De Vlaamsche School. Jaargang 7
(1861)– [tijdschrift] Vlaamsche School, De–
Auteursrechtvrij
[pagina 73]
| |
I.'t Septemberzonneke scheen vriendlyk zacht,
Het was een van die leste schoone dagen,
Vol statigheid, vol leven nog en pracht,
Die als een meidagavend 't hert behagen;
De leeuwerikken stegen zingend om
In 't diepe blauw des hemels; - en beneden
In 't bleeke groen vondt men op zyne schreden
Nog hier en daer een roode of bonte blom.
't Lof was gedaen, en op de kronkelwegen
Langs veld en weiden rond het dorp gelegen,
Kwam men een drom van veldelingen tegen
Die hoefwaerts keerden.
Zedig opgesmukt,
Zag men op 't hoofdjen der getrouwde vrouwen
De mantelkap in versch ontplooide vouwen;
Maer wat nog liever was om aen te schouwen,
Die meiden daer, zoo vinnig en verrukt,
Omdat zy 't zondaguer genieten mogten;
Zy hadden 't haer in allerhande bogten,
Doch altyd zedig, fyn ineen gevlochten,
Waerop zoo los het kanten kapjen hing
Waervan en roode en blauwe linten zwierden,
Die 't blozend, bol gelaet zoo vreemd versierden,
Dat zeker menig jonge stedeling
Hun lachend in het aenzicht had gekeken,
Kwam hy voor de eerste mael in deze streken.
| |
[pagina 74]
| |
Het was wel lief om zien, hoe soms het hoofd
Van hupsche meisjens vluchtig zylings keerde,
Als iemand die gezelschap wel begeerde,
Of van een vriend zich achtervolgt gelooft.
En andere, gelukkiger, die zagen
Wy met een lief 'nen zyweg ingeslagen,
- Een ommeweg, die toch ter hoeve bracht;
Zy feselden zoo minnelyk en zacht;
Want ongestoord mogt zich hun hert behagen;
Zy hadden weinig meer vandaeg te doen:
De koeijen melken, in de drenkkuip groen,
En dan den schapen nog wat klaver dragen.
Zoo werd de drom dan haestig ook verstrooid,
De banen leeg, - gebogen ouderlingen
Wier ligte gang de winter had geboeid,
En die daerom zoo traeg en stromplend gingen,
Zag men ten leste nog alleen in 't veld.
Een blinde vrouw van eene maegd verzeld,
Een minlyk kind, aen welker arm zy leunde,
Terwyl heur eiken krukjen ook wat steunde,
Kwam meê ook van de leste langs de baen;
Want ach, zy was al oud en stram gezeten,
En kon maer voet voor voetjen nimmer gaen,
En moest dan nog somwylen blyven staen,
Om dropplen af te droogen van het zweeten.
En goedig, als een engel, aen heur zy,
Bleef 't bleeke kind heur zoo goedhertig by,
En vroeg zoo vaek: zou moeder niet wat rusten? -
Al was die blinde hare moeder niet;
Want zy was een dier offers van 't verdriet;
Die moederlippen mooglyk eenmael kusten;
- Een vondeling, - ik schryf dit neêr met pyn,
Omdat ik weet hoe ze ongelukkig zyn!
Hoe zy een schuldeloozen misstap boeten;
En hoe zy over doornen dwalen moeten
Verstooten van de maetschappy.
Arm kind!
Gelyk ze daer zoo lief ging aen de zyde
Van 't zinnebeeld des nachts dat zy geleidde,
En dat zy uit haer volle ziel bemint.
Zy kwamen eindlyk in hun hutte weder,
Ginds in het veld. - Nu zegt de lieve maegd,
Met eene stem zoo medelydend teeder:
- Kom, moederke, zet u thans rustig neder,
Terwyl ze by den heerd een stoeltjen draegt,
En de arme blinde neêrzet, wyl ze vraegt,
En zoeter nog, - of moeder niets zou lusten,
En of ze dus goed neêrzit om te rusten?
| |
II.En dan ging de goede Bertha,
- Zoo was de arme vondlingsnaem -
Eenzaem en weemoedig zitten
By het kleine vensterraem.
Vroeger plag zy soms te zingen
Daer de zang verheugen doet, -
Heden was zy zoo neêrslagtig,
Ach! het stormde in heur gemoed.
Treurig volgden heure blikken
't Zwaluwke dat door de lucht
Lag te fladderen, te dryven
In een onbestemde vlucht.
En van daer viel dan heur ooge
Op de boomen in 't verschiet,
Die daer somber, rustig stonden,
Als te mymren aen verdriet,
En dan lager, op de bloemen,
Die heur zegden dat hun bloei,
Mooglyk by het avenddalen
Aen den dood reeds was ten prooi.
Nooit had heure teedre ziele
Zoo die inspraek der natuer
Kunnen voelen, dan wel heden
In dit vreedsaem najaersuer.
Waer van daen die bittre foltring
Die haer op den boezem viel,
Pynelyk en hevig stryden
Met haer onschuldvolle ziel?
O gelukkig dat die gryze
Heur aenbeedne niet kon zien;
Want wie weet het, op die jaren
Brak van leed zoo 'n hert misschien.
Ach! had zy het moeten weten
Waeraen 't arme meisjen dacht,
Mooglyk had de blinde moeder
Niet naer leven meer getracht.
Want de goede wist niet anders,
Of heur aengenomen kind,
Had in 't leven niemand ooit nog,
Niets, dan heur alleen bemind.
Goed dat zy het niet mogt weten
Hoe by 't keeren uit het lof,
Een gezicht, een enkele oogslag,
Doodlyk heure Bertha trof:
Hy met wien zy vroeger speelde,
Die zy eens heur broeder dacht;
Omdat hy, wanneer ze droef was,
Zoo veel troost en vriendschap bracht;
Hy die nog niet lang geleden
In het eenzaem avenduer,
Nevens haer kwam zitten spreken
Uren lang, by 't heerdstêe vuer.
| |
[pagina 75]
| |
Hy die haer ook soms kwam vragen,
Half verlegen of beschroomd;
Of zy nooit aen betre dagen
En aen liefde had gedroomd;
Hy die zuchtend heur kwam klagen,
Van alleen zyn en van smert;
Van zyn hoeve by den landweg;
Van 't gevoelen van zyn hert;
Hy die haer somwylen vroeg ook,
Of zy in dat hoevekyn,
Niet veel liever dan by de oude
Dag en nacht had willen zyn;
Hy die haer vaek had gesproken
Van zyn akker, van zyn vee,
Van zyne oude goede moeder,
Van genoegen liefde en vrêe;
Hem had zy by 't weder keeren
Op den kerkweg afgespied;
Daer hy wandlend met eene andere
Arm aen arm kwam in 't verschiet.
Heimlyk sloeg voor hem heur boezem.
- Sombre tweestryd harer ziel,
Wen heur blik dan op dat blinde
Afgemarteld rouwbeeld viel;
Want was zy het niet die Bertha,
Van het onheil had behoed,
En gekoesterd en aenbeden,
Als heur eigen vleesch en bloed?
't Was in weelderige dagen
Eer de geest der ramp heur woon
Binnen kwam en 't heil vernielde,
Als een kind een bloemenkroon.
Smert en zware ongelukken
Sloegen haer op 't ziekbed neêr,
En na lange nachten, dagen,
Kwam zy op, maer blind, o Heer!
Bertha bleef alleen haer ovrig,
En het meisje voelde diep,
Wat de liefde voor de blinde
Haer uit 't diepst' der ziele riep.
En van daer dit bange stryden,
Dat het maegdenhert verknaegt
En al vroeg de kleur der rozen
Van heur wangen had gevaegd.
O vernielbre stryd der liefde!
Diep beklaegensweerdig kind,
Dat zoo zeer die arme blinde,
En zoo sterk dien jongeling mint.
En de hemel zou het wraken
Zoo zy hem heur liefde gaf,
Liefde die haer tweede moeder,
Lang reeds weg hield van het graf.
Maer eilaes! wat zag zy, hemel!
Hy had haer vergeten, God!
En daerom schouwt ze in den afgrond
Heden van heur somber lot!...
...........
...........
Zoo thans een der kunstenaren
Die met kleuren en penseel,
Zielontroerbre beelden weten
Afteschetsen in tafreel,
Deze naekte hut had kunnen
Diep begeesterd gadeslaen,
Had gewis by d'eersten oogslag
Haer beschouwd met eene traen.
En verrukt door kunstgevoelen,
Eerst de hand op 't hert gebracht,
Vóór hy aen dit tafereeltjen
Na te bootsen had gedacht:
't Beeld der lente by de venster,
Dat des winters by de schouw;
De eene als de engel van de liefde,
De andre, blinde, gryze vrouw.
De eene bloem die lucht moet missen,
En zoo bleek in 't wilde bloeit;
De andre door de zwaerste plagen
Levend aen het graf geboeid.
Na zoo'n lange stille stonden
Sprak de blinde: ‘Bertha, kind,
Zeg, vernam ik daer geen zuchten
Van den engel die my mint?
'k Weet het, kind, dat gy moet lyden
En verwelken aen myn zy,
Hoe zou ik u vreugde schenken
Uit myn winterjaergety?
'k Voel het, kind, wat gy moet voelen,
Altyd in een graf geweest;
Vreemd aen vreugden en genoegens,
Vreemd aen 's levens lentefeest.’
Dieper boog het hoofd der blinde
Op de weggeteerde borst,
En zy zuchte en ach! zy beefde
Als een lydende aen de koorts.
En die woorden hadden Bertha
Wreeder nog de ziel gewond,
Dat zy nauwlyks troostbre woorden
Voor de droeve moeder vond.
| |
[pagina 76]
| |
Na een pooze sprak ze zachtkens:
‘- Lieve moeder, denk zoo niet,
Ik verlang geen andre vreugden
Dan uw troost zyn in verdriet.
Neen ik vraeg niet naer de spelen
Van de blyde prille jeugd.
Lang verdwenen zyn die droomen;
Gy alleen zyt myne vreugd.
U beminnen, danken, koestren,
Moeder lief, is my op aerd,
O een hemel! en ik bid steeds
Dat de hemel u bewaert.’
Dees vertroosting gaf de blinde
Vreê en zielekalmte weêr.
Langzaem plegtig daelde de avend
Op de stille velden neêr.
Bertha hielp toen de oude moeder
Zachtjens op heur legerstêe,
En bleef in heur kamer waken
Met heur foltrend boezemwee.
En de maen was opgekomen
En de hemel dicht bezet,
Met miljoenen heldre lichten,
- En toch ging ze niet te bed.
Want de sombre geest der liefde
Lag heur knagend aen het hert,
En om heuren geest daer spookten
Nare schimmen bleek en zwert.
En zoo sleepten traeg zich de uren
Naer den morgen eersten gloor;
- 't Teedre geele licht des Oosten
Steeg het neevlig nachtfloers door.
Bertha zat nog stil gebogen
Met de handen voor 't gezicht,
Als een kind dat by een doodbed
In de wreedste wanhoop ligt.
Arme meisje! - 't Najaer snelde
Voor den guren winter heen,
Bertha leed en kwynde langzaem
Door te veel verkropt geween.
En eer 't voorjaer wêer de bloemen
Op de vyverboorden riep,
En het loover zich kwam spiegelen
In het blauwe waterdiep;
Was de blinde naer den hemel;
't Maegdlyn lag op 't sterfbed neêr,
En nog rees in menig droombeeld,
't Sombre dat ze zag weleer,
Op den kerkweg by het keeren
Met de blinde vrouw uit 't lof.
Ach! toen was het dat een doodspyl
Moordend 't jeugdig herte trof.
En wanneer de zwaelwen keerden
En de meizon koestring bood,
Wenkte de oude blinde moeder
Uit het stervend avendrood;
En het meisje loeg dier schimme,
Met verglaesde blikjens aen,
Zy is vóor heur levenszomer
Met de blinde weggegaen.
Niemand bracht een bloemenkransje
Tot herinring op heur graf;
Zeker omdat haer de wereld
Geenen rang of rykdom gaf...
Verhulst.
Contich, 8 mei 1861. |
|
