De Vlaamse Gids. Jaargang 59

[p. 4]

[Nummer 4]

Karel Jonckheere
In memoriam Hugues C. Pernath

Amper 43 jaar overleed op 4 juni de Antwerpse dichter Hugues C. Pernath, plots getroffen door een hersenbloeding en een hartaanval. Hij was geboren op 15 augustus 1931.
Hij werd bekroond met de Ark-prijs van het Vrije Woord en vorig jaar nog met de Jan Campertprijs.
Algemeen werd gedacht dat zijn jongste bundel ‘Mijn tegenstem’ de driejaarlijkse Staatsprijs zou verwerven.
De begrafenis van de dichter had 10 juni plaats, op de begraafplaats Schoonselhof, waar Pernath een rustplaats kreeg op het erepark.
In aanwezigheid van meer dan honderd artistieke vrienden van Hugues C. Pernath sprak Karel Jonckheere het in memoriam uit:

[p. 5]

In handboeken over welsprekendheid wordt sterk aanbevolen in een grafrede nooit het woord tot de aflijvige zelf te richten. Hij kan immers niet meeluisteren, niet meer antwoorden, de naastbestaanden worden te konkreet ontroerd. Daarenboven is het een mangel aan eerbied door een te gemeenzanze vorm van intimiteit. Het klinkt bijna alsof men, door de dode te betrekken in een rechtstreekse apostrofe, vrezen zou dat hij opnieuw zou ontwaken. Tegenover Hugues C. Pernath aanvaarden zijn vrienden deze stugge regel niet, iemand als hij, nog zo jong, hoort bij de levenden thuis, niet als schim in het luchtledige.

Hugues, gij werdt in uw eigen lichaam bedrogen door de blinde gril van een stomme bloedklonter. Onze onmacht daartegen knarst van toorn. Zeker wij zijn nuchter genoeg om te verwachten dat gij niet opnieuw zoudt kunnen opstaan uit uw reeds volstrekt gestolde strakheid. Anders zouden we, met velen, bij dit open graf blijven waken om zonder klaagstem, beheerst ontroerd, uw verzen te zeggen, zo lang tot uw eigen stem, die amper een paar weken geleden nog zelf een fragment uitsprak uit uw bundel over de vriendschap, weer levend, de onze zou overnemen. Dit zal wel niet gebeuren, zelfs langs Schoonselhof kwam Orfeus nooit voorbij. Maar één belofte leggen we hier af: de woorden, waarin gij u hebt vastgelegd om tijdelijk beter te kunnen leven, toegankelijk te houden voor wie voortaan in u uit zichzelf kunnen treden.

Mochten we het nodig hebben, een boek van Jules Romains kan ons hierbij helpen. Hij ook geloofde dat uit een gemeenschappelijk agerende groep mensen - de Pink Poets zijn zulke groep -, die in hun stad, op straat, in hun kroeg, hun huiskamer en hun arbeidssfeer, - die van Antwerpen is daarvoor een ideale -, hun fluïdia uitwisselen, een aparte geest kan ontstaan. Een geest, die hen bindt, hen deelt en weer verenigt. Eén uiterlijk voorval is voldoende om deze geest tot existentie-harmonie te brengen. De dood bijvoorbeeld. ‘Mort de quelqu'un’ heet het boek van Romains.

Vandaag brengt iemands dood uit een groep ons onvoorzienbaar en plots bewuster bij elkaar. In dit schijnbaar ijl moment voltrekt zich iets in ons, waarschijnlijk de sublime-

[p. 6]

ring van een vriendschap en haar komplekse vruchtbare, zelfs kreatieve gevolgen.

Rampzalig voeg vernielde vriend Pernath, we hebben niet op deze verminking gewacht om als ledematen van het lichaam vriendschap onze funktionele gehechtheid voor elkaar te bewijzen. De naam Pink, waarin men poogt een etymologisch programma te ontdekken, is slechts onze glimlach naar buiten. Gij wist dat de wereld ten onder gaat aan vlijt, ernst en wetten, mede aan hun ondermijnende tegendelen. Met ons hebt gij, eenzame met het hart van een veelzame, een konversatieseizoen pogen te betrekken, waar het desnoods altijd herfst mag zijn, maar waar de goede bries zelfironie aanbrengt, zelfrijzende aanhankelijkheid, een verlangen naar geestelijke beschaving plus een hang naar geborgenheid in affiniteiten. Meer konden we elkaar niet geven maar die dit weet en toch geeft mag zich omzichtig tot de wijzen rekenen.

Hugues C. Pernath, Pink Poet, ons past geen vaarwel en tot weerziens. Wie onder ons een uiteindelijk mirakel verwacht na onze aardse terugkeer tot calcium- en fosfoorzouten, koestere dit gerust en vrij. Voorlopig weten we alleen dat uw ware dood, die van de vergetelheid, aan ons verraad tegenover u zou te wijten zijn. Vrees niet, wij houden zo van het leven dat we nooit aan zelfverminking zullen doen. Gij zijt niet weg, alleen maar verstrooid geweest door te sterven.

Al mijn liefde verwoordend, leef ik verder...

Ik bemin, ik schrijf en onderga de vriendschap
Maar als een metselaar, vrij en ommuurd
Voltooi ik de tempel, waarvan de laatste hoeksteen
Mijn einde zal betekenen.
En met datzelfde woord
Al mijn liefde verwoordend, leef ik verder
In de gesel van die zonnetekens waartoe ik behoor

H.C. Pernath