De Vlaamsche School. Jaargang 9

Kronyk.

ANTWERPEN. - In eene vorige aflevering hebben wy eene briefwisseling opgenomen van een onzer medewerkers; thans hebben wy een antwoord daerop ontvangen; om alle persoonlyke twisten te vermyden, zullen wy ons bepalen met aenteteekenen wat er in vervat is aengaende de kritiek op het stukje Job, uit het tweede deel van het werk op 't Exterlaer, des heeren Sleeckx. Men doet ons aenmerken dat het juist dat stuk is 't welk den schryver het meeste byval doet genieten, en dat het in het geheel niet walgelyk is, te meer dat M. Heremans, leeraer te Gent, het over zes jaer reeds in het Gentsche Leesmuseum opnam, en die heer niet gewoon is, walgelyke stukken mede te deelen; verder zegt men dat hetzelfde stuk in verschillende hollandsche tydschriften en vlaemsche bladen is overgedrukt geweest, en met den meesten lof vermeld werd.

Wy hebben ook niet goed begrepen, waerom onze medewerker eene gelykstelling wilde trekken tusschen de heeren Conscience en Sleeckx daer beider zienwyze in kunstzaken van een geheel verschillend standpunt uitgaen.

Wy blyven by onze eerste aenbeveling, 't Exsterlaer is een zeer aengenaem boek, dat in de winteravonden gretig zal gelezen worden.

- M. Hendrik Conscience heeft een nieuw werk laten verschynen: De koopman van Antwerpen. Zoo haest wy daervan een exemplaer zullen ontvangen hebben, zullen wy er een breedvoerig verslag over geven.

- M.C.J. Hansen heeft den volgenden prospectus uitgevaerdigd: ‘Dietsche Letterkunde. Over Reinaard den Vos en het nederduitsch, naar aanleiding des Reineke Voss van Karel Tannen.

Algemeen betreurt men, dat het beroemde meesterstuk der middeleeuwsche volksliteratuur, thans weder in het platduitsch heruitgegeven, bij ons te weinig gekend is, alhoewel de eer zijner schoonheden van kunst en strekking juist den Vlamingen toekomt. Niet beter kennen vele de uitgebreidheid en den rijkdom hunner moedertaal en letterkunde, welker gebied zich ook geenzins bij de Nederlanden beperkt.

Daarom, en ten einde in beiden gevallen te voorzien, wordt hier den talrijken vrienden der nationale geestontwikkeling eene veelzijdige studie over deze onderwerpen aangeboden, met het vaste betrouwen dat zij gaarne elke ernstig gemeende streving ondersteunen willen.

Het bedoelde werkjen zal een boekdeel vormen in-8^o van ongeveer 150 bldz. druks, op velijn papier, en den inteekenaren afgeleverd worden ten prijze van één frank en half.’

Men kan inschryven by M. Hansen, Hoveniersstraat, 48, te Antwerpen, alsook by de boekhandelaren.

- M.L. Vleeschouwer kondigt eene tweede uitgaef aen van Faust, een tragedie van Goethe. Het werk zal een prachtig boekdeel groot 8^o van 250 à 300 bladzyden uitmaken. De inteekenprys is slechts frs. 1,50.

- Den zoo gunstig gekende schilderyenhersteller M. Maillard, heeft de laetste hand gelegd aen twee voortreffelyke tafereelen. Het eene is een fraei landschap, meesterachtig gestoffeerd door den befaemden Ommeganck; het andere is eene samenstelling van den beroemden Gonzales Coques.

Dit laetste verbeeldt, op den voorgrond, Jan-Baptist van Parys, heer van Merxem en Dambrugge, en zyne gemalin Clara-Joanna Rubens, dochter van den grooten schilder, hunne oudste kinderen, enz. Omtrent deze groep, het kasteel van Merxem en Dambrugge; in 't verschiet, aen de eene zyde, de toren van Merxem; aen de andere, de stad Antwerpen.

De figuertjes dezer, voor Coques, buitengewoon groote schildery, zyn den meester weerdig, welke men niet zonder reden den kleinen Van Dyck noemt. Dit kunststuk werd, over eenige maenden, te koop geveild in het sterfhuis van jonkvrouw Eug. della Faille. Jammer, dat het niet voor het Museum der stad aengekocht werd. Het is door een lid der familie van de overledene aengekocht, en blyft gevolgentlyk toch in Antwerpen.

- M. Buurmans zal kortelings een nieuw werk uitgeven: De kopergieter Meester Lamp, en zyne dochter, van Klaes Groth, uit het platduitsch overgedicht door M.J.C. Hansen. Men kan by bovengemelden uitgever, Essestraet, n^o 4, inschryven.

- M. Huysmans heeft eene schildering voltooid, bestemd voor een vaendel voor de kerk der gemeente Hemixem; dit laetste is in Oosterschen styl. Het werk des heeren Huysmans stelt het H. Graf voor, beschreven in zyne reisbrieven. Er zal eene lichtteekening (photographie) van verschynen met uitleg, by M. Van Sulper aen de Groenplaets; wy komen er later breedvoerig op terug.

- M.G. Kremer werkt aen twee tafereelen, beide aen de geschiedenis ontleend.

- M. Stobbaerts schildert thans een tafereel de Stadsarchieven voorstellende.

- M. Jos. Ducaju heeft een gedeelte der basrelieven voltooid naer de teekeningen van M.F. Durlet, bestemd voor de gestoeltens der hoofdkerk van Luik.

- M. Bellemans voltooit zyne kartons voor de kapel der Augustynenkerk; dit belangryk werk zal in den aenstaenden zomer voortgezet worden.

[p. 212]

- De volgende omzendbrief is ons uit de gemeente Borgerhout toegekomen: ‘Maatschappij de Taalvrienden, gevestigd in de Kattenbergstraat, 44.

Mijnheer, wij hebben de eer UEd. te berigten dat onder den bovenstaanden titel, in onze Gemeente, eene Maatschappij is ingerigt ten doel hebbende, door het daarstellen eener volksbibliotheek, de leeslust onder onze medeburgers aan te wakkeren en tevens de bevordering der moedertaal te bewerken.

Ons voorstellende in de toekomst door eene inschrijving op alle vlaamsche werken het onze bij te dragen ter huldiging der vlaamsche letterkunde, doch gezien de onmogelykheid om in eens al onze schrijvers te vertegenwoordigen in eene pasgeboren Boekerij, zijn wij zoo vrij eenen oproep te doen aan UEd. welwillendheid, opdat UEd. zou gelieven onze pooging met een of meer uwer letterkundige gewrochten te ondersteunen.

Met de hoop dit verzoek van uwentwege ingewilligd te zien, verzoeken wij UEd. niet na te laten ons het prospectus uwer toekomende uitgaven af te sturen, en bieden UEd. de uitdrukking onzer bijzondere hoogachting aan.’

(Volgen de handteekens.)

BERGEN. - In 1864 zal aldaer eene tentoonstelling van Schoone Kunsten plaets hebben voor werken van levende kunstenaren van België en uit den vreemde.

BRUSSEL. - Het prachtig tafereel Dalila van den beroemden Gallait is aengekocht door M. Gambard van Londen.

CRAYBEKE. - Den 16 dezer is in deze gemeente eene belangryke oudheidskundige ontdekking gedaen. Een werkman, die een stuk grond van M. Stassaert omdelfde, stootte met de spade tegen een hard voorwerp, dat eenen metaelklank gaf. De man graefde dieper, en vond, tot zyne groote verwondering, eenen helm, eene borstkuras, een degen en andere overblyfsels van wapens, vermengd met eenige beenderen, die schynen tot een menschelyk geraemte te behooren. Op de kuras bemerkt men een wapen, dat bestaet uit eenen leeuw en eene zwaen, die eenen beukelaer ondersteunen. By gebrek aen voldoende kennis, heeft men nog niet kunnen bestatigen tot welke eeuw deze voorwerpen behooren.

DUFFEL. - Zoo als wy reeds aengekondigd hebben, heeft op 25 october, aldaer de inhuldiging plaets gehad van het borstbeeld van Cornelius Kilianus, die van Duffel geboortig was; het is in de zittingzael des gemeenteraeds geplaetst en het werk van den heer Jacobs.

Ter dezer gelegenheid denken wy het niet ongeschikt eenige woorden over dezen vermaerden philoloog te reppen.

Cornelius Abts, alias Van Kiel of Kilianus, werd te Duffel geboren vóór het midden der XVI^e eeuw. Hy legde zich met ongemeenen iever toe op de letterkunde en byzonderlyk op de welsprekendheid en de dichtkunke. Zyne moedertael vooral bekleedde eene plaets in zyne studiën.

Omstreeks 1557, vestigde C. Kilianus zich te Antwerpen en werd aldaer door Ch. Plantyn belast met de proefverbeteringen dezes drukkery. In deze betrekking, die hy bleef vervullen tot zyne dood, in 1607, heeft Kilianus menigen dienst aen de letteren bewezen en het is aen hem dat men de verbeteringen te danken heeft van een groot getal werken die by Plantyn en later by zynen opvolger Moretus gedrukt werden.

Het groote werk van Kilianus, dat welk zynen naem onsterfelyk maekt, is zyn: Etymologicum teutonicae linguae, of vlaemsch etymologisch woordenboek. De geleerde Justus Lipsius heeft met grooten lof van dit werk gewag gemaekt, en thans nog wordt hetzelve dagelyks door de geleerden met veel vrucht geraedpleegd.

GENT. - M. Ecrevisse is thans bezig met de laetste hand te leggen aen een nieuw werk, dat voor titel zal dragen: de Boerennicht. Het zal eerstdaegs ter pers gelegd worden en by inschryving verkrygbaer zyn.

- Om eerstdaegs te verschynen: Tweede uitgaef van Sinte Greef of de Graef van half vasten, blyspel met zang in één bedryf, door J. Ducaju.

KORTRYK. - Men leest in de Vrye Burger: Daegs na hare vertooning, hier ter stede, heeft de maetschappy van Blankenberghe een bezoek afgelegd by onzen vermaerden romanschryver, M.H. Conscience. M. Segaert, een der byzonderste leden, heeft hem gezegd dat er in het kleine stadje Blankenbergh eene volksbibliotheek bestond, en dat de mannen die er aen het hoofd van waren, hoopten op de ondersteuning van Vlaenderens beroemden schryver te mogen rekenen. M. Conscience heeft de aenwezigen over hunne oplettendheid bedankt, en hun de volledige uitgave van zyne werken, die tot 76 deelen beloopen, voor hunne volksbibliotheek geschonken. - Deze daed zegt meer dan alle redeneringen, en bewyst eens te meer dat de liefde voor de verlichting des volks, de gehechtheid aen het welzyn van het vlaemsche, in niets in het hert van onzen geliefden volksschryver verkoeld is.

MEENEN. - De maetschappy Kunstbare Minnebroeders, rigt aldaer een buitengewoonen kampstryd in voor drama's en bijspelen, waerop al de tooneelmaetschappyen van België, Holland en Fransch-Vlaenderen worden uitgenoodigd.

Elke prys zal bestaen uit een verguld eermetael en eene somme van 500, 300, 200 en 100 fr. voor den eersten, tweeden, derden en vierden prys.

De kampstryd zal den 14 beginnen en den zondag 20 december daerna gesloten worden. Elke maetschappy moet een drama en een of twee blyspelen, ten haren keuze opvoeren, samengesteld uit dry bedryven en ten minste vyf persoonaedjens tellende, de vrouwenrollen inbegrepen, die door vrouwen moeten vervuld worden.

VEURNE. - Op 29 november heeft aldaer op de groote zael van het stadhuis de prysuitdeeling der Akademie plaets gehad. Het kollegie van burgemeester en schepenen, leden van het gemeentebestuer en een talryk publiek woonden de plechtigheid by.

De burgemeester, voorzittter van het bestuer, opende de zitting en verleende het woord aen den heer Van Damme Bernier, die sedert jaren het zich eene plicht maekt deze belangryke instelling aen te moedigen en er, om zoo te zeggen, zyne gedurige zorgen aen schenkt. Hy deed, in eene oprechte en welgemeende rede, al het belang daervan uitschynen voor den werkman, en wakkerde hem aen zich ernstig op de teekenkunde toeteleggen en de lessen met vlyt te volgen. Moge hy aenhoord en zyn goede raed gevolgd worden! Sedert 1847, toen de Akademie tot stand kwam, is M. Van Damme Bernier de moedige en vlytige voorstaender van deze instelling.