7. Het vergroot model zal, even als het oorspronkelijk kleine, aan de beoordeeling der benoemde deskundigen worden onderworpen. Bij gunstigen uitslag van dat oordeel zal aan den maker eene belooning van vijftien honderd gulden worden toegekend. Mocht het groot model niet worden goedgekeurd, dan zal de vervaardiger toch op eene billijke schadeloosstelling aanspraak mogen maken.

Art. 8. Aan den vervaardiger van het model, dat, naar het oordeel der commissie, het meest tot het bekroonde nadert, zal eene premie van twee honderd vijftig gulden worden aangeboden.

Art. 9. Het bekroonde model blijft het eigendom der commissie; de overigen zullen (met het daarbij gevoegde ongeopend briefje), tegen bewijs van eigendom, ter beschikking van de inzenders worden gesteld.

Art. 10. Het standbeeld zal gegoten worden in brons. Het voetstuk zal zijn van gehouwen steen. Het toezicht over de uitvoering zal door de commissie aan den vervaardiger van het bekroonde model worden opgedragen.

Art. 11. Mocht uit het uitgebrachte oordeel der deskundigen blijken, dat geen der ingezonden modellen aan het doel beantwoordt, dan zal dit door de dagbladen worden bekend gemaakt.

De hoofdcommissie voor de oprichting van een standbeeld voor Boerhaave:

Prof. Dr. J.-A. Boogaard, voorzitter.

Dr. M.-J. Godefroi, secretaris.