De Vlaamsche School. Jaargang 6

De bloemschilder
Georg-Frederik Ziesel.

Waerlyk het strekt onzen landaerd geenzins tot eer, zoo weinig zorg voor de nagedachtenis zyner uitmuntende mannen te dragen. Reeds menigmael hebben wy ons tegen de onverschilligheid verheven waermede, in hun leven, vele onzer nationale kunstenaren en letterkundigen ondervonden, en dikwerf hebben wy de valsche berichten gelogenstraft die, na hunne dood, over hunne daden verspreid zyn geworden. Het volgende toone op nieuw wat voor een lot den gewetensvollen kunstenaer by wylen is voorbereid.

Wie onzer kent den bloemschilder Ziesel? - Weinigen, denken wy, hebben ooit zynen naem hooren uitspreken. - Zou hy geen vreemdeling zyn? - Wy slaên Immerzeel's Levens der Vlaemsche en Hollandsche Schildersopen; wy raedplegen Siret's verdienstelyk Dictionnaire historique des Peintres, en daer vinden wy dat de kunstenaer wiens werken dezer dagen in het befaemde Musaeum van Antwerpen, de vergelyking met de vereeuwigde scheppingen van Daniel Segers zullen onderstaen, niet alleen in ons midden heeft geleefd, - dat hy niet alleen een Belg, een Vlaming, - maer, wie had het geraden? een Antwerpenaer is! - Echter, in deze schriften, wordt 's mans naem in dien van Sisel veranderd, ofschoon de meester zelf, Ziesel teekende; - zyn voornaem blyft onbekend en wat het jaer zyner geboorte en dat zyns overlydens betreft, onze kunstenaer zou in de Scheldestad omstreeks 1750 het leven hebben ontvangen, en aldaer in 1813 zyn overleden.

Het geldt hier dan de faem van een man die in onze eeuw leefde, een schilder met wien verscheidene onzer tydgenooten in betrekking zyn geweest; - derhalve moet men veronderstellen dat de inlichtingen die men over zyn leven bezit, juist, allernauwkeurigst zyn. - Helaes! moeten wy het wederom bekennen? van al het aengehaelde is er byna geen woord dat het onderzoek kan onderstaen! Wil men hiervan het bewys, dan raedplege men enkel de volgende stukken die wy aen goede bron hebben geput⁽¹⁾.

Georg-Frederik Ziesel⁽²⁾, werd ten jare 1756 te Hoogstraeten (en niet te Antwerpen) geboren; zyne ouders Jan-Michiel Ziesel en Catharina van Colen, behoorden naer allen schyn tot den burgerstand.

Over de vroege jaren onzes kunstenaers is ons tot nu toe niets ter weet gekomen; en het is ons volstrekt onmogelyk geweest te ontdekken welke meester hem de eerste lessen in het teekenen heeft gegeven; al wat wy uit echte bescheeden hebben kunnen opmaken, is dat Ziesel ten jare 1770, zich metter woon te Antwerpen kwam vestigen, alwaer hy naer allen schyn in het atelier eens schilders trad; althans de registers onzer koninklyke Akademie bewyzen niet dat hy ooit in dit beroemde gesticht is werkzaem geweest⁽³⁾.

Op dit tydstip bloeide er te Antwerpen eene talryke schaer kunstenaren die zich met den besten uitslag op het bloem- en fruitschilderen toelegden; een vak, dat door de liefhebbers zeer geacht werd, en bygevolg eenigzins werd aengemoedigd; - onder hen tellen wy Geeraerd van Spaendonck, Sauvage, Peeter-Jos. Thys, Peeter Faes, J.F. Eliaerts, Jan van Dael, en anderen. By deze verdienstvolle mannen kwam Ziesel zich aensluiten - en dat hy voor hen in kunst niet hoefde te wyken, getuigen genoeg de voortreffelyke stukken die wy aen zyn penseel zyn verschuldigd.

Immerzeel in zyn reeds aengehaelde werk, meldt dat op de verkooping der Kunstverzameling van den heer J.F. de Vinck te Wezel, een vaas met bloemen op eene marmeren tafel waarop eenige druiventrossen en een vogelnestje lagen voor gl. 132-00 werd verkocht. Wy kennen dit tafereel niet, doch indien het de weerde bezit van de schilderyen welke wy in oogenschouw mochten nemen, dan is het buiten twyfel niet te duer betaeld geweest!

Een ander voortbrengsel van Ziesel, bevindt zich ten huize van den heer Leo van Hemelryck geheimschryver der koninklyke Maetschappy van Schoone Kunsten te Antwerpen; even als voorgaende stelt het eene vaes met bloemen voor

(1) Wy leggen het den heeren Immerzeel en Siret geenzins ten laste zoo hunne berichten niet immer juist zyn; deze schryvers hebben al gedaen wat mogelyk was om de waerheid te kennen; hebben zy hier en daer gefaeld, de schuld moet enkel aen de nalatigheid hunner voorgangeren worden toegeschreven.

(2) De schilder zelfteekende Ziesel; in verscheidene akten wordt hem echter de naem van Zeisel toegekend.

(3) Zyn momboir was zeker heer Norbertus Pineda woonende in de Kloosterstraet; de schilder verbleef in de Kerkstraet waerschynlyk ten huize van den heer Petrus-Josephus Abri, wiens dochter hy later huwde.

[p. 83]

op eene tafel geplaetst, een onderwerp dat onze kunstenaer met voorliefde schynt behandeld te hebben.

Eene derde schildery onzes meesters versiert het kabinet door Mev. van den Hecke-Baut aen het Musaeum van Antwerpen geschonken. Hier wederom is eene vaes met bloemen voorgesteld; tulpen, roozen en sleutelbloemen zyn sierlyk by elkander gevoegd, en roepen en streelen het oog door hunne schitterende kleuren; op eene marmeren tafel, ligt een vogelnestje; verder ziet men eenige fiks gepenseelde druiventrossen die den eetlust schynen op te wekken; en, op het achterplan, staet een bokael met visschen, die echt bedrieglyk is geschilderd; dit tafereel, 't welk nog zoo frisch is, als of het eerst uit 's meesters atelier kwam, wordt buiten twyfel onder de beste onzes kunstenaers gerekend.

Ziesel schilderde ook, zegt Immerzeel, bloemstukjes in miniatuur, en Siret, in zyn aengehaeld Dictionnaire historique des peintres, voegt er by dat onze kunstenaer zich in het glasschilderen oefende. Voortbrengselen in deze laetste vakken, welke in menigte bestaen, en die meestendeels spelden en garnituren versieren, kregen wy te zien; zy zyn allerliefst; doch wat 's meesters naem op stevige gronden vestigt, is zyne kunde in het tafereel malen. Ziesel, is naer ons oordeel, een der voornaemste bloemschilders die ons land heeft voortgebracht; met een fyn en dichterlyk gevoel begaefd, - iets wat den bloemschilder in hoogen graed moet bezitten, - wist hy, even als Daniel Segers, de tael der bloemen te verstaen en hare geheimen te doorgronden. Zyne samenstellingen zyn eenvoudig, en met smaek byeen gebracht; - zy getuigen van een geest die de regelen van het ware schoone begreep.

Als kolorist heeft Ziesel groote hoedanigheden; wy kennen weinige schilders die hem onder dit opzicht, hebben overtroffen. Er heerscht natuer in zyne scheppingen; die bloemen welke op gindsche tafel pronken, zyn waerlyk aen den tuin ontrukt; zy roepen ons door hunne heldere kleuren; zy schynen te leven. Een enkel woord volsta om 's meesters voortreffelykheid te doen kennen: verscheidene geachte kunstenaren beweerden dat Ziesel slechts voor Daniel Segers hoeft te wyken!

Stil en rustig moet het leven onzes medeburgers zyn geweest daer de aerd zelve zyner kunst strydt met allen ydelen zwier, met alle najaging van roem of eer. Ook verhaelt men dat, even als zyn voorganger Daniel Segers, Ziesel zeer godvreezend was en hy gansch afgezonderd leefde, zich alleen den dienst van het schoone en zyner geliefde bloemen toewydende⁽¹⁾. Zyne eenige vertrouwden waren de schilders Faes, Ommeganck en Smits; deze laetste, een voortreffelyk portretschil der, verveerdigde 's meesters afbeeldsel dat thans nog bestaet.

Ziesel die op 6 february 1780, in de St. Andrieskerk te Antwerpen, huwelyk had aengegaen met mejufvrouw Susanna-Catharina Abri, zag zich op 10 october 1805, zyne echtgenoote door den dood ontrukken. Weduwenaer gebleven, overleed onze kunstenaer zelf op 26 juny 1809, in den ouderdom van nauwelyks 53 jaren. De akt van overlyden, op het bureel van den burgerlyken stand van Antwerpen bewaerd, duidt aen, dat Ziesel het huis, wyk 3, n^o 1359, (thans n^o 55), in de Jodenstraet bewoonde⁽¹⁾. Hoe nederig het bestaen onzes meesters moet zyn geweest, zal genoegzaem hier uit blyken, dat de dagbladeren des tyds, welke zyne dood aenkondigen, niet eens melden dat hy een schilder, en wat meer is, een voortreffelyke schilder was!

Zonderling toeval! Zoo lang miskend, zoo lang vergeten, wordt den begaefden man plotselings, op het onverwachts, recht gedaen en hulde bewezen! De mildheid eener edele vrouw was genoegzaem om Ziesel's werken een der voornaemste Musaeums van Europa te doen versieren, en 's meesters naem, gedurende eene halve eeuw met duisternis omgeven, eene eereplaets naest die der hoofden onzer School te schenken. Dat is dan wel het lot des waren kunstenaers: vroeg of laet bekomt hy de kroon die hy door zyn talent heeft verdiendt!

P. Génard.

(1) Een van Ziesel's kennissen verhaelt ons dat 's kunstenaers groot vermaek bestond des avonds in den zomer, in de eenzaemheid, zyn pypje by de pomp op den Wapper, in de nabyheid zyner wooning, te smooren.

(1) In 1805, bewoonde hy een huis der Boeksteeg, W. 4, N^o 1058, (thans N^o 21.) Volgeus Siret, bl. 272, zou onze meester eenigen tyd te Parys hebben verbleven. Dit feit is hoogst waerschynlyk.