Vlaanderen. Jaargang 1

[p. 47]

Overzicht.

De Toestand van den Fransch-Belgischen schrijver.

- Daar heeft een Brusselsch blad een onderzoek over ingesteld, en de Fransch-Belgische schrijvers klagen putten in den grond. Na twintig jaar getob hebben ze in ons land nog geen publiek gevormd, en wie zijn werk op de Parijsche markt niet brengen kan, moet doorgaans zijn boeken op eigen kosten uitgeven. Wij vernemen nu dat La Société Nouvelle hier nooit meer dan 200 à 300 inschrijvers had, dat La Jeune Belgique elk jaar met een aardig tekort moest sluiten, al werden haar medewerkers niet betaald. Van een roman van Camille Lemonnier, als die véél bijval geniet, worden hier niet meer dan 200 exemplaren verkocht.... De Fransch-Belgen worden het nu beu, en liggen meestal te kwaken om ondersteuning van den Staat, - lacy! En Maeterlinck zal onthouden, zoo waarschuwt hij, dat de koning niets voor de letteren heeft gedaan.... - Neen, dan staat het toch veel gunstiger met onze Vlaamsche schrijvers!

Merkwaardig is nu, wat Georges Eekhoud hierover te zeggen weet (in 't October-nommer van den Mercure de France): hij heeft begrepen dat, zoo hier geen beter Fransch-lezend publiek bestaat, dit in de eerste plaats aan de verfransching zelve te wijten is. Al de leiders der Jeune-Belgique waren Vlamingen, in 't Fransch opgevoed; maar 't volk kon ze niet volgen: ‘Grêce à nos stupides politiques, si le bourgeois belge d'Anvers, de Gand et de Bruxelles ne savait plus le flamand, il ne savait pas encore le français. De là le fatal isolement de notre élite littéraire au milieu de la bourgeoisie belge,’ Maar nu staat het Vlaamsche volk veel hooger, ‘grâce aux efforts persévérants de nationalistes parfaitement logiques et équitables,’ en, kon Eekhoud zijn literaire loopbaan maar herbeginnen, hij schreef Vláámsch. ‘On comprendra alors pourquoi, après l'édifiante expérience de ces derniers vingt ans, en présence des récriminations et des plaintes de considérables écrivains belges de langue française à propos de l'indifférence de notre public belge de soi-disant culture française (ce public se borne à mal lire vos feuilles boulevardières, vos grivoiseries, et à aller applaudir les inepties de vos petits théâtres, quitte à s'exprimer dans le langage des personnages présentés de façon si amusante dans les livres de M. Courouble), j'engage carrément les jeunes Flamands, encore indécis, à ne plus compter sur un public fraçnais en Belgique, mais à se tourner d'un autre côté, à s'appliquer d'une autre façon. Oui, ce qu'ils auront de mieux à faire sera de cultiver le flamand, leur langue maternelle, qu'ils mettent leur orgueil à la parler, à l'écrire de mieux en mieux, de manière à pouvoir s'adresser directement à leurs compatriotes ainsi qu'à leurs frères de race de la Néerlande, des Indes et de l'Afrique Australe. Quelle que soit la renommée universelle dont jouissent plusieurs de nos grands poètes flamands de langue française, j'estime que quelque chose de trés précieux et de très délicieux manque à leur satisfaction totale. S'ils ont

[p. 48]

pour eux l'universalité des lecteurs, ils ne sont pas encore parvenus jusqu'à leurs lecteurs naturels. Or, rien ne vaut la joie d'être lu et compris par ceux-ci, par ceux à qui on songeait plus spécialement en écrivant, par ceux qui vous ont fourni vos modèles; d'être lu et aimé dans le milieu et dans le cadre évoqué par vos poèmes ou vos proses, de communier directement par votre art avec le peuple et la race, - souvent les simples et les humbles - qui vous inspirèrent cet art!’

A.V.

Verzen van Caesar Gezelle.

- Op weinige bladzijden menig beeld en vers uit schoonheidsbehoefte ontsproten. Niet alleen zijn naam, zijne gedichten roepen 't vereerde beeld van den meester voor den geest. Zelfs konden enkele van deze verzen heel goed op den naam van Guido Gezelle gaan. Moet dit nu een verwijt heeten? Zeker, de dichter is een Gezelle: zijn verzen hebben de rondom klinkende welluidendheid, voor allen eene onuitputtelijke bron van bekoringen; zijn klank is 't geluid der natuur afgeluisterd; menig vers trilt als een stalen staf; zijn zinnen klauteren licht en sierlijk langs vers en stroof; zeker hij volgt Gezelle na! Wie van u, jonge en oudere dichters, heeft niet getracht 't geheim van Gezelle's wonderkunst nabij te komen? Zoo 't dan enkel bij 't getrouwe nabootsen van 's meesters kunstmiddelen bleef, 't ware reeds een bewijs van talent, neen, weren 't wij liever, van radheid. Doch bij Caesar Gezelle verheffen zich juist de beste van zijn gedichten ‘Frondiferum nemus’, ‘Lucis ante terminum’ en, als ik er wel naar luister, ook ‘Betreuren’, boven alle navolging, uit eigen poëtische bezieling. Daarin roert, trotsch en liefdewinnend, een eigen zielsleven, met nog heel een andere ‘Sehnsucht’ dan bij Guido Gezelle. Wij voelen 't met innige vreugde, dat na 's Meesters doodgaan, West-Vlaanderen met frissche krachten binnen ons leven

A.H.

Wijding door Richard de Cneudt. Uitgave van C.A.J. van Dishoeck te Bussum.

't En is niet zonder genegenheid voor dezen dichter dat men zijne laatst-uitgegeven verzen lezen zal. Mij bevalt de gemoedelijke toon dezer gedichten, de naïeve gang, het luttel gevoel, alzoo simpel erin uitgelegd, maar waarachtig en oprecht. 't Is gemakkelijke poëzie, en gratievol altemets. Zij en heeft wrongen noch stooten en, zonder de diepte van een grondelijk gedacht of de vastheid van eene doelslaande uitdrukking, gaat zij en wandelt op haar zondagsch, pront en eenvoudig, en liefelijk bij plaatsen, en deugddoende. Er is nog wat te schikken aan dat kleed, een plooiken te leggen alhier en een strik te knoopen aldaar, een verve wat lichter te tinten.... De krage is danig hoog - een beetje stijf, een beetje hard - en het roksken sleept, hapert in het terten. Maar 't en is niet om zeggen, al zeg ik het, vluggelings gaande.

Dit boek, in een kunstigen band van Moulijn omsloten, werd uitgegeven op wonderschoone manier.

H.T.