De Vlaamsche School. Jaargang 12

(1866)– [tijdschrift] Vlaamsche School, De– rechtenstatus



[pagina 5]

De Vlaamsche School 1866
Dieven in de kerk! Heldendaden van de burgerwacht in het dorp Loochem. Het was voorwaar een gure winter degene des jaars 1854; het gebrek was groot in dorp en stad door de aanhoudende koude en de schaarschheid van levensmiddelen; geen wonder ook dat van dag tot dag de diefstallen in ruime mate aangroeiden. Het anders zoo vreedzame dorp Loochem werd bijzonder door menigvuldige landloopers afgestroopt; ook de burgemeester Goris vond het geraadzaam der burgerwacht te wapen te roepen, om de stoutheid der dieven te beteugelen. In de maand Januarij dan, ten negen uren 's avonds bevonden zich een aantal boeren in de wachtzaal, Corps de garde genaamd, welk echter niets was dan de voorkamer des veldwachters woning. De verzamelde wachten droegen geen eenvorming kleed; zij waren gekleed met hunne gewone kielen of zware lakene jassen; doch de saaien sjerpen of halsdoeken, die velen zich rond hoofd en ooren gewonden hadden, om zich tegen den bijtenden noordewind te beschutten, gaf een aardig en terzelvertijde geducht voorkomen aan hunne ruwe aangezichten. In een hoek stonden verroeste geweeren, pieken, vorken en knobbelachtige stokken, de verschillige wapens der burgerwachten, die, in afwachting van het uur des aftochts, lustig een pijpken rond een gloeiend torfvuur rookten, en met gespannen aandacht den dorpskoster aanhoorden, die hun akelige verhalen vertelde van spooken, moorden en branden. - Brouah! wat is 't koud! zegde een kort dik man, met bloedroode en slap afhangende kaken, die, zonder iemand te groeten, met eene zekere trotschheid de kamer binnentrad. - Ha, dag burgemeester! riepen al de aanwezigen te gelijk en de voorsten schoven een weinig ter zijde, om doortocht aan den burgemeester tot het vuur te geven, welke zich met zijn zwaarlijvig lichaam voor den vlammenden haard plaatste, de armen uitrekte en ze dan weder, met kracht en innige wellust, op zijne borst te zamen bracht, als scheen hij met geweld de opstijgende warmte in zijne maag te willen dringen. - Burgemeester Goris, sprak de veldwachter en sloeg eerbiedig de hand aan de geelgerande klak, zou het geen tijd zijn de wapens vaardig te maken? - Ja, Jan, sprak de burgemeester droog weg. - Sa, jongens, op; - de wapens ter hand! riep in krijgskundige houding en met bevelende stemme veldwachter Jan, die in
[pagina 6]
hoedanigheid van oudgediende van Napoleon, het bevel over de burgerwacht voerde, onder het hooger beleid wel te verstaan des burgemeesters. Nu heerschte er eene groote verwarring, de een zocht naar zijn vork, de ander naar zijn stok, deze wierp twee, drie stoelen in zijne overhaasting overhoop en gene stak zijne piek tusschen de beenen des vloekenden veldwachters. Eindelijk werden de gelederen samengesteld en de boeren begonnen moedig hunne nachtronde. Van al de aanwezige mannen ging de koster alléén niet mede op dezen nachtelijken tocht; zoohaast de wachten zich verwijderd hadden stak hij den sleutel op de deur eener nevenwoning die onder den toren gebouwd was, en terwijl hij binnentrad zegde hij schertsend tegen zijne vrouw, welke met hem bij den veldwachter uit buurten was geweest: - Wel, Marjan, hebt ge gezien hoe bang zij waren als ik hun van spoken en dieven vertelde? - Ik was zelf bang, fluisterde de kosteres met nog bevende stem. - Wel, lieve hemel, lachte de koster, ik geloof, bij mijne ziel, dat zij niet de dieven, maar de dieven hen zullen verjagen.... - Ah! Ah! het zijn mannen!... Koster Piet maakte hier een weinig misbruik van het voorrecht dat zijne geestelijke bediening hem gaf; hij had goed met de bloôheid der boeren te spotten, daar hij van alle dienst ontslagen was. Eenige uren des nachts waren reeds verloopen en zalig sliepen de koster en de kosteres; of eerder de kosteres sliep niet goed, want zij droomde akelig en bang; zij droomde van spoken, branden, stelen, moorden... eensklaps schoot zij op uit haren eersten slaap; zij meende in de kerk een schrikkelijk gedruisch te hebben gehoord. - Piet, Piet, he, dan, hoor, daar zijn dieven in de kerk! en ruw stiet zij haren echtgenoot tegen het lijf. Doch de koster, weinig met de herinnering aan zijne eigene verdichtsels gekwollen, was niet van zin in zijn verkwikkensten slaap gestoord te worden. - Och! laat me gerust! geeuwde hij, en draaide zich om op de andere zijde. - Ach! man lief, hoe kunt ge zoo zijn, daar zijn dieven, moordenaars in de kerk. - Wat zegt ge, moordenaars in huis? en de lange magere vent wipte zich plotselings recht. - Neen, Piet, ik heb slechts gedruisch hierneven in de kerk gehoord. - Verdod! met uwe zotte inbeelding altijd! het is niets... maar een luidruchtig en onuitlegbaar gedruisch sneed den kwaadaardigen man, het woord af. - Vrouw, sprak nu de moedige koster, zonder de minste aarzeling, ik moet gaan zien, wat er gaande is; en hij sprong het bed uit. - Om Gods genade, vriend lief, wat wilt gij nu gaan aanvangen? klaagde de kosteres; blijf liever hier; zij kunnen of zullen niet in ons huis breken.... Ach, indien gij eens vermoord werdt! Doch de koster kleedde zich in allerijl en sprak met beradene stem: - Marjan, het huis Gods is aan mijne zorg toevertrouwd; ik mag of zal niet toelaten dat men er straffeloos eene heiligschendende diefte bega. - Overmoed is roekeloosheid, man, ja, ik heb het altijd gezegd, gij zult uwe stoutheid eens duur bekoopen. - Lafheid betaamt aan geenen man en aan mij minder dan aan een ander, vrouw.... Blijf rustig hier, binnen eenige oogenblikken zal ik het spel geëindigd hebben. Onder het langzaam uitspreken dezer moedige woorden nam de koster zijn vuurroer, dat tegen den wand hing, haalde bij de flauwe schemering des nachtlichts den haan over, schudde een weinig poeder in de pan, onderzocht de vuurkei, en alzoo gewapend wilde hij het vertrek uitgaan, doch Marjan snelde hem op de hielen achterna, en riep met bewegelijke stem: - Ei, lieve man, als gij het dan toch wagen wilt, het zij dan maar zoo, in Gods naam, maar in zulk een gevaar laat ik u niet alleen.... Hoe kon de koster wederstaan aan zulke verhevene zelfsopoffering van echtelijke liefde; neen, dan had hij geen hart moeten hebben, en zijn moedig gedrag toont dat hij een edel hart had: slechts de lafaard is gevoelloos. Ja, daar uit vloeit ongetwijfeld voort dat de meeste menschen meer dan zesdubbel stoutmoediger zijn getwee dan alleen. Zoo was het met Piet de koster ook, eerst was hij slechts van zin eenige opsporingen rond de kerkmuren te doen; maar nu vatte hij het stoute besluit op de dieven in de kerk zelf te gaan aanhouden. - Marjan, breng de kerksleutels mede. - Wat wilt ge nu gaan doen, vroeg de bevende vrouw, die met eenen grooten tros rammelende sleutels kwam aangeloopen; - gaat gij de stormklok luiden, en de boeren bijeen roepen?... - Maak dan zulk gerucht met die sleutels niet, vrouw; - gij zijt toch nog wel onnoozel, van niet te weten dat op het minste gerucht de dieven gaan loopen. Marjan sloot voorzichtig en stijf de sleutels tegen hare borst en durfde bijna geen adem meer halen. Voor de groote kerkdeur gekomen, bleef er een onvoorzien en moeielijk raadsel op te lossen; hoe zal de koster, terwijl hij zijn geweer met de linker hand tegen den schouder drukt, en met de rechter den overgetrokken haan vasthoudt, het slot kunnen genaken en het opendraaien. Maar ja toch, wij vergeten dat Marjan hem op de hielen volgde. - Vrouw, zegde hij met fluisterende stemme, steek den grooten sleutel in het slot, en draai stevig tweemaal rond. Eene rilling doorliep de ledematen der kosteres. - Wel, lieve man, denk eens na, indien de dieven het slot hooren afspringen, dan vluchten zij, vast en zeker, langs het valvenster nevens het groot altaar uit. De koster bepeinsde zich een oogenblik en antwoordde: - Zie, Marjan, gij kunt wel gelijk hebben; - maar wat dan gedaan? - Dat wij wacht hielden, Piet, tot dat de nachtronde terug keert, dan kunnen zij niet vluchten, en dan zijn zij zeker altemaal gevangen, dit slecht gespuis van kerkdieven.
[pagina 7]
Ondanks zijnen heldenmoed, vond de koster den raad niet slecht; hij plaatste zich achter eenen vooruitspringenden boogmuur, dit was slechts uit krijgslist; want hier was hij goed verborgen en langs twee kanten beveiligd; indien de dieven poogden langs het valvensterken uit te vluchten, kon hij hen zien en met juistheid op hen aanleggen: de ware moed veracht de voorzichtigheid niet. Het was bitter koud en scherp waaide de nijdige noorderwind onder den kerktoren. De kosteres, die achter haren man had post gevat, verborg hare handen onder den voorschoot en beefde armzaliglijk van koude; de koster, in onbeweeglijke houding, was bijna versteven, en zuchtte luidop naar de spoedige wederkomst der nachtwacht. - Maar, manlief, zegde eindelijk de kosteres, het is gekheid hier met zulk guur weder te blijven staan. - Hoe, gekheid? vroeg de dappere koster. - Wel, Piet, hernam de vrouw, maak u maar niet kwaad, ik zal het u uitleggen. Indien de booswichten uit de kerk willen vluchten, kunnen zij niet anders weg dan langs het valvensterken, al de andere uitgangen zijn op slot; nu van uit onze voorkamer zien wij recht op het valvensterken; wij kunnen daar even goed bij een warm vuur gaan zitten, dan hier te blijven staan.... Ja, wij zullen hier anders nog bevriezen. - Vrouw, ik geloof dat gij gelijk hebt, de dieven zouden misschien nog wel langs een anderen kant de kerk kunnen verlaten; maar het waarschijnlijkste is, dat zij langs hier de vlucht zullen nemen. In alle geval, mijne handen zijn zoo stijf van koude, dat ik de kracht niet zou hebben den haan mijns geweers over te halen. - Daarbij mij dunkt dat de dieven zich stil houden; ik hoor niets dan een zacht gefluister. - Ik anders ook niet, zegde de kosteres, wij moeten niet bevreesd zijn dat de dieven voor langen tijd nog vertrekken zullen; daarbij indien zij buiten geraken zonder dat wij ze aanhouden, niemand weet toch dat wij iets gehoord hebben. - Slechts het geweten, vrouw, zal ons zeggen, dat wij onze plicht gedaan hebben, sprak de koster plechtig, wijl hij zijne woning binnentrad. De kosteres ontvlamde eenig hout in de schoone kachel, die zij laatst in de stad gekocht had, en terwijl zij stilzwijgend hare verstevene ledematen warmde, legde Piet zijn geweer op den vensterreigel, en richtte den mond des vuurroers door eene spleet van het half geopende vensterraam recht naar de plaats, waar hij elk oogenblik verwachtte de dieven te zien verschijnen. Een gansch uur verbeidden de twee moedige echtelingen in dezen gevaarlijken toestand, doch voorzeker met minder ongeduld dan onder den blauwen kouden hemel. - Hoor ik niets?.. morde eindelijk Marjan, legde den vinger op den mond en neigde aandachtig het hoofd naar het vensterraam. De koster luisterde ook. - Groote God, riep hij juichend, daar zijn ze dan eindelijk, en met vlugge snelheid sprong hij langs het venster uit, om met het geweer op den schouder, in de krijgszuchtigste houding voor de kerk op en neêr te wandelen. Zoo haast de burgerwacht op een tiental stappen afstands genaderd was liep de koster er naar toe, en verhaalde aan den verschrikten burgemeester Goris, hoe er dieven in de kerk gedrongen waren, hoe hij ze gehoord had, en hoe hij eindelijk gansch den nacht door, ze gevangen had gehouden; vermits hij het middel niet had kunnen vinden, zoovele mannen als er wel in de kerk zijn moesten, gebonden naar de gevangenis te voeren. - Hum, hum, zegde Goris en sloeg onwillekeurig met den index zijner rechter hand in de linker eene militaire marsch.... goede raad is hier duur, koster.... dieven, nachtdieven, kerkdieven, dieven van het ergste slach.... - Dat onze mannen, onderbrak de krijgskundige veldwachter, de kerk omcingelen opdat, bij den duivel, noch man, noch muis er uit vluchte; dan zullen de burgemeester, de koster en ik op onderzoeking langs de groote kerkdeur binnen gaan; drie der moedigste mannen vormen onze achterhoede, en, alzoo hebben wij de booswichten zeker in het net. Marjan kwam op dit oogenblik met de kerksleutels aangeloopen, en daar het plan allen beviel stak men den sleutel in het oude slot, en de burgemeester met kracht op de poort duwende, draaide eene halve deur krijschend op hare hengsels open. Nu drong het bange oog door de duisternisse heen onder de uitgestrekte kerkgewelven, slechts met het schemerachtig en spookachtig lichtje, dat voor het hooge altaar brandde, onregelmatig opgehelderd. Die stille halve duisternis, waarin zich heiligschendende booswichten verscholen hielden, was bekwaam den moedigsten het bloed naar het hart te jagen. Onze drie mannen bleven ook een oogenblik aarzelend staan; doch slechts één oogenblik, want welhaast zegde de burgemeester op den beleefdsten toon: - Treed binnen, veldwachter, en hij week eene schrede achteruit, om den veldwachter doortocht te verleenen. - Ik denk, antwoordde de veldwachter, dat het geraadzamer is den koster te laten voorgaan, mits hij beter met den weg bekend is... - Wel, wel, onderbrak haastig de koster, denkt gij dat ik zoo onbeschoft zou wezen; neen, neen, de eer is aan u, burgemeester, en wat gij ook zeggen moget ik zal niet onbeleefd genoeg zijn om voor u binnen te treden. Dit zeggende, schoof Piet de koster zich een weinig ter zijde, liet zijn geweer met den loop omlaag in de eene hand zakken en wees met de andere, zeer diep buigende naar de halfopenstaande kerkpoort, in de houding van iemand, die beleefdheidshalve den ingang zijner woning aanbiedt. Dit was een moeielijke stond voor den heer burgemeester, en in zijne besluiteloosheid, begon hij al zoekend in zijne zakken rond te tasten. - Veldwachter, fluisterde hij eindelijk, ik heb mijnen driekleurigen sjerp vergeten. - Waar toe goed, heer Goris, in dit oogenblik? - Waarom, waarom, de booswichten zouden mijne hoedanigheid niet willen erkennen. - Kerkdieven laten zich weinig door eenen sjerp afschrikken, helaas! zuchtte de koster. - Ja, maar, het staat in de wet - en zie... - Kom aan, onderbrak de veldwachter op den bevelenden toon, welken hij zich in gevaarlijke omstandigheden zelfs met zijne
[pagina 8]
hoogeren veroorloofde, laat ons alle drie op eene linie binnen stappen en aldus de vijanden het front aanbieden. - Koster, duw de andere halve deur open. Dit geschiedde, en het moedige drietal trad op front binnen; de burgemeester, in het midden, hield stijf, zijne gevelde piek tegen de heup, de koster dekte den rechter vleugel met zijn geladen geweer, en de veldwachter den linker met den blanken sabel in de vuist. Aan de middendeur van het portaal, hield de burgemeester eensklaps halt en deed de aanmerking dat de booswichten misschien van vuurwapens voorzien waren. - Wij hebben er ook, morde de koster. - Gij - ja, maar wij niet! Indien zij ons onvoorhoeds eenen kogel door de borst joegen. - Och, God! zuchtte de koster; maar wij hebben al gezien dat 's mans geest vindingrijk was, ook draalde hij niet lang; maar eene der kleine zijdeurkens van het binnenportaal uit de hengsels lichtende, gebood hij aan twee moedige mannen, die de achterwacht hielden, deze beweegbare barrikade op hare lengte, ter hoogte der borst, voor het onverschrokken drietal te dragen. Zij traden binnen, voorzichtig, voet voor voet. Alles bleef bleef stil, doodstil, slechts hunne voetstappen wedergalmden dof en hol onder de sombere gewelven. De beelden die het hooge koor versierden kropen in lange en spook vormige schaduwen over den grond, of tegen de hooge pilaren op. O, hoe groot moest de moed onzer helden niet wezen, om niet van afschrik terug te deinzen! Neen, want, zoo als het mannen betaamt, bemeesterden zij hunne inbeelding, en stout gingen zij door de middenbeuk tot voor het hooge altaar. Men ontdekte echter niets; maar daar, in een van deze duistere hoeken, bezijden het altaar, hielden zich de dieven misschien verborgen. Dit was ook het gedacht van allen, want voorzichtig draaide men dwars met den rug naar den muur en de barrikade voor de borsten - dan, stiet de burgemeester zijne lange piek in den linker hoek en peilde al zijne verborgenheden; doch zijn wapen bonsde met kracht terug op den harden muur. - Met dezelfde voorzorg naderde men den rechter hoek, doch daar men nu niets van den achterkant te vreezen had, peilde men hem rond in alle richtingen. Reeds had burgemeester Goris, vier- of vijfmaal vruchteloos in het diepste des hoeks gesteken; als het hem eensklaps scheen, alsof zijne piek minder wederstand vond en dieper doordrong; koortsachtig trok hij zijn wapen een weinig terug en gaf een ruweren stoot op de plaats, waar zijne piek dieper scheen in te dringen. - Ik voel iets!.. - sta gereed! fluisterde hij terzelvertijde links en rechts. - Hemel wat akelig gedruisch beantwoordt zijne uitroeping; God, het is het geklingel van blanke wapens!.. Op dien stond verloren de twee wachten, die de beweegbare barrikade droegen, gansch hun bewustzijn; de deur ontsnapte uit hunne handen, en viel met een helsch gedruisch op de teenen des burgemeesters. Ai, ai, ai, ai! zoo luidt een geheel vers van den griekschen tooneeldichter Sophocles; al kon Goris geen grieksch, toch herhaalde hij meer dan twintigmalen het klanknabootsende vers. - Ai... ai... hulp! moord! schreeuwde de dappere bevelhebber. De koster en de veldwachter voelden al hunnen moed in de schoenen zinken, en in plaats van den burgemeester ter hulp te komen, vloden zij de twee boeren achterna roepende uit al hunne macht: ‘Hulp! hulp!’ Op het hooren van al dit gerucht en gekerm, dachten de boeren, die buiten de wacht hielden dat men tot een treffen gekomen was. Ook op het noodgeschreeuw der vluchtenden stormden zij allen gelijk de kerk binnen. In het midden van den grooten beuk ontmoetten zij den hinkenden burgemeester. - Ah! die vermaledijde deugenieten, die verwenschte guiten! die lafaards! die... in één woord hij vloekte en tierde, en braakte eene reeks scheldwoorden uit, gelijk wel eens Don Quixotte, tegen zijnen schildknaap Sancho Panca wanneer deze het vasthouden des stijgbeugels vergat, zoo dat zijn meester eene onwillekeurige groetenis maakte met het aanschijn in het zand. - Wie, burgemeester, wie heeft u aangerand? vroegen zij. - Wie? - wie? - die schelmen, die stroopers.... ah! een mensch eene deur op zijne teenen werpen, een gewicht van meer dan honderd kilos... Ai... ai, mij!... Hoorende dat het gevaar voorbij was vermits de burgemeester zoo lang met de toegeloopene boeren redekavelde, voelden de veldwachter en de koster hunnen moed herleven. - Wel, wel burgemeester, wat heb ik verschoten; ik meende niets min of meer, of gij werdt vermoord. - Gij hadt mij, verduiveld, laten vermoorden, bloodaards dat gij zijt, sprak kwaadzinnig de burgemeester Goris. - Ik toch voorzeker niet, bij den keizer, onderbrak stout de veldwachter, ik had mijnen sabel in de hoogte gereed om te kappen; op het ooogenblik dat de deur viel, hoorde ik iemand achter mij wegloopen; een booswicht die vluchten wil, dacht ik, en snelde hem op de hielen achterna. - Het was zeker die vervloekte schelm, die de deur op mijne teenen zoo onzacht liet nederzakken, dat ik er ook wel veertien dagen lang de blauwplekken zal van dragen zegde de burgemeester. Als nu Goris lang genoeg zijne gal had uitgebraakt, werd hij nieuwsgierig te weten, waar zijne piek was ingedrongen en wat het vervaarlijk gerucht had veroorzaakt. Men stak een lantaarn aan en als de geheimzinnige hoek verlicht was, vond men - raadt wat? - de twee tinnen ampullen welke Goris uit de smalle nis had geworpen. Ik laat u denken hoe de boeren lachten bij deze zonderlinge ontdekking. Toch Goris die verstond dat dit roemruchtig wapenfeit hem nog jaren lang in al de omliggende dorpen zou doen bespotten, lachte niet; integendeel, het rood der gramschap steeg hem in het aanschijn. - Koster, riep hij met gesmoorde stem uit: ik wenschte dat gij, met uw wijf, met uwe zotte dievenhistoriën.... Wat luide zucht stijgt uit St.-Antonius kapelle op en snijdt den burgemeester het woord af; hoor, wat dof gedruisch, men zou zeggen dat een man zich zwaar op den altaartrap nedervlijdt.... - Hoort ge nu wel, zuchtte de koster, zij zijn in de St.-Antonius kapel gevlucht, de dieven, die ik maar al te wel gehoord heb, de kerkdieven!.... De veldwachter, welke inderdaad moed genoeg bezat, nam het oogenblik waar om zijne faam te herstellen, die zeer in gevaar
[pagina 9]
PRIJSKAMP VAN ROME, 1865 tafereel van m.p. vander ouderaa. zie bladz. 11.
[pagina 10]
was gebracht door zijne slecht uitgelegde vlucht. Hij vatte den lantaarn meter haast, en begaf zich stout, met opgeheven sabel in de richting waar men de booswichten dacht te hooren. Vele burgerwachten haastten zich de kerk weder te verlaten, en ze te omcingelen; de overigen verborgen zich, zoo goed zij konden, achter eenen pilaar, niet uit schrik zoo als men welligt denke - o, neen, daar toe is een burgerwacht onbekwaam, het was voorzeker om de eene of andere hinderlage aan de booswichten te spannen. Alhoewel de koster ook wel liever in hinderlage zou gelegen hebben, was hij verplicht als aide-camp nevens den burgemeester te blijven staan, die, onder het oog zijner wachten zoodanig zijnen moed voelde klimmen dat hij, in het midden van den grooten kerkbeuk, met gevelde piek, had post gevat. Terwijl de koster zijn geweer in de beste houding poogde te nemen, om het weinige poeder dat nog in de pan bleef op het laadgat te kloppen, was de veldwachter de St.-Antoniuskapel genaderd. Hij meende nu een licht gesnork te onderscheiden dat maar weinig menschelijks had, hij was slechts op vijftien voeten afstands van het altaar; om niet verrrast te worden verschuilde hij zich achter eenen pilaar en stak den lantaarn vooruit, zoo dat eenige flauwe stralen lijnrecht op de trappen des altaars vallen... Hemel, wat zag hij!... iets grijsachtig, iets vervaarlijk groot en dik licht aan den voet des altaars levenloos uitgestrekt; hij kon niet goed onderscheiden wat het toch zijn mocht;.... kom, eene heldhaftige poging gewaagd... zoo dacht de veldwachter, en wierp uit al zijne kracht zijn sabel met den punt op het slapende iets... mensch, dier of wangedrocht. Brown! Brown!... wat vreeselijk gehuil, dat is toch van geen mensch.... Welk afgrijselijk gedrocht, vliedt voorbij den veldwachter heen op de middelbeuk in. De koster ziet het en het nakend gevaar vertiendubbelt zijnen moed, hij legt aan, trekt den haan over, doch zijn geweer ketst af en het gedrocht loopt recht op hem aan; in zijne vertwijfeling, vat hij het vuurroer met de twee handen en slaat het met geweld op den aansnellenden vijand. Een akelig gegil, dat somber onder de wijde gewelven wedergalmt, beantwoordt dezen aanval, het gedrocht springt onverhoeds ter zijde en vlucht met een verbazende snelheid tusschen de beenen door van den burgemeester Goris, die den rug gekeerd had, om de kerk uit te vluchten. Door den geheimzinniger vijand van den grond opgelicht, klemt de arme man, meer dood dan levend, zich rond den nek van het viervoetig gedrocht welk met hem de groote kerkpoort uitsnelt, zonder dat een der verborgene wachten zich verroeren dorst. De koster, den burgemeester ziende wegvoeren, twijfelde nu geen oogenblik meer of het vreeselijk verschijnsel was niets anders dan de duivel in persoon. Ook luidkeels roepende: vade, Satan! vade, Satan! snelde hij den armen Goris achterna en maakte menigvuldige kruisen. Helaas! in het voorportaal vond hij den rampzaligen burgemeester levenloos uitgestrekt liggen. Op zijn hulpgeroep kwamen de veldwachter en de nog bevende burgerwachten aangeloopen. ‘Ach! zuchte de koster, de duivel heeft den burgemeester gewurgd.’ - ‘De duivel heeft hem gewurgd!’ herhaalden de aanwezigen met afgrijnzen. Vier der sterkste mannen spanden hunne krachten in en droegen het zware lichaam buiten de kerk, onder de opene lucht. Daar stonden de overige boeren bleek, bevend en gansch verslagen. Zij hadden een vervaarlijk gehuil gehoerd, en een weinig nadien een wangedrocht van een ongeloofelijke lengte en dikte de kerkpoort zien uitsnellen; het spook was in een wit baarkleed gehuld, droeg twee kleine horentjens boven zijn spitsen snuit en had een - wonderlijken dunnen staart! Een der burgerwachten, alhoewel hij slechts een halven haan aan de verroeste kling zijns vuurroers droeg, beweerde geschoten te hebben en den kogel was door het lijf des vluchtelings gegaan, zonder hem te hinderen. De duivel echter had den burgemeester Goris niet gewurgd, neen, want de scherpe lucht werkte op de verbijsterde zinnen des mans, zoo dat hij haast weder tot het bewustzijn kwam; hij was slechts bedwelmd van schrik, de arme vent. De koster beweerde echter dat zijne bezweering het leven aan den burgenmeester Goris had gered. Na het volbrengen dezer heldenfeiten trok gansch het legercorps der burgerwacht weder in de wachtzaal terug, waar men tot den aanbrekenden morgen over het voorgevallene bleef redekavelen. De koster en bijzonder de veldwachter pochten niet weinig over hunnen moed, en menig glas werd er op hunne heldhaftigheid geledigd. * * * 's Anderdaags bemerkte de kosteres Marjan, dat het groote vette verken uit het hok verdwenen was. - Piet, kermde zij, dat heeft voorzeker de duivel nu weer gedaan, ons schoon, dik verken is weg. Ach! Onze Lieve Vrouwe, sta mij bij, wij zijn geruïneerd! - Ach! daar liep geen schooner vetter verken in gansch het dorp!... Op het hooren dezer weeklachten liep de koster in eenen adem naar het hok. Inderdaad, het verken was verdwenen; doch de koster bemerkte welhaast dat de grendel van het hok afgebroken was, en alzoo het verken wel zonder de hulp des duivels er kon uitgeloopen zijn. Hij legde dit zoo aan zijne vrouw uit, en beiden begonnen in den omtrek rond te zoeken, tot dat men eindelijk het verken vond snorkend en wroetend in het gras des - kerkhofs. Bij deze onverwachte ontdekking scheen de kosteres door een zonderling gepeins getroffen, althans zij sloeg zich de hand voor het hoofd, aanschouwde eene wijl met zonderlingen ernst het wroetend verken, en borst dan in een onweerstaanbaren schaterlach los. - Ach, Piet lief, riep zij uit, als gij den Angelus 's avonds gaat kleppen, laat gij de deur achter u open staan, en.... Doch op des kosters voorhoofd glom eensklaps een hevig rood - was het van woede en toorn of was het van spijt en schaamte?... - Vrouwe, riep hij gebiedend uit, vrouwe, ik verzoek u te zwijgen - het is de duivel geweest zeg ik u en - ware het iets anders geweest, dan wil ik nog hebben dat het de duivel zij!... Velen in het dorp beweeren nog heden, dat de burgerwacht den duivel uit de kerk verjaagd heeft; alhoewel eenige kwâtongen het gerucht verspreid hebben, dat de koster alle avonden, vooraleer slapen te gaan, zich in persoon gaat verzekeren of zijn verkenshok wel goed en stevig gesloten is. X.