De Vlaamsche School. Jaargang 9
(1863)– [tijdschrift] Vlaamsche School, De–
AuteursrechtvrijMaetschappy van Schoone Kunsten en Letterkunde, te Gent.De koninklyke maetschappy van Schoone Kunsten en Letterkunde, heeft de volgende vlaemsche kantaten voor de inhuldiging van het standbeeld van Jacob Van Artevelde ontvangen: 1. Een bewys van hulde aen Jacob Van Artevelde: kenspreuk:.... 2. Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Et mon vers, bien ou mal, dit toujours quelque chose (Boileau). 3. Zangstuk. Kenspreuk: Aen u myn hert, myn pen, myn hand, o lieve Vaderland! 4. Kantate: Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Voor eenen vlaemschen held eene vlaemsche kantate. 5. Jubelzang, enz. Kenspreuk: Ille regit dictis animos (Virgilius). 6. ...... Kenspreuk: Artevelde is uit het graf verrezen (Prudens Van Duyse). 7. Kantate, enz. Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Gent. 8. De Vlamingen onder Van Artevelde. Kenspreuk: En avant. 9. Kantate. Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Hy leefde en leed voor 't Vaderland, enz. 10. Jacob Van Artevelde op de Vrydagmarkt. 1341. Kenspreuk: Nood heel het land ter feest opdat het u bewonder
In 't overschot van uwen glans.
(Ledeganck.)
11. Kantate, enz. Kenspreuk: De vlaemsche held eischt vlaemsche zangen. 12. Artevelde. Kenspreuk: De burgerkroon
Is 't schoonste loon.
13. Kantate, enz. Kenspreuk: Wy zullen het ten muer verstrekken
En de aerde zou ons lyken dekken
Eer 't iemand vallen deed!
14. Kantate, enz. Kenspreuk: Daegt op, snel aen, gewenschte stonden!
Rolt Vlaendrens luister heerlyk bloot.
(Tollens.)
15. Het standbeeld van Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Wie kent de stad waer alles nog
Van Vlaendren's grootheid spreekt?
(K.L. Ledeganck. Gent.)
16. Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Huld is hy waerd, d'opregte Belg,
Die nimmer bukt voor vreemden telg!
17. Jacob Van Artevelde. - Eerezang. - Kenspreuk: ...... et dulcis moriens reminiscitur Argos (Virgilius). 18. Jacob Van Artevelde. - Kantate. - Kenspreuk: Voor Vaderland en Moedertaal. 19. Kantate ter eere van den grootsten der vlaemsche mannen. Kenspreuk: ‘..... De wonderbare levensloop des Gentschen burgers, had eenen diepen indruk op ons gemoed gelaten.’ (H. Conscience.) 20. Jacob Van Artevelde. Kenspreuk: Fortuna vitria est, tum cum splendet, frangitur. 21. Artevelde. - Kantate - Kensprenk: Vox populi, vox Dei. Kenspreuk: Möchte er doch wohl besser sein. 22. Jacob Van Artevelde. - Kantate. - Kenspreuk: In Vlaandren Vlaamsch!! 23. Lofdicht op Jacob Van Artevelde, enz. Kenspreuk: Het verleden niet weten, zyn vaderland geen roem byzetten, is een dier gelyk zyn. De beoordeelings-jury der vlaemsche stukken heeft eenpariglyk den prys toegekend aen het dichtstuk no 10: Jacob Van Artevelde op de Vrydagmarkt, 1341, met kenspreuk: ‘Nood heel het land ter feest, opdat het u bewonder
In 't overschot van uwen glans!’
Op voorstel van den jury, is eene eervolle melding toegewezen aen de dichtstukken: no 11, Kantate toegewyd aen de nagedachtenis van Jacob Van Artevelde, met kenspreuk: ‘De vlaemsche held eischt vlaemsche zangen,’ en aen no 15: Het standbeeld van Artevelde, met kenspreuk: ‘Wie kent de stad waer alles nog van vlaemsche grootheid spreekt.’ Het briefken no 10 geopend zynde, is den naem van M. Frans De Potter van Gent, uitgeroepen. Wy deelen hieronder deze cantate mede. De briefkens der nos 11 en 15 niet geopend zynde, zoo worden de schryvers verzocht zich te laten kennen aen den geheimschryver der maetschappy, indien zy de eervolle melding aenveerden. | |
Jacob van Artevelde op de vrijdagmarkt, 1341Ga naar voetnoot(1).
| |
[pagina 50]
| |
Waartoe reeds Roelands feestgebrom
Bij 't klaren van het nachtlijk duister?
Rei van Vrouwen en Ouderlingen.
Verheugt u, o Kindren! en viert met ons meê
Het feest van de Vrijheid, het feest van de Vreê.
De held, die het land van zijn val heeft gered,
Keert weder, na onrecht en dwang zijn verplet!
Samen.
Hoe kloppen onz' boezems hem tegen!
Hij keert onze rampen tot zegen.
Optocht der neeringen (terugkomst van den strijd.)
(Krijgsmuziek.)
De Leeuw van Gent, met roem beladen,
Keert ongeschonden uit den slag:
De vijand, die hem dorst versmaden,
Stortte onder onzen ‘goeden dag!
Wij, neeringen en gilden,
Wij wonnen wat wij wilden,
Als 't volk van vroeger eeuw!
Geen Franschman zag ons beven,
Maar, 't hoofd fier opgeheven,
Klonk nog, van wie zoû sneven,
't Oud: Vlaanderen den Leeuw!
Allen.
Vlaanderen den Leeuw! Vlaanderen den Leeuw!
Een Ouderling.
Verhalen wij aen 't jong geslacht
Wie 't zinkend Vaderland redde uit des dwinglands macht.
Recitatif.
Jan van SteenbekeGa naar voetnoot(1).
De zoete hoop verdween; de heilzon was aen 't zinken,
De macht des volks te niet, verdwenen alle moed;
Hier, waar van eeuw tot eeuw mocht een triomflied klinken,
Verrees een lijkzang uit der gilden sombren stoet;
Hier, waar de noeste vlijt en handel, rijkdom baarde,
Zwierf bange ellende in 't rond, met bleek en droef gelaat;
En Gent, zoo lang benijd door elk gewest der aarde,
Zonk dra den afgrond in, bedekt met schande en smaad.
Aria.
Willem Yoens.
Er leefde een Man ter goede stede,
Rijk aan genie, van inborst groot;
Een vijand van onrechtigheden,
En 't land beminnend tot den dood.
Hij droeg geen lans of gouden sporen,
Maar d'adel van het vrij gemoed,
En 't volk viel hem, als uitverkoren
Der Godheid, smeekende te voet.
Zijn stem ging op, - en als de stralen
Der middagzon, vol heerlykheid,
Zag plots het volk de hoop weêr dalen
En 't heillicht rond zich uitgespreid!
Gent, wien de dood scheen toegezworen
Rees, als de Feniks uit zijn asch,
En deed de vranke stem weêr hooren
Die past aan 't vrome heldenras.
Duo.
Jan van Steenbeke en Jan Selle
Nu brak door de duistere wolken
De zonne van voorspoed en macht,
En Vlaandren, geducht als het placht,
Stond weêr aan de spitse der volken!
Allen.
Eedle roembezorger,
Ridderlijke borger
Zonder vrees of blaam;
Beuklaar van den lande,
Dat ge uw hert verpandde:
Eeuwig leve uw naam!
Aria.
Jacob van Artevelde.
Aan mij geen dank, geen lof, geen eere!
Want, heeft mijn woord u weêr bezield -
Vast steunde ik op den Opperheere
Die door uw' arm den dwang vernielt.
'k Volbracht mijn plicht; wilt mij vergeten,
o Broeders! 'k wensch geen eergewin,
En dreigt u ooit nog slaafsche keten,
Vergeet niet, dat ik u bemin!
Quatuor.
Jan van Steenbeke.
Wat edel woord ruischt ons nog tegen!
Willem Yoens.
Vol teêr gevoel en majesteit.
Jan Selle.
Wat spelt 't ons ongemeten zegen,
Een Ouderling.
En geesels voor de onrechtigheid!
(Herhaling samen).
Trio.
Jan van Steenbeke.
Solon in den raad -
Willem Yoens.
Tweede Cincinnaet -
Jan Selle.
Ja, uw lofzang klinkt
Van de dietsche tongen, tot de wereld zinkt!
Allen.
Klaroenen, schalt! Bannieren, buigt!
Gij neeringen en gilden, juicht!
En wie van Vlaandrens roem nog tuigt,
Noem' Artevelde!
Gent voer den eernaem in zijn schild,
En, moet de lans voor recht en vrijheid nog gedrild,
Hij schalle als 't machtig sein dat onzen roem voorspelde,
Leve Artevelde!
| |
Fransche kantaten.1. Hommage à la ville de Gand. Epigraphe:........ 2. Choeur. Epigraphe: Hou ende trou. | |
[pagina 51]
| |
3. Cantate. etc. Epigraphe: Regnum non est propter regem, sed rex propter regnum. 4. d'Artevelde. Epigraphe:.......... 5. Sur l'érection de la statue de Jacques Van Artevelde. Epigraphe: E libertate progressus nascitur. 6. Jacques Van Artevelde. - Cantate. Epigraphe: L'héroïsme doit naître alors que vient la mort. (Chateaubriand.) 7. .... Epigraphe: Ce sont les grandes révolutions des états qui font naître les héros. 8. Jacques Van Artevelde. Cantate. Epigraphe: Plutôt mourir que de son pays perdre la liberté. 9. Cantate: Inauguration de la statue de J. Van Artevelde. Epigraphe: Dieu, liberté, patrie. 10. La mort de Jacques d'Artevelde, une révolte des Gantois en 1345. - Grande cantate pour choeur et orchestre. Epigraphe: Zyn roem zal eeuwig leven. 11. Cantate: Inauguration de la statue de J. Van Artevelde. Epigraphe: Vox populi, vox Dei. 12. Cantate: Inauguration, etc. Epigraphe: A ton réveil, nation libre.
Rends à ce héros sa splendeur,
Retrempe sa vaillante fibre,
Aux purs creusets de sa grandeur!
Ch. Potvin.
13. Jacques d'Artevelde. Cantate. Epigraphe; Au milieu de ces scènes populaires, nous apparaît, forte de génie et d'audace, la figure de Jacques d'Artevelde, Ruwaert de Flandre. (De Stassart.) 14. .......... Epigraphe: Et si la Bohême finit par succomber, ce fut avec autant de gloire que ces vaillants gens de Gand, dont l'histoire est quasi contemporaine. (George Sand. - Jean Zyska.) 15. Jacques Van Artevelde. Cantate. Epigraphe: ...... et dulcis moriens reminiscitur argos. (Virgile.) 16. Cantate. Inauguration, etc. Epigraphe: Pour nous il symbolise,
Cette noble devise:
Patrie et Liberté.
17. Hommage à la mémoire de J. Van Artevelde. Epigraphe: A coeurs vaillans rien d'impossible!... 18. Cantate en l'honneur de J. Van Artevelde. Epigraphe; Il est réconcilié avec la postérité, le patriotisme et l'honneur. (N. Cornelissen.) 19. Jacques d'Artevelde. Epigraphe:.......... Haec sum Pictora semper.... vestris exercitu rebus. (Ovide.) Métamorphoses. 20. Le rêve d'une nuit d'hiver, ou la mort de J. Van Artevelde. Epigraphe: Travaillez pour la gloire et qu'un sordide gain
Ne soit jamais l'objet d'un illustre écrivain.
21. Jacques Van Artevelde. Epigraphe: Triomphe! citoyens. 22. Jacques Van Artevelde. Cantate. Epigraphe: Heureux tout citoyen qui de la tyrannie.
Dans un transport divin sauvera sa patrie.
23. Cantate: Jacques Van Artevelde. Epigraphe: Ficta voluptatis causâ sini proxima veris. (Horace. - Ars poetica.) De beoordeelings-jury der fransche dichtstukken heeft verklaerd, dat er geene reden bestond om den prys toe te kennen aen een der dichtstukken. Na de lezing van het verslag der dry commissarissen gehoord te hebben, stemt de maetschappy in hunne beslissing toe. De vlaemsche jury was samengesteld uit de MM. Frans Rens, Nolet de Brauwere van Steeland en Philips Blommaert. De fransche jury uit MM. Baron Julius de St-Genois, Ad. Mathieu en Ad. Siret. |
|