De Vlaamsche School. Jaargang 6

De familie Galle.
(Vervolg; zie bl. 58 dezes jaergangs).

§ III. Jan Galle.

Jan Galle, zoon van Theodoor en Catharina Moretus, werd te Antwerpen geboren, alwaer hy op 27 september 1600 in O.-L.-V. Kerk ter vunte werd gehouden. Hy had voor peter Jan Moerentorf, en voor meter Josina Galle, dochter van Philippus Galle en huisvrouw van Adrianus Collart, vermaerd plaetsnyder⁽¹⁾.

Jan Galle ontving de eerste begrippen der graveerkunst van zynen vader, want van de jaren 1627-1628 vinden wy hem in de rekeningen der gilde als wynmeester aengeteekend. Hy werd in ditzelfde genootschap ten jare 1638 met den titel van deken vereerd⁽²⁾, en wy vinden dat hy alsdan de plaetsnykunde beoefende. Doch Jan schynt dit vak weinig hebben ten uitvoer gebracht, daer er slechts eenige prenten van zyne hand gekend of liever aen hem toegeeigend worden, en dan zyn deze nog raer met 's kunstenaers naem en gewoonlyk met het I.G. excudit onderteekend, welke letters geenszins de echtheid dier printen verklaren.

Dit belet echter niet dat men in het Catalogus van van Hulthem en in dien van Borluut de Noortdonck de volgende werken onder zynen naem vindt aengeteekend:

1^o Verscheidene vogelen naer M. Gerard met titel: Avium vivae Jcones etc. - Joannes Gallaeus excud. - 2^o Geschiedenis van het oud Testament bestaende in een vervolg van twaelf genummerde platen. - 3^o J.-Chr. rechtstaende en rond hem de werktuigen zyns lydens. - 4^o Eene groote allegorische samenstelling verbeeldende de wyze en zotte maegden:

(1) Adriaen Collart die te Antwerpen, omtrent 1545, het licht zag, was in 1586, op 28 october, met Josina Galle in O.-L.-V. Kerk in den echt getreden. In 1596 bekleedde hy in St.-Lucasgilde de plaets van deken, en in 1619 gaf hy gezamentlyk met andere kunstenaren verscheidene geschenken aen de rederykkamer de Violiere, alstoen met de St-Lucasgilde vereenigd. Hy ontving ook verscheidene leerlingen als in 1594 Elias van den Bosch, Jacob de Bie en Ch. Cnyff; in 1597 Abraham van Meerle; in 1602 Adriaen Boon, en in 1605 Jan Lemmens. Adriaen Collart wist zyne printen op eene zeer schoone manier op koper te brengen ‘maer, zegt Immerzeel, zonder effect een eenigzins hard; de hoofden zyner figuren zyn gewoonelyk schoon en karakteristiek.’ By Le Blanc vindt men van hem 575 platen vermeld. Deze meester stierf op 26 december 1616 en zyne vrouw op 24 juny 1619. Beide werden in O.-L.-V. Kerk by de kapel der Gilde begraven. Zie over dezen kunstenaer P. Génard: les grandes familles artistiques de la ville d'Anvers.’

(2) En niet in 1639 gelyk by den heer P. Génard, door eene drukfeil in reeds gemelde verhandeling over deze familie staet aengeteekend. Zie de Archieven der Gilden.

[p. 107]

M. De Vos inuent. Joan Galle excud. - 5^o Sanctorum Galliae Belgicae Totius Germaniae inferioris Imagines et icones. Antverpiae apud Joannem Gallaeum, 1663 naer M. De Vos. - 6^o Lubricitas vitae humanae, zynde verscheidene persoonen op het ys by eene der poorten van Antwerpen. P. Breughel del. et pinx. 1553 Joannes Galle excudit. - 7^o Vita S. Josephi B. Virginis sponsi etc., zynde het leven van S. Joseph, Jesus' voestervader. Ant. Joannes Galleus. Kl. in 8o. - 8^o Hortorum viri variorumque elegantes et multiplicès formae delineatae a Joh. Vredenianno Friso: et Joan. Gallaeus excudebat Antverpiae. best, in 34 stuks. - 10^o Christus aen het kruis omringd van verscheidene zinnebeelden. J. Galle invent. et excud.

Ook vindt men in C. Kramm's, Levens en werken der hollandsche en vlaamsche kunstenaren, volgens Brulliot, een Jan Galle vermeld, die twee platen uitgegeven heeft: de vette en de magere keuken voorstellende, in-fol. oblong. naer Pieter Breughel den oude. Nog vindt men by dien schryver de kopy eener houtgravure vermeld, door Christ. van Sichem naer H. Goltzius, welke Judith het hoofd van Holofernes aen haren volgeling overeikende, voorstelt en Jo. Gallaeo fc. et ex. onderteekend is, hebbende eene groote in de h. 5 d., br. 3 d. 9 st. p.

Vervolgens heeft Jan Galle verscheidene printwerken uitgegeven welker gravuren door de talentvolste etsers zyns tyds werden ten uitvoer gebracht.

In 1638 was onze kunstenaer, volgens de aenteekeningen van wylen heer J.B. Vander Straelen, als deken der rederykkamer de Violiere verkozen, en ontving hy alstoen verscheidene liefhebbers in dit letterkundig genootschap welk, sedert 1480, met St-Lukasgilde vereenigd was⁽¹⁾.

Jan Galle trouwde op 6 april 1636 in O.-L.-V. kerk (z.-.k) met Maria van Tongerloo, dochter van Pieter en Anna Viruli. De getuigen waren Pieter van Tongerloo en Balthazar De Vorster⁽²⁾. Zy overleed op 21 july 1641 en werd, in St-Michielsabdy, onder den zerk harer ouders begraven⁽³⁾.

Uit dit huwelyk sproten dry kinderen voort, allen den zelfden dag hunner geboorte overleden.

Jan Galle hertrouwde op 1 juny 1642, in O.-L.-V. kerk (n.-kw.), met Maria Macquereel dochter van Petrus en Jacoba Librecht⁽⁴⁾, getuigen: Gasp. De Crayer en Pieter Van Tongerloo. Uit dit tweede huwelyk sproten de volgende kinderen voort, allen in de O.-L.-V. kerk gedoopt:

A. Isabella-Maria Galle, geboren den 19, en gedoopt den 20 October 1643; Peter: Willem De Crayer; meter: Elisabeth Moerentorf.

B. Joannes Galle, geboren den 26 en gedoopt den 27 november 1644; peter: Petrus Van Tongerloo, meter: Jacoba Liebrechts. Hy werd op 24 september 1661 jesuiet.

C. Maria Galle, gedoopt den 21 augustus 1646, peter: Jacobus Macquereel; meter: Maria De Swert.

D. Norbertus Galle, van welken wy in § IV zullen gewagen.

E. Guilielmus Galle, geboren en gedoopt op 2 december 1651; peter: Egidius du Mont in naem van Franciscus Macquereel, afkomstig van Luik; meter: Maria van Mockenborch.

F. Anna Galle gedoopt den 5 july 1654; peter: Balthazar Moretus; meter: Anna De Crayer, weduwe Schellekens. Zy overleed zes weken oud zynde.

G. Joanna Galle, geboren den 5 november 1656; peter: Cornelius Galle; meter: Joanna van Erssagen; zy stierf tien maenden oud zynde.

H. Catharina Galle, gedoopt den 18 february 1659; peter, Martinus Van Bistoven; meter, Jacoba Librecht, huisvrouw van Guilielmus de Crayer in naem van Maria Simonis. Zy overleed slechts eenige maenden oud zynde.

Buiten deze acht kinderen aengehaeld in den geslachtlyste der nakomelingen van den vermaerden Christoffel Plantyn, door J.B. Vander Straelen, noemt de heer P. Génard eeu negenste, Jacobus-Ignatius Galle genaemd, dat op 30 july 1664 in O.-L.-Vrouwe kerk ter vunte werd gehouden in de tegenwoordigheid van Jacobus Pantius, peter, en Sara De Crayer, weduwe Librecht, meter.

Maria Macquereel overleed op 12 augustus 1676 en Jan Galle op 20 december deszelven jaers. Beide werden in O.-L.-V. kerk in de O.-L.-V. kapel aldaer, onder den zerk van Guilielmus de Crayer en Jacoba Librecht begraven, waerop vroeger met witte letteren het volgende te lezen stond:

D.O.M.
Guiliam de Crayer
ovdt aelmoessenier
ende kerckmeester
deser kerck stierf
16 october 1678
ende
Jacobina Librechts
syne hvysvrovwe
stierf 20 octob 1678
ende
Joannes Galle
haeren schoon sone
stierf 20 decem 1676
ende
Maria Macqvereel
syne hvysvrovwe
stierf 12 avgvsti 1676
Godt wiltse geven deevwigh leve.

(1) J.B. Vander Straelen, Geschiedenis der Rederykkamer de Violieren of Violettebloem, bl. 1, 2, 7 en 9.

(2) De heer P. Génard in zync verhandeling over les Grandes familles artistiques d'Anvers, noemt voor de getuigen van dit huwelyk: Balthasar Moerentorf en Pieter van Tongerloo^(*).

(*) En ten rechte: Balthasar de Vorster was getuige van het huwelyk van Peeter Bax en Elisabeth Timmers 't welk onmiddelyk na dat van Jan Galle staet geboekt; hieruit de misgreep des heeren Vander Straelen.
P. Génard.

(3) Graf-en Gedenkschriften der provincie Antwerpen, IV deel, 1^e stuk, bl. 57.

(4) Jacoba Librecht hertrouwde na de dood van Petrus Macquereel met Willem de Crayer. Zy overleed op 20 October 1678. Ziet Geslachtlyst van Christoffel Plantyn, enz., door J.B. Vander Straelen; en les Grandes familles artistiques, door P. Génard.

[p. 108]

§ IV. Norbertus Galle.

Norbertus Galle, geboren te Antwerpen en aldaer in O.-L.-V. kerk op 22 October 1648, ter vunte gehouden. Zyn peter was Henricus Aertssens; zyne meter: Anna Alewyns, weduwe van Franciscus Macquereel.

Deze Norbertus was schilder en werd aldus in 1666 en niet 1667 in den Liggere der gilde opgeschreven. Men moet hier nogtans in acht nemen dat het woord schilder aldaer voor huisschilder is geplaetst, want in 1688 onder deken Augustus Graet⁽¹⁾ vinden wy in den Liggere nog een Norbertus Galle huisschilder, als wynmeester aengeteekend. Deze laetste was dus zyn zoon aen wien hy zyn ambt leerde. Hierdoor is alle twyfel verdwenen, welke over Norbertus Galle diensaengaende is opgerezen. Zyn sterfdag is ons onbekend, doch moet volgens de doodschulden, in de rekeningen der gilde aengeteekend, tusschen de jaren 1694-1695 gesteld worden.

(Wordt voorgezet.)

J.B. Van den Bemden.

(1) Deze Augustus Graet was boekdrukker en woonde in 1690 op de Groote Merkt in den H. Augustinus; hy had eenen zoon Joseph Gymnicus genaemd, insgelyks de boekdrukkunst beoefenende, en die in 1696 als vrymeester in den Liggere opgeschreven staet, zie: Alphabet. Lyst der boekdrukkers, enz. van Antwerpen in den Geslachtlyst van Christoffel Plantyn door J.B. Vander Straelen. Men moet hier in aenmerking nemen dat de jaergetallen van het houten tafereeltje met de namen der dekens van de St-Lukasgilde opgeschreven, 't welk thans in het Museum der stad hangt, niet overeenkomen met den Liggere, want Augustinus Graet staet op het houten tafereeltje in het jaer 1687 als deken aengeteekend, terwyl hy in den Liggere op eerst gemelde jaer als dusdanig opgeschreven is.

(*) En ten rechte: Balthasar de Vorster was getuige van het huwelyk van Peeter Bax en Elisabeth Timmers 't welk onmiddelyk na dat van Jan Galle staet geboekt; hieruit de misgreep des heeren Vander Straelen.
P. Génard.