De Vlaamsche School. Jaargang 10

Michiel-Frans Pelckmans.

Schoon deze brave leuvenaer geen boeken heeft laten drukken, ettelyke vlaemsche geschriften, die zyne werkzame hand ons achter liet, nopen ons eventwel hem ook eenige regels toe te wyden.

Pelckmans gedoopt in St-Petruskerk, den 14 augusty 1732, had tot vader, Hendrik, van Turnhout, tot moeder Anna-Maria De Lannoye. M. Fr. Van Thienen en Catharina Istas hieven hem over de doopsvont. Na in 't H. Dryvuldigheids-kollegie zyne kleine studies geëindigd te hebben, legde hy zich op de wysbegeerte toe, doch behaelde slechts de 57^e plaets⁽¹⁾ der post lineales in 1754. De dood zyns vaders, die het Hof van Keulen hield, maekte van den jongen Pelckmans zelf een gasthofhouder. Edoch, wyl hy een groot liefhebber was der geschiedenis zyns lands en geboortegronds, zoo verliet menig weetgierig vreemdeling zynen weerd met nauwkeurige gedachten nopens Leuven en deszelfs voormaligen luister.

In 1786 betrok Pelckmans, als kruidenier, het huis genaemd de Kreft. In dit zelfde jaer werd hy schepen der stad. Deze nieuwe bediening verschafte hem de beste gelegenheid om zyn lust te voldoen naer geschiedkundige opsporingen. Het is aen Pelckmans dat wy de behoudenis te danken hebben van ettelyke stukken, voor onze geschiedenis van het hoogste belang. Zoo schreef hy af het kostelyk handschrift van Guillam Boon, in 1594 voltrokken, nopens de oudheyd der stad Loven, en voegde er aenmerkingen, vermeerderingen en verbeteringen by. Dit

(1) In 't boek ‘Promotions generales Philosophiae et Artium ab anno 1750 ad 1797, leest men Melchior in stêe van Michiel. Op kersten- noch doodsboeken onzer stad heb ik een Melchior aengetroffen.

[p. 10]

stuk berust thans op de Bourgondische boekverzameling te Brussel, alsook het volgende: ‘Beschryvinge van het inkomen in onse stad door den partisan Du Moulin, hoe hy daer uytgedreven is en hoe onse stad door keyser Karel den 6^en met eenen gouden sleutel vereert is geweest, voorders hoe dese sleutel ons door de Franschen ontnomen is. In-4^o.’

Pelckmans schreef nog af al de stukken rakende het proces van Anneessens, den vryheidslievenden en kloeken deken der Brusselsche ambachten. Edoch iets wat de lezer gewis zal aerdig vinden, is de moeite die Pelckmans in 1801, en dus reeds in eenen gevorderden ouderdom zich gaf van den gedrukten boek l'Histoire des troubles des des Pays-Bas depuis leur origine jusqu'à la paix de Westphalie 1560-1648, door Van der Vynck, 2 vol. in-4^o, uit te schryven. Meer dienst bewees hy der geschiedenis, wanneer zyne onvermoeide pen ons de stukken verzamelde nopens het beleg en de jammerlyke verwoestingen van Thienen in 1635. In dit boekdeel bevattende 9 stukken, voegde hy een 10^e de obsidione Lovaniensi in 1635. De cellebroeders van Leuven hebben een stuk in kopy van Pelckmans arbeid. Wy zyn hem ook nog verschuldigd een Verhael van den inval in Braband en van het beleg van Leuven door Merten Van Rossum in 't jaer 1542.

De boekzael onzer katholyke Hoogschool bezit nog een ‘Nauwkeurige beschryvinge van het Castrum Caesaris en van St-Jans kerke, dewelke beyde alhier op de Borgt gestaen hebben, wanneer dese gebouwt syn, door wie en in wat jaren die verkocht en gekocht syn en door wie afgebroken, In-4^o.’

Ondertusschen het byzonderste en verdienstelykst werk ons door Pelckmans achtergelaten, is zyne:

Lovensche chronyke behelsende de bysonderste gebeurtenissen, zoo binnen Loven als elders, beginnende in 't jaer 1746 en eindigende in 1808.

Dat belangryk werk, 't welk thans het eigendom is der stad Leuven, bestaet uit XV deelen in XVII banden. Zoo als de titel meldt, bevat het al wat binnen en buiten Leuven, volgens Pelckmans, meerweerdigs is voorgevallen.

De godsdienstige man schreef in October 1807 de volgende regels op het laetste deel zyner Lovensche Chronyke: ‘Het zes-en-seventigste jaer myns ouderdoms ingetreden zynde en myn groote onpasselykheid doen my met rede vreezen dat ik den vyftienden tome van myne Lovensche Chronyke niet ten eynde toe voltrekken zal... My nogtans in alles aen den goddelyken wille onderwerpende, wille ik den leser doen zien dat ik boven die dagelyksche bezigheyt van deze chronyke, welke verre boven de vyftigh jaren alreeds is loopende, dat ik naer het volbrengen van myn krank vermogen der christelyke pligten van mynen staet en het bedienen der plaetsen in de onstuymighte tyden van onze nederlandsche revolutie, en het inkomen der Franschen, den my overblyvenden tyd in geene ledigheyt overgebragt hebbe, zoo zal konnen geoordeelt worden uyt het getal der hiervolgende werken, welke ik alle eygenhandig geschreven hebbe, welkers opzoek my veel tyd en moeyte gekost hebben. Neemt dan leser, desen mynen arbeyd in danke. De eenighte rede die my daertoe aengewakkerd heeft, was dat, gelyk onse voorsaten de gebeurtenissen van hunne tyden ons nagelaten hebben, en aen Ul. ook eene kleyne schetse van onzer tegenwoordige alderongelukkigste tyden zoo voor onse Heylige Roomsche Kalholieke Religie en haer weerdige en standvastige bedienaers als voor alle welpeysende inwoonders van onze Nederlanden, Ue. hierom ootmoediglyk verzoekende, omdat ik misschien, door dezen mynen gedurigen arbeid, de christelyke pligten veronachtzaemt hebbe, den Bermhertigen God wilt bidden dat hy genadelyk myne bedrevene fouten en onachtzaemheden gelieve te vergeven.’

De deugdzame Pelckmans bedroog zich niet in het voorgevoel zyner nakende dood. Trouwens hy stierf den 12 February 1808.

L.W. Schuermans.