Mechelen, in 1515, en te Gent, in 1539; doch geen enkel dezer Feesten vond zoo ruimen byval. De Rederykers, die er te paerd deel aen namen, waren 1393 in getal en de praelwagens 234. De vertooningen duerden eene geheele maend. In deze omstandigheid hadden de vlaemsche letterkundigen en de vlaemsche kunstenaers elkander de hand geleend, om het onvaderlandsche Staetsbestuer van Philips II een denkbeeld te geven van het vermogen van den volksgeest, om te toonen tot welken trap van beschaving de Vlaming, by middel zyner tael, gekomen was.
Het geval bragt ons onlangs in bezit van een handschrift, 't welk voor de geschiedenis van het besproken Landjuweel het hoogste belang oplevert, en 't welk tol dus verre aen de vlytige navorschingen onzer schryvers was ontgaen. Dit boek, het vormt een band in-folio, werd, in 1561, vervaerdigd met de medehulp van den Antwerpschen schepen Melchior Schets, Heer van Rumpst en Prins der Violieren, door den bekenden geleerden Willem van Haecht, die destyds den post van dichter of factor der Kamer waernam. Het vangt aen met afschriften van verschillende onuitgegevene en volstrekt onbekende besluiten genomen door de St-Lucas-Gilde in het belang van het Landjuweel. Vervolgens vindt men eene allernauwkeurigste beschryving van den intrede binnen de Scheldestad der vreemde Kamers, geheel verschillend en veel vollediger dan degene gedrukt in de Spelen van Sinnen, uitgegeven door W. Silvius, in 1562. Daerop volgen 6 oorspronkelyke teekeningen van Frans Floris, vertoonende eenige leden der Violieren-Kamer te paerd, onder andere Melchior Schets. Eindelyk ontwaert men 29 blazoenen van de Kamers welke zoo aen 't Landjuweel als aen 't Haegspel deel genomen hebben. De meeste dezer blazoenen zyn ouder dan 1561, blykens de jaerschriften welke ze dragen. Zy verschillen geheel en gansch van degenen voorkomende in de Spelen van Sinnen (slechts 19 in getal), en zyn viermael zoo groot.
Op het aendringen van onderscheidene liefhebbers onzer letterkunde doen wy eenen oproep ten einde het onder zoo vele opzigten belangryke boek door de pers te kunnen openbaer maken.
Het mag niet enkel een gedenkstuk heeten voor de nog zoo weinig gekende geschiedenis onzer Rederykkamers, maer tevens voor de geschiedenis onzer beeldende kunsten. Trouwens, het bevat, als gezegd is, zes ongekende voortbrengselen van den beroemden schilder Fr. Floris, deken der Violieren, die, met zyn broeder Korneel, een werkelyk deel nam aen de inrigting van het Landjuweel. De teekeningen der blazoenen zyn wezenlyke meesterstukken van samenstelling in den styl der wedergeboorte of renaissance en leveren, by gevolg, groot belang op zoo wel voor sieraedschilders, beeldhouwers en bouwmeesters als voor letterkundigen en oudheidsminnaren. Wy hebben een dezer blazoenen, hetgene namelyk van de Kamer de Jannettebloem of der Ongeleerden, van Lier, als proeve, op steen laten brengen. Hierdoor zal het den liefhebberen toegelaten zyn zich een denkbeeld te vormen van het belang van het geheele werk. Het boek bevat de volgende platen, alle in-folio:
| 1. | Figuer der uitnoodigingskaert. |
| 2. | Het Tooneel ter Markt van Antwerpen opgeregt. |
| 3. | Een Lid der St-Lucas-Gilde, te paerd. |
| 4. | De Bode Jan van Schilde, te paerd. |
| 5. | De Heraut Mter Jan de Haen, te paerd. |
| 6. | Twee schildknapen te paerd; zy voeren bannieren in de hand. |
| 7. | De Zot der Gilde, te paerd. |
| 8. | M. Schets, Prins der Gilde, te paerd. |
Blazoenen of wapenschilden:
|
| 9. | Antwerpen: de Violieren, 1556. |
| 10. | Antwerpen: een in beeldspraek, met het wapen van A. van Stralen. |
| 11. | Antwerpen: een in beeldspraek, met het wapen van M. Schets. |
| 12. | Antwerpen: een in beeldspraek. |
| 13. | Antwerpen: de Olyftak, 1556. |
| 14. | Antwerpen: de Goudbloem. |
| 15. | Bergen-op-Zoom: de Vreugdebloem, 1520. |
| 16. | Mechelen: de Pioen. |
| 17. | Mechelen: in beeldspraek. |
| 18. | Lier: de groeijende Boom, 1548. |
| 19. | Lier: in beeldspraek. |
| 20. | Mechelen: de Lisbloem. |
| 21. | Herenthals: de Kouwoerde. |
| 22. | Vilvorde: de Goudbloem. |
| 23. | Diest: de Lelie. |
| 24. | Zout-Leeuw: de Leliekens uit den dale. |
| 25. | Leuven: de Roos. |
| 26. | Leuven: in beeldspraek. |
| 27. | Diest: de Christus-Oogen. |
| 28. | 's Hertogen-Bosch: Moyses-Doorn, 1542. |
| 29. | 's Hertogen-Bosch: in beeldspraek. |
| 30. | Brussel: Marias' Kransken. |
| 31. | Lier: de Jannettebloem of de Ongeleerden. |
| 32. | Turnhout: de Heibloem, 1538. |
| 33. | Berchem, by Antwerpen: de bloeijende Wyngaerd, 1557. |
| 34. | Berchem, in beeldspraek. |
| 35. | Brussel: de Korenbloem. |
Dit Prospectus laten wy uitgaen in de hoop dat het ontwerp den onderstand zal verdienen van al wie belang stelt in den vroegeren roem der Natie. Veel wordt er gerekend op de gunst der stedelyke Besturen en der Genootschappen van letteroefening. Men telt ook niet weinig op de genegenheid der inwooners van Antwerpen, by wie de poogingen van dien aerd steeds de meeste aenmoediging vinden.
Het boek, een deel in-folio, op kloek papier en met eene duidelyke letter gedrukt, zou aen de inschryvers afgeleverd worden tegen 15 frs., betaelbaer by den ontvangst. Het spreekt van zelf dat de onderneming maer zal worden doorgezet wanneer de inschryvingen voldoenden zullen wezen tot het dekken der kosten. De namen der inschryvers zouden achter den tytel worden geplaetst. - Het boek zou zeer wel geschikt wezen om als prys aen de leerlingen onzer teekenscholen te worden geschonken.
Er kan worden ingeschreven: by den Uitgever, Ed. van Even, Archivist der stad, Monniken straet, no 6, te Leuven. Te 's Gravenhage, by Martinus Nijhoff, Boekhandelaer, Raamstraat, T, 129. Te Amsterdam, by J.-Th. Bom, Boekhandelaer, Kalverstraat, E, 10. De inschryving zal met 1ten September aenstaende gesloten worden. - Het werk zal maer in den loop van 1860 verschynen.
Auteursrechtvrij