De Vlaamsche School. Jaargang 2

Eene onverschrokken vrouw.
Schets uit het leven in de duinen.
(Vervolg en slot. Zie 2^den jaergang, bladz. 29).

- Heere God! een ongeluk! - kreet zy; - hemelsche vader, bescherm myn echtgenoot! myne onschuldige kinderen!... Ho! ik bid u, Heer, spaer hunnen vader! Laet niet toe, dat zy weezen worden!...

Daerop sloeg zy een kruis, en vlood zonder langer verwyl buiten de hut.

Wat was het toch dat zy had gezien, en dat haer met zulken angst vervulde?...

De zee was nog altoos even hoog en woedend; de wind woei nog altoos even ongestuimig, en de regen plaste onophoudend uit den hooge. En toch bevonden zich op den zeedyk een dertigtal persoonen, mannen, vrouwen, ouderlingen en kinderen. Het meestendeel zaten geknield en met het aengezicht naer den grooten plas gekeerd. De eenen hadden de handen vóor de borst saêmgevouwen en schenen te bidden; anderen trokken zich de haren uit het hoofd of wrongen zich de gesloten vuist tegen het voorhoofd en de slapen, en bittere tranen rolden over byna aller kaken. Twee lieden, die men aen hun gewaed gemakkelyk voor geestelyken erkende, bevonden zich by den groep. De eene, een ouderling met zilverwit haer, stond vooraen, met het aengezicht naer de vergaderde menigte gekeerd, terwyl hy de beide handen zeewaerts uitstrekte en er uit elke zyner oogen eene dikke traen lekte; de andere was nog maer een jongeling van omtrent vyf-en-twintig jaer, en zat knielend en met saêmgevouwen handen, te midden der vrouwen en kinderen, luidop te bidden. De grysaerd was de eerweerde pastoor van Knocke, en de jonge geestelyke stond hem als hulppastoor in zyne heilige bediening ter zyde.

- Kinderen! - sprak de eerweerde ouderling op smeekenden, hertroerenden toon; - kinderen, zal niemand uwer die arme ongelukkigen, in den uitersten nood verkeerende, ter hulp snellen? Durft het dan niemand wagen met de reddingsboot in zee te steken?

Doch niemand sprak een woord. Hoe geerne allen de stem des ouden priesters hadden gehoor gegeven, het gevaer was echter te groot, en niemand dorst het wagen redding te brengen aen hen die zich in het uiterste gevaer bevonden; want het was voor lieden die in zulk gevaer verkeerden, dat de goede grysaerd hulp afsmeekte.

Ginder verre, in zee, op de zaudplaet de Peerdenmerkt, lag eene visschersschuit gestrand. Van den zeedyk kon men zien hoe de manschap zich de handen in het haer sloegen, hoe zy op den mast waren geklafert, en de lieden die zich op het strand bevonden, met hunne hoeden toewuifden. Men kon het duidelyk hooren op den zeedyk, hoe yselyk zy om hulp kermden, en toch, wat de oude pastoor smeekte en bad, niets hielp; het gevaer was te groot, en niemand dorst het bestaen, middelen aen te wenden om de ongelukkige drenkelingen uit den gevaerlyken toestand waerin zy verkeerden, te redden.

- Kinderen, - hernam de gryze dienaer Gods, op eenen toon die de herten der omstaenders diep roerde; - kinderen, kunt gy het met een onverschillig oog nazien dat die arme lieden in de nabyheid van het strand moeten omkomen? Kunt gy het over het hert krygen hen, zonder eenige hulp aen te wenden, door de zee te laten inzwelgen? Zegt, zal niemand uwer zich in het gevaer willen werpen om hen te redden? De reddingsboot ligt gereed! Beproeft het! God, ik ben er zeker van, zal de edelmoedige pooging van twee onverschrokken herten niet onbeloond laten!

- Maer, mynheer pastoor, de zee is hoog en wild, - waegde een bejaerd man uit den groep; - wie hen waegt te redden, waegt zyn eigen leven en daerby, het zyn geene gezellen uit de omstreek! het gestrande vaertuig is ons onbekend en behoort niet tot ons dorp!

[p. 46]

- En wat geeft dit? - sprak de oude geestelyke, half verwytend doch altoos even smeekend. - De hemel weet hoeveel weduwen en vaderlooze kinderen hunne dood zal ten gevolge hebben, en daerby, zyt gy vergeten, kinderen, wat ik u zoo dikwyls voorhield, dat de zone Gods aen den galgenboom des kruizes ten verlossing van het menschdom stierf? Zegt, zyt gy dit vergeten? En zal het moeten gezegd worden, tot eeuwige schande van Knocke, dat er zich den 13 october 1843 in gansch het dorp niet twee gezellen bevonden, onverschrokken en meêwarig genoeg om zeven of acht menschen aen eene gewisse dood te onttrekken? Zegt, heb ik zeventig winters moeten beleven, om gedwongen te zyn zulks met eigen oogen te aenschouwen? wee! wee!...

Allen bogen het hoofd en zwegen, uitgenomen een die met stille nauwhoorbare stem, alsof hy verlegen was voor de woorden die hy uitsprak, fluisterde:

- Het is waer! ramp! ramp over onze hoofden! Wy zyn zoo bloode als baerdelooze knapen!... Maer.... wy ook hebben vrouw en kinderen.

- Welnu? - vroeg de priester streng.

- Zoo wy het wagen in zee te steken, - hernam de visscher, - zullen onze vrouwen en kinderen dan ook misschien onze dood niet te betreuren hebben?....

- Dwaling! dwaling! - riep de ouderling met zyne gebroken stem en met den vinger naer den hemel wyzende, als in geestontheffing uit; - Kristus stierf voor het menschdom; zyne dood redde allen uit het eeuwig lyden. Hy bemint degenen die zyn voorbeeld volgen en zal over hen met vaderlyke bezorgdheid waken.

Nog zwegen allen; niemand scheen zyn leven in de waegschael te willen zetten om de ongelukkige drenkelingen van de gevaerlyke zandplaet te redden. Slechts eene jonge vrouw, de gade van Pieter Kolfs, die zich sedert eenige oogenblikken by den groep bevond, sprong vooruit en sprak met vaste stem:

- Welnu, wie durft my volgen? Eén onverschrokken gezel is genoeg, en die arme lieden zyn gered!

Er verliep een oogenblik van plechtige stilte, terwyl de gryze geestelyke en de visschersvrouw, met benepen hert, op antwoord stonden te wachten; doch niet éen mond opende zich; niemand bood zich aen om de moedige echtgenoote van Pieter Kolfs te volgen. De oude pastoor veegde zich met den rug der hand de tranen uit de oogen, en zegde langzaem:

- Welaen, wanneer de mannen van Knocke kinderen zyn geworden en zich in moed en onverschrokkenheid door eene vrouw laten overwinnen, dan zal ik, krachtelooze grysaerd, het aenbod der edelmoedige vrouw aenveerden. Laet ons gaen, Barbara, myne dochter, en dat de mannen van Knocke blozen voor eene zwakke vrouw en eenen krachteloozen grysaerd!

- Neen, neen! niet zoo, eerweerde, - liet zich nu op eens eene stem hooren; - niet zoo! gy blyft hier; ik en Barbara zullen met de reddingsboot in zee steken, en de arme drenkelingen, zoo de hemel ons zyne hulp niet weigert, behouden aen land brengen.

Hy die deze edelmoedige woorden uitsprak, was niemand anders dan de jonge hulppriester, die by het hooren van het roekeloos besluit van den ouden herder der parochie, plotseling van tusschen de knielende groep der vrouwen en kinderen was recht gesprongen en den gryzen pastoor, die gereed stond om in de boot te springen, had by den arm gevat.

- Neen, neen, blyf! wy zullen gaen! - klonk het nu uit tien monden te gelyk.

Doch zonder deze woorden gehoor te geven, sprongen de eerweerde onderpastoor en de onverschrokken visschersvrouw in de boot, en een der visschersgezellen sneed ter zelfder tyd, met behulp van een mes dat hy van tusschen den lederen riem, dien hy om het lyf droeg, had getrokken, de koord los, waermede de boot aen eenen pael op den zeedyk was vast gemaekt. De onverschrokken vrouw en de jonge priester namen onmiddelyk plaets op de banken, en vatten elk eene der roeispanen, die zich in de boot bevonden, in de handen.

- Zoo het gebeurde dat de zee myn graf werd, - sprak de medelydende vrouw met luide en vaste stem, - dat Pieter my myne roekelooze daed vergeve! En gy, goede lieden, draegt zorg, zoo ik u bidden mag, voor myne arme kleinen!...

De roeispanen vielen neder, en de boot bewoog zich langzaem vooruit op de zee.

- Knielt neder en bidt! beval de gryze geestelyke, met eene stem die getuigde dat hem de tranen in de oogen stonden, en de herten van al de aenwezigen diep roerde; - bidt God, opdat hy hen in hunne edelmoedige pooging ondersteune!

Allen knielden neder met ontdekten hoofde en saêmgevouwen handen. De reddingsboot worstelde hevig tegen de hooge baren der holle zee. Nu eens zag men het ranke vaertuig door eene hooge woestrollende baer naer boven worden gezweept, dan daelde het weêr, aen aller oogen onttrokken, in de diepte neder, om eenen oogenblik later terug in de hoogte op het top eener nieuwe golf te verschynen, en dikwyls werd hy in zyne klimmende vaert door eene nieuwe aenrollende baer gansch overdekt, zoo dat niet alleen de boot, maer ook de vrouw en de priester gansch doornat waren, en men op den zeedyk meer dan eens dacht dat de zee de boot en de twee edelmoedige redders had ingezwolgen. Met gespannen aendacht bleef de biddende schaer, die zich op de duinen bevond, het ranke vaertuig volgen, dat, wat al moeite Barbara en de priester zich ook gaven, byna niet bestand was zich recht te houden, uit oorzaek

[p. 47]

der groote golven die er byna elken stond tegen aen sloegen. De boot vorderde weinig en werd byna zoo veel achter- als vooruit geslingerd, zoo dat meer dan een der strandbewooners, die zich op den oever bevonden, in zyn hert wanhoopte hem de zandbank te zien bereiken. Eene halve uer was er in dien pynlyken toestand reeds voorby gesneld, eene halve uer, en nog worstelden de twee moedige menschen tegen de woeste golven. Eindelyk steeg er een blyde, een dankbare kreet op uit de neêrgeknielde schaer, en al de biddenden sprongen eensklaps recht. De reddingsboot had het gestrande vaertuig bereikt, en allen zagen thans duidelyk hoe Barbara en de geestelyke zich beyverden, om, met behulp der haken, zich aen de schuit vast te klampen. God had hunne edelmoedige daed reeds ten halve gezegend; want daer daelde op eens de manschap, een, twee, dry, vier, vyf, zes, zeven, acht persoonen, van het vastzittende wrak in de redboot. Maer op eens werd de aendacht van allen gaende gemaekt door iets waeraen zy zich in het geheel niet hadden verwacht. Een der geredden sloeg de armen rond den hals der vrouw, en drukte haer aen zyn hert; een tweede volgde; hy ook omarmde de gade van Pieter Kolfs, en drukte zyne lippen op haer voorhoofd.

- Wat mag dit toch beteekenen? - dachten de strandbewooners; - waerom hebben allen de hand van den onderpastoor gedrukt, terwyl slechts twee hunner Barbara omhelzen en al de overigen haer, even als zy het den priester deden, de hand toesteken?...

Doch de boot bleef by de zandplaet niet langer dan het noodig was verwylen, want terwyl de strandbewooners op den zeedyk, aen dit voor hen zoo zonderling en onuitlegbaer voorval, stonden voort te denken, hadden redders en geredden de terugvaert begonnen.

Op den zeedyk zeeg de wachtende schaer terug op de knieën, en bad met luide stemme den hemel, opdat hy de boot met de manschap behouden aen land zou brengen.

Daer er thans meer armen waren om het ranke vaertuig te besturen, vorderde het ook, alhoewel het nog altoos hevig heen en weêr geslingerd werd, veel spoediger, en weldra was het zoo naby het strand, dat het den lieden op den zeedyk werd toegelaten de geredden te herkennen.

- Lieve hemel! bedrieg ik my niet? - riep een gryze zeebonk uit. - Zien myne oogen wel goed? ja, ja, Pieter Kolfs en Karel Boeynaems, de man en de broeder van Barbara, bevinden zich in de boot!

Neen, de oude visscher bedroog zich niet; zyne oogen hadden goed gezien; want toen eenige oogenblikken later redders en geredden, onder de blyde vreugdekreten der menigte, aen land sprongen, herkenden allen de twee Knocksche visschers.

Nu greep er een hertroerend tooneel plaets: vreugdekreten, gelukwenschen, dankzeggingen, handrukkingen, omhelzingen van alle zyden, terwyl over aller kaken blyde, dankbare tranen rolden. Rechts en links vroeg men Pieter Kolfs en Karel Boeynaems hoe het toch kwam dat zy zich op dien vreemden ventjager bevonden; doch de twee geredde visschers vonden den tyd niet om de vragen die uit twintig monden tegelyk opstegen, te beantwoorden; want niet zoodra hadden zy zich aen de omarmingen des eenen onttrokken, of een andere stond gereed om hen aen de borst te drukken.

Eene stem kwam eindelyk een einde stellen aen dit hertroerend tooneel.

- Kinderen! - sprak de gryze pastoor van Knocke; - gaen wy thans ter kerke, den hemel bedanken voor de door hem bewezen weldaed. Ik zal hem eene mis van dankzegging opdragen. Komt, laet ons gaen!

Stilzwygend zette zich de stoet in beweging. Voorop gingen de twee geestelyken; dan volgden de acht geredde drenkelingen, en de overige strandbewooners sloten den stoet. Barbara alleen bevond zich niet tusschen hen. Zoodra zy uit den bood aen land was gestapt, had zy ongemerkt den zeedyk verlaten. Toen de stoet de door Pieter Kolfs bewoonde hut naderde, stond de moedige vrouw, met hare twee kinderen in de armen, op hen te wachten. Doch het scheen dat de stoet niet zoo spoedig als zy het wenschte vorderde, want hare wooning verlatende, kwam zy eensklaps de naderenden te gemoet. Zy stapte tusschen de twee geestelyken door, waerna zy stil hield, haer klein meisken in de armen haers echtgenoots legde en haren broeder haer knaepken toestak. De beide mannen omhelsden hertelyk en met vreugdetranen in de oogen de twee onschuldige kinderen, waerna zy beide terug nam, en de stoet, na dit kort oponthoud, zyne bedevaert naer de parochiekerk voortzette.

Onderweg vertelden Pieter en Karel hoe hunne schuit door de holle zee tegen eene zandbank aen stukken was geslagen, en zy zich, in dien uitersten nood, hadden genoodzaekt gevonden, de eene aen den mast, de andere aen een kromhout van het gestrande wrak zich vast te klampen. Na langen tyd door de woeste golven te zyn heen en weder geslingerd, en meer dan eens op het punt te zyn geweest door de zee te worden ingezwolgen, hadden zy eene vreemde schuit ontmoet, waervan de manschap, na ongehoorde moeite te hebben aengewend, er eindelyk in gelukt was hen aen eenen byna zekeren dood te ontrukken.

Wat er van hunne overige vier gezellen was geworden, wisten zy niet te zeggen; na de stranding hadden zy hen niet meer wedergezien, en alles deed hen vreezen dat de zee hun graf was geworden...

Zoo beloonde de hemel de edelmoedige daed der on-

[p. 48]

verschrokken visschersvrouw. Alleen om menschen te redden die zy niet kende en wellicht nooit had gezien, had zy zich medelydend en met koelen bloede in het gevaer geworpen, en God had gewild dat zy hare daed niet zou te beklagen hebben. Daer waer zy slechts vreemdelingen had denken ter hulp te snellen, werd haer het geluk beschoren de twee wezens die zy naest hare kinderen het meeste lief had, haren echtgenoot en broeder, aen de nydige, alles verzwelgende golven der zee te ontrukken.

De hemel schenke aen elken strandbewooner eene dergelyke medelydende, edelmoedige en onverschrokken vrouw!...

Na het eindigen van den goddelyken dienst keerden de twee geestelyken en de inwooners van Knocke naer de duinen terug, om er de lyken der verdronken visschersgezellen en zeelieden, die de baren op het zand hadden geworpen, een graf te bezorgen. Op de zandplaet de Peerdenmerkt was niets meer van het gestrande wrak te bespeuren; reeds had de zee het vaertuig ingezwolgen.

De strandbewooners hebben gelyk, den nacht van den 13 october 1843 een yselyke nacht te noemen. God behoede allen die de zee bevaren, voor een dergelyk weder!...

Johan Van Rotterdam.