De Vlaamsche School. Jaargang 4

[p. 100]

Hoe men stroohoedenfabrikant wordt en briefdrager sterft.
(Vervolg. Zie bladz. 48, 55, 68, 77 en 94).

VII.
Twee stroohoedenfabrikanten.

De Herrengasse, in Munster, is waerlyk eene heerlyke straet, vol schoone en groote winkels, opgepropt met allerhande prachtige kleedingstukken.

Onder de sierlykste vensterramen onderscheidde er zich byzonder eene door hare buitengewoone lengte en de menigte stroohoeden die er waren ten toon gehangen. De voorbykomende vrouwen verwonderden zich, en over de schoone stroohoeden, en over het goedkoope der waer.

Recht over dezen winkel was er eene andere, min aenzienlyk, en achter de kleine vensterruiten, prykten insgelyks stroohoeden. Alhoewel in voetlange gouden letters op het uithangberd geschilderd stond:

Joseph Cooremans strohuten Fabricant wascht und changirt die Hüten am billigsten Preise!

trok deze winkel maer weinig de aendacht der voorbygangers tot zich; zyn glans werd verduisterd door de grootere huizing.

Jef Cooremans stond achter zynen toog, en zag, met nydige oogen, de talryke klanten die den grooten stroohoedenwinkel zyns mededingers in-en uit gingen.

Zyn aenschyn nam echter eensklaps eene vriendelykere uitdrukking aen; hy groette allerbeleefst eene dikke burgervrouwe tegen, die met een kind aen de hand, zynen winkel binnentrad en om een kinderhoedje vroeg.

Jef haelde er eenige te voorschyn; de vrouw koos, pastte, koos nogmaels en vond er eindelyk één dat haer scheen te bevallen:

‘Hoeveel kost dit ding?’

‘Alleenlyk eene silbergrosse, myne goede vrouw!’

‘Gy spot, potstausend; eene halve silbergrosse?

Neem dan dit vrouw, het kost maer zooveel.

Meent ge dan dat ik zoo iets zoude willen? hierover verkoopt men zulk een hoed voor eene halve silbergrosse - en dat is toch zoo een groote winkel.’

‘Groote winkel, kleine waer!’ spotte Jef, maer reeds was de vrouw uit zynen winkel verdwenen tusschen de tanden morrende:

‘Potstausend, eene silbergrosse!’

‘Loopt naer den duivel! riep Jef, wyl hy de vrouw by zyn buerman zag binnen treden; dat gemeen volkje zou alles half voor niet willen hebben!.... Ha maer... voegde hy er weldra glimlachende by... daer komt een grootere vogel; die heeft meer pluimen om zich te laten plukken.

Eene rykgekleede vrouwe trad den winkel binnen. Eene zwierige jonkvrouwe volgde haer op de hielen, en sprong met gekke verwaendheid op hare teenen voort, juist als wierd zy by de aenraking des gronds, omhoog gewipt als een gutta-percha bal.

Meester, zegde de edelvrouwe, ik zou wel een hoedje willen voor deze jonkvrouwe, een hoedje naer den laetsten smaek!’

Jef Cooremans boog zich voorover tot met zyn neus op den toog, als een onderdanige dienaer, en haelde weldra eenen ganschen hoop stroohoeden ten voorschyn.

‘Ik geloof dat UEdele daer wel haren keus zal in vinden, indien ik my niet vergis?’

Met de toppen harer vingeren, als vreesde zy er deze aen te besmeuren, wierp de jonkvrouwe de hoeden dooreen en een mispryzende glimlach speelde om haer mondje.

‘Hebt gy er geene andere, Koopman?’ vroeg zy. ‘Voor het oogenblik niet, Jonkvrouwe, er wordt niets anders in den laetsten smaek gedragen.’

‘Kunt gy uwe keus, daer niet in vinden? vroeg de edelvrouwe aen het jonge meisje.

Och, Mama, des koopmans hoeden komen niet van Parys; hy is met de modes een jaer ten achteren, maer hierover...’

‘Die komen ook niet van Parys, Jonkvrouwe, zoo min als de myne...’

‘Hoor, dit is hetzelfde; hy heeft toch den laetsten smaek, en zie Mama, ik wil geen anderen hoed als zoo één ik er gisteren by hem aen het venster gezien heb.’

‘Het ware toch beter kind, kondet gy hier uwen keus vinden!’

‘Och, Mama, het is hierover net zoo goedkoop als hier, ja, nog veel beter koop...’

‘Is het zoo, doe dan naer uw zin. Koopman, het spyt my, maer ik hoop dat uwe waer ons eene andermael beter bevallen mag.’

‘Ah, zegde Jef by zich zelve, de hairen van wanhoop zich uit het hoofd trekkende, met hunnen grooten winkel altyd!... Ten langen leste verkoop ik niets met al meer!’

Een werkgast die den winkel binnentrad, met een witten voorschoot om de lenden gebonden, stoorde Jef in zyne droeve overwegingen.

‘Baes, werk?’ zegde hy kort af.

Werk? riep Jef, byna toornig uit, ik heb geen werk; ga hierover, hy heeft werk; want hy verkoopt half voor niet.

‘Hy zal dan wel bankroet spelen, Baes.’

‘Ja, maer in afwachting zal ik wel uit de stad moeten gaen loopen!’

‘Wy zitten boven met de armen overeen, baes; wat moeten wy nu beginnen?’ hernam de werkman op onverschilligen toon.

[p. 101]

‘Wat gy moet beginnen? - maekt uw pak en zak gereed, en Jan en Coben en Sus, en vertrekt zoo spoedig mogelyk!’

‘Gy hebt ons voor twintig weken gehuerd, baes.’

‘Gehuerd of niet gehuerd; ik heb geen werk meer voor u, en kan geen werk van mynen rug snyden. Wilt ge niet gaen? hewel blyft zoo lang het u lust. Slapen onder myn dak hebt ge voor niet; maer loon en kost, zoekt dat elders!’

‘Ik zal ten naesten jaer my hier nimmer verhuren,’ morde de werkman in het heengaen, om aen de andere werklieden het kwade nieuws mede te deelen.

‘Werk? sprak Jef by zich zelven zoo haest hy weder alléén was, werk? - en als het zoo voortgaet, kryg ik op twee jaren nog myn ganschen voorraed niet uitverkocht... Ja, het is gelukkig werkman te zyn; werk vraegt men en dan komt men om zyn loon, en verders trekt men zich niets meer aen... Ja, maer gy moest ook fabrikant worden..... nu zyt gy fabrikant! Ik ben er zoo mager van geworden als een geraemte en in vier weken heb ik geen oog meer toe gehad..... Omdat in het begin my alles naer wensch ging, moest die schurk daer hier recht over komen woonen om my in den grond te booren; maer moet ik er onder door, dan zal hy toch ook den zege niet zingen!... Ik zal er anders veel by winnen dat wy getwee stadspoorten moesten uitloopen, als eerste dieven!...’ Een winkelboek openslagend vervoorderde de fabrikant met sombere stemme: ‘Ik heb er ten minste al over de duizend franken, dit jaer, ingeschoten en dan nog kan ik myne wissels niet betalen en eer aen myn handteeken doen. Seffens kan die vervloekte deurwaerder er alweder staen, en van al diegenen die het beloofd hebben, komt er niemand zyne schuld betalen!....’ Hier trok hy zyne tooglade open en naer een hoop geld overteld te hebben, morde hy somber: ‘er ontbreken my slechts weinige thalers, en hier op dit boek staet er driemael meer als myne gansche schuld te betalen;... maer die denken er niet aen!... en my spreekt men van protest, bankroet, gevangenisse en God weet al... Ja, daerom zyt gy ook een fabrikant:... daerom moest gy gedurende vyf volle jaren de wereld rondloopen en honderdmael uw leven wagen - om stroohoedenfabrikant te worden! - ik heb niet er over te klagen, ik heb het zoo gewild! Ware ik eenvoudig werkgast gebleven, ik hadde te veel plesier gehad en dit ware niet goed geweest voor myne zaligheid!... Ja, en een fabrikant moet er ook vergenoegd uitzien, en lachen en praten en de werkliê benyden uw geluk! - want ge zyt immers de baes en op het dorp kunt gy met het hoofd hooger dan de anderen gaen; - tot dat den eenen of den anderen dag uw gansch geluk in duigen valt en een geprotesteerde wissel u op straet werpt en de kleine kinderen u achterna roepen: bankroetier.’

‘Doemnis! dat ik my zulke hoeveerdige gedachten in het hoofd heb laten steken. Ik kon zonder zorg en kommer myn leven by vrouw en kinderen overbrengen, werkend voor myn dagelyksch brood en.... ta, ta, ta, te laet beklaegd! ik ben nu fabrikant en zal het blyven wat er ook van moge komen en... Hemel! daer is die verwenschte deurwaerder al!’

Een klein mager manneken, van top tot teen in het zwart gekleed, met grauwachtige hairen en scherpen neus, trad al buigende binnen en sprak met fluitende stemme:

‘Mynheer Cooremans, het is my hoogst onaengenaem u te komen stooren; maer gy zult lichtelyk de reden begrypen die myne tegenwoordigheid vereischt.’

‘Ik hoop, mynheer Grishauser, sprak Jef op lossen toon, dat uw werk haest zal afgedaen zyn; ik denk nu eene somme, bereikend genoeg om den wissel te betalen, te bezitten.’

Mynheer Grishauser trok meesmuilend de onderste lip naer binnen, als voelde hy zich te leur gesteld van geen protest te hebben kunnen opmaken.

‘Zoo veel te beter, zooveel te beter, mynheer Cooremans!’

Jef deed de tooglade open en telde met zoovel stoutheid den deurwaerder het geld voor, als ware hy overtuigd de volle somme te hebben. ‘één, twee, drie..... honderd..... twee honderd.... drie honderd, vier honderd thalers en tachtig....’

‘En vier-en-negentig thalers - zes silbergrosse en vier penningen!’ onderbrak de deurwaerder langzaem op elk woord drukkende.

‘Vier-en-negentig?’ riep Jef met verwondering uit, als hoorde hy voor de eerste mael dit getal vier-en-negentig thalers; het is voorzeker tachtig; ja het moet tachtig wezen en kan geen vier-en-negentig zyn.

‘Zie hier, mynheer Cooremans, zegde de deurwaerder koeltjes den wissel met behoedzaemheid aen den fabrikant voorleggende; zie hier vier-en-negentig thalers, zes silbergrossen en vier penningen.

Ik heb my dan in de hoeveelheid van het bedrag des wissels vergist en kan onmogelyk nu niet meer dan tachtig geven; maer heb de goedheid, mynheer, tot morgen vroeg nog te wachten en dan zal de volle somme gereed liggen.’

‘Onmogelyk, onmogelyk! myne plicht verbiedt het my!’

Een zilveren inkoker uit zynen zak halende, nam hy eene penne en begon een gezegeld papier te beschryven. ‘Alzoo moeten wy dan tot een protest overgaen. - De rede, heer Coremans, de rede? - Dat er te kort bestaet? - Alzoo, ging de deurwaerder voort en schreef: 's Avonds om vier uren, gesproken hebbende aen M. Josef Cooremans - niet zoo? - en...’

[p. 102]

Jef staerde met stomme verslagenheid den deurwaerder aen; dan plotseling hem by den arm vastgrypende, riep hy met wanhope uit:

‘Ach, mynheer, ontvang, in Gods naem, in betaling de somme zoo als zy is, morgen zal ik u het te kort brengen; heb medelyden met my!’

‘Gy begrypt, mynheer Cooremans dat ik toch geene veertien thalers uit mynen zak er kan byleggen; gy zyt al te veel met den handel bekend om niet te weten dat ik een protest moet opmaken of voor de gansche somme insta; - nu dit kunt gy dan toch niet eischen? - Overigens, voegde hy er met sluwen glimlach by, een klein protestje is zoo erg niet, dat valt al meer voor!’

‘Niet erg? riep Jef met hartscheurende stemme uit, niet erg? Ah, gy weet dan niet dat ik nog nooit een wissel heb laten protesteren!’

‘Ik weet zeer goed, mynheer Cooremans dat uw huis tot hiertoe, altyd eer aen zyne handteekening heeft gedaen!’

‘En weet ge dan niet, dat ik door zulk een protest myn krediet moet verliezen; dat ik door zulk een protest onteerd ben, indien het by een myner mededingers ter oore komt.... Piet, Piet, indien gy het weet! morde Jef ter zyde, en sloeg zich de handen met vertwyfeling voor het aengezicht.

‘De deurwaerder nam geene aendacht aen de wanhoop des fabrikants maer ging voort met schryven: aen M. Josef Cooremans en vragende aen zynen persoon....’

Door de droefheid als waenzinnig, sprong Jef achter den deurwaerder vatte zyne hand vast, en wilde hem de pen ontrukken.

‘Ach! schryf niet!... schryf niet! zie, neem het geld aen, en leg er het te kort tot morgen by. - O, ik vraeg het u niet voor niets! - hier is myn gouden uerwerk, het is vyftig thalers weerd; neem het tot pand en indien ik u geene twintig thalers, morgen vóór den noen te huis breng, houd het voor u. Ik geef u zes thalers winst, slechts voor één dag, één enkelen dag!...’

Verschrikt door de vlammende oogen des mans, was de deurwaerder ter zyde gesprongen, stak den wissel haestig in zyne zakboeken en zag al naer de deur toe om het hazenpad te kiezen

‘O, ging Jef voort, den duerwaerder het gouden zakuerwerk met geweld in de hand duwende, o, wees niet onmeêdoogend, mynheer; gy hebt toch een goed hart; stort een man niet in de schande die ook vrouw en kinderen heeft, ik bezweer u door al wat u dierbaer mag zyn.... Stem toe, - stem toe, en ik zal u zegenen als myn weldoener, myn verlosser, alle de dagen myns levens!’

Met samengevoegde handen was Jef voor de knieën des deurwaerders gevallen. Eene uitdrukking van medelyden verscheen op het wezen des hardvochtigen mans, wiens plicht het is onder tranen en lyden zyn werk voort te zetten.

‘Kom aen, dan, indien gy my binnen de acht dagen zestien thalers, acht silbergrossen en vier penningen brengt, want zie ik verlies twee thalers door het protest niet op te maken, dan kunt gy uw uerwerk terug krygen.’

En het geld van den toog opnemende en het met het uerwerk by zich stekende, morde hy tusschen de tanden:

‘Zie ik begryp u niet; een klein protest is nogthans zoo erg niet, zoo erg niet!’

‘Dank, dank!’ zuchtte Jef.

‘Die man is zinneloos!’ zegde in het hêengaen de deurwaerder by zich zelve.

Uitgeput viel Jef op een stoel neder, liet het hoofd op de borst zakken en, in diepe moedeloosheid, sprak hy met doffe stemme:

‘Ik ben dan fabrikant, ik ben dan fabrikant!...’

Weldra nogthans bemeesterde hy de hevigheid zyner aendoeningen; klonk aen eene bel, en zegde tegen den jongen werkman die in den winkel verscheen:

‘Jan, ik moet voor myne zaken uitgaen; let gedurende myne afwezigheid op den winkel, en neem byzonder wel in acht geen kooper te laten doorgaen, hoe kleine prys hy u ook aenbiede.’

En zyn hoed nemende, ging Jef Cooremans ter deure uit tusschen zyne tanden morende:

‘Allo, nog eens gepoogd of er ergens niets los te krygen is!’

VIII.
Een brief uit den vreemde.

Er waren reeds drie maenden verloopen sinds Jef Cooremans de Witte Hoeve verlaten had en nog kon Dina zich niet troosten over de afwezigheid haers echtgenoots; zy ging den ganschen dag treurig en ingekeerd en veelal zat zy mymerend in grootmoeder's zetel.

De omstandigheden waren niet geschikt om hare onrust te stillen. Eene maend na zyn vertrek, had Jef zyne vrouw geschreven dat hy genoodzaekt was Piet Mop eene woedende mededinging aen te doen, en in ééns onder of boven te spelen.

Dit was de laetste brief die zy van Jef had ontvangen; meermalen had zy hem om antwoord gesmeekt, doch te vergeefs!

Door pynelyke voorgevoelens bevangen, stond Dina iederen morgend, omtrent het uer dat de brievendrager voorby moest komen, aen hare deur; maer telkens liep de man even gezwind over den weg en dan trad de vrouw weder hare wooning binnen al zuchtende: ‘Morgen misschien!’

En zoo had zy daer al zes weken, dag op dag, met bange verwachting gestaen en de oude brievendrager voelde

[p. 103]

zich, iedermael dat hy voorbyging, diep geroerd door de droeve teleurstelling der vrouwe. Het deed hem pyn dat hy tusschen dien vollen buidel brieven er geenen had voor de arme vrouwe en hy stapte, als beschaemd, aen den overkant der straet voort, als hadde hy er schuld aen.

Eensdaegs, stond Dina, volgens gewoonte daer weder op den brievendrager te wachten, en haer vonkelend oog scheen in de verte de geheimen des opgezwollen buidels, die aen zyne zyde hing, te willen doorbooren: ‘zou hy er nu eenen hebben?’ zuchtte zy. - ‘Neen, zie, want hy ziet nog niet naer hier, - hy gaet recht door! - maer lacht hy daer niet? - neen, het is tegen 's pastoor's meid; - zie, hy geeft er het nieuwsblad af; - zoo, nu zal ik het seffens weten!’ De brievendrager kwam met snellen tred de dorpskuip doorgegaen; als hy de wachtende vrouwe in het oog kreeg, speelde er een zoete glimlach om zynen mond, en den straetweg overkruisende, ging hy recht op de Witte Hoeve af, wyl hy de lederen riemkens der brieventesch opengespte.

Onbewegelyk van hoop en vreeze, sloeg de vrouw met bange oog al deze bewegingen na; doch weldra stak de brievendrager haer eenen brief toe en zegde met blyde stem:

‘Van Munster! - vrachtvry!’

‘Myn God! myn God!’ riep Dina uit, en haer hart klopte byna hoorbaer van aendoening. Spoedig snelde zy hare wooning binnen, brak met koortzige haest den zegel los en wierp een gretigen blik in den brief - en dan ontsnapte haer een kreet zoo pynvol, zoo smartelyk, dat hy door de gansche hoeve met een naer geluid wedergalmde.

Op hare beenen waggelende, liet de vrouw zich in den zetel nederzakken en bleef een tyd lang, als vernietigd, bewusteloos zitten; zy bekwam echter spoedig een weinig kalmte en met angstige stemme las zy half luide den volgenden brief.

‘Beminde vrouwe,

Vaerwel! - vaerwel! - ja, als ik u, by myn vertrek over drie maenden omhelsde, was het misschien voor de laetste mael - ik ben geruineerd!..... De concurrentie tegen Piet Mop heeft my gedood! en, daerby nog twee of dry bankbreuken van persoonen die my verscheidene honderde franks schuldig zyn... Van daeg is er een wissel van drie honderd thalers geprotesteerd en buitendien ben ik er nog vier honderd schuldig en ik kan niet betalen! Binnen acht dagen misschien zal ik een bankroetier heeten... in de gevangenis geworpen worden voor schuld - hoe lang? - ik weet het niet, want ik zal nooit kunnen betalen!... en dan?... Myn God, myn God, ik ben byna zinneloos van wanhoop!

Vergeef het my, indien ik u, hierover nog niets geschreven heb; tot wat kon het dienen dan om u nutteloos te bedroeven. Ik ben nu blyde dat gy geweigerd hebt de Witte Hoeve te verkoopen; want gy zult u daerdoor uit de armoede kunnen redden en de kleine kinderen ook; o, kon ik ze nogmaels omhelzen!...

Neen, naer het dorp zal ik nimmer komen, opdat de geburen zouden zeggen: “Zie dáer dien bankroetier!” en gy en myne kinderen zoudet over my moeten blozen; neen, dat zal niet, neen, zoo waer ik leef, dat zal niet!... Zult gy my wel ooit de schande kunnen vergeven die ik over u hoofd geroepen heb!... ook het is myne schuld niet!... Die schurk!... die schurk!.. God moge hem straffen!

Vaerwel, vaerwel... ach, nu eerst gevoel ik hoe lief ik u heb en hoe gelukkig wy samen zouden geweest zyn, hadde ik my boven myn stand niet willen verheffen!... maer nu is het te laet beklaegd!...

Zoohaest ik weder vry ben van te doen wat ik wil, zal ik trachten de middelen by de hand te krygen om terug naer Bresiliën te trekken, en kon ik in het zweet myns aenschyns er genoeg winnen orn al myne schuld af te leggen, dan zoude ik misschien nog naer ons dorp durven terugkeeren, om u en myne kinderen te omhelzen... Ach, zult gy wel ooit de schande die ik u aendoen, kunnen vergeven?... Laet my den zoeten troost dat gy uwen ongelukkigen man niet zult haten!..... maer ik kan niet meer schryven;... ik kan niet; ik weet niet meer wat ik schryf... God, ik geloof dat de smart my zal zinneloos maken... vaerwel, vaerwel, en laet de kleine kinderen een “Vader ons” bidden voor hunnen droeven vader!’

Na het lezen van dezen brief, bleef Dina als versteend zitten en gedachteloos volgde haer oog de vlamme die in de wyde schouwe opkronkelde en dan verzwond.....

Een flauwe zucht die uit eene wiege opsteeg, riep hare aendacht op haer dochterken, dat al spelende in een diepen slaep gevallen was. By het zien van die zalige en kinderlyke rust wyl het in haer hart zoo stormde, voelde de moeder het bewustzyn in haer wederkeeren en rechtspringende, liep zy naer de wiege toe en plaetste een hartstochtelyken zoen op des kindjes roode wangen. Dit verteederde haer hart en een stroom van tranen gaf haer lucht.

Dan werd het kalmer en lichter in haren geest; zy zette zich weder neder en overlas op nieuw met gespannen aendacht den brief. Het gevaer was dringend, dit begreep zy uit de verwarring die in den opstel heerschte... spoedige hulp moest haren echtgenoot toegebracht worden - maer hoe hem redden?... Drie honderd thalers!

Weldra scheen de vrouw een besluit genomen te hebben. Zy stak den brief by zich, bond haren hoofddoek over het hoofd, wischte de tranen uit de oogen en ging dan voor den spiegel staen.

[p. 104]

‘Wat zyn myne oogen rood! “morde zy,” de menschen moeten niet zien dat ik geweend heb.’

Zy besprenkelde hare oogen met koud water en poogde te glimlachen. Toen ging zy in den tuin en riep: ‘Jefken, Jefken!’ en welhaest kwam de kleine jonge aengeloopen.

‘Zie, houd u stil en zyt wys, en let op dat gy uw zusterken niet wakker maekt; als het schreit, ga dan stillekens in den stal en roep de meid; anders niet, hoor ge. Zyt maer braef’ zegde de moeder en plaetste een kus op zyn voorhoofd.

‘Zal vader, dan een trommel meêbrengen, moeder?’

‘Ja, zyt maer braef!’

‘Wanneer komt vader terug, moeder?’ vroeg weder het jongsken.

De vrouw antwoordde niet, want zy voelde dat haer gemoed al te vol schoot; zy omhelsde nog eens het slapende kindje en liep zacht op hare teenen de deur uit.

Eenige oogenblikken nadien, werd zy in de kamer des dorpspastoors ingelaten.

De eerweerde man wandelde in overweging de kamer op en neder, als de vrouw binnentrad. Langzaem en ernstig vestigde hy zyn doordringend oog op Dina en hy las op het gelaet der vrouwe, dat haer eene grondelooze smart, welke zy te vergeefs zocht te verbergen, te heelen was.

Met goedaerdige welwillendheid een stoel by de tafel schuivende, zegde hy zacht:

‘Het gaet met u niet goed Dina, niet waer? - zet u hier by de tafel neder, en zeg my waerin ik u behulpzaem kan zyn.’

‘Mynheer pastoor! - ach!’ zuchtte de vrouw zich moedeloos op den stoel latende nederzakken en stak den pastoor den brief toe.

De dorpsherder overlas langzaem den brief, en onder het lezen trokken zich de diepe rimpels die zyn voorhoofd doorploegden tot eene medelydende uitdrukking te samen. Hy begreep ten volle hoe pynlyk deze slag twee menschen moest treffen die slechts uit hooveerdy zoo diep gezonken waren!... Hy wendde zyne oogen naer het groote kruisbeeld dat voor de schouw hing en sprak op bemoedigenden toon:

‘Onze heer God, heeft zooveel geleden!’

‘Ach, mynheer pastoor; red ons, red ons!’ riep de vrouwe als waenzinnig uit.

‘Indien wy een middel konden vinden om drie honderd thalers by een te krygen, dan ware men voor het oogenblik gered, en voor het overige kon men later zorgen....’

‘Mynheer pastoor, indien ik de huizing dorst verkoopen? gy weet ik heb het aen grootmoeder beloofd het nooit te doen; maer mag ik onverschillig mynen man zien in de gevangenis werpen, hem als een dief verre weg laten vluchten; neen, neen, al ging hy tot het einde der wereld, ik zal hem volgen.’

‘Myn kind, sprak de pastoor, voorzeker indien uwe grootmoeder nog leefde, zou zy liever alles verkoopen dan de schande op het hoofd haers schoonzoons te laten nederkomen; want de schande des mans daelt op het hoofd zyner vrouw en de onteering des vaders over zyne kinderen neder. Schrikkelyk vooroordeel en misschien rechtveerdig en wys besluit der Godheid!... Toch het zou u weinig baten in dit oogenblik de hoeve te kunnen verkoopen; mits er al te spoedige hulp noodig is, en, gy gewis zoo dadelyk geld op uwe huizing niet zoudt krygen. Voorzag uwe grootmoeder, als zy u zoo plechtig de belofte van de hoeve nooit te verkoopen afdwong, het ongeluk niet waerin de hooveerdy uws echtgenoots u kon storten?...’

‘Ach, mynheer Pastoor, het is myne schuld dat myn man is fabrikant geworden; anders hadde hy misschien er nooit aen gedacht!’

‘Nu, myn kind, vernederen wy ons dan onder de hand van Hem die wil dat wy nederig en ootmoedig van harte zyn. Uwe grootmoeder, voorziende, zeg ik, waertoe deze hooveerdy u brengen kon, heeft de hoeve u als eene veilige schuilplaets tegen den rampspoed willen voorbehouden. Toch indien zy verboden heeft de ouderlyke huizing te verkoopen, het zy u meer vry om er eene geldsomme op te leenen; dit was geene vergetelheid geloof ik, maer eene wyze voorzorg voor de ramp die u treffen kon. Ga dus by den notaris en verzoek hem om duizend francs in leen; hadde hy ze niet by der hand, kom dan terug en wy zullen verder raed en daed zoeken. Uw man moet gered worden en spoedig!’

‘Ach, heb dank! heb dank!’ riep de vrouw uit.

‘Troost u, myn kind, en denk dat de slagen van Zyne hand ons niet ten onzen nadeele maer ter onzer zaligheid zyn!’

‘Hier is een brief, voegde de dorpsherder erby, nadat hy eenige woorden op een blad papier geschreven had, die, indien het noodig ware, gy den heer notaris kunt overhandigen.’

Half getroost, nam Dina afscheid van den dorpsherder en spoedde zich in de tegenovergestelde richting des dorps.

(Wordt voortgezet.)

L. Van Ruckelingen.