De Vlaamsche School. Jaargang 7

[p. 192]

Twee advokaten.
(Vervolg, zie bl. 190 dezes jaergangs.)

- Reeds het kwaert over achten en nog niemand hier, - sprak Edward Van den Acker, eenigzins verwonderd, terwyl hy de gouden ketting waermede zyn uerwerk was vastgemaekt ongeduldig tusschen duim en wysvinger vreef; - ik geloof dat wy voor onze moeite hier alleen zullen blyven zitten.

- Ik ook begin daer voor te vreezen, - zegde Victor Van Loock.

- Geduld, Mynheeren, slechts een weinigje geduld, - antwoordde Adolf Van der Vliet, - haestige spoed is zelden goed.

- Ja, maer!.. - begon Edward.

- Gy zult het zien, - viel Adolf hem in de rede, - wy zyn op het spoor eener groote misdaed, ons voorgevoelen zegt het ons; zoo het waerheid is, zullen wy den pleger ervan weten te ontdekken.

- Welnu, weet gy, wat ik begin te denken? - vroeg een der jonge lieden.

- Neen, Frans, neen, - antwoordde Adolf, - zeker weet ik dit niet; want om u de waerheid te zeggen, raden wat andere lieden denken, dat heb ik toch tot nu toe niet kunnen leeren.

- Gy herinnert u wel, dat wy dezen morgen dit meisken elk een vyffrankstuk gaven.

- Om haren vader uit het gevang te trekken.

- Voorzeker; maer zy kan die misschien toch ook wel tot iets anders gebruiken.

- En haren vader in de kleine Karmelieten laten zitten? Voorwaer, ik dacht dat gy een beter oordeel hadt over de menschen in het algemeen, dan de kinderliefde aldus in twyfel te trekken.

- Hola! een oogenblik! - viel Frans hem in de rede, - ik twyfel niet aen kinderliefde; maer ik dacht dat advokaten meesttyds voor heele slimme gasten doorgaen en dat het toch nog al een slimme trek zou zyn, zoo een envoudig meisken in staet ware geweest, zes zulke slimme jongeliën te bedriegen.

- Dus denkt ge...

- Ho! niets. Ik wil u slechts vragen wat gy zeggen zoudt, zoo hare gansche geschiedenis eens een verdichtsel was, dat zy ons op eene hehendige wyze voor dertig franks heeft weten te verkoopen.

- En de inlichtingen die wy heden omtrent die zaek genomen hebben?... Nu, nu, Frans, zoo uwe woorden zich moesten bewaerheden, ik verzeker het u, dan zou ik vast aen het bestaen der deugd beginnen te twyfelen.

- Kom, kom, - lachte Edward, - gy zyt voorwaer een aerdig koppel, Adolf gelooft altoos aen deugd en Frans denkt steeds dat achter elke daed die iemand verricht kwaed schuilt: gy beide hebt u voorwaer een heel goed bedryf gekozen, alleen moet ik u zeggen dat Adolf steeds moet advokaet blyven, terwyl Frans moet trachten ergens eene plaets van prokureur des konings op te sporen; zulkerwyze zult gy beide spoedig uwen weg maken.

Op dien stond werd er aen de straetdeur gebeld; in het studeervertrek hielden alle de aenwezigen plotseling stil en eenige oogenblikken later hoorde men op de trappen een gerucht, als dit door de stappen eens opklimmenden persoons verwekt, weêrgalmen.

- Wat heb ik u gezegd? - sprak Adolf eenigzins te vreden lachende.

- Mynheeren, - zegde Edward, - het oogenblik om achter de waerheid te geraken is daer, maer ik vrees zoo wy allen te gelyk spreken, dat wy dan nog lang zullen wachten voor aleer het doel te bereiken dat wy ons voorstellen; wy moeten een voorzitter, die alleen met de ondervraging zal gelast zyn, benoemen.

- Welnu, Adolf zal een goed voorzitter wezen, - merkte Victor aen.

- Best zoo, - knikte Edward toestemmend, - Adolf voorzitter en Frans greffier, dan hebben zy den tyd niet meer om elkander te onderbreken.

- Aengenomen! aengenomen! - klonk het daerop uit aller mond.

Nu opende zich de deur der kamer en Matthias Roefs, de oude kaelkop met zyn langen appelgroenen rok om het lyf, en zynen dikken rooden neus in het aengezicht, vertoonde zich met ontdekten hoofde op den drempel.

Zichtbaer was het, dat zy iemand anders verwacht hadden, want gy moest het hebben gezien, met welke groote oogen, waerin tevens verwondering en teleurstelling lag te lezen, zy elkander bezagen. Frans alleen scheen te glimlachen.

- Welnu, wat zegt gy? Vindt gy myn gedacht nog altoos even onwaerschynlyk? - vroeg hy.

- Matthias Roefs, treed nader, - gebood Adolf.

De oude klerk en boodschaplooper van Mynheer De Munck gehoorzaemde eenigzins schoorvoetend, en als het ware, met tegenzin; het scheen byna twyfelbaer of hy niet liever zou hebben gehoord dat men hem hadde toegeroepen:

- Matthias Roefs, pak u weg! -

Maer, ja wel! heen gaen! dit was het juist niet waerom men hem had ontboden en ofschoon hy het niet dorst wagen om zich heên te kyken; ofschoon hy daer nu als een schuchtere zestienjarige knaep, met het hoofd op de borst geheld, de vette voedering zyns hoeds begluerde, toch was hy genoodzaekt moed te vatten, want Adolf van der Vliet schoof hem zonder verwylen een stoel voor en gebood hem, zonder aerzelen neder te zitten. Zoohaest hy had plaets gevat, zegde de jonge rechtsgeleerde:

- Matthias Roefs, luister naer hetgeen ik u zeggen ga: gy staet hier voor den rechter van onderzoek, en zyt geroepen om getuigenis te geven in eene zaek van aenbelang; gy kunt een yselyk schelmstuk helpen aen den dag brengen.

De oude klerk en boodschaplooper antwoordde niet; maer bleef altoos even geheimzinnig in de holte zyns hoofddeksels kyken.

- Matthias Roefs, hebt gy gehoord? - vroeg Adolf.

De kaelkop bracht langzaem de opene hand aen het oor.

- Wat belieft u, Mynheer Van der Vliet? - vroeg hy.

- Nu, nu, speel den doove niet, - sprak de jonge advokaet - gy kunt ons in eene goede daed helpen, gy zult en moet het, gy zyt een eerlyk man.

- Een eerlyk man... Mynheer Van der Vliet...; maer ik weet niet waer van gy spreken wilt...

- Is Mynheer Theodoor De Munck een schelm? - vroeg Adolf.

- Wat... wat zegt ge? - stotterde de kaelkop verwonderd opkykende terwyl hy eenigzins verschrikt zynen hoed uit de handen op den grond liet vallen.

- Matthias Roefs, gy moet ons bevestigen, dat uw meester een schelm en een dief is.

- Een schelm en een dief! - herhaelde de kaelkop.

- Niet waer, gy bevestigt het?

- Ik weet niets... niets... hoegenaemd niets...

- Welnu, waerom aerzelt gy? - vroeg Adolf.

[p. 193]

- En zoo myn meester wist dat ik zulks van hem heb gezegd? - vroeg de kaelkop.

- Matthias Roefs, zyt gy een eerlyk man? - hernam de jonge advokaet.

- Ja... ja... ik weet het niet... Mynheer de Munck... de meester zou my weg jagen...

- Dan zullen wy voor u zorgen.

- Maer wie heeft u gezegd dat de meester een kwaed mensch is?

- Zyne daden, - antwoordde Adolf.

De jonge rechtsgeleerde dacht zyne ondervragingen voort te zetten, maer onverwacht werd hy hier in verhinderd. De deur der kamer waerin zy zich bevonden, werd eensklaps geopend, en daer vertoonde zich thans de arme Goele, met tranen in de oogen en een gelaet waer droefheid en lyden zyn akelig zegel schenen te hebben op geprent. Adolf toonde haer een stoel die nevens hem stond en gebood haer neder te zitten. Zoohaest zy aen dit verzoek voldaen had, vroeg hy:

- Goele, myn kind, waerom komt gy alleen? Waer is uw vader?

- Nog mag hy my niet volgen, - snikte de maegd.

- En waerom niet? - vroeg Edward.

- Ik had slechts dertig franks en de onkosten der rechtsplegingen beloopen op dertig franks en vyf en veertig centimen.

- Hoe! - riep Frans nydig en verbaesd, - omdat gy die vyf en veertig centimen niet hadt...

- Een oogenblik, myn beste, - viel Adolf zyn makker in de rede, - de wet is voor allen gelyk, - en zich tot Goele keerende, voegde hy er by, - ween niet, goed kind, morgen zult gy toch uwen vader omhelzen.

De brave Goele vond geene woorden om de gevoelens die haer dankbaer hert overstelpten, uit te storten; driftig vatte zy de hand van Adolf in de hare en kuste ze herhaelde malen met blyde opgetogenbeid, terwyl zy die met overvloedige tranen bevochtigde.

De jonge rechtsgeleerde onttrok zich echter spoedig aen die dankbare uitstortingen.

- Matthias Roefs, gy kent dit meisje? - sprak hy, zich nu tot de kaelkop wendende.

Deze knikte toestemmend.

- Goele, hoe lang is het reeds geleden, dat uw vader de hoeve verliet? - vroeg Adolf.

- Omtrent twee maenden, - antwoordde het meisje.

- Matthias Roefs, heeft zich die man, omtrent dien tyd op het kantoor uws meesters aengeboden? - vroeg Adolf wederom.

- Ik weet het niet, - antwoordde de kaelkop.

- Hoe! gy weet niet of de vader van dit meisje...

- Ik ken dit meisje wel, maer haren vader heb ik, by myne wete, nooit gezien.

- Waerom hebt gy u dan naer Hoylaert begeven?

- Om de hoeve te bezichtigen.

- Maer heeft zich, nu omtrent twee maenden geleden, geen pachter by mynheer de Munck aengeboden?

- Ik weet het niet.

- Matthias Roefs, gy liegt!

- Neen... ja toch... er heeft zich een pachter by den meester aengeboden.

- Waerom? wat heeft hy hem verteld?

- Ik weet het niet.

- Matthias Roefs, nog eens, gy liegt! waerom zegt gy ons de waerheid niet?

- Neen.. neen... de meester heeft my uitgezonden... ik lieg niet...

- Hoe kwam de pachter op het kantoor? Met wien?

- Met Lodewyk Borgions... de toegeknoopte rok...

- Is hy er meer dan eens geweest?

- Hy kwam er dagelyks.

- En nooit hebt gy iets van hun gesprek gehoord?

- De meester zond my altoos uit.

De jonge rechtsgeleerden bezagen elkander alsof zy zeggen wilden, dat alle moeite die zy inspanden, vergeefsch zou zyn geweest. Eenige stonden bleven zy sprakeloos zitten denken; waerna Adolf, alsof hy eensklaps het middel gevonden had om tot de waerheid te geraken, het hoofd verhief en vroeg:

- Hebt gy Mynheer De Munck en Lodewyk Borgions nooit met elkander over Michiel Schevelsteen hooren spreken?

- Nooit.

- Nooit? - herhaelde Adolf, den ouden klerk scherp in de oogen kykende.

- Wacht eens, heet die man Michiel Schevelsteen?

- Wat kwam de toegeknoopte rok op het kantoor verrichten?

- Hy kwam om geld.

- En wat antwoordde Mynheer de Munck?

- Hy weigerde.

- Waerom?

- Omdat de zaek niet afgeloopen was.

- Welke zaek?

- De zaek des pachters.

- Maer zy hadden dan over den pachter gesproken?

- Zoo de meester het weet, dan heb ik niet meer te werken.

- Matthias Roefs, ik heb een klerk noodig; vertel ons wat gy weet van die zaek.

- Niets... niets.

- Matthias Roefs, gy liegt! Hoe dikwyls moet ik het u herhalen?

- Neen... ja toch...

- Welnu, spreek op.

- De toegeknoopte rok vroeg aen den meester: hoe hebt gy hem gevonden? - stotterde de kaelkop.

- Wien? - vroeg Adolf.

- Dit vroeg de meester ook.

- En wat antwoordde de toegeknoopte rok?

- Wien anders dan dien lompen boer van daer straks.

- En de meester?

- Ik weet het niet.

- Hoe, gy herinnert u niets verder?

- Niets... ja toch... nog iets...

- Welnu.

- De toegeknoopte rok zegde tot den meester: Gy moet den schynheilige of den onwetende niet spelen, ik heb u immers dien man gebracht en het is de eerste zaek toch niet die wy met elkander verrichten.

- En wat was het antwoord uws meesters?

- De boer heeft gebeten, hy hangt reeds aen den hangel; alles zal zich denkelyk goed schikken?

- De boer heeft gebeten! hy hangt reeds aen den hangel! - herhaelde Adolf werktuigelyk.

[p. 194]

De jonge rechtsgeleerde bedacht zich een oogenblik waerna hy weder vroeg:

- Matthias Roefs, heeft Mynheer Frederik Straetman, zich ook niet op het kantoor uws meesters aengeboden?

De kaelkop antwoordde niet, maer knikte toestemmend met het hoofd.

- Waerom? - vroeg Adolf.

- Voor de zaek der hoeve.

- En de meester heeft de zaek vervolgd?

De oude klerk en boodschaplooper bleef sprakeloos den grond bekyken, terwyl hy zich verlegen aen het achterhoofd krabde.

- Niet waer? - hernam Adolf.

De kaelkop knikte even toestemmend met het hoofd als vroeger. Nu wendde zich Adolf tot de maegd en vroeg haer:

- Goele, wie heeft de hoeve gekocht?

- Ik weet het niet juist, - antwoordde het meisje, - voor een spotprys werd zy toegewezen... ik geloof aen Lodewyk Borgions.

- Neen... neen... niet aen den toegeknoopten rok, - viel haer de kaelkop in de rede.

Goele bekeek den ouden klerk met groote oogen, niet wetende wat hy zeggen wilde, en zy was voornemens hem te vragen, wat hy er af wist; doch Adolf liet haer daer toe den tyd niet, want byna oogenblikkelyk vroeg hy:

- Wie! Matthias Roefs, wie heeft de hoeve gekocht?

- De toegeknoopte rok voor den meester, - antwoordde de klerk en boodschaplooper van mynheer de Munck.

- Ha! ha! genoeg ik weet genoeg, - morde Adolf, de handen zenuwachtig te saêm wringend.

- De meester zal my wegjagen, - stotterde de oude kaelkop.

- Dan komt gy slechts by my op het kantoor werken, - antwoordde Adolf, - ik heb juist een klerk noodig.

De kaelkop zweeg en terwyl de jonge rechtsgeleerden in stilte met elkander begonnen te spreken, bukte hy zich en maekte zich dien tyd ten nutte, niet zoo zeer om zynen hoed die onder de tafel was blyven liggen, op te rapen, dan wel om zich voor een paer oogenblikken aen het zicht der vergadering te onttrekken. Nadat Adolf eenige woorden met zyne vrienden had gewisseld, stond hy eensklaps recht en stapte tot by eenen lessenaer waeruit hy eenig geld haelde dat hy Goele ter hand stelde; dan sprak hy:

- Matthias Roefs, breng dit meisje naer eene goede herberg waer zy kan vernachten, - en zich vervolgens tot de maegd wendende, voegde hy er by: - Goele, morgen ochtend, verwacht ik u hier met uwen vader.

De oude kaelkop en Goele verlieten eenige stonden later de wooning van Adolf Van der Vliet; niet zoohaest waren zy buiten of de jonge rechtsgeleerde keerde zich tot zyne vrienden en vroeg:

- Welnu, vrienden, wat zegt gy van deze ontdekking?

- Theodoor De Munck is een eerlooze schelm! - schreeuwde Victor verwoed.

- Een schandelyke dief, die een onnoozelen sukkelaer heeft weten om den tuin te leiden, ten einde zich van zynen eigendom meester te maken, - zegde Edward.

- Welnu, dit is ook myn gedacht, - voegde Adolf erby, - doch thans is de vraeg: hoe zullen wy in deze gelegenheid handelen?

- Hem by den tuchtraed aenklagen en hem van de lyst der avokaten doen vagen! - schreeuwde Victor.

- De zaek voor het gerechtshof brengen, hem doen vervolgen en aldus die ongelukkige slachtoffers zyner schandelyke aftroggelary in het bezit huns eigendoms herstellen, - voegde Edward erby.

- Goed zoo, ik ben tevreden, - antwoordde Adolf toestemmend knikkende, - maer wanneer zullen wy dit doen?

- Nog heden, - riep Victor gramstoorig uit, terwyl hy met de gesloten vuist op de tafel sloeg.

- Heden is het te laet, - viel Edward hem in de reden.

- Mynheeren, gy hebt my allen begrepen, - antwoordde Adolf, - ja, heden is het te laet; doch morgen zal het nog tyd zyn... Vaerwel dus allen, en morgen, vergeten wy dan onzen plicht niet.

Des anderdags 's morgens, omtrent 8 uren, stond Goele voor het gevangenhuis de Kleine Karmelieten. Spoedig werd op haer aenbellen de deur geopend en een man, op zyn uitterlyk te oordeelen een gevangenbewaerder, vertoonde zich op den drempel van het gesticht.

- Vriend is het my thans geoorloofd, mynen vader te zien? - vroeg het meisje eenigzins angstig.

- Ik weet niet, ik geloof het niet... op het kantoor... Mynheer de Bestierder is op het kantoor, - antwoordde de gevangenbewaerder aerzelend, terwyl hy de kruk eener zydeur haestig vastgreep en zich spoedde het vertrek te openen.

Goele trad binnen. Een man van omstreeks de veertig jaren, in eenen groenen damasten kamerrok gewikkeld en met eene fluweelen muts op het hoofd, zat voor eenen hoogen lessenaer; volgens het scheen hield hy zich bezig met iets op een schryfboek dat voor hem open lag, aen te teekenen, en was zoodanig afgetrokken van al hetgene wat rond hem gebeurde, dat hy niet eens de aenwezigheid des meisjes gewaer werd. Deze, dit bemerkende, waegde het dan ook eens nauw hoorbaer te kuchen, ten einde zyne opmerkzaemheid gaande te maken; doch de heer met den groenen damasten kamerrok bleef zonder opzien voortschryven. Goele, ziende dat hare waerschuwing zonder uitwerksel bleef, keerde nu het hoofd tot den sleuteldrager en bezag hem met een veelbeteekenenden ondervragenden blik, welke door den bediende echter slechts met een sprakeloos schouderophalen werd beantwoord. Zoo verliepen eenige stonden van pynlyk wachten voor Goele. De sleuteldrager kon voorzeker op het aengezicht der maegd lezen hoe folterend haer dit vertoeven was, daer hy het ten leste wagen dorst een einde te stellen aen dit reeds te lange aerzelen.

- Mynheer de directeur, de dochter van N^o 346, - waerschuwde hy met luider stem, waerna hy oogenblikkelyk uit het vertrek verdween.

By het hooren dier woorden, liet de bestierder der Kleine Karmelieten - want de schryvende heer was inderdaed niemand anders, - de pen uit de hand glippen en richtte zich eensklaps verwonderd op. Met strakken blik bezag hy eene korte poos het arm kind, dat voor hem als een riet te beven stond, waerna hy half ruw, maer toch eenigzins verlegen, haer toeduwde:

- Gy kunt uw vader niet zien, meisje...

- Ik heb geld, mynheer, ik breng u de dertig franks en vyf en veertig centimen, - antwoordde Goele bevend.

- Onmogelyk... dat geeft er niet aen, - vervolgde de bestierder des gevangenhuiszes, - het is toch onmogelyk...

- Maer, mynheer, myn vader is onplichtig.

- Onplichtig of schuldig... het is te laet... ket kan niet...

[p. 195]

- Maer gy hebt my gezegd...

- Zwyg... het is onmogelyk, zeg ik u... gy weet niet... ik was juist bezig met den naem uws vaders op dit boek te schryven...

- Hoe... wat wilt gy zeggen?... Ik begryp u niet, mynheer, - stamelde Goele verwonderd den gevangenbestierder beziende.

Het scheen dat haer blik den gevangenbewaerder eensklaps vermurwde want zonder langer vertoeven, stapte hy tot de bedwelmde maegd, en, deelnemend, vatte hy eene harer handen in de zyne.

- Meisje, ga heên, - mordde hy binnen 's monds, - ik bid u, ga heen... gy weet niet wat hier van nacht is gebeurd.

- Wat hier van nacht is gebeurd? - herhaelde Goele, werktuigelyk, - hemel! wat wilt gy zeggen? spreek op, mynheer! ik bid u! gy ontsteld my.

- Ga heèn!... ga heên!... de lucht die gy hier ademt is doodend... Er heerscht eene verpestende ziekte in het gevangenhuis...

- God! wat zegt gy?

- Ga heên!... ga spoedig heên!... de typhus heerscht in het gevang, - herhaelde de bestierder van het gevangenhuis.

- God! God! myn vader is ziek! - gilde de maegd, zoodra zy deze woorden had gehoord.

De gevangenbestierder greep nu ook hare andere hand vast, en na een oogenblik wachtens zegde hy:

- Welnu... ja... uw vader is ziek... verlaet dit huis, goed kind... gy kunt of mongt hem niet zien.

- Maer, ik heb geld, ik wil hem omhelzen, - antwoordde het meisje met pynlyk trillende stem.

- Onmogelyk! - morde de gevangenbewaerder, - ik zeg u dat het niet mogelyk is.

- Hoe! onmogelyk! gy zegt my dat het onmogelyk is, ik wil hem zien, hem omhelzen, hem troosten, hem oppassen. Wie anders toch zou hem beter bystaen dan ik, zyn kind?

- Ga heên!... ga in God's naem heên!... - smeekte de bestierder, gy weet niet...

- Oh! Mynheer, gy ook hebt een vader of eene moeder... - viel Goele hem in de rede. - Weet gy dan niet, dat een kind alleen in staet is om het lydend hert eens vaders te lenigen? Oh! gy begrypt my, gy ook hebt kinderen, gy zult my niet wegzenden? Men mocht, indien gy ziek werdt, uwe kinderen misschien ook den zoeten troost ontzeggen u te omhelzen! Gy zult my by hem laten, niet waer?

- Kind... kind... verwyder u van dit huis... ik mag... ik kan niet... - antwoordde de gevangenbewaerder.

- Ik wil het! - sprak de maegd nu eenigzins gebiedend.

- Onmogelyk, herhaal ik u... begrypt gy dan niet?... Uw vader is niet ziek; maer toch... Gy kunt hem niet zien...

- Ik zeg dat ik het wil.

- Gy dwingt my...

- Ik wil het.

- Welnu... gy wilt... en zoo gy nogtans wist...

- Myn vader... breng my by hem.

- De typhus... van nacht..., - begon de bestuerder der Kleine Karmelieten.

Nu trok het meisje eensklaps hare handen uit die des gevangenbestierders terug; doch byna oogenblikkelyk was zy genoodzaekt hem by den arm te vatten, wilde zy niet ten gronde storten, want hare beenen plooiden onder haer lichaem.

- Ga heên!... ga heên! - stotterde de directeur der Kleine Karmelieten.

- Spreek op! ruischte het treurig zacht, maer toch eenigzins gebiedend van des meisjes lippen, - spreek op! van nacht...

- Van nacht... is uw vader... gestorven!

- Dood! - gilde de diepgetroffen Goele, - dood!... myn vader dood! - en ontzenuwd stortte zy in de armen des gevangenbestierders, die nu, met tranen van deelnemend lyden in het oog, het arm bedwelmd kind stond aen te staren.

Slot.

Reeds een geruime tyd was er verloopen, sedert ik het bovenstaende verhael had te boek gesteld en zeker zouden myne vrienden het dan ook aldus, dat wil zeggen zonder natuerlyk einde, hebben te lezen gekregen, zoo niet een onverwacht voorval, my op het spoor van eenige nadere inlichtingen had gebracht. Zie hier hoe my het slot ervan werd bekend gemaekt.

Nu onlangs geleden woonde ik eene buitengewoone letter- en toonkundige zitting by, die een groot getal kunstvrienden en nog een veel grooter getal juffers, zoo wel bevallige brunetten als liefderyke blondinen had uitgelokt. Toen het feestprogramma was afgeloopen, wandelde ik zoo statig mogelyk de zael rond, die op dit oogenblik een rykgeurenden bloemenhof geleek, met het inzicht van links en rechts een vriendelyken hoofdknik op te vangen, dien ik dan toch eenige stappen verder, eener andere bevallige jonge juffer even vriendschppelyk zou hebben moeten weg schenken, toen ik op eens, in de verte, achter eene tafel, eene oude kennis ontwaerde. Zonder tydverlies stapte ik er heên en byna even spoedig, riep ik hem toe:

- Zie, Adolf! jongen, wat vermaek van u hier te zien; het is voorwaer byna eene eeuw geleden; dat wy dit genoegen gehad hebben; ge zoudt de Antwerpsche vrienden byna teenemael vergeten.

Zeker ware ik met myne luidruchtige uitroepingen voortgevaren zoo myn vriend my niet gelyktydig in myne alleenspraek onderbroken had.

- Ha! Jan, zyt gy het? - sprak hy, my vriendelyk de hand drukkende, - zet u neder, jongen, we zullen van avond eens duchtig praten, indien gy er lust toe hebt.

Spoedig beantwoordde ik zyne gulle uitnoodiging en nog was ik niet gezeten, of reeds vroeg hy my;

- Welnu, beste vriend, wat nieuws? vertel my spoedig wat nieuws.

- Adolf, jongen, - antwoordde ik, - ge begint er voorwaer verschrikkelyk advokaetachtig uit te zien.

- Ja, ja, dat weet ik, sprak de vriend lachend; - maar het is dit niet wat ik verlang te weten, dat zeggen my te Brussel ook alle myne kennissen en als ik naer Antwerpen kom, wil ik andere dingen weten als die welke men my dagelyks in het oor blaest.

Zoo als ieder gemakkelyk zal kunnen beseffen, had ik spoedig met Adolf Van der Vliet, - want myn vriend was toch niemand anders, - een gesprek aeneengeknoopt. Een advokaet en een letterkundige vinden altoos ruime stof tot praten, zelfs over dingen, waeraen zy geen woord verstaen. Doch wat geeft dit? Nu, wy praetten dan ook over alles, over muziek, over schilder- beeldhouw- en letterkunde, over alles, maer byzonder geweldig veel over politiek. Wy haspelden over vryhandel en beschermrecht; Louis Napoleon en het fransch keizerryk werden niet

[p. 196]

vergeten en daer wy, ofschoon goede vrienden, in politieke denkwyze zoo nog al een duim breed verschilden, klonken de machtspreuken vryheid en volsksrecht, zoo luid, dat wy met ons geharrewar, de aendacht van velen der aenwezigen op ons trokken.

- We zullen moeten zwygen, Adolf, - zegde ik zoodra ik zulks bemerkte, - of anders gaet men ons nog verslyten voor wat wy niet zyn.

- Welnu, wat maek dat? - antwoordde myn vriend, - laet de menschen maer denken; denken staet toch immers ieder vry?

- Nu, nu, van wat anders; - zegde ik, - vertel my iets van de hoeve van Hoylaert?

- Die staet, nog altoos op dezelfde plaets, - zoo luidde zyn antwoord,

- Ja, maer, hoe maekt het tegenwoordig mynheer Theodoor de Munck? - hernam ik.

- Hoe! gy hebt dan, in den tyd, myne pleitrede niet in de dagbladeren gelezen? - vroeg Adolf eenigzins verwonderd.

- Neen, om den drommel niet! - antwoordde ik hem, even verwonderd, - ik wist zelfs niet, dat die zaek zoo verre was gedreven geworden.

- Ik dacht dat gy meer belang in uwe vrienden steldet? - merkte Adolf aen.

- Welnu, hoe maekt het Mynheer De Munck? - vroeg ik.

- Die woont tegenwoordig te Gent, waer hy op 's lands kosten gehuisvest en gevoed wordt.

- Zoo, zoo, advokaet, dan zyt gy er in gelukt zyne misdaed te bewyzen?

- Ho! dit was niet moeijelyk, - sprak Adolf, - wy hadden al lang een oog in 't zeil; want het was toch ook zyn eerste schelmstuk niet dat hy bedreef en gy weet wat het spreekwoord zegt: de kruik gaet zoo lang te water tot dat zy eindelyk breekt, en de kruik van Mynheer Theodoor De Munck was vol, boordvol; daerom ook is zy gebroken. Aftroggelary en misbruik van vertrouwen hebben hem zoo verre gebracht, dat hy voor twintig jaren dwangarbeid veroordeld is.

- Advokaet, - zegde ik, toen Adolf ophield met spreken, - vindt ge dit niet eene les voor vele lieden, zich niet al te spoedig by een rechtsgeleerde aen te bieden, zoo zy niet willen geplukt worden; mynheer De Munck is hun een sprekend bewys...

- Dat er onder het koorn somtyds kaf loopt, - viel Adolf my in de rede.

- Of liever, - antwoordde ik, - advokaet Van der Vliet is een sprekend bewys, dat er tusschen het kaf somtyds ook een verloren graen loopt; maer zwygen wy hier over en zeg my eens, Adolf, hoe is het ook met Lodewyk Borgions vergaen? gy weet wel, den toegeknoopten rok?

- Ha! ha! met den toekomenden volksvertegenwoordiger, wilt ge zeggen, niet waer? Die woont met zynen waerden vriend onder het zelfde dak; zy kunnen daer thans op hun gemak nieuwe plannen beramen om de eenvoudige menschen aen den hangel te krygen en te plukken, zoo als zy dit noemden.

- En hebt gy nog iets van Barbara en Goele vernomen, Adolf? - vroeg ik.

- Hoe! my dunkt dat gy niets weet? - antwoordde myn vriend, meer en meer verwonderd, - Barbara is met Lambrecht getrouwd.

- En waer woonen zy?

- Welnu, aerdige vraeg! waer zouden zy woonen? te Hoylaert op de hoeve.

- Zoo, en van wien huren zy die thans? - vroeg ik eenigzins nieuwsgierig.

- Van wien zy die huren? - deed Adolf, my met verwonderde blikken beschouwende, - wilt gy spotten? was de hoeve hun wettig eigendom niet?

- Ja, maer de Munck...

- Gy denkt toch zeker wel, dat hy hun alles ruimschoots heeft moeten vergoeden. Lambrecht heeft het onkruid en het scheutig gras, dat op den akker wies, uitgeroeid en thans vertoont er zich weêr een lachend, een gouden veld van weelderige koornhalmen; de stalling is ook niet meer ledig, thans hennikken daer weêr struische werkpeerden en loeijen er vette melkkoeijen en schoone runderen.

- En Hans, de kleine verkenshoeder, slaept thans zeker ook in eene splinter nieuwe hardhouten kist?

- Integendeel, Hans zal en wil bisschop worden en studeert daerom ook wel degelyk, op kosten van Lambrecht, in het klein Seminarie te Mechelen.

- Zoo, zoo; maer ik moet alles weten: wat is er van Matthias Roefs geworden?

- Ho! die is slechts van kantoor veranderd en is thans de klerk van uwen ootmoedigen dienaer.

- Maer Adolf, gy zegt my niets van Goele?

- Goele woont by Lambrecht en Barbara.

- En zy is nog niet getrouwd?

- Daer wil zy niet af hooren.

- Eventwel kan ik iets raden.

- En dit is?

- Dat zy u om den hals heeft gevlogen, wanneer gy haer den uitslag van het rechtsgeding tegen mynheer de Munck kwaemt mededeelen.

- Misgeraden, vriend Jan, - zegde Adolf op langzamen toon.

- Hoe! dan zyt gy de eenige...

- Goele heeft dit kussen afgeleerd.

- Sedert wanneer, als ik dit weten mag?

- Sedert de dood haers vaders.

Sedert de dood haers vaders! Ik had byna vergeten dat de gryze milddadige pachter niet meer leefde; thans schoot my die dood en hare oorzaek weêr klaer, al te klaer voor den geest. Het verheugde my te hooren dat Barbara, Goele en Lambrecht welvarend waren, maer dit woord: dood! kwam toch weêr op eens myne vreugde vergallen. Ik dacht erop na, wat kwade gevolgen soms eene misdaed achter zich kan slepen en toen kwam my ook eene bedenking te binnen; bedenking die my byna vervloeken deed de zoon van een der grootste heldenstammen des aerdbodems geboren te zyn. Zeker weêrkaetste op dien stond myn aengezicht, het wee dat myn hert folterde; want meêwarig zegde Adolf:

- Jammer, niet waer, dat Michiel Schevelsteen den goeden kinderen ontrukt is geworden?

- Jammer, - antwoordde ik bitter, - ja; maer ook jammer dat men niet weet, aen wien die dood toe te schryven.

- Aen den typhus en aen God! - deed Adolf.

- Aen Theodoor de Munck of aen het staetsbestuer! - verbeterde ik, meer en meer verbitterd.

- Gy zult toch niet beweeren dat het staetsbestuer...

- Door den mond van het gerecht, dat den onschuldigen Michiel Schevelsteen veroordeeld heeft, omdat hy geen fransch kon. Had men hem in zyne moedertael aengesproken, dan had men hem wellicht niet

[p. 197]

als een vagebond, in zyn eigen land, veroordeeld en de typhus zou hem niet in het gevang uit het leven hebben gerukt.

- Gy hebt gelyk, maer dit misbruik zal eenmael verdwynen.

- Ja maer, wanneer?

- Onze landgenooten beginnen allengs de oogen te openen, vriend, en om u daer af een staeltje te geven: gy herinnert u nog wel dien smid, dien metser en dien beenhouwer, die zoo druk in gesprek waren, toen de oude Michiel als landlooper veroordeeld werd.

- Ja, welnu?

- Alle dry maken thans deel van eenen vlaemschen burgerkring.

- En wat zegt dit nu? wat doen ze daer?

- Niets dan luisteren naer hetgeen er verhandeld wordt en, wanneer de sprekers allen zwygen, dan eerst neemt de metser het woord en zegt: - en dit noemt men gelykheid voor allen, zoo als het in de grondwet geschreven staet! - en de beenhouwer terwyl hy zonder opzien zyne vleeschpriemen voortsnydt, antwoordt steeds: - De kruik gaet zoo lang te water tot dat ze eindelyk breekt.

- En de smid? - vroeg ik.

- De smid? - antwoordde Adolf, - de smid spreekt geen woord, maer balt dan telkens zyne groote zwarte handen tot vuisten.

By het hooren dier woorden deed ik even als de smid, ik zweeg en ofschoon ik myne tengere handen tot geene vuisten balde, toch dacht ik: - Wanneer zal die dag komen, dat myn vaderland zal vry zyn en dat wy, Vlamingen, in ons eigen land, in het vryste land des aerdbodems, niet meer als slaven zullen behandeld worden?

Voorzeker zou ik hier myn gesprek met Adolf niet gestaekt hebben, zeker zou ik hem nog verdere inlichtingen hebben gevraegd, over persoonen die eene rol in deze geschiedenis vervuld hebben, zoo als Jan Buts den briefdrager, Tiste Rayemakers, Hendrik Baetes en anderen; maer ik zag my in dit voornemen verhinderd, daer eenige onzer vrienden zich middelerwyl aen onze tafel hadden nedergezet en zich nu ook in ons gesprek dat weldra op nieuw over letterkunde, politiek en schoone kunsten begon te rollen, mengden. De goede lezer zal my dus ook verschoonen, zoo ik hem niet over alles naer wensch inlichten kan.

Johan Van Rotterdam.