De Vlaamsche School. Jaargang 8

Kunst- en letternieuws.

ANTWERPEN. - MM. De Bock en Van Wint hebben twee statiën in franschen steen voltooid; zy zyn onder alle betrekkingen pryzenswaerdig; wy aerzelen zelfs niet te zeggen, dat zy onder de beste tellen die wy in beeldhouwery gezien hebben. De eerste stelt voor: Christus die ter dood wordt veroordeeld; de samenstelling, de houding en de kleeding van den Zaligmaker zyn meesterlyk behandeld. Dat is wel de God-mensch die met de oogen te neêr geslagen, zyn lot aenveerdt tot redding van het menschdom. Pilatus maekt daerover een treffend kontrast; het is het oogenblik dat hy aen de omstaenders zegt: ‘Wel kruist hem dan!’ Zyne uitdrukking doet klaer zien dat hy niet overtuigd is van de schuldigheid van Hem die aen het kruis moest gaen sterven, en ofschoon hy de handen niet wascht, zoo als men hem in dit oogenblik gewoonlyk voorstelt, ziet men duidelyk en klaer dat hy er de verantwoordelykheid van laet aen de omstaenders, de Schribten en Phariseën. De gelaetstrekken dier mannen zyn juist als type, alle gevoel van medelyden schynt dood; zy jubelen, als het ware, by het hooren der veroordeeling. De samenstelling en het geheel vormt eene bladzyde die menig godsdienstig gevoel zal doen ontstaen.

De tweede statie stelt voor Christus die zyn kruis aenveerdt; hier ziet men in het midden eenen werkman met het kruis dat hy waerschynlyk zelf heeft helpen maken; hy is omringd door Schribten en Phariseën wier gelaet eigenwaen en verachting te kennen geeft. Doch de Zaligmaker aenveerdt met liefde het kruis; de uitdrukking is zoo juist en zoo goed geschikt dat het ieder treffen moet. Wat ons in beide werken byzonder genoegen deed, is de algemeene schikking der figuren; buiten de juistheid der gelaetstrekken en de kleedy der verschillende figuren bevallen ons nog de grootte en de vorm, de langvormige paneelen, die toelaten eenen kruisweg om zoo te zeggen achtereenvolgend te maken en klaer en duidelyk voor de aenschouwers te zyn.

Beide werken zyn geplaetst in de O.L. Vrouwe kerk over de Dyl te Mechelen; wy kunnen niet nalaten den zeer Eerw. heer pastoor Baeten geluk te wenschen over deze stukken; het zyn kunstwerken die niet alleen met eer in zyne kerk zullen pryken, maer tevens menigen aenschouwer doen overwegen watof de Redder van allen voor het menschdom heeft geleden. Het ware te wenschen dat de volgende statiën, door dezelfde kunstenaren uitgevoerd werden, opdat men eenheid in het werk hebben moge; er zyn reeds te veel staelboeken in de kerken.

- M.C. Broeckx, onze geleerde medewerker, heeft het volgende werkje, ter drukkery van J.E. Buschmann laten verschynen: Hommage rendu à la mémoire de Pierre-Albert Lodewyckx.

- M.N. de Keyser heeft het portret voltoeid van ridder L. de Burbure, en arbeidt thans aen dat der echtgenoote dezes laetsten.

- De Gouverneur der Provincie, voorzitter van den Bestuerraed der Koninklyke Akademie van Beeldende Kunsten maekt den belanghebbenden kenbaer, dat de plaets van leeraer van graveerkunde, door het overlyden van M. Corr open staende, de gadinghebbende verzocht worden, hunne vraeg vóor 1 november aenstaende, ten bureele der Akademie in te dienen.

Wy hebben vernomen dat M. Michiels, de bekwame plaetsnyder, die in de laetste tyden eene prachtige plaet voltooide, naer eene van Dyckmans' werken, de Blinde, en thans arbeidt aen de teekening van de prachtige schildery Berthal de Haze, waermede M.H. Leys in de wereldtentoonstelling te Parys in 1855, het gouden eermetael ontving, voorloopig de plaets vervult.

- De schilderachtige voorstellingen van prof. Enslen hebben eene verandering ondergaen; een aental nieuwe gezichten zyn ten toon gesteld: vooreerst, de Kluis op den Vesuvius, gezicht van daer op Napels; verder: de Etna op Sicilië; St-Marcusplaets, te Venetië; de Lagunen van Venetië; Munchen; een stadsgezicht van Kopenhagen; de Sund (Elseneur); Carlsbad (Bohemen); een karton van Baden-Baden, en een karton, dat de schilder, te Antwerpen van de Groote-Markt heeft gemaekt. Het gezicht is genomen van den hoek der Braderystraet. Deze reeks schilderingen zullen slechts korten tyd tentoongesteld zyn. De zalen, Venusstraet, 9, zyn open van 10 ure tot 6 ure des avonds.

- Het nieuwe werk van onzen geleerden medewerker, M.L. Torfs, de Geschiedenis van Antwerpen, is by J.-E. Buschmann verschenen. Het werk zal twee boekdeelen uitmaken, van 500 bladzyden ieder; het wordt aen de inschryvers afgeleverd tegen 6 fr., en aen de niet-inschryvers tegen 7 fr. per deel; later komen wy er breedvoerig op terug.

- De 5^e aflevering van het geschiedkundig Album van M.J. Linnig is verschenen, en bevat vyf schoone platen, gezichten en gebouwen uit de stad in vroeger dagen. Alle deze belangryke werken zyn met de noodige uitleggingen vergezeld, geschreven door M. Mertens, stadsbibliothekaris.

[p. 202]

SCHILDERY VAN A. BROUWER.
steensnede van jos. nauwens.

- By M. Van der Wielen en Comp., is verschenen en byna uitverkocht: Grafloover, gedichten door J. Staes. Dit werkje gansch aen de nagedachtenis van 'schryvers moeder toegewyd, is in eene gevoelvolle en dichterlyke tael geschreven. Behalven de toewyding en het voorbericht bevat het de volgende dichtstukken: By het sterfbed; By het graf; Hare bloemen; Storm; Bedevaert; Eene stem uit het graf en Wederzien!

- De vermaerde fransche schilder Flandrin, heeft kortelings een bezoek by M.G. Guffens afgelegd.

- Op het banket 't welk op 1 meert 1862 den nederlandschen kunstenaren werd aengeboden, riep onze hoofdopsteller, M.P. Génard, de aendacht in, op een dubbel eeuwfeest, dat toekomend jaer zou moeten gevierd worden: in 1863 bestaet de koninklyke akademie van beeldende kunsten, 200 jaren. (Zie de Vlaemsche School, bl. 48-49 dezes jaergangs). Dit bestaen, zoo glansryk voor Antwerpen en heel het land, kan niet anders dan plechtig gevierd worden. Spreker doelde op het oprichten van een standbeeld aen David Teniers, den jongere, die in 1663 van koning Philip IV van Spanje, de oprichting der akademie vroeg en ook verkreeg. Het is te hopen dat Antwerpen dien verjaerdag, tydens de gemeente-feesten, plechtig herdenken zal; ook hebben MM. de Keyser en Génard in de laetste zitting van het akademisch korps op nieuw de aendacht op dit eeuwfeest ingeroepen.

[p. 203]

- Dank aen M.J. De Craen, gemeentesecretaris, is wederom dit jaer, het Verslag over het bestuer en den zaken-toestand der stad in het vlaemsch gelyktydig met den franschen tekst verschenen. De vertaling is door M. Simillion, een onzer verdienstelyke letterkundigen, gedaen.

- In het Verbond van Kunsten, Letteren en Wetenschappen was er op 7 september l.l. eene schildery van M. Van Kuyck tentoongesteld, voorstellende de toebereidsels tot het vertrek; den 20ⁿ derzelfde maend zag men er eene schoone schildery van M. Huysmans en een krachtig geschilderd tafereel van M. Wittkamp, en den 28ⁿ dry schilderyen van MM. David, Col en van Neuhuyt. De laetste is een jong schilder, die veel voor de toekomst belooft; zyn kinderportret was zeer lief, vooral het hoofdje was met bevalligheid behandeld. Susanna van Oostdyk naer Tollens' dichtstuk, bezat veel gevoel en was keurig van teekening en kleur. De groep was gelukkig van beweging en het oogenblik met waerheid weêrgegeven; vooral het vrouwenfiguer was schoon. M. Neuhuys heeft de aendacht op zich getrokken; wy wachten hem met een nieuw werk. M. David Col is een reeds lang en een allergunstigst gekend schilder. Slecht van pas is een geestig stukje: er is maar schelvisch voor dry - en daer komt een vierde binnen stormen, en die is gon wel een uitgehongerde jager! De oude schoenmaker is niet op zyn gemak, het oud wyfken wordt er door gestoord in het gebed, de kat sist kwaedaerdig tegen den hongerigen hond, die komt om met haer den afval de deelen; - alleen het dochterken, een lief meisken, lacht den flinken jager toe: haer alleen is hy welkom. M. Col heeft eer van zyn werk. Van dezen laetsten is het eerste tafereel, dat in de tentoonstelling van M. Boon aen de standplaets van den yzerenweg aengekocht is, welke aenkoop gedaen is door M. De Beys.

- M. Brouwer, een Nederlander in deze stad verblyvende, heeft een tafereel voltooid dat zeer goede hoedanigheden bevat. Het stelt voor: Rebecca en Eleiazaer en is bestemd voor een liefhebber te Parys woonachtig.

- M.P. Kremer voltooit, op dit oogenblik, een tafereel, dat eene wildmarkt voorstelt; het is allerliefst gestoffeerd en een der schoonste wildmerkten die wy van hem zagen. Deze schildery is bestemd voor een liefhebber te Londen. Dezelfde kunstenaer arbeidt aen twee tafereelen doode natuer voorstellende.

- M. Harry Peters heeft het volgende werkje laten verschynen by M. Jorssen: De dochter van den hofnar, tweespraek, voor de eerste mael opgevoerd, te Poperinghe, den 14 july 1862.

- Op 21 september j.l. deed M. Michiel Vander Voort, ten lokale der maetschappy de Vlaemsche Vrienden, eene verhandeling over de plichten der vlaemsche vrouwen by de opvoeding harer kinderen; spreker heeft vele der tegenwoordigzynden diep ontroerd. De muziekstukken en kooren by deze gelegenheid uitgevoerd, lieten niets te wenschen.

- Het Museum voor oudheden in het Steen, is reeds begiftigd geworden met verscheidene voorwerpen, onder anderen door M. Gife, met eene doopvont der XIV^e eeuw; door den eerw. heer Kuyl, met eenen middeleeuwschen miskelk; door M. Dero, met de blazoenen der oude Schuttersgilde; door MM. Gife en Verbraecken, bureeloverste op het stadhuis, met romeinsche munten; door M.V. Meert, met eenen penning die in 1582 werd geslagen, ter gelegenheid der moordpooging op den prins van Oranje; door M. Hemeleer, met eenen ABC in hout der XVII^e eeuw; door M. Ant. Van Bellingen, met twee penningen voorstellende het vonnis van Salomon en Mucius Scevola's heldaftigheid (XVII^e eeuw); door M. Gife, met twee geëmailleerde steenen der XIII^e eeuw en romeinsche tichels, door M. Denis Watlé, met een aenwezigheidspenning der XVI^e eeuw en een borstkruis der XVII^e eeuw; door MM. Van Genechten en D. Van Spilbeeck, met antwerpsche bedelplaten der XVII^e en XVIII^e eeuwen; door de heeren gebroeders Spinnael, met twee toortsen, voortskomende van de oude Antwerpsche kuipersgilde. Deze voor de Gildenkamer zoo belangryke sieraden, zyn in gebeeldhouwd en verguld hout. Op het middenstuk prykt het figuer van den H. Matheus, patroon der kuipers. Voorts heeft de besturende kommissie nog ontvangen: van M.H. Carpentero, een stempel in glas en brons van de XVI^e eeuw en verscheidene oude muntstukken; van mevr. de weduwe Naegels-Jamar, vier prachtige aloude porceleinen tellooren; van M. Dircx-Verhulst, van Borgerhout, een zeldzaem werk, getiteld: Preufstuk van Archimedes, door Joannes van Stockum, in 1670 uitgegeven by den drukker Mesens, en bestemd voor de verzameling van Antwerpsche drukwerken; van M. Delderenne-Bonne, haerdsteenen van de XVII^e eeuw.

Het Oudheidskundig Museum van Antwerpen belooft waerlyk eene der belangrykste kunstverzamelingen te worden. In de laetste zitting van de besturende kommissie zyn eenige beslissingen genomen, welke het gewicht der instellingen merkelyk zullen verhoogen. Met algemeene stemmen is namelyk besloten, dat buiten de reeds bestaende vyf afdeelingen, er eene soort van Gemeente- en Gildenkamer zal toegevoegd worden, in welke zael de voorwerpen, die aen onze oude instellingen hebben behoord, plaets zullen vinden.

Verders besliste men dat eene verzameling van gravuren zou worden tot stand gebracht. Aen eene verzameling van dezen aerd bestaet waerlyk behoefte. Antwerpen welke zoovele groote plaetsnyders het daglicht schonk, bezit geene enkele kollektie van hunne werken, en zeker zal het moeijelyk wezen er thans nog eene tamelyk volledige tot stand te brengen. Wy vleijen ons echter met de hoop, die de bestuerlyke kommissie des Museum's zeker ook wel zal bezielen, dat de kunstenaren van groote dienst zullen zyn in 't byeenbrengen der platen van onze oude meesters. De stad van Rubens bezit een Museum, waerin de rykdommen der vlaemsche schilderschool pryken en - zy kent nauwelyks de namen der verdienstelyke mannen, die haren roem door het graveerschrift hebben verhoogd.

De kommissie heeft in hare laeste zitting nog den grond gelegd voor eene kollektie welker belang door ieder gewaerdeerd zal worden. Men wil namelyk in 't Museum eene bibliotheek stichten van de merkweerdigste boeken die te Antwerpen zyn van de pers gekomen, sedert de uitvinding der drukkunst tot den huidigen dage.

Eindelyk gaet men eene byzondere verzameling vormen van te Antwerpen geslagene munten. Wy wenschen de kommissie geluk over hare onvermoeide poogingen. Wy hebben de overtuiging dat ieder burger zich zal beieveren zyn huis eens af te zien, om na te gaen of hy ook niet ergens een of ander voorwerp aentreft, waermede het bestuer des Museum's nut zou kunnen doen. Alle giften, hoe gering dan ook, zyn welkom en kunnen afgegeven worden ten bureele van ons tydschrift of by een der bestuerleden.

De laetste zitting werd voorgezeten door den heer Gouverneur, Voorzitter. M. de Burgemeester, Ondervoorzitter, woonde de zitting by; de heer Génard werd tot Secretaris-Bewaerder en de eerw. heer Kuyl tot penningmeester benoemd.

- In den loop der maend september hebben de klerken en beambten van het huis Michiels-Loos, aen den heer M..... een feestmael gegeven, ter gelegenheid der XXV^e verjaring zyner intrede, in bovenge-

[p. 204]

meld huis. Er waren toasten en heilwenschen in overvloed; de dichter Frans De Cort, die vroeger in hetzelfde huis werkzaem was, zong het volgende lied:

Het deed mij goed, o waarde trouwe vrienden,
Die mij altijd zult lief en duurbaar zijn,
U nog eenmaal te samen weêr te vinden,
Gezeten aan een koninklijk festijn;
Mij smaakten zeer de fijne, lekkere spijzen,
De wijn was puik, die in de roomers blonk;
Maar wat ik bij het feest vooral mocht prijzen,
De vriendschap is 't: haar wijd ik dezen dronk!

De Vlaming heeft een aartjen naar zijn vaêrtjen,
Een oud gebruik is hem eene ijzren wet -
De kermis mocht niet blijven zonder staartjen,
Een kleine disch volgt op het groot banket.
Op uwe beurt wilt gij den makker toonen,
Dien 's meesters lof zoo zoet in de ooren klonk,
Dat gij zijn werk, zijn streven weet te kroonen....
O dankbaarheid, u wijd ik dezen dronk!

't Is schoon en braaf, zoo vijf-en-twintig jaren
Getrouw en vroom te dienen éénen heer:
Voor hem een schat, voor die zich rond u scharen
Een goede vriend; voor elk een man van eer!
Nog menig jaar moge u 't genot verheugen
Des loons, dat u uw regte wandel schonk;
Drink aan den kelk des heils met volle teugen,
Dat wensch ik, Jan, en wijd u dezen dronk!

En laat mij nu den braven meester zingen,
Den edlen man, den wakkren handelaar,
Den heldren geest, geschat in alle kringen,
Den vriend der kunst, den schrandren redenaar!
Hij moge lang zijns arbeids vruchten smaken,
En blijv' zijn huis Antwerpens roem en pronk,
Door zoons gesteund, die vaders eer bewaken!
Vivat Michiels! Hem wijd ik dezen dronk!

- Op het einde der maand september zyn de heeren Van Mierlo en Leys, primussen in de kampstryden van het Gouvernement, in hunne gebuerte plegtig onthaeld. De Everdy- en Statiestraten waren met smaek versierd, vooral de eerste, waer verschillende opschriften en een aental jaerschriften prykten, waervan wy er hier eenige laten volgen, door M. Hoeijen verveerdigd:

Laetste LUIsterLYke prYskaMp Der HoogesChoLen In beLgIe.
Lof Den aChtbaren CaroLUs Joannes Van MIerLo!
AntWerpens aLLertrefLYkste bUrgersJongen zIet 't DagLICht
XIII noVeMber.
DIe WeLeer Was YVerVoLLe LeerLIng Van 't konInkLYk
athenaeUM Van antWerpen. aLLerUItstekenDste stUDent In De gentsChe hoogesChooL.
hY Is pLegtIgLYk DIt Jaer aLs LaUreaet In De WIs- en
natUerkUnDIge WetensChappen UItgeroepen geWeest.
WIen 't beLgsChe staetsblstUer 't sChoon goUDen eerMetaeL
toeWees XXIIII VII^r.

Duizende menschen waren te been. In de buert van M. Leys was er geen enkel opschrift, doch de dichter Jan Van Ryswyck schreef er eenige in de Grondwet⁽¹⁾ neêr.

- Men weet dat de hollandsche kunstenaers aen onzen achtbaren burgemeester eenen prachtigen album hebben ten geschenke gegeven, als teeken van erkentenis voor het deftig onthael welk zy in Antwerpen genoten hebben, tydens de kunstfeesten van verleden jaer. Wy vernemen dat de engelsche, fransche en duitsche kunstenaren het voonemen gevormd hebben insgelyks zulk een album aen den heer Loos te schenken.

M. Rigelé is gelast er een van de belgische kunstenaers te vormen.

BRUSSEL. - M.L. Jehotte is gelast met de uitvoering in brons van het ruiterstandbeeld van Karel den Groote, bestemd om op de St-Lambertus plein te Luik geplaetst te worden.

- M. Jacquet arbeidt aen een standbeeld den Zegenprael voorstellende, om in yzer te worden gegoten, bestemd voor het nyverheids-paleis te Amsterdam; hetzelve is ongevêer 5 meters hoog.

- MM. Suys en Jacquet hebben een ontwerp van fontein gemaekt om opgericht te worden aen de nagedachtenis van M. de Brouckere, en geschat op 350,000 franken; zy is omringd van 24 beelden van vier meters hoogte.

MM. Van Horet en Beyaert hebben insgelyks een ontwerp ingediend; dit laetste wordt geschat op 250,000 franken en zou geplaetst worden, waer vroeger de Naemschepoort was.

- M. Wiertz heeft in zyn museum dry pleisteren groepen ten toon gesteld; dezelve zullen op eene grootere schael in marmer uitgevoerd worden. Ziedaer, Wiertz beeldhouwer! wy kenden dezen kunstenaer reeds als schilder, dichter en toonkundige, het laetste vak is eene nieuwigheid voor dezen meester. De dry groepen die door andere opgevolgd zullen worden, stellen voor: De geboorte der driften, de Worstelingen, het Licht.

- De nieuwe in uitvoeringzynde kerk der H. Catharina toegewyd, wordt volgens de plannen van den bouwmeester Poelaert onder de leiding van M. Beyaert spoedig vooruitgezet; men heeft hoop dit jaer nog aen de gewelven te beginnen.

- Men werkt met veel spoed aen het gebouw bestemd voor de Bank, hetgeen ontworpen is, en uitgevoerd wordt onder de leiding van M.H. Beyaert.

- De nieuwe Kaserne voor de pompiers welke men op de plaets van het ballenspel opricht, is ontworpen en wordt uitgevoerd, onder de leiding van M. Poelaert aen wien het staetsbestuer de daerstelling van een nieuw Gerechtshof heeft toevertrouwd.

- De voorgevel van de kerk van het klooster der eerw. paters Capucienen is byna voltooid, en levert een grootsch gezicht op; zy versiert de plaets even als de nieuwe kerk der Carmelieten gelegen aen de Lei van het Gulden Vlies, in de nabyheid van de Lei naer Terkameren waer men talryke nieuwe gebouwen opricht.

- Men is begonnen met de delvingen van de nieuwe Zuiderstatie en de verbreeding en verlenging der rue du Midi; deze straet geeft een grootsch

(1) Dagblad in Antwerpen verschynende.

[p. 205]

aenzien aen de stad, en levert onneindige verbeteringen op voor de vreemdelingen die zich van de noorder- naer de zuiderstandplaets der spoortreinen begeven moeten.

- Er zyn verschillende plannen eener Beurs ingediend, doch tot heden heeft de Gemeenteraed er niet een aengenomen.

- M. de Minister van binnenlandsche zaken meent te moeten herinneren dat er, by koninglyk besluit van 1860, een pryskamp is uitgeschreven voor eene geschiedenis der oude nationale vergaderingen in België, sedert de regering van Philips de Goede.

Het werk mag in het vlaemsch of in het fransch geschreven worden en zal een boekdeel moeten uitmaken in-8^o van ten minste 500 bladzyden. Het moet vóór 1 january 1864, by het Departement van binnenlandsche zaken worden ingezonden. De prys voor het beste opstel bestaet in eene somme van 5000 fr.

- By koninkl. besluit van 18 september, wordt er een prys van 1500 fr. uitgeloofd voor het beste werk over het grondbeginsels der teekenkunde. Het boek moet aen de behoeften van het akademisch onderwys en der andere teekenscholen beantwoorden; het moet terzelfder tyd dienen tot inleiding voor de studie der akademische bouwkundige teekening, alsook der nyverheidsteekening. De opstellen, gedrukt of in handschrift, moeten vóór 31 december 1864 aen M. den Minister van binnenlandsche zaken worden gezonden.

- Men kondigt de verschyning aen van een boekdeel van M. Orts, volksvertegenwoordiger, getiteld: la Guerre des Paysans, en hetwelk, naer men zegt, onuitgegevene handvesten zal bevatten over dit tydperk onzer geschiedenis, welk reeds met zooveel byval door M. Hendrik Conscience, in zynen Boerenkryg, is behandeld.

- Het komiteit, dat door de belgische tentoonstelling te Londen, benoemd is voor het inrichten eener inschryving, bestemd om M. Fortamps een bewys van erkentenis aen te bieden, is op het stadhuis byeen gekomen, waer bestatigd is geworden, dat er meer dan 200 tentoonstellers voor ruim 8000 fr. hebben ingeteekend. Het geschenk dat men wil geven, bestaet in een zilveren kunststuk, om het midden eener tafel te versieren, of in een salon voor eenen spiegel geplaetst te worden.

- De Sancho had het initiatief genomen om voor de schyfschieting, die op de septemberdagen plaets gehad heeft, een prachtig album te vergaderen, dat als eereprys gegeven werd.

Het ryk gebonden album bestond uit 45 teekeningen en akwarellen van de volgende artisten: MM. H. Dillens. H.J. Duwée, J. Van Imschoot, Ch. Wauters, Mev. Emma de Guaita, Roelofs, R. de Meester, J, Platteels, Alma Tadema, J.B. Huysmans, Aug. Danse, E. De Block, Van Keyrsbilck, J. Starck, Ed. Lambrechts, E. Vandenbossche, P.J. Clays, Ed. de Schampheler, L. Dubois, P. Lauters, A. Dillens, Marckelbach, C. Coumont, A. Robert, Raoux, Van Schendel, L. Lepas, Madou, Portaels, Th.F. Scharner, F. Musin, Otta Van Thoren, C. Elaes, E. Puttaert, E. T' Schaggeny, Ch, T' Schaggeny, F. Rops, P. Knaeren, J. Raymakers, Ch. Venneman, Mej. Rosa Venneman, H. Leys, Al. Francia Bossuet.

- De zoon van Bⁿ. de St-Genois, leerling in het O.-L.-Vrouwe kollegie van Antwerpen, heeft zyn exaem als gegradueerde in de letteren voor den jury gedaen.

- De konferencie der yzeren wegen heeft voor de dry volgende vragen eenen pryskamp uitgeschreven:

1^o Welke wyzigingen zouden er er in onze wetten moeten gebracht worden, om de wetgeving opzigtens het vervoer van reizigers en koopwaren, met de nieuwe feiten in overeenstemming te brengen, en vooral om, volgens de grondbeginselen der billykheid, de wederkeerige verpligtingen van den verzender en den vervoerder, lang den yzeren weg, dermate te regelen, om aller belangen te waerborgen?

2^o Wat is in België de invloed der hellingen en schuinten, voor de onkosten van exploitatie der yzeren wegen?

3^o Wat is in België, op den vervoerprys der koopwaren, de invloed der verlenging van weg en de vermeerdering der te vervoeren hoeveelheid, en welk is bygevolg het beste tarificatie-stelsel voor de belangen van het publiek en der kompagniën?

De opstellen mogen in het fransch, vlaemsch, engelsch of duitsch geschreven worden en moeten vóór 1 mei 1863, aen de konferencie der yzeren wegen gezonden worden.

Voor het beste opstel op elke der dry vragen, wordt een gouden eermetael, ter weerde van 400 fr., uitgeloofd.

- Om in december te verschynen: De schoonste Liederen van Robert Burns, uit het schotsch vertaeld door Frans De Cort. Prys: 1 fr. 50 c. Eene prysvermindering van 50 centimen wordt toegestaen aen de persoonen, die vóór 1 december e.k. inschryven en het bedrag, dus 1 fr., in postzegels opzenden, Keijenveldstraet, 7, Elsene, by Brussel.

- De heer Madou legt de laetste hand aen eene kleine schildery welke eene der bevalligste en geestigste voortbrengsels zyn zal van dien zoo eigenaerdigen meester. Het zyn twee vrienden die al menige flesch geledigd hebben en die, met ongelooflyken drift, zich in malkander's armen werpen. Eenige verdere groepen nemen deel in dit vertoog en voltrekken de gansche samenstelling. Dit tafereel dat een twaelftal persoonen bevat, is 30 à 40 centimeters breed en 15 à 20 hoog. De uitvoering overtreft misschien al wat de heer Madon tot nu toe heeft voortgebracht.

- De baronnes de Mandell, geboren gravin Batowska, heeft de portretten van baron Hendrik van Crumpipen, kanselier van Braband, en van zyne vrouw Catharina Helman aen het staetsbestuer geschonken; dezelve zullen in de geschiedkundige galery van het koninklyk museum van schilderkunst worden geplaetst. Het voorbeeld van de baronnes de Mandell verdient navolging.

- Op 29 sept. ll. waren er in het hertogelyke paleis 73 werkende en korresponderende leden der koninklyke kommissie der monumenten vereenigd. Deze voorloopige zitting, voorgezeten door baron de Roisin, werd door den minister van binnenlandsche zaken, de gouverneurs der provinciën Antwerpen, Oost- en Westvlaenderen en Luxemburg bygewoond.

Den volgenden dag heeft de openbare zitting plaets gehad. Na lezing der verschillige rapporten, ging men over tot het dagorde. De eerste kwestie was: ‘Welke wetgevende en bestuerlyke middelen moeten er genomen worden, om het behoud der monumenten en kunststukken, toebehoorende aen de openbare administratiën, te verzekeren?’ Na eene tamelyk levendige diskussie, waeraen MM. Schuermans, Van de Putte, de Roisin, Van Bemmel, Weale, Vrambout, Génard en de gouverneur van Luxemburg deel namen, werd er besloten deze kwestie naer de zitting van het aenstaende jaer te verzenden, om alsdan nogmaels gediskuteerd te worden.

Intusschen had de heer Schuermans de noodzakelykheid doen uitschynen de tumuli welke in ons vaderland nog bestaen te bewaren, en de heer Génard had gevraegd de openbare besturen aen te manen om, door het verleenen van subsidiën, het behoud der gebouwen der oude gilden en

[p. 206]

ambachten welke in de verschillige steden nog aenwezig zyn, te verzekeren. Vier andere kwestiën waren nog op het dagorde gesteld, dat in allen geval te groot was om in ééne enkele zitting af te loopen. Het verslag der vergadering is in het Staetsblad van 21 october verschenen. Het zal ook in een afzonderlyk boekdeel verschynen.

's Avonds had er een banket plaets, dat door den heer Minister van binnenlandsche zaken werd voorgezeten.

- In den gang van het St-Pieters-gasthuis heeft men de standbeelden geplaetst van Jan den Iⁿ, Maria-Theresia, Joseph II en Leopold I., uitgevoerd door M. Willem Geefs. Onder elk dezer beelden, staet een opschrift, in het fransch.

BOUCHOUT. - De dry nieuwe glasramen waervan wy vroeger hebben gesproken, zyn thans geplaetst, en doen de grootste eer aen M. Pluys van Mechelen, aen wien men de uitvoering daervan verschuldigd is.

BRUGGE. - De bouwkundigen en kunstenaren die verlangen deel te nemen aen de bouwkundige tentoonstelling van 1863 te Londen, richten zich voor alle inlichtingen, aen den Heer J. James Weale, secretaris voor Holland en België, St-Georgius straet, 53.

- Er is by M.P.C. Popp, een nieuw werkje verschenen: Nathalie, Souvenir de Blankenberghe, dat men aen de pen van mev. Caroline Popp verschuldigd is. Dit werk is in den kampstryd van de maetschappy l'Emulation te Luik, bekroond geworden.

- Verschenen by C. De Moor, boekdrukker: Belgie's geschiedenis, zeden, gewoonten, letterkunde en nyverheid, van de oudste tyden af, door P. Lanssens, lid van verscheidene letterkundige genootschappen. Een boekdeel groot in-8^o van XVI, 616 bladzyden. Prys 8 franks.

- Zondag 12 october, heeft de ontvangst plaets gehad van M.L. Delascenserie en J. Naert 1ⁿ en 2ⁿ prys, in den pryskamp van bouwkunde, te Antwerpen, gezegd van Rome, en van M.A. Meynne, laureaet in het hedendaegsch recht, in den universiteitspryskamp.

Die ontvangst werd gedaen met al de plechtigheid en al den luister welke onze stad ontplooit in dergelyke omstandigheden, omstandigheden die, zeggen wy het tot eere van Brugge, dikwyls vernieuwd worden. Inderdaed, eenieder herinnert zich nog den zegeprael behaeld door M. Legendre, prys van schildering in 1860, en dien van M. Copman, prys van gravering in 1861. - Ditmael was de zegeprael nog luisterlyker, aengezien dat het dry jonge pryswinnaers van belangryke stryden waren.

De stoet was samengesteld uit de muzieken der kurassiers, van het 4^e linie, der gemeentescholen en van de burgerwacht, uit de leerlingen der Akademie en van het Atheneum, afgeveerdigden van verschillige maetschappyen der stad en uit rytuigen der byzondere maetschappyen, der professors en der overheden. Eene maetschappy van schutters was er met eenen praelwagen.

Aen de standplaets werden de dry pryswinnaers, door M. Roels, schepene, in naem der gemeenteoverheid, geluk gewenscht. Jammer toch dat de stoet door eenen onophoudelyken regen gehinderd werd.

Op het stadhuis, bevonden zich M. de burgemeester, de leden van het gemeente-bestuer, burgerlyke en militaire overheden om de pryswinnaers te ontvangen.

M. de burgemeester las eene redevoering af, waerin hy de verschillige lauweren opgesomd heeft, welke sedert eenige jaren door jonge lieden van Brugge in de kunsten en de wetenschappen behaeld waren geweest, en heeft hen geluk gewenscht die nieuwe zegepralen kwamen te behalen, waervan de eer op de stad valt.

M. Meynne antwoorde hierop en bedankte het bestuer en de inwooners van Brugge over het onthael dat aen hem even als aen MM. Delascenserie en Naert gedaen werd.

Een eeremetael en boeken zyn aen M. Meynne overhandigd geworden, en eene medalie aen de twee anderen pryswinnaers.

Daerna zyn allen naer de Akademie geleid, waer een schitterend onthael aen de twee oude leerlingen, MM. Delascenserie en Naert, bereid was. Na eene redevoering van M. Van der Pranke, voorzitter der Akademie, zyn er hun medaliën aengeboden geworden.

Om 2 ure had er een banket in de Koncert-Zael plaets.

'S avonds was de stad, in wêerwil van een ongunstig weder, zeer levendig, en de gebuerten der pryswinnaers waren wel verlicht. Niettemin hebben de verlichting en de venetiaensche feest niet lang kunnen duren, want een onophoudende regen is alles rond 10 ure 's avonds komen eindigen.

- De leden der koninklyke Akademie van schoone kunsten hebben in de laetste zitting de bestuerlyke kommissie volledigd.

Zyn benoemd geweest: MM. Ph. Mys, goudsmid; L. Grossé, passementmaker; De Busschere, notaris; Dujardin, bankier; de kanonik Andries; Van Houtte, schilder, allen uittredende leden; Annoot, graveerder; E. Lefebure, marmerwerker; De Poortere, greffier; Dumon, beeldhouwer en Jan Van de Kerckhove.

GENT. - M. Frans de Potter, kondigt een nieuw werk aen: Robert van Valois te Gent, historisch roman uit de XIV^e eeuw. Het zal kortelings verschynen en versierd zyn met eene fraeije plaet. De inschryvers zullen het vrachtvry ontvangen tegen betaling van fr. 1-75 voor Gent en twee francs voor den buiten. Wie voor 4 exemplaren inteekent, bekomt een vyfde kosteloos.

- M.J. De Laet heeft op zaturdag 11 october, ten 8 1/2 ure 's avonds, eene verhandeling gehouden in het Van Crombrugghe's genootschap. De redenaer had voor onderwerp genomen: de Vlaemsche tael als middel ter geestesontwikkeling. Hy sprak met kracht en overtuiging. Zyne woorden werden zeer toegejuicht.

- De koninklyke maetschappy van Schoone Kunsten en Letteren is in eene algemeene vergadering byeengekomen, ten einde kennis te nemen van de ingezonden stukken voor den uitgeschreven pryskamp eener kantate, bestemd om gezongen te worden by de inwyding des standbeelds van Jacob van Artevelde.

Er zyn 23 vlaemsche en 23 fransche dichtstukken ingekomen.

Er is een jury benoemd ter beoordeeling der vlaemsche, en een ander ter beoordeeling der fransche werken.

Behalve de pryskamp voor de kantate ter eere van Jacob Van Artevelde, had de maetschappy dry pryskampen geopend, over de volgende onderwerpen: 1^o De geschiedenis der beeldhouwkunst in België, tot het einde der XVIII^e eeuw; 2^e de vertaling van het ouddietsche gedicht der Niebelungen, voorafgegaen door eene historische inleiding en letterkundige beoordeelen; 3^e verzamelen en verordenen al de gekende levensbeschryvende inlichtingen over de Gentenaren die in kunsten, wetenschappen en letteren uitmunteden, en minstens reeds sinds tien jaren dood zyn.

De prys van ieder onderwerp dier pryskampen was een gouden eerpenning ter weerde van 500 francs. De werken moesten in 't vlaemsch of in 't fransch opgesteld worden. Niet één antwoord is op die prysvragen ingekomen. De vergadering heeft beslist aenstonds na de beoordeeling der kantaten, den pryskamp te openen voor de komponisten.

[p. 207]

SCHILDERY VAN D. TENIERS. - steensnede van jos. nauwens.

LEUVEN. - Kapitein Severin, een beoefenaer-liefhebber der schilderkunst, komt een tafereel te voltoeijen, voorstellende een landschap: Eenen zonnenondergang; de natuer is stil, geene verhevene gebouwen, boomen noch persoonaedjen zyn tot opschik dezer schildery geplaetst, de geheele omvang is slechts het werk der schepping, dat in zich zelven grootsch genoeg is om geene verdere opluistering te vorderen; de samenstelling is gelukkig, teekening en kleur zyn vlaemsch. Het doorzichtkundig gedeelte is pryzensweerdig.

- De heer X. Van Elewyck heeft, onder den titel van: Matthias Van den Gheyn, le plus grand organiste et carillonneur belge du

[p. 208]

XVIII^me siècle, et le célèbre fondeur de cloches de ce nom, depuis 1750 jusqu'à nos jours, een werk in het licht te geven, dat de letterkunde niet alleen met een belangryk geschiedkundig boek vermeerdert, maer voornamelyk ons met de geschiedenis der toonkunde dier stad in de 18^de eeuw bekend maekt.

Dit boekdeel alhoewel alleen over de familie Van den Gheyn handelende, boeit de aandacht zyner lezers over de kunstverdiensten van den vermaerden klokkenspeelder en deelt hun ook vele nieuwigheden mede over de kunstenaren des tyds, met wien de begaafde man in betrekking was.

Wy hopen dat de heer Van Elewyck niet lang zal wachten zyn groot aengekondigd werk: La musique religieuse en Belgique, uit te geven.

- De gebroeders Goeyers hebben op de algemeene wereldtentoonstelling van Londen eene onderscheiding bekomen. Een eerepenning is hun geschonken voor den schoonen predikstoel in ogivalen styl.

- M.L. Louckx voltoeit op dit oogenblik de tafereelen voor een Kruisweg; zy doen eer aen den kunstenaer; wy kunnen onze liefhebbers niet genoeg aenmoedigen, het werkhuis van den schilder te bezoeken om zich van zyne voorderingen te kunnen overtuigen.

- M.J. Roberti is eerevoorzitter benoemd van den kunstkring, en ter dier gelegenheid had er op het einde van july eene plechtigheid plaets, waer het noch aen redevoeringen noch heildronken ontbrak. De Heeren Cappellen, Wynants, Van Aerschot, Berchmans, Herremans en Barden, droegen veel by tot het welgelukken van dit feest. Talryke vlaemsche opschriften versierden de zael, alsook het volgende jaerschrift:

LeVe JULIUs robertI eere-VoorzItter
Van Den LoVensChen kUnstkrIng.
(kenspreUk)
VoorUIt VLaMIngen!

- Met groot genoegen hebben wy vernomen dat men voornemens is aen de Hoogeschool van Leuven, eenen leergang te openen van kristelyke bouwkunde, en een museum te stichten van kristelyke kunstvoorwerpen. Dit denkbeeld is allergelukkigst, en zal ontzaggelyk veel bydragen tot waerdeering, eerbiediging en behoud van onze oude tempels en kunststukken, die maer al te dikwyls, door de onwetendheid in dit vak, verwaerloosd werden.

LUIK. - M. Stecher, leeraer van fransche letterkunde by de hoogeschool, heeft de toelating van den Minister van binnenlandsche zaken, bekomen om in de akademische zael een openbaren en kosteloozen leergang te geven over de politieke geschiedenis der tooneelwerken van Molière. Het belang, welk dit voorwerp oplevèrt en het gekend talent van den leeraer, verzekeren aen dezen leergang een grooten byval.

MECHELEN. - Door koninklyk besluit van 21 augusty, wordt er aen de stad eene subsidie van 1750 fr. verleend om haar te helpen tot het dekken der kosten van het marmeren gedenkteeken, hetwelk zy aen den vermaerden tuinkundige, Dodoens heeft opgericht.

- Op 26 september heeft de plechtige inhaling van de Heeren De Backer en Neeten, plaets gehad. Eene prachtige stoet, voorgegaen door de muziekgenootschappen de Mélodie, de Persévérance en l'Union fraternelle, bestaende uit de leerlingen der gemeenteschool en van het kollegie van Pitzemburg. Op het stadhuis gekomen zynde, werden de overwinnaers begroet door M. den burgemeester, waerop M. de Backer een zeer toegepast antwoord gaf. Hierop volgde eene aenspraek, door den zeer eerw. direkteur Robert. Des avonds had er eene prachtige viering plaets.

NIEUPOORT. - Verschenen ter drukkery van M.P. Kesteloot: Sleutel om op het eerste zicht de echte en onwederleggelyke etymotogiën te vinden van de benamingen der steden, dorpen, gehuchten, enz. Tweede uitgave, verbeterd en vermeerderd met de etymologiën van de overige gedeelten van West-Vlaenderen, alsmede van het meestendeel van die van het oud Fransch-Vlaenderen, door A. Meynne-Vandecasteele. Prys: 1 fr.

ST-NICOLAES. - De heer Wittock, reeds gunstig gekend in het vlaemsche muziekale gebied, heeft een lied getiteld het Geld, den tegenwoordigen afgod van den dag, uitgegeven.

SPA. - De tentoonstelling van schilderyen heeft vele bezoekers uitgelokt. Zy bevat ongeveer 250 nummers. De werken der volgende kunstenaren hadden het meeste byval: Mej. Beenaert, Billoin, Bosuet, Boulanger, Burnier, Cecchini, Daywaille, Dell' Acqua, De Meester, Fontaine, Fourmois, Lehon, Marcette, Nisen, Nauwens, Plaesche, Simoneau, Sopers, Stobbaerts, Vervloet en C. Wauters.

- De kommissie der tentoonstelling heeft een allerliefst tafereeltje aengekocht voor het Museum der stad, van M. Bernard Weiser, getiteld une espérance; het zal zyne plaets in de galery zeer weerdiglyk bezetten.

THIENEN. - In de eerste aflevering van het werk: De feesten van Rome, ter gelegenheid der heiligverklaring der martelaren van Japan, gevolgd van toepasselyke sermoonen gedurende de drydaegsche oefeningen tot bereiding van het geven van den pauselyken zegen, door P.J. De Cart, pastoor-deken, zien wy dat Zyne Heiligheid Pius IX, Z. Em. den kardinael-aertsbisschop van Mechelen verheven heeft tot den rang van romeinschen adel.

VEURNE. - Toen in de maend augustus, de prysuitdeeling aen de leerlingen van het bisschopppelyk kollegie alhier, ten stadhuize, heeft plaets gehad, heeft men een treurspel getiteld: Robert II de Jérusalem, ou l'héroïsme récompensé, opgesteld door de leerlingen Lod. Verwaerde en P. Desiere, opgevoerd; het verwierf buitengewoon veel byval.

AMSTERDAM. - Door de jury voor de stedelyke tentoonstelling zyn de stedelyke medaliën toegekend aen M. Alma Tadema, van Leeuwarden, thans te Antwerpen; M.A.H. Backer Korff, te Leiden; mej. A. Haanen, te Amsterdam; M.F. De Bruycker, te Antwerpen; G. De Jonghe, te Parys: K.J. Litschauer, te Dusseldorf.

'S HERTOGENBOSCH. - Het derde stuk van den Inventaris der archieven van de Stad, uitgegeven door den kundigen en ieverigen stads-archivarius R.A. Van Zuylen, is verschenen. Volgens den Inventaris, bevatten de archieven van de oude stad des hertogdoms, een aental merkweerdige documenten, België in het algemeen, en Antwerpen in het byzonder betrekkelyk. De Inventaris is een belangryk werk, met chronologische orde geschikt.