De Vlaamsche School. Jaargang 9

Kronyk.

ANTWERPEN. - M. Victor Lagye heeft te Londen een tafereel ten toon gesteld, waervan de dagbladen en tydschriften, onder andere de Times en het Atheneum, met veel lof spreken. De schildery verbeeldt een Speeldingwinkel in de XIV^e eeuw. Het schynt dat verscheidene engelsche familiën bestellingen aen M. Lagye hebben gedaen.

- De heeren bouwmeesters of kunstoefenaren kunnen by M.D. Van Spilbeeck afdrukken bekomen, van het programma des pryskamps ter stichting van het Museum Koning Willem de Eerste te Amsterdam, zie bladz. 68.

- In de kapel der St-Lucas-Gilde in de hoofdkerk is men voornemens gedenksteenen te plaetsen met de namen der voornaemste overledene kunstoefenaren.

- Wy zyn voornemens al de portretten in ons blad medetedeelen, doch wachtte op eene ondersteuning van het stadsbestuer om dit ontwerp met meer spoed te kunnen uitvoeren.

- Er is een nieuw dagblad verschenen, l'Escaut. Het blad heeft voor hoofdopsteller M. Eug. Gressin-Dumoulin.

- M. Florus, heeft op 30 meert ll. in de Société dramatique et lyrique eene konferencie gegeven over het belang der vlaemsche tael.

- M. Devriendt, heeft twee beelden voltooid, bestemd tot versiering van het balkon van 't stadhuis te Lier: het eene stelt de Rechtveerdigheid voor, het andere de Voorzichtigheid.

- M. Jan Vanden Dries, heeft een nieuw muziekstuk uitgegeven, hetwelk eene schoone plaets naest zyne vroegere samenstellingen zal innemen. Dit stuk is eene rêverie, getiteld: Je devrais la fuir, woorden van M.G. Demarteau; het is aen ridder Leo de Burbure opgedragen Men kan hetzelve bekomen by M. Rummel, muziekhandelaer, Torfbrug, en by den komponist, Roodestraet, n^o 5.

- M. De Wandre, geneesheer heeft een boekdeeltje uitgegeven: La Chirurgie au milieu du 19^e siècle. Ziehier hoe de Union Médicale, een blad dat te Parys wordt uitgegeven, spreekt ‘het is de volledige en juiste aenwyzing van al den vooruitgang, welke de geneeskunst sedert Bihat gedaen heeft. Na aen de groote meesters, die er de opkomst van hebben voorbereid, eene eerbiedige hulde bewezen te hebben, ontleedt de schryver achtereenvolgens deze gelukkige ontdekkingen en ingevoerde

[p. 90]

nieuwigheden, welke hy dikwyls met een enkel waer en welsprekend woord kenschetst. Alzoo zegt hy, sprekende over de bedwelming door aether: “De kunst heeft den dood gegeven, maer slechts den dood van een oogenblik, en die dood brengt het leven voort.” Een in denzelfden aert over de steenverbryzeling, de luchtpypsnede, de uitsnyding van den eijerstok, de spierdoorsnyding, de elektriseering, de lynvormige verplettering, de oogonderzoeking, onderzoek van het strothoofd en zoovele andere methoden en instrumenten, welke deze eeuw voor immer zullen onderscheiden, zonder te rekenen op hetgeen zy nog kan verwezenlyken.’

M^r De Wandre die nog maer weinige jaren in Antwerpen gevestigd is, heeft meermalen bewyzen van talent aen den dag gelegd, en wordt algemeen geacht door zyne collegas en medeburgers.

- Door koninklyk besluit van 15 juny is M. Bellemans, gemeenteraedsheer, tot lid van den bestuerraed der Akademie van Schoone Kunsten benoemd, in vervanging van M. Delvaux, die zyn ontslag heeft gegeven.

- M. Gomm. Ryssens heeft eene nieuwe romance uitgegeven, getiteld: 't Vergeet my niet en waervan de woorden door M. Machielsen zyn geleverd.

- Verschenen en by de voornaemste boekhandelaren te koop gesteld: Pleidooi tegen de doodstraf, door Harry Peters.

- Onder de verschillige gemeentens der provincie Antwerpen is er meer dan eene, welke eene historische beschryving zou verdienen, en te vergeefs op eenen historischryver wacht. Wel is waer de taek is zoo gemakkelyk niet, als zy toeschynt. Onder de vereischte voor het schryven eener plaetselyke geschiedenis behoort, naer ons inzien, zoo niet dat de schryver in die plaets geboren of er van kindsbeen opgevoed zy, ten minste dat hy er een zooveeljarig verblyf hebbe gehouden, dat hy kan zeggen al de hoeken en plekken van het dorp, zoo goed als zynen zak te kennen. Hy moet tevens ingewyd zyn met al de plaetselyke gebruiken, gewoonte en overleveringen. Hy moet bovendien niet alleen begaeft zyn met een taei geduld, maer ook kunnen beschikken over eenige ledige uren, om de oude gemeente en kerkarchieven - als hy het geluk heeft tot dezelve toegang te krygen - te doorsnuffelen, uit te pluizen, te ontleden en af te schryven. Dit is nog niet alles: hy moet ook een min of meer belezen man en zyne moedertael magtig wezen, om zich behoorlyk te kunnen uit drukken. Wy bekennen het, zulke mannen zyn zeldzaem, maer toch zyn er, en de gemeente Gheel mag zich beroemen er een te hebben aengetroffen, in de wel eerw. heer P.D. Kuyl, onderpastor van O.-L.-Vrouwe kerk te Antwerpen. Met het grootste genoegen laten wy het boek, met hetwelk deze jonge priester met dit zyn eerste werk plaets heeft genomen onder de geleerdste en zuiverste nederduitsche schryvers. Onder den titel van Gheel vermaerd door den eerdienst der Heilige Dimphna, geschied- en oudheidkundige beschryving der kerken, gestichten en kapellen dier gemeente (een boekdeel in groot 8^o van ongeveer 550 bladz. met platen) komt M. Kuyl de historische wetenschap met eene allezins merkwaerdige bydrage te verryken.... Wy hebben dit werk met de grootste belangstelling doorlezen en zyn voor onze moeite niet onbeloond gebleven; immers het bevat veel meer dan de titel opgeeft, en er is veel uit te leeren zelfs voor diegenen welke niet van Gheel zyn. Het is een schat van wetenswaerdige zaken, eene vrucht van veeljarige studie en van langdurige opzoekingen, in een woord een gewetensvolle arbeid, welken wy de vrienden der nationale geschiedenis gerust mogen aenbevelen.

C.L.S.

BRUSSEL. - De koninklyke akademie van België heeft den vyfjaerlykschen prys van fransche dichtkunst (5000 francs), toegewezen aen M. Adolf Mathieu.

- Het Staetsblad heeft gemeldt dat de kartons der muerschilderingen der afgebrande Beurs van Antwerpen, van MM. Guffens en Swerts, welke nu te Londen in de Architectural Association ten toon gesteld zyn, door het publiek veel bezocht en geroemd worden.

- M. Picquet, gehecht aen de bibliotheek, heeft in de koninklyke Akademie van België den prys behaeld voor de fransche proza, over Philip de Comines. Er waren zes verhandelingen ingezonden over dit onderwerp. Eene eervolle melding is nog aen een der mededingende stukken toegekend, minder om den styl dan om deszelfs belangrykheid onder het geschiedkundig oogpunt.

- Door koninklyk besluit van 20 mei wordt er eene som van 300 fr., ten titel van aenmoediging aen de Nyverheidsschool van Antwerpen verleend, om haer te helpen in het inrigten van openbare en kostelooze leergangen, ten voordeele der werklieden.

- De leden van den jury voor den grooten muzikalen pryskamp, ingesteld door het staetsbestuer, zyn byeengekomen, om den uitslag van den voorloopigen pryskamp te onderzoeken. De vyf toegelatene mededingers zyn MM. Van Hoey, van Mechelen; Van Gheluwe, van Gent; Huberti en Chivry, van Brussel, en Dupont van Ansival. Volgens het reglement, moeten de mededingers vyf-en-twintig dagen in logie blyven. Het onderwerp voor den pryskamp is getiteld: Paul en Virginie.

- Op 15 juny heeft in de Akademiezael van de universiteit de vergadering plaets gehad der kunstoefenaren van Brussel, welke byeen geroepen waren, ten einde over te gaen tot de keus der artisten, die zullen deel maken van den jury, voor de plaetsing der tafereelen en het toekennen der belooningen in de aenstaende tentoonstelling van Schoone Kunsten. Het initiatief van die byeenroeping, was door de besturende kommissie van de maetschappy der belgische artisten genomen. M. de voorzitter heeft doen kennen dat deze kommissie, in het algemeen belang der exposerende artisten, eenen brief aen den minister van binnenlandsche zaken had geschreven, om hem te vragen: 1^o dat de leuning 20 centimeters lager gemaekt worde, zoo dat ze slechts nog 50 in plaets van 70 centimeters hoog zal zyn. 2^o dat de plaetsing der schilderyen volgens alfabetische orde plaets hebbe.

Een lid der vergadering M. Starck, stelde voor dat al de beslissingen, door den jury der belooningen te nemen, zouden publiek gemaekt worden, dit voorstel werd aengenomen en zal aen M. den minister van binnenlandsche voorgelegd worden. Daerna zegde M. de voorzitter dat de kommissie zich verstaen had met het Kunstverbond van Antwerpen, en dat op de negen artisten, te benoemen tot jury, er dry door Antwerpen zullen gekozen worden, twee schilders en een beeldhouwer.

- De koninklyke maetschappy Linneus, zal tydens de septemberfeesten, eene buitengewoone tentoonstelling van landbouwvoortbrengselen houden. Een groot getal gouden, vergulde en zilveren eermetalen zullen uitgeloofd worden.

GENT. - M.E. de Borchgrave, doctor in de regten, heeft in de Koninklyke Akademie van België eene eervolle melding bekomen, voor een werk over: l'Organisation des colonies belges qui au XII^e et XIII^e siècle se sont établies en Allemagne et dans les pays limitrophes.

Wy komen later op het werk van M. de Borchgrave terug, na dat wy de levensschets van den vader dezes schryvers zullen medegedeeld hebben.

[p. 91]

- De Koninklyke maetschappy van Schoone Kunsten, heeft in zitting van 11 dezer den jury benoemd, ter beoordeeling van den pryskamp van muziekale samenstelling voor 1863: Cantate met groot orchest, op het bekroond vlaemsch gedicht van M. Fr. De Potter, Jacob Van Artevelde.

Elf partitiën zyn aen den sekretaris der maetschappy vóor 1 juny 1863 ingezonden.

Zie hier de kenspreuken:

n^o 1.	Kenspreuk:	Zang en kunsttoon,
		Ruwaert, held van Artevelde,
		Die 's lands vyand nedervelde!
		Eeuwige eere zy zyn loon!
n^o 2.	Kenspreuk:	De vrye Landaerd.
n^o 3.	Kenspreuk:	Ik wil met myn lier myn vaderland bezingen.
n^o 4.	Kenspreuk:	Gent en Artevelde.
n^o 5.	Kenspreuk:	Courage et persévérance.
n^o 6.	Kenspreuk:	Geen Franschman zag ons beven.
n^o 7.	Kenspreuk:	Fais ce que dois, advienne que pourra.
n^o 8.	Kenspreuk:	Voor God, kunst en vaderland.
n^o 9.	Kenspreuk:

Ontwaek, myn luit voor de eer van 't oude Gent,

De eer, van den grond, waerop ik ben geboren,
Wat reiner zucht kan u tot zingen sporen?

Den held, te lang vergeten of miskend.

Wien België wêer de zoenlamp doet omgloren,

Verdient een lied....

P. Van Duyse. - Jacob van Artevelde.

n^o 10.	Kenspreuk:	C'est la divine harmonie.
		Qui descend des cieux.
n^o 11.	Kenspreuk:	Eere, glorie en vaderland.

OOSTVLAENDEREN. - De provincie Oostvlaenderen heeft eenen wedstryd geopend, voor het opstellen van een aenvankelyk boek over gezondheidsleer of kleine handleiding van gezondheid, voor de lagere en middelbare scholen bestemd.

Het werk zal, onder eenen aenlokkelyken vorm (vertellingjes, anekdoten, praktische en gemeenzame onderrigtingen), handelen:

1^o Over de belangrykste voorschriften der zoo openbare als byzondere gezondheidsleer;

2^o Over de oorzaken van ongezondheid van eenige der in beide Vlaenderen beoefende nyverheidstakken, en de middelen om daerin te voorzien.

Het zal daerenboven de vermelding inhouden van de eerste zorgen, in zekere onheilsgevallen te geven, als verstikking by verworging, verdrinking, inademing van bedorvene lucht; in de gevallen van toevallige vergiftigingen door zekere gebruikelyke zelfstandigheden, als paddestoel, dollekervel, doornappel, zouten van koper of lood; in de gevallen van verbranding, zware verwonding of breuk; in alle gevallen, eindelyk, waerin spoedige hulp, van gemakkelyke toepassing kan worden in gebruik gesteld, in afwachting der komst van eenen man der kunst.

De schryver zal zich bevlytigen om de volksvooroordeelen te bestryden, die het noodlottigst zyn voor de gezondheid der werklieden, als, by voorbeeld: het nut der sterke dranken om de krachten te herstellen, alsmede de verpligting aenduiden om het lyk van eenen drenkeling of een gehangene aen te raken, vóor de aenkomst der policie.

Het werk, in het fransch of in het nederduitsch geschreven, zal, vóor den 15 april 1864, aen M. den gouverneur der provincie moeten worden gezonden, en vergezeld zyn van een gesloten briefje, den naem des schryvers inhoudende, en langs buiten, een opschrift dragende, ten hoofde van het handschrift herhaeld.

De schryvers welke zich, op eenige hoegenaemde wyze, hebben doen kennen, vóor de beoordeeling van den jury, met het onderzoek der verhandelingen belast, zullen uit den wetstryd gesloten worden.

De schryver der bekroonde verhandeling zal een prys van duizend francs en vyftig exemplaren van zyn werk ontvangen.

Het bekroonde werk zal de eigendom der provincie blyven, die het, ten haren koste, zal doen vertalen en in de twee talen uitgeven.

De overige ten wedstryde ingezondene werken, zullen, na de beoordeeling van den jury, kunnen worden ingetrokken, hetzy door de schryvers zelven, hetzy door derde persoonen, die zich, op het oogenblik der overlegging van de verhandelingen, zouden hebben doen kennen.

Het werk, door de zorg der bestendige deputatie uitgegeven, zal ten hoofde van elk kapittel kunnen worden opgeluisterd met vignetten of gravuren, geschikt om den geest des lezers te treffen, en waervan de schryver zelf het onderwerp en de samenstelling zal aenduiden.

Buitenland.

BEYRUTH. - Télémaque, het beroemde werk van Fénélon, is in het arabisch vertaeld geworden; het wordt door het weekblad Hadikasel-Akhbar, dat aldaer verschynt, als mengelwerk mêegedeeld.

- Te Regensburg is eene vertaling verschenen van het werk: De Meesterknecht van M. Renier Snieders van Turnhout. Der Groszknecht, maekt een sierlyk boekdeel uit en is verrykt met vier staelgravuren.

- In de keizerlyke drukkery te Parys is het Leven van Julius Caesar, door Napoleon III, ter perse gelegd. Deel I en II zullen te gelyk het licht zien; het III^e deel verschynt later.

- Men meldt uit Flavigny aen de Union Bourguignonne:

In de opzoekingen die men op het grondgebied van Crésigny doet, heeft men verschillige oude voorwerpen van zekere weerde gevonden. Vooreerst een romeinsche degen, 88 centimeters lang en 8 breed, het gevest er by begrepen. Dit wapen, het best bewaerd van al de tot hiertoe gevondene, is waerlyk een merkweerdig stuk; daerby heeft men gevonden twintig stukken romeinsche en gallische munt, en twee yzeren lansen van 40 centimeters lang, en waeraen nog ongeveer 4 centimeters hout is. Al die voorwerpen zyn aen den keizer gezonden.

- Dezer dagen had in den hof der Horticultural Society, in Zuid-Kensington, in tegenwoordigheid van eene menigte van 12 a 14,000 persoonen en van de prinses van Wallis, door den prins van Wallis de onthulling plaets van een gedenkteeken dat zoowel ter herinnering der eerste wereldtentoonstelling dient, als aen prins Albert. Op een tempelvormig voetstuk, aen welks voet vier figuren, de vier hemelstreken voorstellende, zitten, verheft zich een 10 voet hoog standbeeld van prins Albert in brons.

Volgens het plan zou in dien hof ook een standbeeld der koningin worden opgerigt, doch op uitdrukkelyken wensch van H.M. is dat plan opgegeven. De fries des tempels bevat in gouden letteren twee opschriften. Het eene is aen propheet Jesaja ontleend en luidt: ‘Mogen alle natiën zich te samen scharen en alle volkeren zich vereenigen!’ Het andere is een vers van een psalm: ‘Ik zal de werken des Heeren gedenken;

[p. 92]

waerlyk, ik zal my uwer werken herinneren, die gy voor eeuwen hebt gemaekt.’

Aen de noordzyde staet het volgende: ‘Opgerigt door openbare inschryvingen, oorspronkelyk slechts met het doel van eene herinnering aen de wereld tentoonstelling van 1851, thans ook tot aendenken gewyd aen den grooten oprigter van die onderneming, den goeden prins, wiens verziende en veelomvattende menschenliefde het eerste denkbeeld daertoe deed ontvlammen en aen wiens helder oordeel en onvermoeide krachtinspanningen, by de leiding van de uitvoering der onderneming, de wereld de voorbeeldelooze uitslag daervan te danken heeft, van den prins-gemael Albert Frans August Karel Emmanuël, geboren 26 aug. 1819, overleden 14 dec. 1861. Hy was een man; neemt alles slechts in alles; wy zullen nimmer zyns gelyken zien!’

Het bezoek dat de koningin aen het gedenkteeken bragt, heeft een zeer goeden indruk gemaekt omdat men daerin toch eenigermate wil zien, dat de koningin weder in de wereld zal treden en de strenge afscheiding, die zy sedert den dood van haren gemael heeft volgehouden, zal laten varen.

De Times merkt daeromtrent op: ‘Het karakter en het leven der koningin spiegelen zich getrouw in dien begrypenden geest in Engeland af en vertoonen ons overal het beeld van eene strenge pligtsvervulling, eene schoone huiselykheid en een gezond menschelyk verstand. 't Is de oude herinnering en die getuigenis onzer vrywillig betoonde liefde, welke bewerken, dat ieder inwooner van Londen zich verheugt te vernemen dat koningin Victoria zich weder in onze straten, tuinen en paleizen vertoont. Zy allen schynen te gevoelen, dat de koningin van eene lange smartvolle reis teruggekeerd en na lange afwezigheid weder onder ons gekomen is. Zy is met smart vermist en zal met vreugde verwelkomd worden.