De Vlaamse Gids. Jaargang 73

(1989)– [tijdschrift] Vlaamsche Gids, De– rechtenstatus

[Boek en Bibliotheek. Reeks IV nummer 4]

De openbare bibliotheken in Limburg

Op 9 mei jl. werd tijdens een persconferentie te Bokrijk enige toelichting gegeven rond enkele recente beslissingen van het Limburgs Provinciaal Bestuur inzake het toekomstig bibliotheekbeleid in Limburg, o.a. over het gebruik van de bibliobus en de uitbouw van het bibliotheekwerk voor migranten. Gedeputeerde G. Swennen zei dat het plaatselijk openbaar bibliotheekwerk een basisvoorziening is, die volwaardig dient uitgewerkt te worden, omdat onze samenleving meer en meer evolueert naar een informatie- en kennismaatschappij.

Hierdoor is het van essentieel belang dat een overheidsinstelling zoals de bibliotheek deze stortvloed van informatie toegankelijk blijft maken voor de hele bevolking. De plaatselijke bibliotheek is hiervoor zeer geschikt, vooral ook omdat iedereen dit beschouwt als een lage drempelvoorziening.

De uitbouw van een migrantenbibliotheekwerking werd ingegeven vanuit de vaststelling dat deze bevolkingsgroep een omvangrijke groep vormt binnen de Limburgse populatie en vanuit de vaststelling dat een interculturele werking de vraag naar leesen informatiebehoefte stelt.

Vanuit de Provinciale Centrale Openbare Bibliotheek zullen drie taken opgenomen worden, met name:

-	de collectievorming. Deze gaat van gecoördineerde aankoop en bibliotheektechnische verwerking tot de eigen uitbouw van een aangepaste collectie en het ter beschikking stellen van specifieke collecties;
-	de uitbouw van uitbreidingsactiviteiten, zoals de organisatie van vertelnamiddagen;
-	de uitbouw van deskundigheidsbevordering via bijscholingsprogramma's voor bibliothecarissen.

De uitbouw van de bibliobusvoorziening vormt een tweede belangrijke beleidsoptie.

De bibliobus vormde in het verleden een zeer geschikt instrument om de niet-bereikte leefgemeenschappen de nodige bibliotheekinfrastructuur aan te bieden.

Op basis van de werkingsresultaten beraadt de Limburgse Bestendige Deputatie zich momenteel over de uitbouw van de bibliobus.

Belangrijk in de beslissing over de toekomst van de bibliobus is de stelling dat de bus niet vervangend mag zijn en dat de plaatselijke overheid verantwoordelijk blijft voor de uitbouw van het plaatselijk openbaar bibliotheekwerk.

Meer uitleg over deze Limburgse beleidsopties werden gegeven door J.P. Coenen, adviseur en hoofd van de Directie Cultuur en recreatie:

De uitbouw van een migrantenbibliotheekwerk

Naast het bestaande provinciale beleid met betrekking tot de migranten, wat mede onder het initiatief van de Provinciale Dienst voor Onthaal van Gastarbeiders als een voorbeeld mag gelden voor Vlaanderen, wenst de Limburgse Bestendige Deputatie ook werk te maken van de uitbouw van een migrantenbibliotheekwerk.

Uitgangspunten voor deze optie vormden:

de vaststelling dat een interculturele werking de vraag naar informatie- en leesbehoefte oproept en dit vanuit beide culturen;

de vaststelling dat er een gebrek is aan een aangepaste collectie, aan begeleiding en aan toegankelijkheid voor de migranten;

de vaststelling dat deze bevolkingsgroep kwantitatief zeer omvangrijk is (9,16% van de totale bevolking of 67.275 personen) en een aantal specifieke kenmerken vertonen, die een provinciale ondersteuning van de uitbouw van plaatselijke werkingen verantwoorden en noodzakelijk maken:

-	zeer jeugdig: 51% van de Marokkanen zijn jonger dan 15 jaar en bij de Turken 46%;
-	geconcentreerd in Genk (31%), Maasmechelen (26%), Houthalen-Helchteren (21%), Heusden-Zol-

	der (20%) en Beringen (15,5%);
-	een verenigingsleven met weinig contacten;
-	specifieke culturele achtergronden: positie van de vrouwen, woordcultuur, beeldverhaal, vreemde culturele omgeving;
-	cumulatie van negatieve factoren (onderwijs, huisvesting en arbeidssituatie).

Op basis van een terreinverkenning kwamen wij tot volgende knelpunten voor de uitbouw van het migrantenbibliotheekwerk:

1.	de uitbouw van een collectie;
2.	de kennis over de plaatselijke migrantenpopulatie;
3.	de gebruiksvriendelijke opstelling als antwoord voor de drempelvrees.

Deze aandachtspunten vormden dan ook de aanleiding om volgende Werklijnen op te nemen in de ondersteuning van de Provinciale Centrale Openbare Bibliotheek:

De ondersteuning van de collectievorming door:

de coördinatie van de aankoop van vreemdtalig materiaal via het ontwikkelen van een vaste aankoopprocedure;

de uitbouw van een consulentenwerking, gericht op de beoordeling van beschikbaar materiaal, de advisering van de samenstelling van de collectie en het vertaalwerk voor titelbeschrijving;

de uitbouw van een eigen aangepaste collectie. Bij de uitbouw zullen volgende opties centraal gesteld worden:

-	een accent naar jeugd, met een leesniveau van 7-14 jarigen;
-	romans, hobby- en ontspanningsliteratuur in taal van hun land;
-	vertelcassettes in taal van hun land;
-	informatie over ons land in taal van hun land;
-	taalcursussen;
-	rijk geïllustreerde publicaties;

het aanbieden van vreemdtalige collecties via steun- en ruilkistencollecties, die kunnen uitgeleend worden aan plaatselijke openbare bibliotheken, scholen en verenigingen, in coördinatie met de Plaatselijke Openbare Bibliotheken.
Daarnaast voorzien wij de aanschaf van bepaalde educatieve materialen in coördinatie met onderwerp-, vormings- en opbouwwerkinstellingen.

De uitbouw van uitbreidingsactiviteiten.
Bij de uitbreidingsactiviteiten wensen wij de taak van de Provinciale Centrale Openbare Bibliotheek te beperkten tot het coördineren van het aanbod, waarbij de organisatie, spreiding en planning overgelaten wordt aan de plaatselijke openbare bibliotheken.

De aandacht voor de deskundigheidsbevordering.
De deskundigheidsbevordering wensen wij op te nemen in het bijscholingsprogramma van de bibliothecarissen. Concreet denken wij hierbij aan de bijscholing over de leescultuur van de migranten over de algemene cultuur van de migranten, over het begrip ‘marktonderzoek’ en over het belang en de opvulling van promotieactiviteiten.
De concrete organisatie van een marktonderzoek en van promotie-activiteiten rekenen wij tot de taak van de plaatselijke openbare bibliotheken.

De betoelaging van een extra-personeelslid voor de P.O.B.'s van de gemeenten met een significante migrantenpopulatie.
Migrantenbibliotheekwerk vormt immers in de praktijk een arbeidsintensieve onderneming omdat, naast het uitlenen van boeken, ook specifieke public-relations activiteiten, uitbreidingsactiviteiten, contacten met de plaatselijke migrantengroepen en aangepaste bibliotheekintroducties essentiële onderdelen van een dergelijke werking vormen. En dit kan niet zomaar toegevoegd worden aan de gewone opdrachten van het P.O.B.-personeel.

Al het voorgaande dient gerealiseerd te worden zonder de uitbouw van parallelle circuits maar via de plaatselijke openbare bibliotheken en het bestaande gestructureerde overleg.

De uitbouw van de bibliobusvoorziening

Een tweede beleidsoptie vormt de uitbouw van de bibliobus.

Uit cijfermateriaal van de L.I.S.O. blijkt dat in Limburg nog 142 leefgemeenschappen zijn die over geen enkele bibliotheekvoorziening beschikken. Tachtig hiervan situeren zich in Zuid-Limburg, dat bovendien het laagste gemiddelde collectiebezit per inwoner kent met name 2,14 per inwoner.

Het wettelijk kader voorziet het inleggen van rijdende filialen duidelijk als taak voor de Centrale Openbare Bibliotheek.

De wenselijkheid van de bibliobus vinden wij ook terug in de gebruikcijfers. Jaarlijks vinden er zo'n 60.000 uitleningen plaats van ± 3.000 gebruikers (jongeren-ouderen - school - toelevering P.O.B.).

Natuurlijk ontslaat de bibliobus de gemeentebesturen niet van de verplichtingen om zelf te zorgen voor de uitbouw van het plaatselijk openbaar bibliotheekwerk.

Aansluitend hierop wordt vooraleer een definitieve beslissing genomen wordt ook de functionele organisatie van de bibliobus verder onderzocht. Vanuit het aanvullend karakter zal hierbij een grotere selectiviteit naar de stopplaatsen dienen nagestreefd te worden en zal ook de exclusiviteit naar de schoolgaande jeugd dienen doorbroken te worden. De bibliobus dient gericht te worden naar de totale bevolking.

Dit veronderstelt een wijziging in de openingsuren en de promotie.

Vooral de evolutie van het Limburgse bibliotheekwerk voor de immigraten verdient met aandacht te worder gevolgd. Wellicht zal Limburg ook o[p] dat gebied een weg uitstippelen d[ie] als voorbeeld voor gans Vlaander[en] kan dienen.

Vorige Volgende