De Vlaamsche School. Jaargang 1

Nieuwe eigenschap van het antimoon.

Het antimoon is een



wit blauwachtig metael; door zyne groote breekbaerheid, kan men het gemakkelyk tot fyn poeder brengen; by gevolg is het op zich zelve onbewerkbaer, anders dan door smelting. By het doorbreken levert het, zoo als gegoten zink, eenen kristalvorm aen den dag, maer grooter en minder samenklevend. Het wordt niet gebruikt dan in vermenging met andere metalen, en byzonder met lood tot het bereiden der druklettersspys welke bestaet uit

76, deelen lood en 24 antimoon
en eene kleine onbepaelde hoeveelheid koper.

Het antimoon dient om aen deze spys hare gekende hardheid te geven; maer buiten dat heeft het nog eene andere hoogst nuttige hoedanigheid.

Alle metalen krimpen door koude ineen, en zetten zich integendeel door hitte uit. Het gesmolten antimoon, zelfs in vermengingen, zet zich aenmerkelyk uit door zyne kristalisering in het verstyven, en bestrydt de krimping van het lood welke de letter zou misvormen.

Eenige antimoonverbindingen met solfer, chloor, zuerstof, als ook eenige antimoonzouten, worden, het zy in geneeskunde, het zy in nyverheid gebruikt.

Buiten andere metalen, heeft het antimoon bewonderensweerdige, alhoewel tot niets toegepaste eigenschappen. Gesmolten en roodgestookt, schiet het in brand met een hevigen slag en helder licht, wanneer men het van eene zekere hoogte laet nedervallen.

[p. 64]

70 deelen gestampt antimoon en 30 yzervylsel in eenen kroes door smedersvuer gesmolten en witgloeijend gestookt, geeft, na verkoeling, een zeer hard metalisch mengsel, welk onder eene grove vyl een overvloedig vylsel in sprankels als een schoon vuerwerk oplevert; want ieder stukje by het afrukken wordt eene glansryke genster.

Dit zyn nu de reeds bekende eigenschappen; de heer G. Gore, van Birmingham, heeft er eene nieuwe ontdekt, welke met de hier boven aengehaelde misschien in verband staet.

De galvanische vergulding is reeds langen tyd algemeen gekend; door de zelfde macht kan men een voorwerp met byna alle metalen overdekken en by gevolg eene koperen plaet met antimoon beleggen; ziehier de bewerking:

P is een galvanische pot, stelsel van Bunsen; men kan ook die van Daniël, van Smee of anderen gebruiken.

B. Een bokael inhoudende overchloor-antimoon, Sb² Cl³, in water (solfer-antimoon in chloorwaterstofzuer opgelost).

p, is eene zuivere blinkende koperen plaet aen het zinkeinde Z van den pot, door eenen koperdraed gehecht.

b. Eene brok antimoon op de zelfde wyze met de kool K, koper of zilver van den pot in betrekking; p en b hangen in het antimonisch water.

Met de gewoone noodige voorzorgen, en byzonder eene zeer flauwe elektrische werking, verkrygt men na twee of dry minuten eene schoone zilverglansende pel van metaelvormig antimoon op de koperen plaet. Een kleine slag op hare oppervlakte of de vryving van een hard lichaem veroorzaekt aenstonds eene hevige ontploffing vergezeld met licht en witten smoor, en al het antimoon is van de plaet verdwenen. De hierby verwekte hitte is in staet een stuk papier, dat men in de vlam houdt, in brand te steken.

De lucht schynt voor niets te komen in deze wonderbare en tot hiertoe weêrgalooze werking, want de losbersting geschiedt zoo wel in het water als in de lucht.

Men kent reeds samengestelde lichamen welke, zooals zilver- of kwik-ontplofpoeder, door slag of vryving losbranden; metalen welke, zoo als yzer, in de lucht gebracht onder gedaente van poeder, gloeijend worden; anderen die, zoo als potassium, door aenraking van het water ernstig branden, of die, zoo als fosfoor, door vryving of zachte warmte in de lucht ontvlammen.

Het galvanisch antimoon zou het eerste enkelvoudig lichaem zyn, aen welk men zonder tusschenkomst van andere stoffen, door enkele aenraking, dit wegbliksemen zoude toekennen.

C. Ommeganck.