De Vlaamse Gids. Jaargang 73

[p. 21]

Nieuwe boeken
Twee boeken over de aarde

Een kleine parel in een dichte zee van zwarte geheimzinnigheid

Het boek ‘Onze aarde’ is het resultaat van internationale samenwerking, vooral vanwege de ‘Association of Space Explorers’ en van de Russische organisatie ‘Mir’. Op een formaat van ruim 25×35 cm laat het bijna 150 soms paginagrote aard foto's zien, die van uit de ruimte werden genomen. Enkele foto's van het maanoppervlak werden ook opgenomen. Ze komen uit Amerikaanse en Russische archieven en veel van de foto's werden nooit eerder gepubliceerd. Tussen de illustraties staan korte teksten in 15 talen (met Nederlandse vertaling) met indrukken en ervaringen van ruimtevaarders. Het zijn fragmenten uit interviews en artikelen of uit gesprekken die ze tijdens hun vlucht in de ruimte met het grondstation hadden.

Er zijn fascinerende bovenzichten van o.a. woestijnen, vulkanen en orkanen te zien, in een totaalbeeld zoals ze alleen van uit de ruimte kunnen bekeken worden. De Amerikaan Edgar Mitchell omschrijft het opkomen van de aarde zo: ‘Een licht, teer, hemelsblauw hemellichaam met zachtwuivende witte sluiers... een kleine parel in een dichte zee van zwarte geheimzinnigheid’. De Rus Oleg Makarov getuigt: ‘Het zien van de aarde op zo'n grote afstand roept een diepe, emotionele respons op. Alleen van uit de ruimte kun je zien dat onze planeet niet aarde, maar water zou moeten heten, met vlekjes eilanden van droogte waarop verbazend genoeg mensen, dieren en vogels een plaats vinden om te leven’.

Blijkbaar is Europa het minst belangwekkende woongebied van onze planeet. Van dit werelddeel werden slechts weinig foto's in het boek afgedrukt.

Het boek ‘Onze aarde’ is niet alleen een onvergelijkbare documentatiebron voor wie in aardrijkskunde, ruimtevaart en fotografie geïnteresseerd is. Er zijn in het boek opnamen te zien van het opkomen en ondergaan van de zon en van bepaalde plekken in de oceanen en de werelddelen die herinneren aan abstracte schilderkunst. Door het bekijken van sommige illustraties krijgt men meer inzicht in het wonder van de abstracte kunst - een wel eigenaardig en onverwacht nevenaspect van dit boek. ‘Onze aarde’ bevat ook een alfabetische lijst van de ruimte-onderzoekers en hun missies. Het boek is opgedragen aan alle kinderen van de wereld en Jacques-Yves Cousteau schreef een woord vooraf.

L.V.

De mysteries uit een ver verleden

Ik behoor tot de gelukkigen die Stonehenge nog hebben bezocht in een tijd toen het monument nog écht toegankelijk was. Het toeristisch vandalisme heeft intussen zo hard toegeslagen dat men dit beroemde overblijfsel uit een mysterieus verleden met een beschuttende omheining tegen de verwoesting heeft moeten beschermen. Het mysterie kan nu slechts van op enige afstand bekeken worden. Men kan er de hand niet meer op de megalieten leggen of het oor op de meer dan 5000 jaar oude stenen te luisteren leggen, in een poging om stemmen uit dit verre verleden op te vangen.

Na Stonehenge heb ik ook de gelijkaardige aantrekkingskracht van Carnac in Bretagne ervaren. Te Carnac voelt men zich minder door de vuist van de tijd vastgegrepen - het met meer dan duizend menhirs gevulde landschap nodigt uit tot een meer ontspannende, maar toch meditatieve wandeling. Maar ook te Carnac wordt men geconfronteerd met een mysterie waarvan resten wellicht nog ergens aanwezig moeten zijn in de structuur van onze levenscellen.

Stonehenge en Carnac zijn slechts twee van de vele geheimzinnige plaatsen in de wereld die onze verbeelding prikkelen en die door de vermoeide voeten van weetgierige, maar soms onvoorzichtige toeristen worden plat gelopen. Het orakel van Delfi, de piramide van Giza, de reu-

[p. 22]

zenbeelden van het Paaseiland, Troje en Machu Picchu, Atlantis en Eldorado, zijn even bekend als Stonehenge en Carnac. Ook het geheimzinnige Avalon, de met passies beademde muren van de Jacobus-kathedraal van Santiago de Compostela, de symboliek van de kathedraal van Chartres, het labyrint van Knossos, het toch minder bekende Ayers Rock in het gebied van de Australische aboriginals roepen vraagtekens op. Over al deze - en nog veel andere - onderwerpen is een zeer levendig voorgestelde documentatie te vinden in een bij Van Holkema en Warendorf verschenen Nederlandstalige editie van een oorspronkelijk in het Engels geschreven ‘Atlas of mysterious places’. Het boek is in vier hoofdstukken ingedeeld: Heilige plaatsen, Symbolische landschappen, Antieke steden en Verdwenen landen. ‘Onze mysterieuze wereld’ is overvloedig geïllustreerd met gedeeltelijk ook in kleur gereproduceerde foto's en tekeningen (kaarten, plattegronden). Een geografisch overzicht, een verklarende woordenlijst, een bibliografie en een handig register vervolledigen het boek.

Het is een boek dat niet uitgelezen geraakt, omdat elk mysterie niet of slechts gedeeltelijk werd opgelost. Het is een boek waaruit vraagtekens oprijzen en blijven oprijzen. Een boek met blijvende waarde dus.

L.V.

Onze aarde. Amsterdam, Van Holkema en Warendorf, 1988, 256 p., ill. Gebonden: 1990 BF.

Onze mysterieuze wereld. Heilige plaatsen, verloren continenten, symbolische landschappen, antieke steden. Amsterdam, Van Holkema en Warendorf, 1988, 240 p., ill. Prijs: 1195 BF.

Beide boeken worden in België verdeeld door Standaard Uitgeverij.