Vlaanderen. Jaargang 1

[p. 575]

Overzicht.

Bloemlezing uit de almanakken van het Taalminnend Studentengenootschap 't Zal wel gaan. - Gent, J. Vuylsteke.

Er verschenen sinds 1854 drij en veertig almanakken opgesteld door de studenten der Gentsche Hoogeschool. Al deze almanakken zijn belangwekkend: er leutert jeugd in en asemt geestdrift en schatert pittige vroolijkheid. Maar, buiten de bijdragen van enkele uitzonderlijke mannen (Tony Bergmann, Julius Vuylsteke, Eugeen van Oye, Maurits Sabbe, Karel van de Woesteyne en Adolf Herckenrath) kan dees uiteenloopend geschrijf niet voor letterkunde doorgaan. Ik meen ook niet dat de talrijke medewerkers der jaarboekjes ooit zuiver-literaire bedoelingen hadden. Feitelijk mogen weinige stukken in deze bevallige bloemlezing op waarachtige verdiensten aanspraak doen. Dat is opmerkzaam. Van zoovele Vlaamsch-schrijvende en kunstbelovende studenten onthouden wij een paar namen - de rest valt te lore! Aan wat hebben wij te danken dat de Vlaamsche schrijvers geen Hoogeschool bezochten?

Ook kon de Hoogeschool geen wezenlijke ‘flaminganten’ opleiden - alsof de verleden en nog huidige ‘Vlaamsche Beweging’ niet bestand was tegen het ernstig onderzoek van dieper-ontwikkelde geesten. Zou dat?... Mij blijft evenwel de hoop, dat de Vlaamsche Universiteit, wier stichting terecht met ongeduld verwacht wordt, betere vruchten afwerpen zal. Maar de ‘Vlaamsche Beweging’ zal dan anders begrepen worden.

Prof. Paul Fredericq schreef, met het oog op deze bloemlezing, eene inleiding die spijts hare holle leegheid, in 't Novembernummer van De Gids verscheen. In dit oppervlakkig vertoog wordt bloot verklaard dat we ‘op letterkundig gebied veel te danken hebben aan de studenten’ en, verder, dat ‘het Gentsche 't Zal wel gaan in de geschiedenis van de wedergeboorte onzer Nederlandsche letterkunde in Vlaamsch-België, tijdens de tweede helft der negentiende eeuw, een eigen hoofdstuk, of ten minste hoofdstukje, verdient te krijgen.’ Schrijver laat echter hierop dadelijk volgen dat ‘zoo'n hoofdstukje te schrijven niet zoo gemakkelijk is als men denken zou.’ Hij waagt het ook niet, en dat is voorzichtig handelen. Uit de bloemlezing zelve maak ik niet op dat het opstel van bedoeld ‘hoofdstukje’ mogelijk zou zijn. Deze bloemlezing is geen letterkundige bundel - wel een drollige reeks vrije zotternijen, daargesmeten in jeugdige haastigheid, toevallig met een woord, dat niet wanluidend is. De keurraad deed meerendeels goede keuze, en, omdat dit boek is van gezonde, losbollige kerels, is het een uiterst sympathiek boek. Maar ik tref aleens jammerlijke gedeelten, die zelfs niet guitig kunnen zijn:

[p. 576]

 

Het schijnt, o Vlaamsche Belgen,

 

Dat sedert lang gij niet meer weet

 

Van wie gij zijt de telgen....

Of strofen, waar men bij weenen moet:

Uw vaandel zwaait,

De fakkel laait

Nog feestlijk als in mijn' studentenjaren;
Uw zangen zijn nog onbezorgd en zot,
Als toen ik meeging en ik medeschreeuwde,
En steeds uw kreet nog: A bas la calotte!

Maar in een bundel van circa 300 lodderlijke bladzijden vallen die vieze dingen dan toch van zelf weg. Ik kan, voor de rest, de meening van Prof. Paul Fredericq bijtreden, waar hij zegt dat men hier ‘in hoogere mate frischheid en afwisseling aantreft dan in de gelijksoortige bloemlezingen uit de Noord-Nederlandsche studenten-almanakken, die in Holland zijn verschenen.’

Dit is goede, opbeurende, sappige lectuur.

Japanse verzen door J.K. Rensburg. - Rotterdam, Johan Pieterse.

M. Rensburg is een fijnvoelend dichter, met heel persoonlijke vizie. Hij is een dichter, omdat hij zijne eigenaardige gevoelens weet te herscheppen in beelden, die schoon en menschelijk zijn. Japan heeft in zijne ziel een diepe prente gelaten, en hij draagt nog in zijne borst 't geluchte van 't zonnige Oosten. Hij had wat te zeggen.

Maar hij heeft dat in verzen gezeid - in verzen zonder grondslag, zonder zware, berustende cadense, ineengedrongen of uiteengesmeten, meermaals onbegrijpelijk en meestal onsierlijk. M. Rensburg doet ook al wat Gods-mogelijk is om maar geen Nederlandsch te schrijven. Hij gebruikt een spelling, waarnaast de Kollewijnsche een schuchtere poging is. ‘Ik wens, zegt hij, di zo doortastend mogelik te verniwen tot behoud en verbreiding van onze taal in Zuid-Afrika en elders.’ Ik twijfel of eene dergelijke verniwing, die de woorden onverkennelijk maakt, er wat toe helpen kan om eene taal te verbreiden. M. Rensburg spreekt echter in zijne gedichten haast evenveel Japansch als Nederlandsch, en hij kan het, meen ik, niet wenschelijk achten dat een dusdanig olla-podrida aan de vier hoeken der wereld uitgestrooid wordt.

Het werk van M. Rensburg hinkt naar een doel dat het niet bereiken kan - hoe origineel ook de gedachtenvorm weze - omdat zijn taal zonder wortelingen is.

H.T.