De Vlaamse Gids. Jaargang 63

[p. 26]

Hugo Claus
Antiphon

I

Al herken je strepen
en vormen zijn bijvoorbeeld iets
als een beeld van regen

weet dan dat niets
alleen enkelvoudig iets kan zijn

noch wat je met je ogen ziet
zover je kijken kan

noch wat je met je kennis kent
zover je kennen kan.

Regen bijvoorbeeld neerwaarts
naar rechts en naar de richting
van je hart,
neerslag, bijna rijm op het dak
of rijm in de taal,

alhoewel merkbaar als de tij
toch onvatbaar, tenzij
in gedachte of maat,
als de tijd.

II

Tegendraadse golfslag
op zee als bij radeloze wind

over de zee die zweet van het zout
zoals zout in het lijf
als het heet is.

‘Zou de natuur van zout beroofd zijn
dan zou zij haar zuiverste gedachten
vormeloos vormen’

Zou je je bed in de grond begraven
en zou, op een gebod van Eros de god,
het rotte hout weer tot leven komen
dan kreeg je toch maar hout,
geen bed.

Zo is er veel weliswaar
dat het weten tegenhoudt,
o.a. dat dit leven kort is
als de dageraad die zwelt tot een zon
die zijn laatste stralen schijnt
over het kleinkind dat bij valavond
de schors van onze benen pelt

en o.a. dat je dit leven niet kunt herhalen
als een zet bij het schaken.
Nee, zoveel tegendraadse haken en halen
zoveel strepen neergezet, dit is de wet.

[p. 27]

III

Regen wordt dan drab en drup
van hoog naar laag, een ver getik
allengs al vertikaal
een snelle stip, eigengereid
tot een beeld van regen,

zonder talmen, niet weer,
want talm niet als het niet nodig is
en hoop niet, niet meer,
want hoop is niet te genezen.

Hoe stil eeuwig staat wat
bestaat soms stil, gesloten.
Aarde krimpt en brandt en smelt
maar daarentegen
hoe onveranderlijk daar geloken
bevriest het ogenblik.
Of griffelt het? Vanuit de koude
Halmen, walmen
tegen de tijd, de tijd.

IV

Na de regen of reeds tijdens de regen
reinigt de blik elk vergezicht.
Ja, tot waar onder de blaren
je geld, of je vrouw, begraven ligt.
Je kunt beter een steen zonder waarde
begraven in de geduldige aarde
vol teken en wormen.

Binnen in kamers
blijf je vaak iets hatelijks verlangen.
Wie niet door kwaad wordt beroerd
is lucht, is vergeefs,
heeft niets te overwinnen.
Verlies je zinnen
in tekens en vormen.

Na de regen, tegen het kruisraam
en tegen het brekend glas op je netvlies
weerkaatst de zon
en is 't al kristal
dwars door het donker van je huis,
slagregen, bloedregen.⁺

+ (Sommige regels van deze gedichten zijn varianten op gedachten van Antiphon. Van Antiphon, sofist en episch dichter weet men alleen dat hij zich bezig hield met de interpretatie van dromen en tekens en dat hij een tegenstander was van Sokrates. Niet één regel van zijn verzen is bekend.)